Literatura popularna. T. 3: Kryminał

red. Ewa Bartos, Katarzyna Niesporek

Monografia zbiorowa Literatura popularna T.3: Kryminał jest trzecim tomem z serii zapoczątkowanej przez publikację książki Literatura popularna T.1: Dyskursy wielorakie. Nie zapominając o ważnych pracach na temat kryminału Stanisława Barańczaka, Jerzego Siewierskiego, Bernadetty Darskiej, Mariusza Kraski, Mariusza Czubaja, Tadeusza Cegielskiego, Rogera Cailloisa, Stanko Lesica, a także o – w całości poświęconych kryminałowi – „Tekstach” z 1973 roku czy „Czasie Kultury” z 2010, trzeci tom badań nad literaturą popularną chcemy poświęcić właśnie temu gatunkowi. Kryminał stanowił i stanowi intelektualną zagadkę dla czytelnika oraz stawia wyzwania jego badaczom. Mimo niesłabnącej jego popularności i zwiększonego zainteresowania nim krytyków, wciąż sytuuje się na peryferiach współczesnego literaturoznawstwa. Artykuły umieszczone w tej książce są próbą refleksji nad tym zjawiskiem kultury.

Jednostki języka w systemie i w mowie

red. Andrzej Charciarek, Henryk Fontański, Jolanta Lubocha-Kruglik

Wyzwaniem teoretycznym i praktycznym dla językoznawców jest opis funkcjonowania języka w warunkach komunikacji międzykulturowej – w tym wypadku polsko-rosyjskiej – w której dużą rolę, obok językowych różnic systemowych, odgrywa specyficzny uzus stosowania środków językowych właściwy danej nacji, odzwierciedlający specyficzny językowy obraz świata i obraz ten kształtujący. W artykułach zgromadzonych w prezentowanym zbiorze analizowane są i opisywane jednostki języka – głównie rosyjskiego i polskiego – różnych poziomów: morfologicznego, leksykalno-frazeologicznego i składniowego, zarówno w ich potencjach systemowych, jak i w zastosowaniach komunikacyjnych. W zbiorze znalazły się też teksty poświęcone współczesnym narzędziom i metodom badania języka, w szczególności językoznawstwu korpusowemu.

Metafizyka dla neurotyka. Czym jest i czym mógłby być coaching filozoficzny?

Marcin Fabjański

Seria: Studia Philosophica Silesiensia (3), ISSN 2720-1120   Książka  dotyczy założeń, praktyki i wyzwań stojących przed nową dziedziną jaką jest coaching filozoficzny. Autor proponuje w niej między innymi definicję coachingu filozoficznego, jako coachingu zaangażowanego etycznie i metafizycznie, co odróżnia go  od wszystkich innych odmian coachingu. Od filozofii, zwłaszcza żywej, takiej, jaką uprawiano w greckim i rzymskim antyku oraz – w tym samym czasie – w Indiach i Chinach, przejął odwagę pytania o rzeczy fundamentalne: sens życia, ludzką skończoność, nasze miejsce w Kosmosie, źródła dobrego życia.

Romanica Silesiana. No 7: Controverses littéraires

Zuzanna Szatanik

Rédacteur en chef Krzysztof Jarosz, textes réunis et établis par Aneta Chmiel, Zuzanna Szatanik, Ewelina Szymoniak, Andrzej Rabsztyn Prezentowany tom Romanica Silesiana zawiera 29 artykułów badaczy literatury francuskiej, włoskiej i hiszpańskiej. Tematem łączącym wszystkie teksty jest kwestia sporów literackich, toczących się na przestrzeni wieków w literaturach romańskich. Zdecydowana większość szkiców dotyczy literatury okresu XIX-XXI wieku. Wśród analizowanych zagadnień znalazły się takie tematy, jak: konflikt pokoleniowy pomiędzy grupą argentyńskich pisarzy związanych z czasopismem „Sur” w połowie lat 50. XX wieku a młodą generacją twórców, związaną z czasopismem „Contorno”; kontrowersyjny stosunek do afrykańskiego komunitaryzmu w twórczości dwu pochodzących z Afryki pisarzy – Leonory Miano oraz Alaina Mabanckou; rola debat literackich w powstawaniu i rozwoju mikroliteratur  na przykładzie literatury akadyjskiej; zacieranie międzygatunkowych granic w tekście L'Autofictif Érica Chevillarda; problem plagiatu  na przykładzie konfliktu współczesnych francuskich pisarek Marie Ndiaye oraz Camille Laurens z oskarżoną o plagiat Marie Durrieusecq; negatywny stosunek Julio Cortázara do tradycyjnej powieści dziewiętnastowiecznej.

