Dabigatran - skuteczny lek o potwierdzonej skuteczności i dobrym profilu bezpieczeństwa

Aleksandra Skwarek, Krzysztof Ozierański

Dabigatran jest bezpośrednim inhibitorem trombiny o udowodnionej skuteczności w redukcji ryzyka zdarzeń zakrzepowo-zatorowych i - co ważne - mającym swoiste antidotum, jakim jest idarucyzumab. Niniejszy przegląd omawia kliniczne za stosowanie dabigatranu u pacjentów z migotaniem przedsionków, zwłaszcza z wywiadem udaru mózgu, oraz u osób wyma gających nagłego odwrócenia działania antykoagulacyjnego. Ponadto prezentuje rolę dabigatranu u pacjentów z chorobą wątroby. Pomimo unikatowych korzyści lek wymaga starannego doboru pacjentów ze względu na zależność od czynności nerek oraz konieczność dawkowania 2 razy dziennie.

Skuteczność stosowania niezmydlających się frakcji awokado i oleju sojowego w chorobie zwyrodnieniowej stawów

Ewa Walewska

Choroba zwyrodnieniowa stawów, dotykająca ok. 18% kobiet i 10% mężczyzn po 60. r.ż., stanowi bez wątpienia poważny problem społeczny. Podstawowe zmiany patologiczne w przebiegu choroby zwyrodnieniowej dotyczą degeneracji i utraty chrząstki stawowej oraz powstawania wtórnych zmian wytwórczych w nasadach kostnych. Dolegliwości bólowe towarzyszące zmianom degeneracyjnym znacznie obniżają jakość życia chorych. Celem artykułu jest omówienie możliwości zastosowania niezmydlających się frakcji awokado i oleju sojowego w celu opanowania objawów choroby zwyrodnieniowej stawów kolanowych na podstawie opisu przypadku pacjenta.

Mebeweryna w leczeniu zespołu jelita nadwrażliwego - skuteczność i bezpieczeństwo terapii

Anita Gąsiorowska

Zespół jelita nadwrażliwego jest przewlekłym, często nawracającym i bardzo rozpowszechnionym zaburzeniem interakcji mózg-jelito. W praktyce klinicznej zespół jelita nadwrażliwego charakteryzuje się przewlekłymi bólami brzucha i zaburzeniami rytmu wypróżnień. Mebeweryna jest muskulotropowym środkiem rozkurczowym o bezpośrednim działaniu na mięśnie gładkie przewodu pokarmowego, który łagodzi skurczowe bóle brzucha, nie zaburzając prawidłowej motoryki jelit. W artykule przedstawiono aktualne dane oceniające skuteczność i bezpieczeństwo stosowania mebeweryny w zespole jelita nadwrażliwego na podstawie systematycznego przeglądu literatury opublikowanego w 2022 r.

Nawracające zakażenia układu moczowego u 6-letniej dziewczynki - leczenie cefiksymem i furazydyną - opis przypadku i przegląd piśmiennictwa

Piotr Skrzypczyk

Zakażenia układu moczowego to najczęstsze bakteryjne infekcje u dzieci. Ich prawidłowe rozpoznawanie i leczenie pozwala na szybsze wyleczenie choroby i zapobieganie powikłaniom. W artykule przedstawiono opis przypadku 6-letniej dziewczynki, u której zakażenia układu moczowego leczono z sukcesem cefiksymem i furazydyną. Cefiksym to doustna cefalosporyna III generacji o szerokim spektrum działania bakteriobójczego i dobrym profilu bezpieczeństwa, która znajduje zastosowanie w leczeniu ostrych odmiedniczkowych zapaleń nerek, zapaleń pęcherza moczowego, a także profilaktyce nawrotów zakażeń układu moczowego. Furazydyna to szeroko stosowany chemioterapeutyk z grupy pochodnych furanu o wielotorowym działaniu na komórkę bakteryjną, wskazany w leczeniu zapaleń pęcherza i profilaktyce zakażeń układu moczowego. W artykule omówiono dane z badań klinicznych wskazujące na korzyści ze stosowania tych leków w zakażeniach układu moczowego u dzieci.

