Arypiprazol w praktyce klinicznej

Dominika Dudek

Arypiprazol jest lekiem przeciwpsychotycznym II generacji, który ma podwójne działanie na receptory D2 - antagonistyczne i agonistyczne. Jest obecny na polskim rynku od kilkunastu lat, a od kilku - równieżw postaci iniekcji o przedłużonym uwalnianiu oraz iniekcji o szybkim uwalnianiu, stosowanych u pacjentów z ostrym pobudzeniem psychotycznym. Skutecznie działa w przypadku wystąpienia zaburzeń metabolicznych lub hiperprolaktynemii po innych lekach przeciwpsychotycznych, jak również w przypadku utrzymujących się objawów negatywnych. Charakteryzuje się dobrą tolerancją i korzystnym profilem bezpieczeństwa u pacjentów ze współistniejącymi chorobami somatycznymi.

Zalecenia i porady dla osób z chorobą afektywną dwubiegunową

Anna Rewekant

Choroba afektywna dwubiegunowa to schorzenie przewlekłe z możliwymi nawrotami. Chociaż wymaga gruntownego leczenia, regularnej opieki i ścisłej współpracy pacjenta z lekarzem, jej terapia może być skuteczna. Autorka, dr Anna Rewekant, uznana specjalistka, żywo działająca na rzecz pacjentów, stworzyła poradnik, który zawiera garść praktycznych informacji dotyczących terapii choroby afektywnej dwubiegunowej, codziennego funkcjonowania chorego, stylu życia czy diety. Pomoże on pacjentowi dobrze kontrolować chorobę, będzie wsparciem oraz rozwieje różne wątpliwości, które mogą się pojawić w toku leczenia.

Praktyczne aspekty zastosowania lakozamidu u pacjentów z padaczką

Marcin Kopka

Lakozamid to lek przeciwpadaczkowy III generacji zaaprobowany do leczenia napadów ogniskowych z wtórnym uogólnieniem lub bez niego jako monoterapia i terapia dodana. Ogólnie jest dobrze tolerowany i ma niski potencjał interakcji lekowych, w tym z lekami antykoncepcyjnymi. Lakozamid jest wartościową opcją terapeutyczną u chorych z nowo zdiagnozowaną padaczką.

Zastosowanie leków zobojętniających i antagonistów receptora H2 w postępowaniu z pacjentami z chorobą refluksową przełyku

Anna Mokrowiecka

Pacjenci z chorobą refluksową mogą prezentować szeroką gamę objawów, powodowanych przez różne mechanizmy patofizjologiczne. W nich upatruje się możliwych powodów oporności na leczenie i poszukuje się sposobów optymalizacji terapii przez dodanie innych, wskazanych w danych objawach leków. Oprócz szeroko stosowanych inhibitorów pompy protonowej mamy do dyspozycji inne grupy leków, m.in. antagonistów receptora H2 i leki zobojętniające kwas.

Dlaczego warto leczyć opryszczkę?

Aneta Nitsch-Osuch

Opryszczka wargowa jest chorobą częstą, nawrotową i uciążliwą dla pacjenta. Objawy mogą ustąpić samoistnie, jednak zasto sowanie leczenia przyczynowego (acyklowiru) skraca czas trwania choroby, zmniejsza uciążliwość objawów oraz zapobiega powikłaniom i nawrotom. Możliwe jest zastosowanie acyklowiru doustnie z uzupełniającym leczeniem miejscowym w postaci kremu lub plastrów. Acyklowir w leczeniu należy zastosować jak najwcześniej (gdy pojawiają się objawy prodromalne), może on być też stosowany profilaktycznie.

Nowe spojrzenie na znany lek - telmisartan

ałgorzata Kosek-Nikołajczuk, Monika Budnik

Aktywacja układu renina-angiotensyna-aldosteron odgrywa kluczową rolę w patogenezie miażdżycy i chorób sercowo-naczyniowych, dlatego jego blokada została uznana za najskuteczniejszą interwencję kardioprotekcyjną. Telmisartan jest korzystny w leczeniu pacjentów z nadciśnieniem tętniczym w monoterapii, a także stanowi bezpieczne połączenie z amlodypiną lub hydrochlorotiazydem. Ponadto może obniżać poziom glukozy we krwi na czczo i poziom cholesterolu LDL, a także zwiększać poziom HDL.

Z pamiętnika Psychiatry

Łukasz Święcicki

W felietonie Pan Profesor snuje błyskotliwe, chwilami humorystyczne rozważania na temat roli psychiatry we współczesnym systemie opieki zdrowotnej. Podkreśla znaczenie komunikacji lekarza z pacjentem w procesie leczenia, do której to predysponowany jest głównie lekarz psychiatra. To świetna, zmuszająca do refleksji lektura dla lekarzy różnych specjalności, podkreślająca wagę holistycznego podejścia do pacjenta, dzięki temu bowiem możemy liczyć na satysfakcjonujące rezultaty leczenia. Całości dopełnia atrakcyjna szata graficzna.    

Pomiar ciśnienia tętniczego poza gabinetem lekarskim

Aleksander Prejbisz, Marek Kabat, Andrzej Januszewicz

Wyniki badań prowadzonych w ciągu ostatnich lat wskazują, że pomiary wykonywane poza gabinetem lekarskim lepiej odzwierciedlają ryzyko sercowo-naczyniowe, są niezbędne w rozpoznaniu nadciśnienia tętniczego, a także pozwalają dokładniej ocenić skuteczność leczenia nadciśnienia tętniczego niż pomiary w gabinecie lekarskim. W monografii przedstawiono zasady pomiaru ciśnienia tętniczego poza gabinetem lekarskim oraz wiele sytuacji klinicznych, w których takie pomiary mają szczególne znaczenie. Monografia będzie przydatna w codziennej praktyce lekarzy wielu specjalności, a także przyczyni się do szerszego przeprowadzania pomiarów ciśnienia tętniczego poza gabinetem lekarskim.