Grając przeszłością i przyszłością. Rosyjska fantastyka alternatywna i socjologiczna

Andrzej Polak

Książka, poświęcona dwóm popularnym ostatnimi czasy odmianom fantastyki (historia alternatywna i fantastyka socjologiczna), skierowana jest do badaczy i miłośników tego rodzaju pisarstwa. W poszczególnych rozdziałach autor przypomina historię wspomnianych gatunków, określa ich pole znaczeniowe, wskazuje na najbardziej reprezentatywne przykłady. Fantastyka alternatywna i socjologiczna rozpatrywane są w połączeniu z innymi gatunkami oraz przemianami zachodzącymi w fantastyce i literaturze w ogóle. Sporo miejsca poświęca się zjawiskom wyróżniającym fantastykę rosyjską – liberpunkowi, fantastyce imperialnej, prawosławnej, dystopii. Wszystkie omawiane gatunki i odmiany tematyczne zestawiane są z dziedzinami wykraczającymi poza ramy literatury, dotyczącymi funkcjonowania społeczeństw – polityką, gospodarką (globalizacja), ideologią. W tym celu autor, oprócz ustaleń badaczy i krytyków literackich, korzysta z prac socjologów, politologów, filozofów i polityków (ideologów). Zabieg ten umożliwia obserwację współczesnej fantastyki rosyjskiej w szerszej perspektywie i przydaje książce atrakcyjności.

Innowacyjność w praktyce pedagogicznej. T. 2: Refleksje pedagogiczne w teorii i praktyce

red. Urszula Szuścik, Renata Raszka

Drugi tom, pt. Innowacyjność w praktyce pedagogicznej. Refleksje pedagogiczne w teorii i praktyce, który oddajemy do rąk Czytelników, prezentuje w swoich treściach spojrzenie na temat innowacyjności z pozycji budowania doświadczenia dziecka poprzez pryzmat sztuki, wychowania estetycznego, otwartych i odważnych metod kształcenia, stymulacji rozwoju twórczego rozumianego szeroko. Nauczyciele i uczniowie działają na siebie inspirująco, wymuszają sytuacje edukacyjne, które stwarzają sytuacje do pytań i refleksji, samodzielnego szukania jednoznacznych czy wielu odpowiedzi. Mówi się powszechnie, że innowacyjność powinna cechować współczesnego człowieka w zglobalizowanym świecie, a jest to właśnie umiejętność odkrywczego i odważnego szukania rozwiązań, często niekonwencjonalnych, co przyczynia się do zmiany i tym samym do rozwoju. Warto się zatrzymać, aby umieć dostrzec piękno i harmonię w przyrodzie, działaniu, drugim człowieku, sztuce i każdym nowym zdarzeniu, które inspirują do aktywności, odkrywania i zadawania nowych pytań oraz szukania rozwiązań. (fragment wstępu)

Cyberprzestrzeń jako nowy wymiar rywalizacji i współpracy państw

Miron Lakomy

Prezentowana praca stanowi próbę omówienia skuteczności środków teleinformatycznych jako instrumentów polityki zagranicznej państw. W przeprowadzonej analizie, biorącej pod uwagę zarówno aspekty rywalizacji, jak i współpracy rządów w cyberprzestrzeni, wykorzystano elementy teorii polityki zagranicznej. W rozprawie omówiono przede wszystkim istotę i etapy rewolucji cyfrowej, która doprowadziła do wykształcenia się przestrzeni teleinformatycznej. Następnie scharakteryzowano jej najważniejsze cechy, zarówno w ujęciu technicznym, jak i politologicznym. Na tej podstawie, podjęto próbę stworzenia uproszczonej typologii zagrożeń teleinformatycznych dla bezpieczeństwa państw, obejmującej takie zjawiska jak haking, haktywizm czy cyberterroryzm. Wreszcie, dokonano analizy najbardziej doniosłych przykładów rywalizacji i współpracy państw w cyberprzestrzeni. Z jednej strony, omówiono m.in. wydarzenia w Estonii w kwietniu i maju 2007 roku, w Gruzji w sierpniu 2008 roku czy w Iranie od 2010 roku (Stuxnet). Z drugiej strony, scharakteryzowano także przejawy kooperacji państw w tej dziedzinie, na przykładzie m.in. Organizacji Narodów Zjednoczonych, Unii Europejskiej, NATO czy Unii Afrykańskiej. Praca ta jest skierowana przede wszystkim do przedstawicieli nauk o polityce i nauk o bezpieczeństwie, decydentów polityki zagranicznej, przedstawicieli służb odpowiedzialnych za bezpieczeństwo teleinformatyczne RP, dziennikarzy, a także studentów politologii, bezpieczeństwa narodowego, stosunków międzynarodowych bądź kierunków pokrewnych. Artykuł o książce ukazał się w czasopiśmie „Gazeta Uniwersytecka UŚ” nr 2 (232) listopad 2015. Recenzja książki ukazała się: na stronach czasopisma internetowego „Sprawy Nauki” nr 1 (206) styczeń 2016, w czasopiśmie „Nowe Książki” 6/2016, s. 74–75 (Michał Baranowski: Cyfrowa wojna i pokój).  

