Metrologia z podstawami specyfikacji geometrii wyrobów (GPS)

Sławomir Białas, Zbigniew Humienny, Krzysztof Kiszka

Skrypt jest przeznaczony dla studentów Wydziału Samochodów i Maszyn Roboczych Politechniki Warszawskiej jako literatura podstawowa do przedmiotu „metrologia i zamienność” oraz do „laboratorium metrologii i zmienności”. Zgodnie z programem studiów skrypt oprócz tematyki ściśle metrologicznej zawiera także wiadomości z zakresu tolerancji wielkości geometrycznych (specyfikacji geometrii wyrobów – GPS) i teorii łańcuchów wymiarowych. Jest to ujęcie mające długą tradycję w polskim piśmiennictwie technicznym, a także w dydaktyce wydziałów mechanicznych politechnik krajowych.   Skrypt można wykorzystać na studiach kierunku Mechanika i Budowa Maszyn, poza specjalnościami ściśle metrologicznymi. Może być szczególnie użyteczny dla specjalności konstrukcyjnych. Dokumenty metrologii prawnej, podane w wykazach literatury uzupełniającej, są dostępne na oficjalnej stronie internetowej Głównego Urzędu Miar www.gum.gov.pl.   Rozdział 4 Tolerancje geometryczne został napisany od podstaw jako autorski przez Zbigniewa Humiennego. Pozostałe rozdziały skryptu zostały opracowane wspólnie przez trzech współautorów, przy czym częściowo wykorzystano materiał zawarty w skrypcie Metrologia techniczna z podstawami tolerowania wielkości geometrycznych dla mechaników autorstwa Sławomira Białasa (Oficyna Wydawnicza PW, Warszawa 2006).   W drugim znowelizowanym wydaniu skryptu zaktualizowano rysunki i tekst w rozdziałach 2 i 4; m.in. pokazano ustalenia z najnowszych norm ISO 14405-1:2016, ISO 1101:2017, ISO 1660:2017, ISO 5458:2018, ISO 2692:2021, ISO 22081:2021 dotyczących specyfikacji geometrii wyrobów, które zostały opublikowane po pierwszym wydaniu skryptu. Ponadto w związku z wprowadzeniem od 20 maja 2019 roku nowych definicji jednostek miar Międzynarodowego Układu Jednostek Miar SI uaktualniono podrozdział 1.2. Dodano również dwa nowe podrozdziały 1.11 i 1.12. W pozostałych rozdziałach wprowadzono drobne zmiany i korekty terminologiczne oraz usunięto dostrzeżone błędy edytorskie.

Podstawy cyfrowego przetwarzania sygnałów

Zbigniew Gajo

Niniejszy skrypt ma stanowić pomoc dydaktyczną do wykładu z przedmiotu Cyfrowe Przetwarzanie Sygnałów (30 godz.) prowadzonego przez Autora dla studentów czwartego semestru kierunków Elektronika, Telekomunikacja na wydziale Elektroniki i Technik informacyjnych Politechniki Warszawskiej. Zarówno wykład, jak i skrypt mają charakter wprowadzający i prezentują jedynie teoretyczne podstawy bardzo dynamicznie rozwijającej się dziedziny, jaką jest cyfrowe przetwarzanie sygnałów. Mimo podstawowego charakteru niniejszego skryptu przyjęto jednak pewne założenie co do stanu wiedzy Czytelnika. Poza oczywistym, o znajomości podstaw matematycznych (algebra liczb zespolonych, probabilistyka), przyjęto również założenie, że student posiada podstawową wiedzę z zakresu ogólnej teorii sygnałów z czasem ciągłym z elementami teorii sygnałów i układów dyskretnych. Wiedzę taką zdobywa się na semestrze trzecim w ramach przedmiotu Sygnały i Systemy, a częściowo także na semestrze drugim, w ramach Teorii Obwodów. W zamyśle Autora skrypt nie wyczerpuje całości treści przekazywanej na wykładzie, a ma stanowić jedynie jego część, choć z uwagi na podstawowy charakter wykładu, jest to bardzo istotna część. Chodzi jednak o to, aby częściej odsyłać studenta do samodzielnej lektury na temat elementarnych pojęć, a zyskany czas przeznaczyć na rozwiązywanie większej liczby przykładów i zadań utrwalających te pojęcia oraz ewentualne pogłębienie omawianych zagadnień.

Solutions for Modern Society of the Future. The New European Bauhaus Manual

Michał Beim, Dorota Chwieduk, Katarzyna Górniak, Agnieszka Kaliszuk-Wietecka, ...

