Rola wczesnej diagnozy i leczenia stwardnienia rozsianego

Mariola Świderek-Matysiak

Stwardnienie rozsiane (SM, sclerosis multiplex) jest uważane za najczęstszą nabytą chorobę demielinizacyjną ośrodkowego układu nerwowego. SM jest chorobą, na którą zapadają ludzie młodzi, najczęściej między 20. r.ż. a 40. r.ż. Diagnostyka SM jest złożona, należy w niej uwzględnić przeszłość chorobową, wywiad rodzinny, obraz kliniczny, obraz radiologiczny oraz wyniki badań laboratoryjnych krwi i płynu mózgowo-rdzeniowego. Obecnie w diagnostyce są stosowane kryteria diagnostyczne McDonalda z 2017 r., które pozwalają wcześnie postawić diagnozę. Wprowadzenie leczenia modyfikującego przebieg SM jak najwcześniej chroni chorych przed kolejnymi rzutami, zmianami radiologicznymi w mózgu i rdzeniu kręgowym, ale również przed zanikami mózgu i niepełnosprawnością.

Pseudokrup - ostre zapalenie krtani

Adam J. Sybilski

Ostre zapalenie krtani jest jedną z najczęstszych przyczyn niedrożności górnych dróg oddechowych u małych dzieci. Termin ostre zapalenie krtani dotyczy chorób związanych z krtanią, okolicą nad- i podgłośniową oraz tchawicą. Obejmuje zapalenie krtani i tchawicy lub zapalenie krtani, tchawicy i oskrzeli, a  także podgłośniowe zapalenie krtani (tzw. pseudokrup). Obecnie określeń ostre zapalenie krtani lub pseudokrup używa się w przypadku grupy chorób charakteryzujących się symptomami ze strony górnych dróg oddechowych, a  także dolegliwościami typowymi dla zapalenia krtani, tchawicy i  czasami oskrzeli . Grupa chorób mieszcząca się pod pojęciem ostrego zapalenia krtani jest szczególnie niebezpieczna dla dzieci. One bowiem częściej niż dorośli doświadczają ostrej niedrożności dróg oddechowych.

Bisoprolol. Zagwozdki farmakologiczne

Magdalena Rudnicka

W przedstawionej monografii zostały zebrane podstawowe informacje dotyczące bisoprololu, B-adrenolityku szeroko stosowanego w przebiegu chorób układu sercowo-naczyniowego. Celem tego opracowania było bowiem zgromadzenie w jednym miejscu wszystkich danych na temat tego leku, nie tylko dotyczących molekularnych podstaw działania czy wskazań do zastosowania, ale również najnowszych wyników badań klinicznych i metaanaliz. Ponadto Autorka osadza mechanizm działania leku w szerszym kontekście, wskazując, jaką rolę odgrywa nadmierna aktywacja współczulnego układu nerwowego w patogenezie schorzeń sercowo-naczyniowych. Monografia przeznaczona jest dla wszystkich zainteresowanych farmakologią bisoprololu, włączając zarówno lekarzy pierwszego kontaktu, jak i kardiologów. Wskazuje, jakie jest miejsce leku w praktyce klinicznej w świetle zaleceń polskich i europejskich specjalistów. Dodatkowo tekst ten dostarcza Czytelnikowi odpowiedzi na ewentualne pytania, które nasuwają się przy podejmowaniu decyzji terapeutycznych, na przykład jeśli chodzi o możliwość stosowania B-adrenolityków w szczególnych populacjach pacjentów (populacja pediatryczna, osoby z przewlekłymi chorobami dróg oddechowych czy z cukrzycą).

Febuksostat - skuteczna i bezpieczna alternatywa leczenia dny moczanowej. Punkty widzenia kardiologa, reumatologa i nefrologa

Krzysztof Ozierański, Robert Rupiński, Robert Małecki

Febuksostat to silny inhibitor oksydazy ksantynowej stosowany w leczeniu przewlekłej hiperurykemii z odkładaniem się złogów moczanowych. Stanowi bardzo ważną alternatywę ze względu na bezpieczeństwo stosowania u pacjentów z chorobami przewlekłymi oraz wyższą skuteczność terapeutyczną od allopurynolu.