Tożsamość Słowian zachodnich i południowych w świetle XX-wiecznych dyskusji i polemik. T. 2 Język

red. Maria Cichońska, red. Iliana Genew-Puhalewa

Zagadnienia związane z tożsamością stanowią w dziedzinie nauk humanistycznych – zatem także w obrębie badań slawistycznych – jedno z centralnych pól problemowych. Kwestie narodowych odmian tożsamości należą do najbardziej złożonych i przyciągają uwagę badaczy reprezentujących różne dyscypliny wiedzy. Korzystając ze zróżnicowanych podejść i metodologii, uzyskujemy pełniejszy obraz problematyki tożsamościowej i lepiej rozumiemy jej specyfikę rozwojową, determinowaną uwarunkowaniami historycznymi, społecznymi, podmiotowymi, czyli kulturowymi. Świadomość takiego stanu rzeczy stanowiła inspirację dla kolejnych badań z tej dziedziny – także w aspektach lingwistycznych, czego rezultatem jest niniejsza publikacja. Zaprezentowane zagadnienia podjęli – przy okazji jubileuszu czterdziestolecia Instytutu Filologii Słowiańskiej Uniwersytetu Śląskiego – lingwiści z różnych ośrodków naukowych z Polski i z zagranicy – Bośni, Chorwacji, Czarnogóry, Czech, Macedonii, Słowenii i Ukrainy. Odpowiedzieli oni na zaproszenie placówki legitymującej się kilkudziesięcioletnią tradycją naukową, świadomi wagi proponowanej problematyki, ujawniającej ciągle nowe aspekty i wartości realizowane i kreowane w języku podlegającym nieustannym przeobrażeniom. (fragment Przedmowy)

Karol Szajnocha. Codzienność - kobiety - historiografia

Dorota Malczewska-Pawelec, Tomasz Pawelec

Praca poświęcona jest życiu oraz wybranym aspektom twórczości wybitnego XIX-wiecznego polskiego historyka Karola Szajnochy. Autorzy proponują w niej nowe podejście: dążą do pokazania jak jego pisarstwo historyczne oraz egzystencja przenikały się i warunkowały nawzajem.  Materia rozważań podzielona jest na trzy części: „Codzienność”, „Kobiety” oraz „Historiozofia”. Twórcy książki dociekają, jak fakt stania się badaczem przeszłości wyznaczał formy i przestrzenie dla poczynań Szajnochy na innych polach (tak w sferze publicznej, jak i w obszarze prywatności). Jak uobecniał się w meandrach codzienności oraz relacjach rodzinnych, przyjacielskich oraz zawodowych, jak się miał do życia wewnętrznego i dominujących rysów osobowości? Rozprawa może zainteresować badaczy dziejów historiografii, kultury polskiej, historyków XIX stulecia, socjologów, studentów historii i wszystkich zainteresowanych przeszłością Polski oraz jej kulturą w dobie zaborów.