This publication brings together the experiences of academics and practitioners who are concerned with issues related to sustainable development in various social and economic areas. In 11 chapters they discuss how the objectives of the New European Bauhaus could be implemented from both theoretical and practical point of view in everyday social and economic life. In keeping with the historical Bauhaus trends, each chapter goes beyond the boundaries of one field of knowledge and explores what relevance the New European Bauhaus has for the matter at hand. The book is intended to serve not only as a collection of knowledge and experience, but also as an academic textbook, providing an interdisciplinary view on individual problems and issues. Structure, and the selected topics of this handbook, offer a comprehensive and multidisciplinary view of the key areas in which the New European Bauhaus can have an impact. Each chapter is both an element of the publication as a whole, as well as a self-contained module that allows for an in-depth analysis of a given issue. In addition, each chapter contains an extensive international bibliography for further independent reading and analysis. It also identifies key issues that will require further work and study. I hope that reading this publication will serve as both an introduction to and stimulus for further independent studies of the subject matters discussed herein.

Analiza sygnałów diagnostycznych maszyn elektrycznych

Adam Biernat

W pracy przedstawiono analizę sygnału pomiarowego (przemieszczeń powierzchni wirujących obiektów, przyspieszenia drgań powierzchni obudowy, prądów fazowych, strumienia rozproszenia na zewnątrz maszyny) pod kątem ilościowych i jakościowych zmian wywołanych uszkodzeniem wybranych węzłów maszyny elektrycznej. Sygnał pomiarowy wykazuje indywidualne cechy wynikające z uwarunkowań projektowo-konstrukcyjnych, które należy uwzględnić przy formułowaniu werdyktu diagnostycznego.

Electric Traction - Basis

Adam Szeląg

Podręcznik zawiera wprowadzenie do zagadnień związanych z transportem zelektryfikowanym. Zakres poruszanych zagadnień dotyczy zarówno roli transportu elektrycznego jako sprawnego i ekologicznego systemu transportu na tle polityki transportowej współczesnej Europy, jak i zagadnień dotyczących ruchu i wyposażenia pojazdów z napędem elektrycznym oraz infrastruktury elektroenergetycznej transportu sieciowego. W końcowej części opracowania zestawiono przykładowe pytania sprawdzające oraz słowniczek polsko-angielski podstawowych terminów i pojęć z zakresu trakcji elektrycznej. Zakres tematyczny publikacji pokrywa się z wykładami "trakcja elektryczna" dla studentów V semestru studiów inżynierskich Wydziału Elektrycznego Politechniki Warszawskiej kierunku Elektrotechnika.

Usługi teleinformatyczne administracji publicznej

Marian Kowalewski

Monografia skierowana jest do środowisk, osób i użytkowników korzystających z nowoczesnych usług teleinformatycznych (e-usług), w tym głównie administracji publicznej (e-administracji) oraz studentów zajmujących się tą problematyką. W rozdziale 1 przedstawiono definicje usług telekomunikacyjnych i teleinformatycznych, dokumentów normalizacyjnych i standaryzacyjnych oraz prawnych obowiązujących w kraju i Unii Europejskiej. W rozdziale 2 omówiono uwarunkowania wynikające z ustaleń i dokumentów prawnych Rzeczypospolitej Polskiej i Unii Europejskiej oraz przyjętych do realizacji strategii, programów i projektów, mających istotny wpływ na projektowanie, budowę i usługi teleinformatyczne. W rozdziale 3 przedstawiono określenia usług telekomunikacyjnych, teleinformatycznych, elektronicznych, jakie są świadczone na rzecz społeczeństwa informacyjnego. Z uwagi na rosnące znaczenie usług chmur obliczeniowych, szczególnie w obszarze administracji publicznej i zwykłych użytkowników, dokonano prezentacji tego rodzaju usług ze wskazaniem ich zalet i wad oraz zasad ich wykorzystywania. W rozdziale 4 zaprezentowano modele i rodzaje e-usług stosowane w Polsce i Unii Europejskiej, e-deklaracje stosowane w sektorze finansowym państwa i e-usługi w sektorze służby zdrowia. Przedstawiono także Elektroniczną Platformę Usług Administracji Publicznej ePUAP, w tym jej katalog usług, podsystem bezpieczeństwa, profil zaufany, portal interoperacyjności i funkcjonowanie. Opisano także poziom świadczenia e-usług e-administracji na tle organizacji międzynarodowych. W rozdziale 5 podano określenia dotyczące jakości usług oraz wymagania stawiane usługom telekomunikacyjnym i teleinformatycznym w zakresie: dostępności, wierności, szybkości, zdolności, niezawodności, elastyczności, użyteczności, bezpieczeństwa i interoperacyjności. Omówiono także współcześnie stosowane metody badania jakości usług telekomunikacyjnych i teleinformatycznych. W rozdziale 6 zaprezentowano określenia związane z interoperacyjnością i przedstawiono wyniki analiz oraz spostrzeżenia wynikające z Europejskich Ram Interoperacyjności dla europejskich usług użyteczności publicznej i strategii ich wdrożeń, koncentrując uwagę na zasadach i zaleceniach w tym zakresie. Ważnego znaczenia nadano Krajowym Ramom Interoperacyjności oraz wymaganiom WCAG 2.0 w zakresie świadczenia usług przez Internet dla osób niepełnosprawnych, które są domeną nie tylko dostawców usług teleinformatycznych, ale także administracji publicznej w wymiarze europejskim i krajowym. W rozdziale 7 omówiono elementy i procesy zarządzania usługami oraz problemy związane z wymaganiami, architekturą, organizacją i wdrożeniem Systemu Zarządzania Usługami. W rozdziale 8 przedstawiono uwarunkowania rozwoju e-usług administracji publicznej w dobie cywilizacji informacyjnej, w perspektywie wdrożenia i funkcjonowania systemów teleinformatycznych tzw. piątej generacji.

