Vade Nobiscum, tom XX/2019. Studia z historii politycznej i wojskowej

Piotr Budzyński, Maciej Dawczyk, Krzysztof Gryglewski, Michał Owczarek, ...

Tom XX – Studia z historii politycznej i wojskowej – z serii Vade Nobiscum stanowi pokłosie XXVI Ogólnopolskiego Zjazdu Historyków Studentów, który odbył się w Łodzi w dniach 17–21 kwietnia 2018 roku. Miejsce tej publikacji w historii serii redagowanej przez członków Studenckiego Koła Naukowego Historyków UŁ jest szczególne, ponieważ pierwszy jej tom powstał jako rezultat XV Ogólnopolskiego Zjazdu Historyków Studentów z 2007 roku, który również odbył się w Łodzi. Dzieje Zjazdów i Vade Nobiscum po latach zatoczyły zatem koło. Tom XX zawiera szesnaście artykułów autorstwa uczestników Zjazdu. Dotyczą one szeroko rozumianej historii politycznej i wojskowej od wczesnego średniowiecza po XX wiek, m.in. zagadnień z zakresu dyplomacji, polityki matrymonialnej czy działań wojennych.

Inspiracje czytelnicze w życiu młodego pokolenia

Mariola Antczak

Kolejny tom z serii „Nauka - Dydaktyka - Praktyka” jest poświęcony przedsięwzięciom popularyzującym czytelnictwo wśród dzieci i młodzieży, które są podejmowane przez różne instytucje, przede wszystkim biblioteki, a także analizie wybranych segmentów współczesnego rynku wydawnictw dziecięco-młodzieżowych. Czytelnik znajdzie tu informacje dotyczące roli bibliotek, aranżacji ich przestrzeni, reorganizacji ich działalności oraz inicjatyw mających na celu promocję czytelnictwa i kształtowanie nawyków czytelniczych. Autorzy zajęli się ponadto wybranymi zagadnieniami z zakresu zainteresowań czytelniczych młodego odbiorcy i odpowiadających na nie ofert wydawniczych.

Współczesne problemy i perspektywy więziennictwa. Księga jubileuszowa z okazji dziesięciolecia działalności Studenckiego Naukowego Koła Penitencjarnego przy Zakładzie Prawa Karnego Wykonawczego na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Łódzkiego

Aldona Nawój-Śleszyński, Aleksandra Leszczyńska

Celowość wydania omawianego tu opracowania nie budzi wątpliwości zwłaszcza z dwóch powodów. Stanowią je podsumowanie dziesięcioletniego okresu działalności Studenckiego Naukowego Koła Penitencjarnego, utworzonego przy Zakładzie Prawa Karnego Wykonawczego na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Łódzkiego, oraz zaprezentowanie w nim wielu wartościowych i ciekawych tekstów. [...] Poza autorami pracującymi naukowo wśród autorów znaleźli się też sędziowie, a także inni pracownicy związani z wymiarem sprawiedliwości. Na podkreślenie zasługuje fakt, że autorami części opracowań byli również studenci. Z recenzji prof. Teodora Szymanowskiego

Polska wobec południowych sąsiadów w Europie Środkowo-Wschodniej w XX wieku. Tom II

Przemysław Waingertner

To kolejna publikacja z serii poświęconej polskiej refleksji politycznej, odnoszącej się do integracji Europy Środkowo-Wschodniej. Czytelnik znajdzie w niej teksty historyków, politologów i ekspertów z dziedziny stosunków międzynarodowych. Dotyczą one relacji zachodzących między Polską i Polakami a narodami Europy Środkowo-Wschodniej: Węgrami, Czechami, Słowakami, Rumunami i ich państwami od schyłku XIX do początku XXI wieku. Autorzy uwzględniają nie tylko fakty z zakresu wzajemnych stosunków pomiędzy Warszawą, Budapesztem, Pragą, Bratysławą i Bukaresztem, lecz także ich zaczyn – polskie koncepcje, projektujące kształt relacji z Madziarami, Czechami, Słowakami i Rumunami oraz odtworzonymi przez nich w XX wieku suwerennymi państwami.