Wokół teoretycznych i praktycznych aspektów stosunków międzynarodowych. Księga jubileuszowa dedykowana profesorowi Mieczysławowi Stolarczykowi

red. Tomasz Kubin, Justyna Łapaj-Kucharska, Tomasz Okraska

Księga jubileuszowa dedykowana Profesorowi Mieczysławowi Stolarczykowi

Przestrzenie przekładu T. 4

red. Jolanta Lubocha-Kruglik, Oksana Małysa, Gabriela Wilk

Autorzy artykułów, które znalazły się w 4  tomie Przestrzeni przekładu, poruszają wiele bardzo zagadnień sfery przekładu. Przedmiotem refleksji były zarówno kwestie o charakterze ogólnym, jak i szczegółowe zjawiska analizowane na podstawie przekładów tekstów literackich i specjalistycznych. W części pierwszej poświęconej przekładowi artystycznemu autorzy omawiali m.in. tematykę związaną z wielojęzycznością i jej implikacjami dla przekładu, analizowali możliwość adaptacji kontekstu kulturowego w przekładzie i problemy z tego wynikające. Część druga zawiera teksty ukazujące specyfikę przekładu filmowego i scenicznego. Badacze zwracają tu uwagę na mnogość kodów kulturowych, których oddanie staje się dla tłumacza prawdziwym wyzwaniem. Osobną część poświęcono zagadnieniom stojącym na pograniczu badań konfrontatywnych i przekładowych. Przedmiotem opisu były tu zjawiska szczegółowe dotyczące m.in. przekazu ram modalnych, aliteracji czy realizacji semantyki perswazyjności. W części poświęconej przekładowi specjalistycznemu omówiono problemy związane z przekładem terminów, wskazano na konieczność konfrontowania ustaleń z badaczami reprezentującymi różne języki. Ponadto zaprezentowano aspekty prawne odpowiedzialności zawodowej tłumaczy. Tom zamyka część, w której przedstawiono wyniki ustaleń związanych z warsztatem tłumacza i dydaktyką przekładu. Wskazano w niej na praktyczne możliwości wykorzystania nowych narzędzi i nowych programów w pracy tłumacza oraz na konieczność opanowania nowych technologii.

Literatura i żywioły

red. Lucyna Nawarecka, Maria Janoszka

Książka zawiera teksty, które w różnorodny sposób podejmują temat żywiołów: począwszy od tradycyjnie pojmowanych żywiołów naturalnych (wody, ognia, światła), przez ujęcia metaforyczne podkreślające żywiołowość danego zjawiska (np. bachiczności, poliglotyzmu, barokowości, pamięci), aż do odrębnej problematyki żywiołu słowa. Większość artykułów i szkiców dotyczy literatury romantycznej, ale znajdują się tu również takie, w których w kategoriach żywiołów interpretowana jest literatura współczesna.

Formy perswazji

Jacek Warchala

Książka próbuje ustalić dystynkcje między dowodzeniem, argumentacją, manipulacją, informacją a perswazją sensu stricto. Perswazja została określona jako wywieranie wpływu drogą racjonalną lub emocjonalną, a precyzyjniej, jako forsowanie znaczeń i sensów, co ma na celu zmianę pierwotnego stanowiska. Zostały także określone i scharakteryzowane warunki w jakich odbywa się argumentacja, dowodzenie, manipulacja, informowanie oraz tzw. coercive persuasion i  czym różnią się te techniki od perswazji sensu stricto. W książce omówione zostały niektóre pragmatyczne warunki konieczne, aby perswazja mogła zaistnieć jako akt mowy: warunek wolności, warunek polaryzacji sądów, równoważności racji, wspólnoty świata i języka, warunek wystąpienia sytuacji dialogowej, afirmatywnego stanowiska uczestników działania perswazyjnego, wspólnoty kodu, emocjonalizacji przekazu werbalnego i pozawerbalnego, właściwego statusu nadawcy, zachowania procedury wywodu, technologizacji perswazji, wreszcie warunek przyjemności estetycznej. Omówione zostały szczegółowe zagadnienia perswazyjnej natury języka, prawdy, postprawdy i kłamstwa, emocjonalizacji przekazu dziennikarskiego jako przykładu dominacji w dyskursie publicznym perswazyjnych zabiegów zmierzających do pozyskiwania czytelników i wyborców nad obiektywną informacją; omówiono zagadnienie metafory i jej funkcji perswazyjnej w polityce i praktyce dziennikarskiej; omówione zostało zagadnienie wizualności w perswazji i roli argumentów wizualnych we współczesnej kulturze multimedialności; szczegółowo omówiono językowe wyznaczniki perswazyjnego przekazu oraz redefiniowanie znaczeń jako zabieg na pograniczu perswazji i manipulacji. Zaproponowane zostało także rozdzielenie faktu i wydarzenia i omówiono problem faktów jako zinterpretowanych wydarzeń i problem tzw. faktów medialnych. Całość osadzona jest w tradycji retoryki jako teorii perswazji i przynosi bogaty materiał definicyjny. Książka przeznaczona jest dla badaczy języka i komunikacji, studentów, dziennikarzy, marketingowców, wszystkich zainteresowanych komunikowaniem, manipulowaniem informacją, technikami perswazji.