Laboratorium aparatury procesowej

Leon Gradoń

Skrypt zawiera instrukcje wykonania 18 ćwiczeń laboratoryjnych, obejmujących podstawowe procesy i aparaturę przemysłowych systemów technologicznych. Ćwiczenia mają na celu zapoznanie studentów z przebiegiem wybranych procesów separacji składników, kontaktu fazowego oraz wymiany ciepła i masy, a także z konstrukcją aparatury i technikami pomiarowymi. Omówienie każdego ćwiczenia zawiera krótkie wprowadzenie teoretyczne oraz opis stanowiska badawczego, metodyki pomiarów i sposobu opracowania wyników. Opracowanie jest przeznaczone dla studentów kierunków inżynieria chemiczna i procesowa, technologia chemiczna, biotechnologia i biogospodarka, ale może być wykorzystywane na wielu pokrewnych kierunkach.

Filozofia cywilizacji informacyjnej

Jacek Janowski

Zamiarem autora jest ukazanie alternatywnych potrzeb i możliwości rozwoju. Dyktatura technologiczna stała się dziś bezdyskusyjna, nawet kiedy traci na tym sam człowiek i jego człowieczeństwo. Tymczasem właściwie (w uniwersalnie sprawdzony sposób) lokując swoje nadzieje i umiejętnie kierując wysiłki, mamy wciąż szansę być kimś, być sobą i żyć u siebie. Siła dramatu narasta i trzeba się co prędzej opowiadać za życiem, aby nie dać się pochłonąć śmierci. Książka ma pomóc dostrzec i wyjawić ten dramat, nie zaś zagmatwać i zbagatelizować jego istotę. Ze względu na wielorakie powiązanie i zmieniające się uwarunkowania problemów współczesnego świata, ważne jest by poniższych wypowiedzi nie wyrywać z całego ich kontekstu. Jego rozległość uniemożliwiła szczegółowe eksplikacje i egzemplifikacje. Autor wyszedł z klasycznego założenia, że sens szczegółu można dostrzec dopiero na tle znajomości ogółu. Mimo że życia nie starcza na zgłębienie wszystkich jego aspektów i fragmentów, należy zadbać o zorganizowane ukazywanie szerszych perspektyw. Z naukowego punktu widzenia trzeba dopuścić różne sposoby pozyskiwania egzystencjalnie wartościowej i fundamentalnie prawdziwościowej wiedzy.

Modelowanie i badanie wybranych procesów i elementów obiektów logistycznych z wykorzystaniem metod symulacyjnych

Mariusz Kostrzewski

Praktyczny i nowatorski charakter oraz zawartość merytoryczna monografii wykracza poza ramy dostępnych prac naukowych z obszaru zastosowania metod symulacyjnych w zagadnieniach modelowania procesów logistycznych zachodzących w magazynach wysokiego składowania. Opracowanie jest przeznaczone dla studentów, projektantów, badaczy i dostawców wyposażenia systemów logistycznych, zarządców obiektów logistycznych oraz inwestorów dbających o konkurencyjność na rynku i poszukujących narzędzi służących do podniesienia efektywności prowadzonych przez siebie przedsięwzięć.