Zespół jelita nadwrażliwego - czynniki ryzyka i znaczenie leków spazmolitycznych. Punkt widzenia gastroenterologa i psychologa

Anita Gąsiorowska, Katarzyna Opuchlik

Zespół jelita nadwrażliwego (IBS) to często występujące w populacji osób dorosłych przewlekłe schorzenie o charakterze czynnościowym, które ma istotny negatywny wpływ na jakość życia pacjentów. W praktyce klinicznej IBS charakteryzuje się nawracającymi bólami brzucha i zaburzeniami rytmu wypróżnień. W celu rozpoznawania IBS międzynarodowa grupa ekspertów opracowała kryteria rzymskie IV. Patofizjologia IBS ma charakter wieloczynnikowy i obejmuje wpływ następujących czynników: dysbioza mikrobioty jelitowej, wzrost przepuszczalności jelit, aktywację komórek układu odpornościowego, nadwrażliwość trzewną i nieprawidłowe interakcje w zakresie osi jelitowo-mózgowej. Postępowanie terapeutyczne obejmuje modyfikacje stylu życia, edukację i nawiązanie dobrych relacji z chorym. Kolejny krok stanowi farmakoterapia ukierunkowana na dominujące objawy kliniczne IBS oraz psychoterapia. Leki rozkurczowe wpływają korzystnie na redukcję bólów brzucha, poprawę w zakresie motoryki z wydłużeniem czasu pasażu okrężnicy, co zmniejsza częstotliwość wypróżnień, szczególnie w IBS z dominującą biegunką.

Dermatologia - wybrane przypadki kliniczne

Roman Nowicki, Aleksandra Wilkowska

Istnieje uzasadniony pogląd, iż dermatologia jest trudną specjalnością nauk medycznych, dziedziny w znaczącym stopniu wielokierunkowej, wymagającej uwzględniania najnowszych, przełomowych odkryć, m.in. z zakresu biologii molekularnej, immunogenetyki, immunologii, onkologii, terapii miejscowej i ogólnej. Jak dotąd tradycyjne podręczniki nie zawsze były w stanie sprostać oczekiwaniom związanym ze współczesnym nauczaniem dermatologii. Dotkliwą lukę w tym zakresie z pewnością wypełni niniejsze repetytorium pod redakcją prof. dr. hab. n. med. Romana Nowickiego i dr n. med. Aleksandry Wilkowskiej, przygotowane z udziałem zespołu pracowników naukowo-dydaktycznych Katedry i Kliniki Dermatologii, Wenerologii i Alergologii Gdańskiego Uniwesytetu Medycznego. Praca zawiera 94 szczególnie interesujące i nieczęsto obserwowane przypadki chorób skóry. Każdy z nich został przedstawiony w sposób bardzo staranny, klarowny i skondensowany, a także wzbogacony o kolorowe zdjęcia kliniczne (w publikacji znajduje się łącznie blisko 300 fotografii), co niewątpliwie ułatwi przyswojenie rozległej wiedzy. Należy pogratulować Redaktorom i Autorom opracowania przydatnego nie tylko dla dermatologów, lecz także dla lekarzy wielu innych specjalności oraz studentów przygotowujących się do egzaminu z dermatologii.

Gdy nadchodzi nawałnica. Lęk, depresja, zaburzenia snu - dlaczego z pandemią zaburzeń psychicznych będą się mierzyć niepsychiatrzy?

Anna Antosik-Wójcińska

Żyjemy w trudnych czasach. Pacjent z lękiem, zaburzeniami snu, objawami depresji staje się standardowym pacjentem nie tyle psychiatrów, ile lekarzy innych specjalności. Recepty na leki przeciwdepresyjne wystawiane są również przez lekarzy rodzinnych, internistów, neurologów, kardiologów oraz innych specjalistów. To pokazuje rolę edukacji lekarzy wszystkich specjalizacji w zakresie diagnostyki i leczenia zaburzeń psychicznych. W artykule zaprezentowano kilka typowych przypadków pacjentów, którzy trafiają do poradni w celu diagnostyki chorób somatycznych, podczas gdy podłoże zgłaszanych przez nich objawów jest psychiczne. W tekście skupiono się na roli doboru adekwatnej dawki leku i formy jego podania jako czynników warunkujących skuteczne leczenie oraz dobrą współpracę lekarz-pacjent.