Rola wapnia w diecie osób starszych z osteoporozą lub osób po złamaniach

Aleksandra Cichocka

U osób po złamaniu kości ważne jest, aby zmniejszyć ból i zminimalizować niepełnosprawność. Duże znaczenie ma także wdrożenie odpowiedniej diety i innych czynników związanych ze stylem życia. Aspekt ten jest ważny również w przypadku wszystkich osób starszych, zarówno w profilaktyce osteoporozy, jak i w jej leczeniu. Istotne jest też zachowanie równowagi wapniowo-fosforanowej w diecie. Autorka omawia w poradniku normy zapotrzebowania na wapń u kobiet i mężczyzn, czynniki, które zwiększają i zmniejszają wykorzystanie wapnia z diety, przedstawia także przykładowe modele dietetyczne, które pomogą w spożyciu odpowiednich ilości wapnia i produktów mlecznych w omawianej grupie osób. W poradniku Czytelnik znajdzie też przykładowe jadłospisy, które staną się dla niego inspiracją do wzbogacenia codziennej diety.

Arypiprazol w praktyce klinicznej

Dominika Dudek

Arypiprazol jest lekiem przeciwpsychotycznym II generacji, który ma podwójne działanie na receptory D2 - antagonistyczne i agonistyczne. Jest obecny na polskim rynku od kilkunastu lat, a od kilku - równieżw postaci iniekcji o przedłużonym uwalnianiu oraz iniekcji o szybkim uwalnianiu, stosowanych u pacjentów z ostrym pobudzeniem psychotycznym. Skutecznie działa w przypadku wystąpienia zaburzeń metabolicznych lub hiperprolaktynemii po innych lekach przeciwpsychotycznych, jak również w przypadku utrzymujących się objawów negatywnych. Charakteryzuje się dobrą tolerancją i korzystnym profilem bezpieczeństwa u pacjentów ze współistniejącymi chorobami somatycznymi.

Praktyczne aspekty zastosowania lakozamidu u pacjentów z padaczką

Marcin Kopka

Lakozamid to lek przeciwpadaczkowy III generacji zaaprobowany do leczenia napadów ogniskowych z wtórnym uogólnieniem lub bez niego jako monoterapia i terapia dodana. Ogólnie jest dobrze tolerowany i ma niski potencjał interakcji lekowych, w tym z lekami antykoncepcyjnymi. Lakozamid jest wartościową opcją terapeutyczną u chorych z nowo zdiagnozowaną padaczką.

Z pamiętnika Psychiatry

Łukasz Święcicki

W felietonie Pan Profesor snuje błyskotliwe, chwilami humorystyczne rozważania na temat roli psychiatry we współczesnym systemie opieki zdrowotnej. Podkreśla znaczenie komunikacji lekarza z pacjentem w procesie leczenia, do której to predysponowany jest głównie lekarz psychiatra. To świetna, zmuszająca do refleksji lektura dla lekarzy różnych specjalności, podkreślająca wagę holistycznego podejścia do pacjenta, dzięki temu bowiem możemy liczyć na satysfakcjonujące rezultaty leczenia. Całości dopełnia atrakcyjna szata graficzna.    

Pomiar ciśnienia tętniczego poza gabinetem lekarskim

Aleksander Prejbisz, Marek Kabat, Andrzej Januszewicz

Wyniki badań prowadzonych w ciągu ostatnich lat wskazują, że pomiary wykonywane poza gabinetem lekarskim lepiej odzwierciedlają ryzyko sercowo-naczyniowe, są niezbędne w rozpoznaniu nadciśnienia tętniczego, a także pozwalają dokładniej ocenić skuteczność leczenia nadciśnienia tętniczego niż pomiary w gabinecie lekarskim. W monografii przedstawiono zasady pomiaru ciśnienia tętniczego poza gabinetem lekarskim oraz wiele sytuacji klinicznych, w których takie pomiary mają szczególne znaczenie. Monografia będzie przydatna w codziennej praktyce lekarzy wielu specjalności, a także przyczyni się do szerszego przeprowadzania pomiarów ciśnienia tętniczego poza gabinetem lekarskim.