Zrównoważony rozwój wybranych jednostek samorządu terytorialnego w Polsce

Eugeniusz Sobczak, Michał Staniszewski

W opracowaniu przedstawiono wyniki analizy i oceny poszczególnych województw i na tej podstawie sformułowano wnioski przydatne dla innych samorządów terytorialnych w Polsce. Do badań wykorzystano 16 zmiennych dotyczących sfery gospodarczej, społecznej i ochrony środowiska, wyjaśniających rozwój społeczno-gospodarczy powiatów jako zbioru gmin i zastosowano punktację sumaryczną jako syntetyczną miarę rozwoju. W pracy zamieszczono wyniki analizy dla 6 województw wykazujących się najwyższym współczynnikiem rozwoju na 1 mieszkańca.

Prognozowanie satelitarnego sygnału nawigacyjnego w lotnictwie cywilnym

Karolina Krzykowska-Piotrowska

W monografii podjęto próbę odpowiedzi na pytanie: jak ułatwić wybór techniki nawigacji operatorowi statku powietrznego, uwzględniając czynniki warunkujące dokładność, ciągłość, dostępność i wiarygodność sygnału satelitarnego. W rezultacie opracowano autorską metodę prognozowania wartości parametrów satelitarnego sygnału nawigacyjnego wykorzystywanego w transporcie lotniczym za pomocą sztucznych sieci neuronowych, uwzględniając wybrane warunki atmosferyczne. W metodzie zaproponowano trzy etapowy proces prognozowania sygnału, umożliwiając jednocześnie prowadzenie odrębnych badań dla każdego z etapów.   W opracowaniu przeanalizowano i oceniono przyczyny ograniczonego zastosowania systemów satelitarnych w lotnictwie, biorąc pod uwagę bariery w aspektach prawnych, ekonomicznych i technicznych; opisano wykorzystanie wnioskowania rozmytego do oceny wpływu warunków atmosferycznych na parametry nawigacyjnego sygnału satelitarnego; przeprowadzono weryfikację badań za pomocą statystycznej metody Hellwiga; zaproponowano prognozę wartości parametrów sygnału satelitarnego, a w ramach weryfikacji modeli porównano wyniki prognozy z rzeczywistymi danymi pochodzącymi z warszawskiej stacji pomiarowej.   Wnioski wynikające z przeprowadzonych badań wskazują na dalsze ich kierunki w obszarze rozwoju nawigacyjnych systemów satelitarnych. Zdaniem autorki powinny one koncentrować się wokół rozbudowy modeli rozmytych o nowe zmienne wejściowe dotyczące innych błędów sygnału, badania wartości parametrów sygnału satelitarnego w czasie rzeczywistym czy stworzenia dedykowanej aplikacji dla bezzałogowych statków powietrznych, automatycznie decydującej o wyborze techniki nawigacji.

Mechanika płynów w inżynierii i ochronie środowiska

Marek Mitosek

Mechanika płynów jest jednym z kluczowych działów klasycznej mechaniki i jest wykładana na większości kierunków kształcenia na politechnikach. W podręczniku zostały przedstawione podstawowe wiadomości oraz wybrane zagadnienia z mechaniki płynów, szczególnie istotne z punktu widzenia potrzeb studentów i inżynierów zajmujących się problematyką inżynierii i ochrony środowiska. Zawarty w książce materiał obejmuje, między innymi, zagadnienia z zakresu inżynierii sanitarnej (inżynierii komunalnej), budownictwa hydrotechnicznego, melioracji, ochrony wód i inżynierii gazowniczej. Podane przykłady liczbowe powinny przyczynić się do łatwiejszego i bardziej gruntownego opanowania materiału. Podręcznik jest przeznaczony przede wszystkim dla studentów wydziałów inżynierii i ochrony środowiska, na poziomie studiów inżynierskich, licencjackich i magisterskich oraz dla słuchaczy kursów podyplomowych.