10 powodów, dla których warto stosować naproksen w świetle nowych doniesień naukowych

Agnieszka Sękowska

Naproksen to niesteroidowy lek przeciwzapalny o szerokim zakresie stosowania, przeznaczony dla chorych z różnorodnymi zespołami bólowymi w układzie mięśniowo-szkieletowym. Działa przeciwzapalnie, przeciwbólowo, a także przeciwgorączkowo przez nieselektywne i odwracalne hamowanie izoform cyklooksygenazy COX-1 i COX-2. W Polsce jest zarejestrowany w leczeniu chorób reumatycznych i ostrych stanów zapalnych narządu ruchu. Niektóre preparaty naproksenu są także zarejestrowane w terapii migreny oraz gorączki. W pracy przedstawiono charakterystyczne cechy substancji.

Kwetiapina. Doświadczenia terapeutyczne w praktyce lekarza specjalisty

Adam Wichniak, Agata Szulc, Małgorzata Janas-Kozik, Krzysztof M. Wilczyński, ...

Skuteczne, dobrze tolerowane i dostosowane do potrzeb pacjenta leczenie farmakologiczne jest podstawową formą terapii schizofrenii. Broszura składająca się z 4 artykułów stanowi m.in. przedstawienie, na przykładzie pacjentów leczonych kwetiapiną, typowych trudności w farmakologicznym leczeniu schizofrenii z uwzględnieniem dominujących objawów choroby oraz wrażliwości pacjenta na działania niepożądane leków.

Diabetologia dla POZ - wykorzystanie metforminy w leczeniu stanu przedcukrzycowego, prewencji pierwotnej oraz prewencji wtórnej w cukrzycy typu 2

Grzegorz Dzida

Zalecenia postępowania w cukrzycy Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego 2021 jako nowe kryterium rozpoznania cukrzycy wprowadzają odsetek hemoglobiny glikowanej HbA1c > 6,5%. Jest to szczególnie ważne obecnie, w okresie epidemii COVID-19, dla pacjentów z rozpoznanym stanem przedcukrzycowym już stosujących metforminę, pozwala bowiem zwolnić z konieczności przeprowadzania doustnego testu tolerancji glukozy. W artykule opisano zasady stosowania metforminy w prewencji cukrzycy typu 2.

Otyłość a otępienie

Agata Szulc, Weronika Dębowska

Oprócz zaburzeń kontroli przyjmowania pokarmów, osoby otyłe wykazują globalne zaburzenia funkcji poznawczych, takich jak pamięć czy funkcje wykonawcze. Otyłość wydaje się istotnym czynnikiem rozwoju otępienia, w tym choroby Alzheimera (AD, Alzheimer’s disease). Jedna z ostatnich metaanaliz wykazała, że otyłość w średnim wieku wraz z komplikacjami takimi jak nadciśnienie i cukrzyca znalazły się wśród najsilniejszych czynników ryzyka otępienia. Co więcej – otyłość (i dodatkowo cukrzyca) jako choroba może wpływać na funkcjonowanie mózgu i dodatkowo pogarszać funkcje poznawcze. Zmiany dotyczą głównie hipokampa, co w konsekwencji pogarsza kontrolę poznawczą nad przyjmowaniem pokarmów, tworząc rodzaj zamkniętego koła.

Indywidualizacja terapii niewydolności serca z obniżoną frakcją wyrzutową w zależności od fenotypu pacjenta

Aleksandra Nitka, Jacek Lewandowski

Niewydolność serca jest poważnym problemem klinicznym, a częstość jej występowania wzrasta wraz z wiekiem. Chorzy na niewydolność serca są bardzo heterogenną grupą pod względem podstawowych wskaźników klinicznych, takich jak: objawy przewodnienia, ciśnienie tętnicze, częstość akcji serca, obecność migotania przedsionków, upośledzenie funkcji nerek oraz obecność zaburzeń elektrolitowych. Różne fenotypy kliniczne pacjentów powinny skłaniać do indywidualnego spojrzenia na optymalizację leczenia niewydolności serca. Antagoniści aldosteronu, w tym spironolakton, stanowią fundament leczenia chorych z niewydolnością serca z obniżoną frakcją wyrzutową. Zwolnienie częstotliwości rytmu serca pod wpływem iwabradyny jest korzystne u określonych chorych z niewydolnością serca.