Uži si slovenčinu! Čítanka s cvičeniami pre stredne pokročilých

Miroslava Kyseľová, Sylwia Sojda

Podręcznik do nauczania języka słowackiego jako obcego Uži si slovenčinu! Čítanka s cvičeniami pre stredne pokročilých stanowi bardzo aktualny i potrzebny wkład do materiałów dydaktycznych dla cudzoziemców uczących się języka słowackiego, którzy opanowali umiejętności rozumienia tekstu czytanego na średniozaawansowanym poziomie B2-C1, a sprawności produktywne  na poziomie B1 według ESOKJ. Pozycja powstała przede wszystkim z myślą o Słowianach, ale książka może posłużyć do nauki również studentom spoza tego kręgu kulturowego, których kontakt z językiem słowackim jest długotrwały, i którzy posiadają już odpowiednią kompetencję gramatyczną, a chcieliby udoskonalić swoje kompetencje, przede wszystkim w ramach umijętności komunikacyjnych. Ponadto, mogą po nią sięgnąć nie tylko filolodzy, ale wszyscy zainteresowani samodzielną nauką języka słowackiego na poziomie średniozaawansowanym (i wyższym). Publikacja składa się z 15 lekcji o takiej samej strukturze: blok lekcyjny złożony jest z trzech tekstów, dotyczących przewodniego tematu, do których dołączono ciekawe ćwiczenia komunikacyjne, ćwiczenia leksykalne, ćwiczenia gramatyczne oraz słowniczek, a wszystko odpowiednio dopasowane do założonego poziomu.Lekcje mogą składać się zarówno na odrębny kurs nauki języka słowackiego jako obcego, jak i stanowić uzupełnienie materiałów dydaktycznych w trakcie procesu nauczania. Atutem podręcznika są autentyczne, aktualne i oryginalne teksty zaczerpnięte ze słowackich portali internetowych. Stanowi to doskonałe źródło leksyki, której student często nie ma możliwości przyswoić podczas tradycyjnego kursu.

Współpraca środowisk: szkolnego i rodzinnego z perspektywy rodziców i nauczycieli

Patrycja Młynek

Szkoła jest miejscem, w którym współpraca ma szczególne znaczenie. Osiągnięcie głównego celu, jakim jest edukacja i wychowanie dzieci i młodzieży, zależy od współdziałania nauczycieli, uczniów, rodziców oraz środowiska lokalnego. Niniejsze opracowanie poświęcone jest współpracy środowisk szkolnego i rodzinnego. Wypełniające je studium teoretyczno-empiryczne przybliża główne zagadnienia związane z wdrażaniem idei współpracy rodziców i nauczycieli w polskiej szkole, jak również ukazuje problemy i perspektywy jej rozwoju. Książka jest adresowana do nauczycieli, rodziców i tych, którym zależy na budowaniu szkoły opartej na dialogu.

Moment osobisty. Stempowski, Czapski, Miłosz

Dorota Sieroń-Galusek

Kwestia formacji kulturalnej i intelektualnej jest podstawowym pytaniem w pracy. Autorka śledzi kluczowe momenty i składowe tego procesu – zarówno te będące rezultatem oddziaływania otoczenia: rodziny, szkoły, kręgu przyjaciół, jak i dokonywane na własny rachunek wybory. Przede wszystkim zaś świadome i dobrowolne dążenie do doskonalenia się. Autorka wybrała Jerzego Stempowskiego, Józefa Czapskiego i Czesława Miłosza nie tylko jako ludzi działających wspólnie, współtworzących emigracyjny krąg „kultury”. Nade wszystko jako osoby ukształtowane wedle pewnych wzorców i przez całe życie kroczące konsekwentnie drogą myślenia osobnego. Recenzje książki ukazały się w czasopismach: -  „Nowe Książki” nr 6/2014, s. 28; -  „Przegląd Polityczny” 2014, nr 125, s. 204.