Życie prywatne Polaków w XIX w

Jarosław Kita, Marta Sikorska-Kowalska

Książka jest drugim tomem serii wydawniczej Życie prywatne Polaków w XIX wieku, będącej pokłosiem drugiej ogólnopolskiej konferencji naukowej z tego cyklu. Prezentowane w niej artykuły i rozprawy to efekt współpracy naukowo-badawczej Instytutu Historii i Stosunków Międzynarodowych Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego oraz Instytutu Historii Uniwersytetu Łódzkiego, które podjęły inicjatywę opracowania zagadnień dotyczących życia prywatnego kobiet w XIX stuleciu. Kolejne trzy tomy noszą podtytuł „Portret kobiecy” Polki w realiach epoki. Przedstawiają prywatność ówczesnych kobiet w kontekście rozszerzania ich roli w życiu społecznym, niezależności prawnej, zrównania w życiu publicznym z mężczyznami, dostępu do wyższej edukacji, aktywności społecznej, emancypacji, przeciwstawiania się sztywnym ramom obyczajowo-prawnym, dążenia do równości i wolności (ruch sufrażystek, feministek). Jednocześnie ilustrują chęć realizowania aspiracji, rozwijania zdolności i talentów, poszukiwania dróg samorealizacji. Polka w społeczeństwie XIX w. to również towarzyszka życia mężczyzny, z pokorą przyjmująca jego trudne wybory, troszcząca się o potomstwo, osoby starsze, dzieląca trudy zesłania, rozdarta bólem z powodu straty męża czy syna w walce, zabiegająca o dom, ubogich, przekazująca kolejnym pokoleniom tradycje narodowe, pielęgnująca pamięć o przodkach. To także kobieta dotrzymująca kroku najnowszym trendom w modzie, podążająca szlakiem popularnych polskich i zagranicznych kurortów, uczestniczka i organizatorka życia towarzyskiego. Seria przybliża codzienność, mentalność, sposób widzenia rzeczywistości przez Polki zamieszkujące tereny wszystkich zaborów. Artykuły i rozprawy grupują się wokół kilku głównych wątków tematycznych. Są to: aktywność społeczna i zawodowa Polek, zagadnienia życia codziennego, spędzania czasu wolnego, postawy patriotyczne Polek w okresie powstań narodowych, problematyka kobieca na łamach dziewiętnastowiecznej prasy, portrety literackie kobiet, życie prywatne kobiet z wyższych warstw społecznych – arystokratek, ziemianek i inteligentek, zagadnienia egzystencji kobiet z warstwy robotniczej, chłopskiej i z marginesu społecznego.  

Transport towarów w projekcie One Belt and One Road jako component globalnego łańcucha dostaw

Urszula Motowidlak, Monika Kujawa

Ocena możliwości transportowych związanych z realizacją inicjatywy One Belt and One Road oraz znaczącym rozszerzeniem zakresu zbytu towarów o rynek chiński, także dla przedsiębiorstw z Polski, stała się główną inspiracją do podjęcia badań naukowych, których wyniki zaprezentowano w monografii. Tworząc powiązania z globalnymi łańcuchami wartości i rynkami eksportowymi, inicjatywa ta sprzyja rozwojowi polskiej gospodarki. Dzięki swojemu położeniu Polska ma szansę stać się centrum spedycyjnym czy hubem dla chińskiej gospodarki, umożliwiającym dystrybucję towarów do pozostałych państw członkowskich Unii Europejskiej i odwrotnie. Publikacja jest adresowana do szerokiego kręgu odbiorców – naukowców, praktyków oraz młodzieży akademickiej – zainteresowanych bieżącymi trendami funkcjonowania globalnej logistyki.

Jurysprudencja 8. The principle of equality as a fundamental norm in law and political philosophy

Bartosz Wojciechowski, Tomasz Bekrycht, Karolina M. Cern

Equality has been discussed for thousands years in the fields of philosophy and law and most recently in the social sciences and humanities. This discussion has raised most of the philosophical, moral, legal and political questions that are connected with the issues of justice and freedom. However, little discussion has focused on whether citizenship makes people equal or whether those who are equal are recognised as fellow citizens; whether freedom renders all people equal; whether we are equally free to differentiate ourselves from one another. Moreover, the extent to which the principle of equality should include the respect for human diversity still remains an open question.

Odwaga poetyki. Aktywizm, opór, psalmy

Jarosław Płuciennik

W części teoretycznej publikacja dotyczy miejsca nauk humanistycznych, kulturoznawstwa i teorii literatury w społeczeństwie, w części analitycznej ukazuje zaangażowanie społeczne, odbiór społeczny psalmów traktowanych jako pierwowzór zaangażowanej literatury. W tej książce chciałbym pokazać czytelnikowi, że pojęcie kultury przywoływane przeze mnie jest równoznaczne z wizją zaangażowanego, troskliwego i empatycznego pielęgnowania - to bardzo bliskie sobie kategorie uczestniczenia w życiu i jego wyzwaniach. Ze Wstępu "Nie ma tego rodzaju opracowania w języku polskim, które by łączyło tak różne perspektywy oddziaływania Reformacji na współczesną kulturę w bardzo różnych jej aspektach [...]. Całość rozważań została umieszczona w bardzo szerokim kontekście historycznym, teologicznym, filozoficznym, antropologicznym, literaturoznawczym i językoznawczym. W sensie ogólnym jest to dobrze pomyślane studium interdyscyplinarne skupione wokół kulturowego wymiaru Reformacji. Z recenzji prof. dr. hab. Sławomira Jacka Żurka (KUL)

