Płacz Antygony. O ludziach powstania styczniowego

Dorota Samborska-Kukuć

Zbiór ośmiu szkiców Płacz Antygony dotyczy różnych narracji (z przeznaczenia fikcjonalnych i niefikcjonalnych) o insurgentach powstania styczniowego. Łączy je przede wszystkim próba wykorzystania prymarnych źródeł historycznych, tj. metryk - dokumentów autentycznych i surowych, w przekazie indyferentnych, jako materiału nie tyle pozwalającego na uznanie referencjalności wiedzy historycznej, ile organizujące go próby odkształcania (i demaskowania przez odsłonięcie mechanizmu) mitów lub modelowania biografii znanych dotąd jedynie w rudymentach. Stwarza się przez to niekiedy nowa narracja, alternatywna wobec poprzedniej (szkic o Marii Piotrowiczowej). Bohaterkami większości tekstów są kobiety: piszące lub opisywane, mówiące swoim głosem lub cudzym słowem, Antygony szukające grobów braci i Amazonki walczące i ginące ja k mężczyźni, heroiny i westalki, gloryfikowane i postponowane. Ze Wstępu Choć znaczna część książki dotyczy marginaliów, odległych od spraw o znaczeniu przesądzają cym o losach narodu, ustalenie faktów ma kapitalne znaczenie - blokuje rozradzanie się mitów opartych na pogłoskach. Takie mity na dłuższą metę są społecznie szkodliwe. Książka ma szansę stać się podstawową lekturą ilustrującą proces światopoglądowego i kulturowego emancypowania się kobiety polskiej w XIX wieku: w stosunku do feministycznej orientacji w humanistyce stanowi rzadki przykład mówienia o rzeczach nowych bez ustawicznego przywoływania wytartych argumentów publicystycznych o widmie Kodeksu Napoleona nad światem polskiej kobiety w XX wieku. Z recenzji prof. dr. hab. Tadeusza Budrewicza

Modele wielopoziomowe. Wykorzystanie danych regionalnych w badaniach mikroekonomicznych i socjologicznych

Wojciech Grabowski

W monografii Modele wielopoziomowe. Wykorzystanie danych regionalnych w badaniach mikroekonomicznych i socjologicznych zostały zaprezentowane metody umożliwiające analizę zależności na poziomie indywidualnym w warunkach dostępności kategorii mezoekonomicznych. Omówiono zarówno liniowe, jak i uogólnione liniowe modele wielopoziomowe, a także zaproponowano metody estymacji parametrów wielopoziomowych, wielorównaniowych modeli probitowych oraz modeli wielopoziomowych uwzględniających problem selekcji próby. Zastosowania empiryczne zawarte w publikacji dotyczą takich zagadnień, jak: wynagrodzenia, innowacyjność przedsiębiorstw, sposób reakcji wobec wystąpienia problemu prawnego.

Young Researchers and the Problems of Polish Rural Areas

Katarzyna Zajda

 The aim of this publication is to look at the problems of Polish rural areas from the perspective of the young generation of researchers, to show what problems they are interested in and what study methods and techniques they use to describe the phenomena occurring in Polish villages. The results of their studies were also presented to underscore the importance of these phenomena for the development of knowledge concerning the dynamic transformations in Polish rural areas. The Authors represent different fields of study (sociology, ethnography, economy and geography) from renowned academic centres such as University of Lodz, Institute of Rural and Agricultural Development, Polish Academy of Sciences (IRWiR PAN) in Warsaw, Life Science University of Poznan, Technical University in Warsaw, Institute of Urban Development in Krakow, and Maria Grzegorzewska University. What they have in common is interest in the problems of rural areas and their residents. They focus on the new model of rural development, very often identified with concepts such as multifunctional and sustainable development, on social innovation, the subject of transformations in rural residents’ social roles, including rural women serving public roles, as well as on the strategies of coping with the reality used by residents of marginalized villages. The articles introduce the Readers to selected problems of development of Polish rural areas and help them to understand their complexity.