Zalecenia dietetyczne wspierające narząd wzroku

Aleksandra Cichocka

O oczy powinniśmy dbać od najmłodszych lat, ponieważ chcemy, aby służyły nam jak najlepiej przez całe życie. Oprócz innych działań (np. doboru odpowiednich okularów, jeśli jest taka potrzeba) dużą rolę we wspieraniu narządu wzroku odgrywa zdrowa dieta, bogata w składniki odżywcze, pozytywnie wpływająca na oczy. Taka dieta jest ważna dla wszystkich w profilaktyce chorób narządu wzroku. Poradnik z dietą szczególnie polecany jest osobom starszym, a także osobom młodszym, które: - dużo czasu spędzają przy komputerze, telewizorze, smartfonie, na czytaniu książek - długo prowadzą samochod, zwłaszcza po zmroku - są narażone na intensywne światło słoneczne (np. osoby pracujące lub uprawiające sport na zewnątrz przy dużym nasłonecznieniu, zarowno latem, jak i zimą) - przebywają w zadymionych pomieszczeniach lub palą tytoń. Stosowanie zasad zdrowego żywienia przez całe życie jest zawsze polecane, gdyż zmniejsza ryzyko rozwoju chorób oczu i wielu chorób cywilizacyjnych, np. nadciśnienia tętniczego, podwyższonego stężenia cholesterolu, miażdżycy, cukrzycy typu 2 i pomaga w ich leczeniu.

Emocje a jedzenie

pod redakcją Agaty Szulc

Emocje a jedzenie to ważna i wypełniająca lukę na rynku wydawniczym książka pod redakcją prof. Agaty Szulc, prezes elekt Zarządu Głównego Polskiego Towarzystwa Psychiatrycznego i kierownik Kliniki Psychiatrycznej Wydziału Nauk o Zdrowiu Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego. Monografia bardzo przystępnie omawia mechanizmy i struktury organizmu biorące udział w regulowaniu emocji i apetytu, a także zaburzenia odżywiania wraz z innymi trudnościami psychicznymi i ich skutkami dla organizmu. Ponadto szeroko przedstawia profesjonalne metody interwencji w kryzysie psychicznym mogące zapobiegać rozwojowi zaburzeń odżywiania, w tym otyłości. Odbiorcami książki mogą być nie tylko pracownicy służby zdrowia, ale także studenci kierunków medycznych i społecznych oraz osoby, które zawodowo lub osobiście stykają się z następstwami zaburzeń odżywiania. Opisana w monografii niezwykła interakcja między tym, co jemy, a tym, co czujemy, może być szczególnie interesująca w dzisiejszych trudnych, postpandemicznych czasach.  

Diagnostyka i leczenie ostrego zespołu przedsionkowego - opis przypadku

Magdalena Józefowicz-Korczyńska

W pracy opisano przypadek leczenia pacjenta z pierwszym epizodem nagłych, układowych zawrotów głowy. Ze względu na czynną chorobę wrzodową niemożliwe było zastosowanie farmakoterapii betahistyny.

Skuteczność terapii kombinowanej nukleotydami z witaminami z grupy B w redukcji bólu związanego z uszkodzeniem korzeni i nerwów obwodowych

Mariola Świderek-Matysiak

Urydyna i cytydyna nie mają bezpośrednich właściwości analgetycznych ani przeciwzapalnych, ale poprzez przyspieszenie regeneracji nerwów mogą redukować ból związany z uszkodzeniem nerwów i korzeni. Wskazują na to m.in. wyniki badań u pacjentów z bólem odcinka lędźwiowo-krzyżowego kręgosłupa.