Przewodnik antystresowy dla lekarzy w czasach zarazy

Bartosz Łoza

Przedstawiamy Państwu przewodnik skierowany do lekarzy i szerokiej rzeszy Czytelników, który pozwoli pokonać stres w epoce pandemii, w czasach, gdy jak w czarnej komedii, jedna zła wiadomość goni drugą, także złą, i mamy wiele powodów do zmartwienia. Poradnik omawia fazy reakcji na stres oraz mechanizmy radzenia sobie z nim. Wskazuje, jak rozmawiać ze sobą w czasach pandemii, jak w zgiełku zasłyszanych czy przeczytanych w mediach rad odsiewać te, które są bezużyteczne, a niekiedy nawet toksyczne, a także jak znaleźć złoty środek w nowej rzeczywistości. Błyskotliwe i uniwersalne w wymowie rozważania autora wzbogacone są humorystycznymi ilustracjami.

Nowe spojrzenie na znany lek - telmisartan

ałgorzata Kosek-Nikołajczuk, Monika Budnik

Aktywacja układu renina-angiotensyna-aldosteron odgrywa kluczową rolę w patogenezie miażdżycy i chorób sercowo-naczyniowych, dlatego jego blokada została uznana za najskuteczniejszą interwencję kardioprotekcyjną. Telmisartan jest korzystny w leczeniu pacjentów z nadciśnieniem tętniczym w monoterapii, a także stanowi bezpieczne połączenie z amlodypiną lub hydrochlorotiazydem. Ponadto może obniżać poziom glukozy we krwi na czczo i poziom cholesterolu LDL, a także zwiększać poziom HDL.

Wpływ witamin z grupy B, miedzi i monofosforanu urydyny na funkcjonowanie układu nerwowego

Magdalena Rudnicka

kanka nerwowa wymaga do prawidłowego funkcjonowania wielu związków, które albo uczestniczą w metabolizmie neuronów, albo chronią je przed neurotoksycznością. Niektóre składniki odżywcze działają jednocześnie na obu płaszczyznach, a ich niedobory wymagają suplementacji. Również w przebiegu stanów patologicznych dotyczących układu nerwowego podawanie tych substancji może się okazać efektywnym i łatwym sposobem wspomagającym terapię.

Azytromycyna i amoksycylina z kwasem klawulanowym

Bartosz J. Sapilak

W pracy zostały omówione typowe wskazania do antybiotykoterapii, z jakimi w okresie letnim może się zetknąć lekarz POZ. Szczególną uwagę zwrócono na zastosowanie amoksycyliny z kwasem klawulanowym i azytromycyny - klasycznych przedstawicieli dwóch ważnych grup antybiotyków.

Nowoczesne leczenie pacjentów z nadciśnieniem tętniczym i przewlekłym zespołem wieńcowym

Maria Łukasiewicz, Artur Mamcarz

Na nadciśnienie tętnicze choruje ok. 1,2 mld mieszkańców globu. Wśród tych pacjentów mniej niż połowa jest skutecznie leczona. Zła kontrola ciśnienia tętniczego przyczynia się do rozwoju powikłań takich jak udar mózgu czy choroba wieńcowa. Chory z takimi powikłaniami staje się automatycznie pacjentem bardzo wysokiego ryzyka sercowo-naczyniowego, a tym samym wymaga spersonalizowanego i skutecznego leczenia, już nie tylko nadciśnienia, ale również jego powikłań. Mimo zaawansowania choroby modyfikacja stylu życia oraz prawidłowy dobór farmakoterapii mogą uchronić chorego przed rozwojem niewydolności serca oraz zapobiec ostrym incydentom sercowo-naczyniowym.

Choroba zwyrodnieniowa stawu kolanowego - co warto wiedzieć?

