Rola wczesnej diagnozy i leczenia stwardnienia rozsianego

Mariola Świderek-Matysiak

Stwardnienie rozsiane (SM, sclerosis multiplex) jest uważane za najczęstszą nabytą chorobę demielinizacyjną ośrodkowego układu nerwowego. SM jest chorobą, na którą zapadają ludzie młodzi, najczęściej między 20. r.ż. a 40. r.ż. Diagnostyka SM jest złożona, należy w niej uwzględnić przeszłość chorobową, wywiad rodzinny, obraz kliniczny, obraz radiologiczny oraz wyniki badań laboratoryjnych krwi i płynu mózgowo-rdzeniowego. Obecnie w diagnostyce są stosowane kryteria diagnostyczne McDonalda z 2017 r., które pozwalają wcześnie postawić diagnozę. Wprowadzenie leczenia modyfikującego przebieg SM jak najwcześniej chroni chorych przed kolejnymi rzutami, zmianami radiologicznymi w mózgu i rdzeniu kręgowym, ale również przed zanikami mózgu i niepełnosprawnością.

Pseudokrup - ostre zapalenie krtani

Adam J. Sybilski

Ostre zapalenie krtani jest jedną z najczęstszych przyczyn niedrożności górnych dróg oddechowych u małych dzieci. Termin ostre zapalenie krtani dotyczy chorób związanych z krtanią, okolicą nad- i podgłośniową oraz tchawicą. Obejmuje zapalenie krtani i tchawicy lub zapalenie krtani, tchawicy i oskrzeli, a  także podgłośniowe zapalenie krtani (tzw. pseudokrup). Obecnie określeń ostre zapalenie krtani lub pseudokrup używa się w przypadku grupy chorób charakteryzujących się symptomami ze strony górnych dróg oddechowych, a  także dolegliwościami typowymi dla zapalenia krtani, tchawicy i  czasami oskrzeli . Grupa chorób mieszcząca się pod pojęciem ostrego zapalenia krtani jest szczególnie niebezpieczna dla dzieci. One bowiem częściej niż dorośli doświadczają ostrej niedrożności dróg oddechowych.

Bisoprolol. Zagwozdki farmakologiczne

Magdalena Rudnicka

W przedstawionej monografii zostały zebrane podstawowe informacje dotyczące bisoprololu, B-adrenolityku szeroko stosowanego w przebiegu chorób układu sercowo-naczyniowego. Celem tego opracowania było bowiem zgromadzenie w jednym miejscu wszystkich danych na temat tego leku, nie tylko dotyczących molekularnych podstaw działania czy wskazań do zastosowania, ale również najnowszych wyników badań klinicznych i metaanaliz. Ponadto Autorka osadza mechanizm działania leku w szerszym kontekście, wskazując, jaką rolę odgrywa nadmierna aktywacja współczulnego układu nerwowego w patogenezie schorzeń sercowo-naczyniowych. Monografia przeznaczona jest dla wszystkich zainteresowanych farmakologią bisoprololu, włączając zarówno lekarzy pierwszego kontaktu, jak i kardiologów. Wskazuje, jakie jest miejsce leku w praktyce klinicznej w świetle zaleceń polskich i europejskich specjalistów. Dodatkowo tekst ten dostarcza Czytelnikowi odpowiedzi na ewentualne pytania, które nasuwają się przy podejmowaniu decyzji terapeutycznych, na przykład jeśli chodzi o możliwość stosowania B-adrenolityków w szczególnych populacjach pacjentów (populacja pediatryczna, osoby z przewlekłymi chorobami dróg oddechowych czy z cukrzycą).

Febuksostat - skuteczna i bezpieczna alternatywa leczenia dny moczanowej. Punkty widzenia kardiologa, reumatologa i nefrologa

Krzysztof Ozierański, Robert Rupiński, Robert Małecki

Febuksostat to silny inhibitor oksydazy ksantynowej stosowany w leczeniu przewlekłej hiperurykemii z odkładaniem się złogów moczanowych. Stanowi bardzo ważną alternatywę ze względu na bezpieczeństwo stosowania u pacjentów z chorobami przewlekłymi oraz wyższą skuteczność terapeutyczną od allopurynolu.