Życie prywatne Polaków w XIX wieku

Jarosław Kita, Maria Korybut-Marciniak

Kolejny tom „Życia prywatnego Polaków w XIX wieku” ma charakter interdyscyplinarny, plasuje się na styku badań historycznych, literaturoznawczych i socjologicznych. Znajdziemy w nim różne ujęcia metodologiczne dotyczące wybranych źródeł osobistych – listów. Teksty odsłaniają realia egzystencji Polaków w różnych częściach Europy i świata – w Anglii, we Francji, Stanach Zjednoczonych i Brazylii. Korespondencja stała się podstawą ukazania problemów dnia codziennego polskich kobiet, m.in. Elizy Orzeszkowej czy Marii Curie-Skłodowskiej. Od strony intymności poznajemy również znane postacie – Władysława Reymonta, Zygmunta Krasińskiego, Kazimierza Bartoszewicza, Józefa Piłsudskiego. Różnorodność metod i ujęć „prywatnych światów zamkniętych w listach” daje w efekcie monografię inspirującą, pogłębiającą biografistykę, wzbogacającą wiedzę o tle epoki, pobudzającą do dalszych badań nad społeczeństwem polskim XIX stulecia.

Wolność człowieka i jej granice. Antologia pojęcia o doktrynach polityczno-prawnych. Od Cato\'s Letters do klasyków anarchizmu

Olgierd Górecki

Trzytomowa monografia stanowi kompleksowe opracowanie kategorii wolności, jaką posługiwali się w doktrynach polityczno-prawnych przedstawiciele zachodniego kręgu cywilizacyjnego od czasów starożytnych aż do współczesności. Tom drugi zawiera analizy myśli epoki Oświecenia do końca XIX wieku. Przedstawiono w nim koncepcje Thomasa Gordona i Johna Trencharda (Cato’s Letters), Dawida Hume’a, Jana Jakuba Rousseau, Adama Smitha, interpretację różnorodnych aspektów wolności w założeniach „Ojców Konstytucji” USA oraz poglądy twórców konserwatyzmu – Edmunda Burke’a i Josepha de Maistre’a. Wnikliwej analizie poddano filozofię niemiecką Immanuela Kanta, Georga Wilhelma Hegla i najwybitniejszych przedstawicieli romantyzmu. Ponadto zamieszczono tu opracowania szeroko postrzeganej myśli: liberalizmu (Benjamin Constant, Alexis de Tocqueville, John Stuart Mill, Herbert Spencer, Lord Acton), socjalizmu (socjalizm utopijny, Karol Marks, Fryderyk Engels), konserwatyzmu (Juan Donoso Cortés) i anarchizmu (Lysander Spooner, Max Stirner, Piotr Kropotkin, Mlchaił Bakunin). W publikacji ukazano też ewolucję koncepcji wolności w polskiej myśli politycznej na przełomie XVIII I XIX wieku. Przegląd zaprezentowanych stanowisk pozwala dostrzec skalę rozbieżności w postrzeganiu pojęcia wolności nie tylko w różnych epokach, lecz także pomiędzy reprezentantami głównych doktryn politycznych. Bogactwo przywołanych koncepcji wskazuje jednoznacznie na interdyscyplinarną specyfikę badania kategorii wolności. Ukazanie spektrum ich różnorodności przez pryzmat analizy naukowej wydaje się więc niezbędnym fundamentem umożliwiającym kompleksowe i wielopoziomowe zrozumienie idei wolności.