Katarzyna Sikorska-Siudek

Co to znaczy, gdy rozpoznano u mnie chorobę zwyrodnieniową stawów? Kiedy jesteśmy narażeni na tę chorobę? Jak powinno się ją leczyć farmakologicznie, a jak wygląda postępowanie niefarmakologiczne? Jaką rolę w chorobie odgrywają rehabilitacja i fizjoterapia? Autorka w przystępny i esencjonalny sposób omawia najważniejsze zagadnienia dla pacjenta związane z chorobą. Poradnik zawiera również przykłady ćwiczeń zalecanych w ChZSK.

Chromanie przestankowe - znaczenie terapii farmakologicznej i niefarmakologicznej w przewlekłym leczeniu

Marta Wolska, Pamela Czajka, Marek Postuła

Chromanie przestankowe to charakterystyczny objaw niedokrwienia kończyn dolnych wynikający ze zwężenia lub z zamknięcia tętnicy przez blaszkę miażdżycową, który pojawia się w trakcie wysiłku i ustępuje krótko po jego zakończeniu. Chromanie przestankowe najczęściej manifestuje się jako izolowany ból mięśni goleni pojawiający się po przejściu określonego dystansu, który zmusza do zaprzestania aktywności. Kluczowe elementy diagnostyki to szczegółowe badanie podmiotowe i przedmiotowe oraz pomiar wskaźnika kostka-ramię, a ich nieprawidłowe wyniki mogą wskazywać na rozpoznanie choroby tętnic obwodowych. Wybór odpowiedniej terapii jest uzależniony od wielu czynników, w tym dynamiki choroby oraz chorób współistniejących. Głównym celem leczenia pacjentów z chromaniem przestankowym jest poprawa jakości życia i zmniejszenie ryzyka powikłań sercowo-naczyniowych. W terapii bardzo ważną rolę odgrywa leczenie zachowawcze, ze szczególnym uwzględnieniem nadzorowanego programu treningowego. Leczenie farmakologiczne ogranicza się do kilku leków, które jednak mają ograniczone zastosowanie. W najbardziej zaawansowanych przypadkach wybór ogranicza się do terapii inwazyjnej.

Rola kwasu masłowego w patogenezie i leczeniu chorób jelit

Karolina Radwan, Piotr Radwan

Kwas masłowy należy do krótkołańcuchowych kwasów tłuszczowych, będących fizjologicznie produktem fermentacji prowadzonej przez mikrobiotę jelitową. Wykazuje szerokie spektrum korzystnych działań metabolicznych na poziomie przewodu pokarmowego i tkanek obwodowych, w tym stanowi główne źródło energii dla kolonocytów, ma działanie cytoprotekcyjne, regeneracyjne i troficzne na błonę śluzową jelit. W stanach patologicznych upośledzenie syntezy kwasu masłowego i obniżenie jego stężenia może prowadzić do uszkodzeń bariery jelitowej, translokacji bakteryjnej, zaburzeń immunomodulacji oraz nasilonej reakcji zapalnej. Egzogennie podawany kwas masłowy w postaci soli sodowej (maślan sodu) wykazuje wielokierunkowe korzystne działanie terapeutyczne uzasadniające jego szerokie zastosowanie w medycynie ogólnej, gastroenterologii, geriatrii, onkologii i w postępowaniu okołooperacyjnym.

Fakty i mity na temat inozyny

Bartosz J. Sapilak

Pranobeks inozyny to lek o działaniu immunostymulującym i przeciwwirusowym, od ponad 50 lat wykorzystywany w terapii infekcji wirusowych górnych dróg oddechowych i opryszczki. W tym czasie zebrano wiele doświadczeń związanych z jego zastosowaniem i bezpieczeństwem. Przyczyniły się one do powstania wielu faktów i mitów na temat jego bezpieczeństwa i skuteczności. W niniejszej pracy analizujemy najważniejsze z nich.