Urlop wypoczynkowy jako instrument realizacji prawa pracownika do odpoczynku

Monika Nowak

Publikacja dotyczy problematyki urlopów wypoczynkowych w kontekście jednego z podstawowych praw pracowniczych - prawa do odpoczynku. Autorka wyjaśnia pojęcie i znaczenie tego prawa, przedstawia jego uzasadnienie, a także wskazuje na podstawowe instrumenty jego realizacji, wśród których główną rolę odgrywa urlop wypoczynkowy, ze szczególnym uwzględnieniem ewolucji rozwiązań prawnych. Dokonała też analizy i oceny poszczególnych elementów konstrukcyjnych prawa do urlopu wypoczynkowego oraz zasad jego udzielania z punktu widzenia podstawowej funkcji tego urlopu, jaką jest wypoczynek. W odróżnieniu od innych opracowań z tego zakresu, zawarte w prezentowanej monografii rozważania nie stanowią jedynie opisu instytucji urlopów wypoczynkowych, ale są próbą oceny stopnia, w jakim instytucja ta urzeczywistnia konstytucyjną i kodeksową zasadę prawa pracy - prawa do odpoczynku. Autorka koncentruje się na odpowiednich unormowaniach kodeksowych, jednak odwołuje się również do szeregu ustaw szczególnych w zakresie prawa urlopowego, dotyczących wybranych grup pracowniczych - zwłaszcza nauczycieli i pracowników tymczasowych. Odnosi się ponadto do międzynarodowych i europejskich rozwiązań prawnych. Książka jest adresowana do szerokiego grona odbiorców zajmujących się prawem pracy - w szczególności do przedstawicieli polskiej nauki prawa pracy, legislatorów, sędziów sądów pracy, adwokatów, radców prawnych, inspektorów pracy czy przedstawicieli związków zawodowych. Pogłębiona analiza przepisów prawa oraz wykorzystanie bogatego orzecznictwa sądowego powoduje, że będzie ona również cennym źródłem wiedzy dla pracodawców, pracowników działów kadr i HR.

Dynamika transgresji twórczych. Studia przypadków pedagogów

Aleksandra Chmielińska

Przedmiotem refleksji teoretycznej oraz badań empirycznych w prezentowanej pracy jest kategoria twórczych transgresji. Słowo „transgresja”, wprowadzone do psychologii przez Józefa Kozieleckiego (1987), odnosi się do takich działań, których nadrzędnym celem jest przekraczanie granic możliwości człowieka, istniejących zarówno w świadomości wewnętrznej, jak i w otaczającej rzeczywistości. Określenie transgresji jako twórczych zawęża obszar tych badań do czynności konstruktywnych, stanowiących źródło rozwoju osobistego, zawodowego oraz działań nowych i cennych w ujęciu społecznym. Ze Wstępu Przedstawiony w pracy projekt badań jakościowych jest niezwykle wartościowy i oryginalny. Istnieje potrzeba podejmowania tego typu eksploracji ze względu na znaczenie tej problematyki dla rozwoju człowieka i planowania możliwych form jego wsparcia w procesach edukacyjnych, a także niedosyt analiz tego typu w polskiej literaturze naukowej. Z recenzji prof. dr hab. Agaty Cudowskiej

Przeciwdziałanie bezrobociu wśród osób starszych. W poszukiwaniu modelu

Magdalena Paluszkiewicz, Tatiana Wrocławska, Mirosław Włodarczyk

Publikacja ma dużą wartość praktyczną z uwagi na obserwowane w Polsce wysokie bezrobocie wśród osób starszych i brak spójnego programu polityczno-społecznego w tej kwestii. Założeniem badawczym projektu była próba przedstawienia w ujęciu modelowym zespołu przedsięwzięć i środków prawnych, które należy podjąć, by doprowadzić do ograniczenia rozmiarów prezentowanego zjawiska. Poszukiwania rozwiązań zaczęto od analizy regulacji prawnych wybranych państw europejskich: Belgii, Czech, Danii, Finlandii, Holandii, Litwy, Niemiec, Słowacji i Węgier. Zakres przedmiotowy badań obejmował instytucje prawne, które w danym kraju z pozytywnym skutkiem wykorzystywano do ograniczania lub eliminowania bezrobocia, została także rozważona ich przydatność w warunkach polskich. Książka jest adresowana do teoretyków i praktyków polityki społecznej, prawa rynku pracy, prawa zabezpieczeni a społecznego oraz do podmiotów i osób podejmujących trud procesu legislacyjnego.