Rola wapnia w diecie osób starszych z osteoporozą lub osób po złamaniach

Aleksandra Cichocka

U osób po złamaniu kości ważne jest, aby zmniejszyć ból i zminimalizować niepełnosprawność. Duże znaczenie ma także wdrożenie odpowiedniej diety i innych czynników związanych ze stylem życia. Aspekt ten jest ważny również w przypadku wszystkich osób starszych, zarówno w profilaktyce osteoporozy, jak i w jej leczeniu. Istotne jest też zachowanie równowagi wapniowo-fosforanowej w diecie. Autorka omawia w poradniku normy zapotrzebowania na wapń u kobiet i mężczyzn, czynniki, które zwiększają i zmniejszają wykorzystanie wapnia z diety, przedstawia także przykładowe modele dietetyczne, które pomogą w spożyciu odpowiednich ilości wapnia i produktów mlecznych w omawianej grupie osób. W poradniku Czytelnik znajdzie też przykładowe jadłospisy, które staną się dla niego inspiracją do wzbogacenia codziennej diety.

Arypiprazol w praktyce klinicznej

Dominika Dudek

Arypiprazol jest lekiem przeciwpsychotycznym II generacji, który ma podwójne działanie na receptory D2 - antagonistyczne i agonistyczne. Jest obecny na polskim rynku od kilkunastu lat, a od kilku - równieżw postaci iniekcji o przedłużonym uwalnianiu oraz iniekcji o szybkim uwalnianiu, stosowanych u pacjentów z ostrym pobudzeniem psychotycznym. Skutecznie działa w przypadku wystąpienia zaburzeń metabolicznych lub hiperprolaktynemii po innych lekach przeciwpsychotycznych, jak również w przypadku utrzymujących się objawów negatywnych. Charakteryzuje się dobrą tolerancją i korzystnym profilem bezpieczeństwa u pacjentów ze współistniejącymi chorobami somatycznymi.

Praktyczne aspekty zastosowania lakozamidu u pacjentów z padaczką

Marcin Kopka

Lakozamid to lek przeciwpadaczkowy III generacji zaaprobowany do leczenia napadów ogniskowych z wtórnym uogólnieniem lub bez niego jako monoterapia i terapia dodana. Ogólnie jest dobrze tolerowany i ma niski potencjał interakcji lekowych, w tym z lekami antykoncepcyjnymi. Lakozamid jest wartościową opcją terapeutyczną u chorych z nowo zdiagnozowaną padaczką.

Zastosowanie leków zobojętniających i antagonistów receptora H2 w postępowaniu z pacjentami z chorobą refluksową przełyku

Anna Mokrowiecka

Pacjenci z chorobą refluksową mogą prezentować szeroką gamę objawów, powodowanych przez różne mechanizmy patofizjologiczne. W nich upatruje się możliwych powodów oporności na leczenie i poszukuje się sposobów optymalizacji terapii przez dodanie innych, wskazanych w danych objawach leków. Oprócz szeroko stosowanych inhibitorów pompy protonowej mamy do dyspozycji inne grupy leków, m.in. antagonistów receptora H2 i leki zobojętniające kwas.

Nowe spojrzenie na znany lek - telmisartan

ałgorzata Kosek-Nikołajczuk, Monika Budnik

Aktywacja układu renina-angiotensyna-aldosteron odgrywa kluczową rolę w patogenezie miażdżycy i chorób sercowo-naczyniowych, dlatego jego blokada została uznana za najskuteczniejszą interwencję kardioprotekcyjną. Telmisartan jest korzystny w leczeniu pacjentów z nadciśnieniem tętniczym w monoterapii, a także stanowi bezpieczne połączenie z amlodypiną lub hydrochlorotiazydem. Ponadto może obniżać poziom glukozy we krwi na czczo i poziom cholesterolu LDL, a także zwiększać poziom HDL.

Z pamiętnika Psychiatry

Łukasz Święcicki

W felietonie Pan Profesor snuje błyskotliwe, chwilami humorystyczne rozważania na temat roli psychiatry we współczesnym systemie opieki zdrowotnej. Podkreśla znaczenie komunikacji lekarza z pacjentem w procesie leczenia, do której to predysponowany jest głównie lekarz psychiatra. To świetna, zmuszająca do refleksji lektura dla lekarzy różnych specjalności, podkreślająca wagę holistycznego podejścia do pacjenta, dzięki temu bowiem możemy liczyć na satysfakcjonujące rezultaty leczenia. Całości dopełnia atrakcyjna szata graficzna.    