Ból ostry i przewlekły w chorobach układu ruchu

Robert Rupiński

Choroby układu ruchu związane są zawsze z występowaniem dolegliwości bólowych. Stąd walka z bólem stanowi podstawowe zadanie lekarzy, do których trafiają pacjenci ze schorzeniami stawów i mięśni. Opanowanie dolegliwości bólowych opiera się umiejętnym stosowaniu terapii przeciwbólowych, ale również, a czasemi przed wszystkim, na wdrożeniu odpowiedniego leczenia przyczynowego. Książka przeznaczona jest przede wszystkim dla lekarzy rodzinnych. Autor ma jednak nadzieję, że w razie potrzeby znajdą w niej przydatne informacje również lekarze innych specjalności - reumatolodzy, ortopedzi i neurolodzy.

Kandesartan - od początku i na lata dla ochrony serca i mózgu

Katarzyna Stolarz-Skrzypek

Kandesartan charakteryzuje się najwyższą spośród antagonistów receptora angiotensynowego selektywnością wobec receptorów AT1, wykazuje wysoką biodostępność i całodobowe działanie hipotensyjne. Skuteczność hipotensyjna kandesartanu została udowodniona u pacjentów z nadciśnieniem tętniczym od łagodnego stopnia do ciężkiego nadciśnienia, zarówno dla monoterapii, jak i skojarzeń kandesartanu z antagonistą wapnia lub diuretykiem. Kandesartan zgodnie z aktualnymi wytycznymi może być stosowany do rozpoczynania terapii przeciwnadciśnieniowej, zwłaszcza wobec dostępności jego połączeń z lekami hipotensyjnymi innych klas w postaci leku złożonego. Bezpieczeństwo i bardzo dobra tolerancja kandesartanu czynią go lekiem przydatnym do stosowania przez kolejne lata terapii, a udowodnione właściwości kardio- i neuroprotekcyjne pozwalają korzystnie wpływać na rokowanie sercowo-naczyniowe pacjentów.

Zastosowanie pregabaliny u chorej z przewlekłym bólem neuropatycznym po zabiegu onkologicznym - opis przypadku

Magdalena Kocot-Kępska

Przewlekły ból po zabiegu chirurgicznym to częste jatrogenne powikłanie i następstwo leczenia operacyjnego choroby nowotworowej. Ryzyko rozwoju przewlekłego bólu po zabiegu chirurgicznym zależy od rodzaju zabiegu chirurgicznego, jego rozległości, ale także od czynników leżących po stronie pacjenta. Ból neuropatyczny może występować u 50% chorych z przewlekłym bólem po zabiegu chirurgicznym i może być leczony jedynie objawowo, czyli można stosować zarówno farmakoterapię, jak i metody niefarmakologiczne. Rekomendowane preparaty to leki przeciwpadaczkowe, przeciwdepresyjne, topikalne oraz analgetyki opioidowe. Leki te udowodniły swoją skuteczność w populacji pacjentów z bólem neuropatycznym niezwiązanym z terapią nowotworu, ale nadal brak jest dobrych jakościowo badań oceniających ich skuteczność u chorych z przewlekłym bólem po onkologicznych zabiegach chirurgicznych.

10 powodów, dla których warto stosować bisoprolol

Paweł Balsam

B-adrenolityki to bardzo często stosowana grupa leków wśród chorych z niewydolnością serca, nadciśnieniem tętniczym czy zaburzeniami rytmu serca. Wśród nich najczęściej stosowany jest bisoprolol, co wynika z jego skuteczności hipotensyjnej, w obniżaniu tętna, a także - co najważniejsze - z redukowania ryzyka sercowo-naczyniowego, w tym ryzyka zgonu z jakiejkolwiek przyczyny u chorych z niewydolnością serca ze zredukowaną frakcją wyrzutową. W artykule zawarto najważniejsze powody, poparte wynikami badań klinicznych, dla których warto sięgać po bisoprolol.

Lęk i depresja, a covid-19 - jak sobie radzić z naszymi emocjami?

Monika Talarowska

Przedstawiamy Państwu poradnik dr hab. Moniki Talarowskiej, który w przystępny i przejrzysty sposób podsumowuje najczęściej pojawiające się zaburzenia psychiczne w dobie COVID-19.Autorka omawia czynniki stanowiące źródło stresu w czasie epidemii, sposoby radzenia sobie z emocjami i napadami lęku oraz objawy depresyjno-lękowe i metody zapobiegania ich występowaniu. Część pracy poświęcona jest sytuacji osób z personelu medycznego, które w czasach pandemii należą do grupy szczególnego ryzyka wystąpienia objawów ze sfery psychicznej. Publikacja będzie znakomitym przewodnikiem zarówno dla lekarzy różnych specjalności, jak i osób niezwiązanych z medycyną.