System rządów w Republice Chorwacji

Konrad Składowski

Praca dotyczy państwa nieopisywanego do tej pory w polskiej literaturze konstytucyj-nej, zawiera: analizę rodzaju modelu systemu rządów, który obowiązywał w Chorwacji od chwili odbudowy niepodległego państwa po dzień dzisiejszy; przedstawia jego ewolucję oraz opis relacji między normami konstytucyjnymi a praktyką sprawowania władzy i stosowania norm konstytucyjnych. Autor na podstawie analiz wyciąga ciekawe wnioski. Książka podejmuje problematykę obowiązującego systemu rządów rozumianego jako zespół wzajemnych stosunków i zależności zachodzących między organami władzy ustawodawczej i wykonawczej (a także relacje wewnątrz egzekutywy), czyli występujące między parlamentem, głową państwa i Rządem.

Krytyka metodologiczna w praktyce tworzenia wiedzy

Jacek Piekarski, Danuta Urbaniak-Zając, Sławomir Pasikowski

Publikacja powstała w związku z VII Seminarium Metodologii Pedagogiki Polskiego Towarzystwa Pedagogicznego, które odbyło się w czerwcu 2018 roku na Wydziale Nauk o Wychowaniu Uniwersytetu Łódzkiego. Jego tematem przewodnim uczyniliśmy krytykę metodologiczną, spostrzegając, że leży ona u podstaw praktyk społecznych zachodzących w środowisku nauki, a także reagując na powszechnie dostrzegany problem, jakim jest słabość czy wręcz zanik krytyki metodologicznej w praktyce życia naukowego. Pytanie - czym jest współcześnie pojmowana krytyka metodologiczna - stanowiło najogólniejsze zagadnienie, na którym zamierzaliśmy oprzeć szczegółowe rozważania i całość dyskusji. Zdawaliśmy sobie sprawę ze złożoności sformułowanego tematu, licząc się z tym, jak kontrowersyjny jest obecnie ogólny wizerunek nauk społecznych - wyobrażenie ich funkcji, społecznego zaangażowania - oraz jak problematyczny staje się status podstawowych kategorii określających właściwości krytycznego myślenia metodologicznego (m.in. rozumienie samej metodologii, praktyki nauki czy jej metody). W przypadku dyscyplin wiedzy traktujących o wychowaniu - kształtowaniu ludzkiej praktyki - przeczuwane i dostrzegane wątpliwości miały i nadal mają szczególnie istotne znaczenie. Redaktorzy

Ewolucja zarządzania. Dyktat struktury, strategii i kultury

Jolanta Bieńkowska, Czesław Sikorski

Autorzy podjęli próbę ukazania ewolucji zarządzania od końca XIX do początku XXI wieku. Dzielą opisywany okres na trzy różniące się etapy - industrialny, modernistyczny i informacyjny. W przystępny sposób przedstawiają, jak zmiana warunków zewnętrznych skutkowała ewolucją narzędzi zarządzania w przestrzeni organizacyjnej. Wychodząc od zmian technicznych, poprzez zmiany społeczno-gospodarcze, prezentacja organizacji osadzona jest w szerszym kontekście. Czytelnik może więc poznać zarówno logikę otoczenia, uczestników organizacji, jak i ich wpływ na logikę jej funkcjonowania. Proponowany model wsparty jest przez jasny i uporządkowany wywód, znajdujący odbicie w strukturze. Rozdziały poświęcone zarządzaniu w przestrzeni organizacyjnej w każdym z okresów powielają logiczną strukturę - w każdym, poza nakreśleniem tła technologiczno-społeczno-gospodarczego, zobrazowane są zmiany zachodzące w obszarze struktury, strategii i kultury organizacyjnej charakterystyczne dla danego okresu. Podstawą do wyodrębnienia okresów poza zmianami technologicznymi jest też odrębna logika kierująca zarządzaniem - czytelnik obserwuje, jak w wyniku rozwoju technologicznego i społecznego w organizacjach zachodzi ewolucja, a najważniejszym instrumentem zarządzania staje się odpowiednio: struktura, strategia i wreszcie kultura. Zmiana ta znajduje odbicie w przejściu od prymatu wydajności, przez prymat konkurencyjności, do obowiązującego dziś prymatu przedsiębiorczości. Na uwagę zasługuje szczególnie opis okresu informacyjnego, który wymusza swoistą syntezę, na pierwszy rzut oka sprzecznych, rozwiązań przyjętych we wcześniejszych okresach. Zaprezentowany model pozwala zrozumieć charakter i logikę zachodzącej ewolucji. Atrakcyjny język czyni publikację wartą polecenia studentom zarządzania, może ona również stanowić cenne źródło wiedzy dla praktyków. Z recenzji prof. nadzw. dr hab. Agnieszki Sitko-Lutek  