Pomiar ciśnienia tętniczego poza gabinetem lekarskim

Aleksander Prejbisz, Marek Kabat, Andrzej Januszewicz

Wyniki badań prowadzonych w ciągu ostatnich lat wskazują, że pomiary wykonywane poza gabinetem lekarskim lepiej odzwierciedlają ryzyko sercowo-naczyniowe, są niezbędne w rozpoznaniu nadciśnienia tętniczego, a także pozwalają dokładniej ocenić skuteczność leczenia nadciśnienia tętniczego niż pomiary w gabinecie lekarskim. W monografii przedstawiono zasady pomiaru ciśnienia tętniczego poza gabinetem lekarskim oraz wiele sytuacji klinicznych, w których takie pomiary mają szczególne znaczenie. Monografia będzie przydatna w codziennej praktyce lekarzy wielu specjalności, a także przyczyni się do szerszego przeprowadzania pomiarów ciśnienia tętniczego poza gabinetem lekarskim.

Przewodnik antystresowy dla lekarzy w czasach zarazy

Bartosz Łoza

Przedstawiamy Państwu przewodnik skierowany do lekarzy i szerokiej rzeszy Czytelników, który pozwoli pokonać stres w epoce pandemii, w czasach, gdy jak w czarnej komedii, jedna zła wiadomość goni drugą, także złą, i mamy wiele powodów do zmartwienia. Poradnik omawia fazy reakcji na stres oraz mechanizmy radzenia sobie z nim. Wskazuje, jak rozmawiać ze sobą w czasach pandemii, jak w zgiełku zasłyszanych czy przeczytanych w mediach rad odsiewać te, które są bezużyteczne, a niekiedy nawet toksyczne, a także jak znaleźć złoty środek w nowej rzeczywistości. Błyskotliwe i uniwersalne w wymowie rozważania autora wzbogacone są humorystycznymi ilustracjami.

Fakty i mity na temat inozyny

Bartosz J. Sapilak

Pranobeks inozyny to lek o działaniu immunostymulującym i przeciwwirusowym, od ponad 50 lat wykorzystywany w terapii infekcji wirusowych górnych dróg oddechowych i opryszczki. W tym czasie zebrano wiele doświadczeń związanych z jego zastosowaniem i bezpieczeństwem. Przyczyniły się one do powstania wielu faktów i mitów na temat jego bezpieczeństwa i skuteczności. W niniejszej pracy analizujemy najważniejsze z nich.

Skojarzona farmakoterapia lerkanidypiną w wybranych sytuacjach klinicznych

Jacek Lewandowski, Jakub Strzelczyk, Ewa Galewicz-Lubaczewska

Farmakoterapia nadciśnienia tętniczego ma na celu nie tylko redukcję ciśnienia krwi, ale także wpływ na inne czynniki ryzyka chorób sercowo-naczyniowych. Kompleksowe podejście terapeutyczne jest kluczowe dla obniżania ogólnego ryzyka zgonu. Leczenie nadciśnienia tętniczego opiera się na modyfikacji stylu życia oraz farmakoterapii. Obecnie według standardów zalecana jest farmakologiczna terapia złożona (czyli składająca się z więcej niż jednego leku), zwłaszcza u pacjentów z dodatkowymi czynnikami ryzyka. Badania wskazują, że u wielu chorych na cukrzycę lub przewlekłą chorobę nerek osiągnięcie zalecanych wartości ciśnienia często wymaga zastosowania co najmniej trzech leków hipotensyjnych. U pacjentów z zaburzeniami psychiatrycznymi, m.in. depresją, konieczne jest całościowe podejście kliniczne i adekwatna farmakoterapia zaburzeń nastroju oraz chorób internistycznych.

Racjonalna antybiotykoterapia na przykładach z codziennej praktyki

Aneta Nitsch-Osuch

Racjonalna antybiotykoterapia definiowana jest jako właściwe stosowanie prawidłowo dobranych antybiotyków w uzasadnionych przypadkach. W pracy przedstawiono na przykładach z codziennej praktyki, jak dobierać antybiotyk w przypadku najczęstszych schorzeń (angina, zapalenie płuc itp.).