Perswazja w wybranych medytacjach siedemnastowiecznych z klasztoru norbertanek na Zwierzyńcu

Katarzyna Kaczor-Scheitler

Przedmiotem badań i materiałową podstawą prezentowanej monografii są medytacje zamieszczone w dwóch siedemnastowiecznych kodeksach rękopiśmiennych: Pobudkach do zakonnego życia Teresy Petrycówny, wnuczki renesansowego uczonego Sebastiana Petrycego, oraz Kontemplacyi męki i śmierci Chrystusa Pana i Odkupiciela naszego ku naśladowaniu i używaniu dusze nabożnej z inszemi bardzo uciesznemi według czasu kontemplacyjami i naukami. Pisanej Roku Pańskiego 1662 anonimowej norbertanki. Autorka dysertacji wykazała, że obydwa przekazy wiązały się z kulturą retoryczną siedemnastowiecznego społeczeństwa i powstały w celu perswazyjnym – by kształtować postawy odbiorców rozważań. Zasadniczym narzędziem takiej perswazji było powoływanie się na argument z autorytetu, czyli Biblię, pisma Ojców i Doktorów Kościoła, pisarzy starożytności chrześcijańskiej, siedemnastowieczną literaturę ascetyczno-mistyczną, żywoty świętych, a także egzempla. W zakresie elocutio zaprezentowane zostały słowne formy oddziaływania na odbiorców (literackie środki stylistyczne, wyszukane koncepty oraz obrazy-symbole), sposoby mające nakłonić ich do kształtowania właściwych postaw bądź do podjęcia określonego działania. Norbertańskie medytacje analizowane były z różnych punktów widzenia: jako tekst perswazyjny, jako siedemnastowieczna proza medytacyjna usytuowana w konkretnym obszarze literatury religijnej i pozostająca w związku z innymi dziełami, jako świadectwo ówczesnej religijności i duchowości autorek, wreszcie jako wyraz udziału zakonnic w staropolskiej kulturze literackiej.  

Badania marketingowe na użytek decyzji menedżerskich

Bogdan Gregor, Magdalena Kalińska-Kula

Rosnące znaczenie informacji i wiedzy w biznesie jest pochodną głębokich i coraz szybciej dokonujących się zmian w jego otoczeniu, co skutkuje wzrostem niepewności i ryzyka w działalności przedsiębiorstwa. Tworzy się nowe środowisko biznesu, w którym informacja oraz umiejętność przekształcenia jej w unikatową wiedzę stają się kluczowymi elementami podnoszenia poziomu konkurencyjności organizacji i budowania jej trwałej przewagi konkurencyjnej. W książce opisano rolę informacji, pozyskiwanych głównie w drodze badań marketingowych, w podejmowaniu decyzji menedżerskich. Wyjaśniono istotę informacji i jej znaczenia w zarządzaniu modelem biznesowym przedsiębiorstwa, ze szczególnym uwzględnieniem relacji potrzeby informacyjne – decyzje marketingowe. Zebrano wyniki szeroko zakrojonych badań empirycznych wśród przedsiębiorstw. Poza diagnozą stanu i uwarunkowań badań marketingowych, dokonano oceny użyteczności tychże badań w procesach decyzyjnych przedsiębiorstw. Zawarto ocenę wykorzystania wyników badań marketingowych w rozwiązywaniu konkretnych problemów rynkowych. Za nowatorskie można uznać badania dotyczące negocjacji biznesowych. Jest adresowana do szerokiego grona odbiorców. Treści pracy mogą być inspirujące dla pracowników naukowych zajmujących się problematyką zarządzania informacjami (głównie marketingiem). Poruszono w niej także wiele wątków użytecznych dla praktyki gospodarczej. Może być wykorzystywana w dydaktyce na różnych poziomach studiów ekonomii i zarządzania. 

Prawo jako narzędzie sprawiedliwej kooperacji w społeczeństwie demokratycznym. Filozofia polityczna Johna Rawlsa z perspektywy prawniczej

Michał Rupniewski

 Zastosowanie kategorii filozofii politycznej do zagadnień filozofii prawa jest propozycją niezwykle koncepcyjnie śmiałą. Nie mniej śmiała jest skala tego zabiegu, zawarta w książce, gdyż obejmuje zręby całego porządku prawnego, a nie tylko jego poszczególne instytucje. Osiągnięcia te nie tylko metodologicznie imponują, ale też wskazują na ich unikatowy charakter, gdyż w literaturze przedmiotu łatwo wskazać na celowe i świadome oddzielanie filozofii politycznej i filozofii prawa, trudno natomiast znaleźć propozycję zatarcia ich granicy. Przedmiotem rozprawy jest filozofia polityczna Johna Rawlsa (1921–2002), słynnego XX-wiecznego filozofa, który do dzisiaj inspiruje badaczy na całym świecie. Autor docieka, jakiego rodzaju koncepcję prawa można zrekonstruować zarówno z wczesnej, jak i późnej doktryny Rawlsa. W centrum rozważań znajduje się problem instytucji pluralistycznego społeczeństwa demokratycznego, co czyni niniejszą pozycję ważną dla filozofów polityki czy prawa, a także dla praktyków – prawników i polityków.