Konspiracja trzech pokoleń. Związek Młodzieży Polskiej "Zet" i ruch zetowy (1886-1996)

Przemysław Waingertner

Autor prezentuje ponad stuletnie dzieje trójpokoleniowej polskiej konspiracji patriotycznej „Zetu” oraz pozostających pod jej wpływem organizacji tworzących ruch zetowy. Ukazuje ich struktury, idee, działalność i postacie liderów z okresu zaborów, Wielkiej Wojny, II RP, II wojny światowej oraz lat powojennych na emigracji i w kraju (w PRL i III RP). Dzieje „Zetu” zostały przedstawione na podstawie rozległej kwerendy archiwalnej i prasowej oraz bogatego zbioru źródeł opublikowanych i literatury przedmiotu. Dzięki wnikliwym badaniom autorowi udało się zrekonstruować fascynujący wizerunek tajemniczej, mało znanej, a przecież najdłuższej konspiracji w najnowszej historii Polski.

Folklore in the Digital Age: Collected Essays. Foreword by Andy Ross

Violetta Krawczyk-Wasilewska

Online and digital cultures are among the most personally gripping effects of globalisation in our increasingly networked world. While global multimedia culture may seem to endanger traditional folklore, there is no doubt that it creates new folklore as well. Folklore in the Digital Age vividly illustrates the range of e-folklore studies in updated papers and essays from the author's 21st-century research. The themes covered include not only the most serious issues of the day, such as the 9/11 attacks and natural disasters, but also cheerier topics, such as online dating and food culture. In these essays Professor Krawczyk-Wasilewska paints a convincing picture of digital folklore as a cultural heritage. She covers a wide range of issues from all levels of society and offers fascinating insights into how online culture affects our postmodern lives.

Wideo w sztukach wizualnych

Ryszard W. Kluszczyński, Tomasz Załuski

Wideo należy do najmłodszych mediów używanych obecnie w twórczości artystycznej, a zarazem jest jednym z najważniejszych jej paradygmatów, w największym stopniu wpływającym na współczesne oblicze sztuki. W swej – trwającej niewiele ponad połowę stulecia – historii wideo przeszło znaczącą ewolucję, przeobrażając się z instrumentarium twórczych eksperymentów w polu medium elektronicznego i radykalnych interwencji politycznych, w nową przestrzeń aktywności kulturowej, współczesną transmedialną dziedzinę twórczą, wszechstronnie obecną w polu aktualnych praktyk społecznych. Książka Wideo w sztukach wizualnych proponuje refleksję nad tą ewolucją, nad zmiennymi relacjami między medium i różnymi koncepcjami artystycznymi, które budują dzisiejsze oblicze sztuk wizualnych. Jej autorzy i autorki podejmują zarówno rozważania teoretyczne, określające rozpiętość i formy obecności wideo w polu sztuki, jak i analizują jego różne historyczne manifestacje. W tekstach znajdują się m.in. analizy dotyczące komunikacyjno-kulturowych aspektów wideo, jego przeobrażeń historycznych, zróżnicowanych estetyk, treści i obiegów, jak również jego związków z różnymi dziedzinami sztuki. Wszystkie teksty oferują szerokie spektrum oglądu wideo jako środka wypowiedzi artystycznej.

Wojna, obraz, propaganda. Socjologiczna analiza plakatów wojennych

Piotr Chomczyński (red.), Tomasz Ferenc, Waldemar Dymarczyk

 Potęga oddziaływania plakatu, mierzona choćby stopniem rozpoznawalności przez odbiorców treści posterów, jest bezdyskusyjna. Wyrazem ich nieprzemijającej popularności (a nawet swoistej mody) są dzisiaj np. reprinty i kalendarze zawierające przedruki starych posterów, stające się częścią dekoracji przestrzeni zarówno publicznych, jaki i prywatnych. Często też dawne postery wykorzystywane są w działaniach promocyjnych i marketingowych. Ich przekaz jest prosty, zazwyczaj jednoznaczny i eksponowany w przestrzeni publicznej. Po książkę warto sięgnąć, dlatego że: pokazuje ono efektywność i przydatność analiz wizualnych w rozumieniu życia społecznego, ich użyteczność w uprawianiu, zwłaszcza współczesnej, socjologii; jest ona doskonałym kompendium wiedzy na temat propagandy wizualnej, pokazuje jej historyczne przykłady i współczesne rozwinięcia, a także to, jak bardzo ten rodzaj komunikatów przenika codzienność, jak jest on wszechobecny i to w każdym z możliwych do pomyślenia aspektów życia społecznego. Czytelnik znajdzie w niej wiele trudnych do pozyskania informacji na temat ikonicznych przedstawień wojny obecnych w zachodniej kulturze wizualnej, słabo dotąd rozpoznane przykłady kampanii propagandowych z przeszłości, a także wiele niezwykle trafnych interpretacji współczesnych przekazów perswazyjnych.