12 profili klinicznych pacjentów, u których warto rozważyć zastosowanie kandesartanu

Marcin Barylski

Zgodnie z aktualnymi polskimi i europejskimi wytycznymi antagoniści receptora AT1 dla angiotensyny II należą do głównych grup leków stosowanych w terapii nadciśnienia tętniczego. Wiele badań wykazało, że sartany zmniejszają ryzyko wystąpienia powikłań nadciśnienia tętniczego, wywierają korzystny wpływ na profil metaboliczny, zmiany naczyniowe, funkcję nerek, a dodatkowo są najlepiej tolerowane spośród wszystkich preparatów hipotensyjnych. W artykule przedstawiono przykłady zastosowania kandesartanu w terapii nadciśnienia tętniczego, zwracając szczególną uwagę na jego skuteczność hipotensyjną, bezpieczeństwo stosowania u pacjentów w wieku podeszłym, korzystny wpływ na niewydolność serca, bóle migrenowe głowy czy przerost lewej komory.

Dieta wspomagająca leczenie SM

Aleksandra Cichocka

Podstawowe znaczenie w stwardnieniu rozsianym ma leczenie farmakologiczne, ale według najnowszych badań dużą rolę wspomagającą może odegrać także prawidłowy sposób żywienia. Uważa się go nawet za element leczenia SM. Autorka opisuje, jak w praktyce zmniejszyć spożycie niekorzystnych w SM składników pokarmowych, a jak zwiększyć podaż korzystnych. Wskazuje, co jest kluczem do skomponowania diety, w której nie będzie nadmiaru niekorzystnych w SM składników pokarmowych ani niedoboru składników korzystnych. Przedstawia też ogólne zalecenia dietetyczne dla pacjentów, u których przyjmowanie leków wywołuje problemy żołądkowo-jelitowe.

Finerenon - nowa klasa niesteroidowych antagonistów receptora dla mineralokortykoidów. Nowe możliwości, nowe wskazania

Grzegorz Grześk

Finerenon to pierwszy niesteroidowy antagonista receptora dla mineralokortykoidów, który dzięki unikalnym właściwościom farmakologicznym charakteryzuje się potwierdzoną wynikami badań klinicznych wysoką efektywnością działania skojarzoną ze znikomą liczbą działań niepożądanych. W programie badań III fazy znajdowały się dwa kluczowe badania: FIDELIO-DKD (Finerenone in Reducing Kidney Failure and Disease Progression in Diabetic Kidney Disease) i FIGARO-DKD (Finerenone in Reducing Cardiovascular Mortality and Morbidity in Diabetic Kidney Disease). Uczestniczyło w nich łącznie 13 171 osób z cukrzycową przewlekłą chorobą nerek (PChN) o różnym stopniu nasilenia. Ze względu na bardzo wysoką efektywność finerenon powinien być wdrażany w terapii u pacjentów z cukrzycą i PChN. Celem zastosowanego leczenia, poprzez hamowanie procesu zapalnego, jest nie tylko spowolnienie progresji PChN, ale także istotna redukcja ryzyka incydentów sercowo-naczyniowych. Terapia taka powinna być obowiązkowo rozpatrywana u pacjentów z PChN w przebiegu cukrzycy.

Klarytromycyna w leczeniu zakażeń górnych dróg oddechowych

Andrzej Radzikowski

Klarytromycyna jest lekiem numer jeden we wszystkich przypadkach nietolerancji B-laktamów w terapii zakażeń dróg oddechowych, zwłaszcza w natychmiastowej alergii na amoksycylinę lub nienatychmiastowej na wszystkie B-laktamy, a także w innych formach nietolerancji. Ze względu na swą farmakokinetykę i farmakodynamikę może skutecznie zastąpić B-laktamy. W sytuacji wrażliwości na makrolidy klarytromycyna jest skutecznym eradykatorem paciorkowca ropotwórczego w anginie oraz pneumokoka i pałeczki hemofilnej w przypadkach ostrego zapalenia ucha środkowego i bakteryjnego zapalenia nosa i zatok, a także pozaszpitalnego zapalenia płuc. W przypadkach niejasnej etiologii pozaszpitalnego zapalenia płuc (typowej i/lub atypowej) jest cennym uzupełnieniem i wzmocnieniem B-laktamów w tzw. terapii kombinowanej.

Wybrane zagadnienia dotyczące lakozamidu

Magdalena Bosak

Lakozamid to lek przeciwpadaczkowy nowej generacji o unikalnym mechanizmie działania, nasilającym powolną inaktywację kanałów sodowych. Jest stosowany w monoterapii i terapii dodanej napadów ogniskowych u dorosłych i dzieci od 2. r.ż. Wysoka skuteczność, dobra tolerancja oraz korzystne właściwości farmakokinetyczne lakozamidu pozwalają na zastosowanie go w wielu populacjach pacjentów, m.in. u pacjentów starszych, u osób z wielochorobowością somatyczną i psychiatryczną czy guzami mózgu.