11 faktów o wenlafaksynie

Marcin Siwek

Wenlafaksyna należy do grupy selektywnych inhibitorów zwrotnego wychwytu serotoniny i noradrenaliny o blisko 30 razy silniejszym powinowactwie do transportera serotoniny. W praktyce przekłada się to na ewolucję mechanizmu, siły działania oraz profilu terapeutycznego wraz z dawką. W pracy zaprezentowano praktyczne możliwości wykorzystania tej cechy wenlafaksyny w różnych sytuacjach klinicznych.

U kogo i dlaczego warto zastosować insulinę dwuanalogową aspart + degludec?

Mariusz Dąbrowski

Ostatnie lata przyniosły istotne zmiany paradygmatu terapii cukrzycy typu 2. Po ogłoszeniu wyników pierwszych i kolejnych badań bezpieczeństwa sercowo-naczyniowego leków przeciwcukrzycowych na pierwszą linię frontu wysunęły się leki nieinsulinowe, a szczególne miejsce zajęły inhibitory kotransportera sodowo-glukozowego typu 2 i agoniści receptora glukagonopodobnego peptydu-1 (te drugie są rekomendowane jako pierwsza terapia iniekcyjna w cukrzycy typu 2). Spowodowało to nieznaczny spadek liczby pacjentów leczonych insuliną. Niemniej należy pamiętać, że w populacji osób z cukrzycą typu 2 u wielu pacjentów wystąpi wcześniej lub później konieczność wdrożenia insulinoterapii. Zwykle jest ona inicjowana w postaci jednej iniekcji insuliny bazowej, przy czym w naszych warunkach zwykle jest to insulina NPH. Brak efektywności tej terapii wymaga dalszej intensyfikacji leczenia w postaci dołączania kolejnych iniekcji insuliny doposiłkowej. Jedną z takich opcji jest zastosowanie połączenia w jednym wstrzykiwaczu szybko działającego analogu - insuliny aspart (IAsp) oraz ultradługo działającego analogu - insuliny degludec (IDeg), z których każdy zachowuje swój profil farmakokinetyczny. Zaletą tej opcji jest mniejsza liczba iniekcji przy porównywalnej lub lepszej kontroli glikemii w porównaniu z innymi schematami terapii, a dodatkową korzyścią dla pacjenta jest mniejsza liczba hipoglikemii, szczególnie nocnych. Leczenie to umożliwia dalszą intensyfikację terapii poprzez dodanie drugiej iniekcji IDegAsp lub kolejnych iniekcji insuliny doposiłkowej. Insulina IDegAsp może być też użyta przy inicjowaniu insulinoterapii w warunkach znacznej hiperglikemii, przy zamianie terapii mieszankami insulin ludzkich bądź analogowych na jedną lub dwie iniekcje insuliny IDegAsp, a i to nie wyczerpuje pełnego spektrum jej możliwych zastosowań. Podsumowując, insulina IDegAsp jest wartościowym i bezpiecznym uzupełnieniem możliwości insulinoterapii u pacjentów z cukrzycą typu 2, ale też typu 1.

Depresje w wieku podeszłym. Przyczyny, diagnoza, leczenie

Tadeusz Parnowski

Niniejsza książka została napisana przez lekarzy praktyków dla osób pracujących z ludźmi starszymi: internistów, geriatrów, psychiatrów, neurologów, lekarzy POZ, psychologów, socjologów, pracowników socjalnych, i zainteresowanych studentów, aby uzmysłowić złożoność mechanizmów chorób występujących w tym wieku i trudności związane z ich leczeniem. Nie tylko zawiera wiedzę podręcznikową, ale także próbuje zgłębiać obszary, w których pytań jest nadal więcej niż odpowiedzi. W monografii tej podjęto również nieporuszane dotychczas i przez to umykające naszej uwadze tematy, które mają istotne znaczenie praktyczne.