Zbiory poetyckie

Wincenty Ignacy Marewicz

Wincenty Ignacy Marewicz, którego apogeum aktywności pisarskiej przypada na lata Sejmu Czteroletniego, sytuuje się w gronie "chudych literatów" czasów stanisławowskich. Chociaż nieraz przypinano mu etykietę "grafomana", to coraz częściej można usłyszeć głosy sprzeciwu, a w każdym razie wątpliwości wobec takiej oceny. Wsłuchująca się uważnie w opinie na temat literackich dokonań Marewicza Anna Petlak oddaje w ręce czytelników wczesne utwory poetyckie tego autora, wydane w trzech tomikach (Samotne zabawki wierszem, Sielanki i Różne wiersze) w latach 1786-1788. Autorka opracowania przygotowała edycję krytyczną wierszy Marewicza ze wstępem analitycznointerpretacyjnym w połączeniu z biografią poety. "Wydanie utworów - utrzymanych w różnych estetykach i podejmujących rozległą skalę tematów - po 230 latach od czasu ich pierwodruku ma na celu uchronienie ich przed zapomnieniem. Lektura wierszy Marewicza może dostarczyć sporo satysfakcji osobom zainteresowanym kulturą polskiego Oświecenia; ponadto otwiera drogę do prowadzenia dalszych badań nad twórczością autora. Z recenzji prof. dr hab. Krystyny Maksimowicz

Administracyjnoprawne ograniczenia prawa własności nieruchomości

Łukasz Kamiński

Prywatna własność nieruchomości to jeden z fundamentów ustroju społeczno-gospodarczego Rzeczypospolitej Polskiej. Nieograniczona własność prowadziłaby jednak do samowoli i anarchii, dlatego prawo własności nieruchomości podlega licznym ograniczeniom administracyjnoprawnym ustanawianym w celu zabezpieczenia interesu publicznego. Prezentowana monografia jest próbą przekrojowego ujęcia zagadnienia administracyjnoprawnych ograniczeń prawa własności nieruchomości z uwzględnieniem podejścia interdyscyplinarnego. Książka jest skierowana zarówno do osób zajmujących się naukami prawnymi, zwłaszcza prawem administracyjnym, cywilnym i konstytucyjnym, jak i do pracowników organów administracji publicznej, przedstawicieli zawodów prawniczych oraz wszystkich zainteresowanych kwestią administracyjnoprawnej sytuacji właściciela nieruchomości w Rzeczypospolitej Polskiej.

Wybór tekstów z dziejów języka polskiego. Tom 2: Od połowy XIX w

Marek Cybulski

Dwutomowa antologia pod red. prof. Marka Cybulskiego przynosi uporządkowany chronologicznie zbiór ponad pięciuset tekstów polskich. Obejmuje ogół piśmiennictwa, utrwala w całości lub we fragmentach teksty od najstarszych po współczesne: od średniowiecznej bulli papieskiej do internetowego flejmu. Zawiera zabytki kanoniczne, powszechnie znane, ale także dotąd niepublikowane i trudno dostępne; teksty wybitne i nietypowe oraz niewybitne i typowe: wielką poezję i nieudolną rymowankę, artykuł sławnego uczonego i pracę domową ucznia-nieuka. Odkryjemy zabawny barokowy przepis kucharski i ponury list skazańca pisany w dniu egzekucji; sensacyjny protokół sprawy o czary i pedantyczny regulamin strzelania z muszkietu. Odnajdziemy świadectwa ekspansji i porażek naszego języka, grzęźnięcia w prymitywie i dorastania do nowoczesności; ulegania obcym wpływom i wybijania się na językową niepodległość. Książka umożliwia śledzenie ewolucji stylów funkcjonalnych, społecznych odmian języka, świadomości językowej i wiedzy o języku. Informuje o sytuacji językowej w Polsce, o polityce językowej Polaków i wobec Polaków. Pokazuje ewolucję fonetyki, gramatyki, słownictwa i ortografii. Teksty opatrzono omówieniami zjawisk, które w nich wystąpiły lub które stanowiły dla nich konteksty. Wyjaśnienia te umieszczono w komentarzach, przypisach, słownikach i w indeksie. Wybór… ma przede wszystkim pomóc studentom i pracownikom filologii polskiej w studiowaniu i nauczaniu historii języka, gramatyki historycznej, stylistyki, retoryki, leksykologii, genologii, dialektologii, ale z pewnością zainteresuje każdego, kogo fascynują sprawy Polski i Polaków.