Kwas acetylosalicylowy - dobór postaci leku

Magdalena Rudnicka

Kwas acetylosalicylowy jest związkiem szeroko stosowanym w terapii przeciwpłytkowej. Wielu pacjentów dotyka jednak problem oporności lub wykazują słabą tolerancję preparatu. W takiej sytuacji stosuje się wyższe dawki kwasu acetylosalicylowego lub przyjmuje się inhibitor pompy protonowej. Dobrym rozwiązaniem może być również dobór postaci leku o natychmiastowym uwalnianiu z dodatkiem glicyny. Takie podejście może się okazać szczególnie korzystne w wybranych populacjach pacjentów, m.in. u osób starszych, kobiet w ciąży, osób otyłych czy chorych na cukrzycę.

Zaburzenia rytmu serca u chorych poddawanych leczeniu onkologicznemu

Radosław Grabysa, Tomasz Kubiatowski, Ewa Lewicka, Aleksandra Lizewska-Springer

Niniejsza monografia poświęcona zaburzeniom rytmu i przewodzenia u pacjentów z chorobą nowotworową ma na celu przedstawienie tego zagadnienia w sposób możliwie najbardziej praktyczny. Dlatego przygotowany został rozdział poświęcony leczeniu radioterapią, a w innym omówiono strategię kontroli pacjentów onkologicznych z implantowanym stymulatorem lub kardiowerterem-defibrylatorem serca, u których planowane jest wykonanie badania techniką rezonansu magnetycznego. Dodatkowo w rozdziale na temat migotania przedsionków omówiono leczenie przeciwkrzepliwe u pacjentów onkologicznych. Monografię przygotowali kardiolodzy specjalizujący się w diagnostyce i leczeniu zaburzeń rytmu serca oraz w kardioonkologii, eksperci w zakresie elektroterapii serca oraz specjaliści w dziedzinie onkologii i radioterapii. Jest ona skierowana do wszystkich lekarzy, którzy zajmują się pacjentami z chorobą nowotworową: onkologów, hematologów i radioterapeutów, kardiologów, internistów, lekarzy rodzinnych, a także do lekarzy innych specjalności.

Kiedy wybieram sertralinę? Profile pacjentów

Anna Antosik-Wójcińska

W tym skrótowym materiale edukacyjnym naszym głównym bohaterem będzie sertralina, lek znany od dekad i chociaż wciąż chętnie stosowany w praktyce klinicznej, to jednak w wielu aspektach niedoceniany. Poszukując nowych rozwiązań terapeutycznych, czasem zapominamy, że długa obecność leku na rynku jest jego największą zaletą. Mnogość doświadczeń klinicznych związanych ze stosowaniem sertraliny w różnych sytuacjach, przy równoczesnej świetnej znajomości jej profilu bezpieczeństwa i ewentualnych działań niepożądanych, pozwala nam na w pełni świadome i bezpieczne stosowanie leku i na adekwatny dobór dawki do profilu objawów naszego pacjenta. W artykule prezentujemy 3 profile kliniczne pacjentów, u których zastosowano sertralinę, pokazując zarówno potencjał terapeutyczny leku, jak i jego mocne oraz słabe strony. Sertralina jest jednym z najlepiej przebadanych i najbezpieczniejszych leków przeciwdepresyjnych. Istnieje zatem szereg sytuacji, gdy będzie ona lekiem przeciwdepresyjnym pierwszego wyboru lub też lekiem stosowanym w ramach zmiany farmakoterapii z uwagi na pogorszenie stanu somatycznego pacjenta i zaostrzenie przebiegu chorób współistniejących.

Zalecenia i porady dla osób z chorobą afektywną dwubiegunową

Anna Rewekant

Choroba afektywna dwubiegunowa to schorzenie przewlekłe z możliwymi nawrotami. Chociaż wymaga gruntownego leczenia, regularnej opieki i ścisłej współpracy pacjenta z lekarzem, jej terapia może być skuteczna. Autorka, dr Anna Rewekant, uznana specjalistka, żywo działająca na rzecz pacjentów, stworzyła poradnik, który zawiera garść praktycznych informacji dotyczących terapii choroby afektywnej dwubiegunowej, codziennego funkcjonowania chorego, stylu życia czy diety. Pomoże on pacjentowi dobrze kontrolować chorobę, będzie wsparciem oraz rozwieje różne wątpliwości, które mogą się pojawić w toku leczenia.