Skojarzona farmakoterapia lerkanidypiną w wybranych sytuacjach klinicznych

Jacek Lewandowski, Jakub Strzelczyk, Ewa Galewicz-Lubaczewska

Farmakoterapia nadciśnienia tętniczego ma na celu nie tylko redukcję ciśnienia krwi, ale także wpływ na inne czynniki ryzyka chorób sercowo-naczyniowych. Kompleksowe podejście terapeutyczne jest kluczowe dla obniżania ogólnego ryzyka zgonu. Leczenie nadciśnienia tętniczego opiera się na modyfikacji stylu życia oraz farmakoterapii. Obecnie według standardów zalecana jest farmakologiczna terapia złożona (czyli składająca się z więcej niż jednego leku), zwłaszcza u pacjentów z dodatkowymi czynnikami ryzyka. Badania wskazują, że u wielu chorych na cukrzycę lub przewlekłą chorobę nerek osiągnięcie zalecanych wartości ciśnienia często wymaga zastosowania co najmniej trzech leków hipotensyjnych. U pacjentów z zaburzeniami psychiatrycznymi, m.in. depresją, konieczne jest całościowe podejście kliniczne i adekwatna farmakoterapia zaburzeń nastroju oraz chorób internistycznych.

Nadkażenia bakteryjne infekcji wirusowych

Bartosz J. Sapilak

W pracy przedstawiono konieczność różnicowania etiologii infekcji dróg oddechowych i dostosowania terapii celowanej. Należy pamiętać, iż w praktyce POZ dominują infekcje niewymagające antybiotykoterapii, szczególnie w pierwszych dniach leczenia. Istotne jest leczenie objawowe, w tym redukcja uciążliwego kaszlu. W przypadku etiologii pierwotnie bakteryjnej lub wtórnego nadkażenia bakteryjnego niezbędna może się okazać antybiotykoterapia.

Zaburzenia erekcji - punkt widzenia diabetologa

Wiesława B. Duda-Król, Marcin Wełnicki, Artur Mamcarz

Częstość występowania zaburzeń erekcji wśród pacjentów z cukrzycą nie jest dokładnie znana. Nie ulega jednak wątpliwości, iż z uwagi na złożony charakter powikłań źle kontrolowanej cukrzycy, związanych zarówno z uszkodzeniem naczyń krwionośnych, jak i układu nerwowego, częstość występowania tych zaburzeń wzrasta wraz z czasem trwania choroby. Nie bez znaczenia, zwłaszcza w przypadku pacjentów z cukrzycą typu 2, jest także współwystępowanie nadciśnienia tętniczego i otyłości. Nasza seksualność powoli przestaje być tematem tabu, coraz częściej mówimy więc o leczeniu zaburzeń erekcji. W artykule przedstawiamy ten problem z diabetologicznego punktu widzenia.

Praktyczne aspekty terapii reumatoidalnego zapalenia stawów przy użyciu metotreksatu

Robert Rupiński

Metotreksat jest antagonistą kwasu foliowego odgrywającym kluczową rolę w leczeniu wczesnego i zaawansowanego reumatoidalnego zapalenia stawów. Metotreksat odznacza się wysoką skutecznością kliniczną, hamowaniem uszkodzeń strukturalnych, dobrym profilem bezpieczeństwa, możliwością podawania doustnego lub podskórnego oraz niezrównaną efektywnością kosztową. Metotreksat może być stosowany zarówno w monoterapii, jak i jako wiodący lek w połączeniach z innymi syntetycznymi lub biologicznymi lekami modyfikującymi przebieg choroby.

Racjonalna antybiotykoterapia na przykładach z codziennej praktyki

Aneta Nitsch-Osuch

Racjonalna antybiotykoterapia definiowana jest jako właściwe stosowanie prawidłowo dobranych antybiotyków w uzasadnionych przypadkach. W pracy przedstawiono na przykładach z codziennej praktyki, jak dobierać antybiotyk w przypadku najczęstszych schorzeń (angina, zapalenie płuc itp.).

Przewlekła obturacyjna choroba płuc - poradnik dla chorego

Katarzyna Górska

Przewlekła obturacyjna choroba płuc (POChP) jest powszechnie występującą chorobą układu oddechowego. Charakteryzuje się postępującym i trwałym ograniczeniem przepływu powietrza przez drogi oddechowe (oskrzela, oskrzeliki) wywołanym zwężeniem i zapadaniem się (przebudową) ścian dróg oddechowych. Autorka w zwięzły sposób odpowiada na najważniejsze pytania dotyczące choroby.