Podstawy syntezy organicznej

Mieczysław Mąkosza, Michał Fedoryński

Skrypt został opracowany na podstawie wykładów o metodach syntezy organicznej, prowadzonych w ciągu ponad trzydziestu lat dla studentów Wydziału Chemicznego Politechniki Warszawskiej. Celem opracowania było przedstawienie obszernego materiału w taki sposób, by uwidocznić wewnętrzną logikę chemii organicznej, wykazać podobieństwo i analogie wielu reakcji i przedstawić podstawowe reguły decydujące o przebiegu reakcji. Cel ten można było osiągnąć jedynie porządkując materiał w oparciu o kryteria mechanistyczne. W oparciu o podstawowe elementy mechanizmów reakcji wykazano, że ogromna liczba różnych reakcji to warianty i szczególne przypadki niewielkiej liczby procesów podstawowych, których przebieg jest determinowany rodzajem i elementami budowy reagentów oraz warunkami. Takie podejście ułatwia opanowanie materiału, co jest istotne z uwagi na ograniczenia czasowe – na wykład przeznaczono początkowo 45 godzin, a następnie 30 godzin semestralnie. Materiał wykładu i skryptu został ograniczony do reakcji jonowych i rodnikowych, a nowe wydanie uzupełniono o omówienie reakcji pericyklicznych. Bardzo ważne grupy reakcji katalizowanych przez metale przejściowe oraz problemy stereokontroli przebiegu reakcji zostały pominięte. Autorzy mają nadzieję, że zastosowana klasyfikacja i uproszczone przedstawienie złożonych problemów reakcji organicznych pomoże studiującym w lepszym ich zrozumieniu tematu.

Zeszyt "Architektura" nr 16, Obrazy architektury. Reprezentacje idei architektonicznej w kontekście współczesnej kultury wizualnej

Krzysztof Koszewski

Obraz stanowi nie tylko nośnik i odzwierciedlenie idei architektonicznej – co jest przedmiotem rozważań w niniejszej książce – ale jest także tworzywem architektury, wpływając na jej fundamentalne cechy i kondycję. Prezentowana książka stanowi próbę zbliżenia dwóch światów, traktując przedstawienia idei jako swoistą oś dyskursu. Próba ta może być z pewnością uzupełniana, gdyż wspomniany obszar dotyczący wizualności i praktyk z nią związanych zmienia się dynamicznie i wciąż poszerza, zmieniając tym samym kontekst obrazów architektury.   Obrazy architektury, będące przedmiotem rozważań w kolejnych rozdziałach, spełniają trzy kryteria – są odbierane jako wrażenie wizualne, zostały wytworzone jako reprezentacja (nie jest to sam odbiór wizualny dzieła w przestrzeni) i pozostają skoncentrowane istotowo wokół projektowania, ukazując intencjonalnie jakiś aspekt dzieła architektury, które dopiero ma powstać.

Regulacja systemu elektroenergetycznego

Jan Machowski

W monografii omówiono poszczególne kryteria oceny niezawodności systemu elektroenergetycznego wykorzystywane w analizach statycznych i dynamicznych wykonywanych do celów planowania w różnych horyzontach czasowych (krótko-, średnio- i długookresowych). Opracowanie jest adresowane do studentów i doktorantów kierunków związanych z elektrotechniką i elektroenergetyką, a także specjalistów zajmujących się sieciami elektroenergetycznymi najwyższych i wysokich napięć oraz osób, które chcą poszerzyć lub uporządkować swoją wiedzę dotyczącą planowania rozwoju systemu elektroenergetycznego. Prezentowane, trzecie wydanie, zostało uatualnione i rozszerzone o (stustronicową) część dotyczącą odnawialnych źródeł energii.

Cyberbezpieczeństwo. Podejście systemowe

Jerzy Krawiec

Głównym celem publikacji jest przedstawienie problematyki dotyczącej cyberbezpieczeństwa z uwzględnieniem systemowego podejścia do tej problematyki, bazującego na normach międzynarodowych z zakresu bezpieczeństwa informacji. Celem dydaktycznym jest także przygotowanie absolwentów studiów do pełnienia menedżerskich funkcji w zakresie zarządzania cyberbezpieczeństwem oraz audytowania Systemu Zarządzania Bezpieczeństwem Informacji z uwzględnieniem technik audytu bezpieczeństwa informacji. W podręczniku przedstawiono ogólny model bezpieczeństwa informacji, klasyfikowanie informacji, zarządzanie ryzykiem w bezpieczeństwie informacji, zagrożenia internetowe, bezpieczeństwo systemów operacyjnych i bezpieczeństwo sieci. Zaprezentowano także typowe ataki na systemy informatyczne oraz sposoby ochrony tych systemów. Szczegółowo opisano problematykę systemowego podejścia do cyberbezpieczeństwa (bazując na Systemie Zarządzania Bezpieczeństwem Informacji wg normy IS O/IEC 27001) i przedstawiono kryteria wyboru zabezpieczeń takiego systemu. W podręczniku zawarto także metody pomiaru cyberbezpieczeństwa, podano metodologię prowadzenia testów penetracyjnych, wykaz metod testowania systemu informatycznego odpowiadający punktom kontrolnym normy IS O/IEC 27001 i przedstawiono przykładowy raport z przeprowadzonego testu penetracyjnego badanego systemu.