Geograficzno-polityczne uwarunkowania sytuacji Ukraińców, Łemków, Białorusinów i Litwinów w Polsce po 1944 roku

Marek Barwiński

Praca jest poświęcona przemianom narodowościowym, jakie zachodziły w Polsce po 1944 r., ze szczególnym uwzględnieniem mniejszości narodowych i etnicznych wschodniej Polski, gdzie zmiany te, zwłaszcza w aspekcie terytorialnym i ilościowym, były bardzo dynamiczne i wewnętrznie silnie zróżnicowane. Po upływie kilkudziesięciu lat i licznych przekształceniach sytuacji politycznej i prawnej można pokusić się o zbadanie, w jaki sposób polityka państwa, zarówno w warunkach ustroju totalitarnego, jak i demokratycznego, wpływa na strukturę narodowościową. W jaki sposób system polityczny i jego zmiany warunkują relacje między większością a mniejszościami narodowymi? Jak w różnych okresach kształtowała się tożsamość narodowa oraz instytucjonalizacja działalności społecznej i kulturalnej mniejszości narodowych i etnicznych „skazanych” przez władze na rozproszenie i stopniową asymilację? Co było głównymi przyczynami zróżnicowanej sytuacji społeczno-politycznej omawianych mniejszości w okresie PRL? Czy zmiany ustrojowe, zapoczątkowane w 1989 r., umożliwiły w praktyce równoprawne funkcjonowanie poszczególnych mniejszości narodowych i etnicznych? W jaki sposób liderzy omawianych mniejszości postrzegają i oceniają obecną sytuację narodowości, które reprezentują? Tak sformułowane pytania są zasadniczymi problemami badawczymi podjętymi w niniejszej pracy. 

Nowoczesne technologie czy tradycyjne metody? O tendencjach w krzewieniu kultury czytelniczej młodego pokolenia

Mariola Antczak, Agata Walczak-Niewiadomska

Kolejny tom z serii „Nauka - Dydaktyka - Praktyka” jest poświęcony prezentacji tradycyjnych i nowoczesnych metod krzewienia kultury czytelniczej wśród dzieci i młodzieży. Refleksja naukowa nad tą tematyką została podjęta w związku ze zmieniającymi się technologiami i metodami pracy z czytelnikiem/odbiorcą usług bibliotecznych. Jak wykorzystać naturalne zainteresowanie młodych nowymi technologiami do promocji czytelnictwa? Czy oprócz możliwości technologie te mogą nieść ze sobą również zagrożenia dla edukacji czytelniczej? Jak je wprowadzać, by stanowiły pomoc, a nie cel sam w sobie? Na te i inne pytania Czytelnik znajdzie odpowiedzi w niniejszym tomie.

Teoria optymalnego obszaru walutowego z perspektywy gospodarki Polski

Katarzyna Piłat

Publikacja dotyczy teorii optymalnego obszaru walutowego, ze szczególnym uwzględnieniem synchronizacji wahań koniunkturalnych w Polsce i strefie euro. W okresie odnoszenia się ze sceptycyzmem do dalszego funkcjonowania strefy euro po wybuchu Wielkiej Recesji w 2008 roku wyniki przeprowadzonych badań pozwalają określić, czy na gruncie teorii optymalnego obszaru walutowego są spełnione przesłanki zastąpienia złotego wspólną walutą europejską. Zbadanie stopnia synchronizacji cykli koniunkturalnych w Polsce i strefie euro jest istotne, by ocenić siłę oddziaływania wahań koniunktury w Unii Gospodarczej i Walutowej na sytuację makroekonomiczną w Polsce. Książka jest adresowana do studentów, naukowców oraz pracowników administracji publicznej zainteresowanych tematyką integracji europejskiej, a przede wszystkim perspektywami wstąpienia Polski do strefy euro.