Przewodnik antystresowy dla lekarzy w czasach zarazy

Bartosz Łoza

Przedstawiamy Państwu przewodnik skierowany do lekarzy i szerokiej rzeszy Czytelników, który pozwoli pokonać stres w epoce pandemii, w czasach, gdy jak w czarnej komedii, jedna zła wiadomość goni drugą, także złą, i mamy wiele powodów do zmartwienia. Poradnik omawia fazy reakcji na stres oraz mechanizmy radzenia sobie z nim. Wskazuje, jak rozmawiać ze sobą w czasach pandemii, jak w zgiełku zasłyszanych czy przeczytanych w mediach rad odsiewać te, które są bezużyteczne, a niekiedy nawet toksyczne, a także jak znaleźć złoty środek w nowej rzeczywistości. Błyskotliwe i uniwersalne w wymowie rozważania autora wzbogacone są humorystycznymi ilustracjami.

Połączenie paracetamolu i tramadolu - fakty i mity

Magdalena Kocot-Kępska

Skojarzenie paracetamolu z tramadolem - analgetyków o odmiennych mechanizmach działania, oddziałujących na różne szlaki nocycepcji - zapewnia skuteczne leczenie różnych rodzajów bólu i pozwala na zmniejszenie dawek poszczególnych leków dla osiągnięcia tego samego efektu przeciwbólowego jak przy monoterapii. Paracetamol jest skuteczny w bólu recep torowym, tramadol zaś w bólu o charakterze receptorowym, neuropatycznym i nocyplastycznym. Profile działania obu leków uzupełniają się, dając efekt synergizmu hiperaddycyjnego. Dodatkowo połączenie może być jeszcze kojarzone z innymi anal getykami i koanalgetykami w ramach terapii multimodalnej. Połączenie tramadolu z paracetamolem może być stosowane u chorych, u których niesteroidowe leki przeciwzapalne są przeciwwskazane oraz u pacjentów po 65. r.ż.

Rola terapii trójskładnikowej w leczeniu nadciśnienia tętniczego

Aleksandra Skwarek, Krzysztof Ozierański

Aktualne wytyczne Europejskiego Towarzystwa Kardiologicznego wyróżniają ciśnienie tętnicze prawidłowe (120/70 mmHg) i podwyższone (120-139/70-89 mmHg) oraz nadciśnienie tętnicze (140/90 mmHg). W terapii nadciśnienia tętniczego stan dardem pozostaje terapia skojarzona, która jest skuteczniejsza od monoterapii. Wśród rekomendowanych leków pierwszego wyboru znajdują się: inhibitory kowertazy angiotensyny, sartany, blokery kanałów wapniowych oraz diuretyki tiazydowe i tia zydopodobne. Peryndopryl, amlodypina i indapamid są lekami o udokumentowanej skuteczności w leczeniu nadciśnienia tętniczego, popartej wieloletnim doświadczeniem w ich stosowaniu. Obok efektu hipotensyjnego mają one wielotorowe dzia łanie zmniejszające ryzyko sercowo-naczyniowe, a także działania nefroprotekcyjne, przeciwzapalne i regulujące gospodarkę węglowodanową. Stosowanie tych leków w formie single pill combination zapewnia silniejszy efekt hipotensyjny, lepsze stoso wanie się do zaleceń oraz mniejsze nakłady na opiekę zdrowotną w tej grupie pacjentów.

Profile pacjentów, którzy mogą odnieść korzyści z terapii bupropionem

Dominika Dudek

Coraz więcej danych z badań eksperymentalnych i klinicznych wskazuje, że zmiany neurotransmisji dopaminergicznej mogą odgrywać istotną rolę zarówno w patofizjologii, jak i w terapii depresji. Większość leków przeciwdepresyjnych, niezależnie od pierwszoplanowego mechanizmu działania, doprowadza finalnie - za pośrednictwem szlaków dopaminergicznych i no radrenergicznych - do znaczącego nasilenia aktywności dopaminowej w jądrze półleżącym i korze przedczołowej, jednak niewiele z nich bezpośrednio wpływa na przekaźnictwo dopaminowe. Przykładem takiego leku jest bupropion, będący inhibi torem wychwytu zwrotnego dopaminy i noradrenaliny. Lek ten może być przydatny u pacjentów depresyjnych z dominującą anergią, nadmierną sennością, anhedonią i spowolnieniem psychomotorycznym, a także w przypadku lekooporności (jako element terapii kombinowanej), czy też zaburzeń seksualnych indukowanych lub nasilanych przez inne leki przeciwdepresyj ne (zwłaszcza selektywne inhibitory zwrotnego wychwytu serotoniny i wenlafaksynę). Ma on korzystny profil metaboliczny i może być stosowany u pacjentów z depresją i chorobą otyłościową; pomaga również w leczeniu uzależnienia od nikotyny.

Laserowa korekcja wad wzroku. Fakty i mity

Joanna Wierzbowska, Barbara Czarnota-Nowakowska

Książka Laserowa korekcja wad wzroku. Fakty i mity autorstwa prof. dr hab. n. med. Joanny Wierzbowskiej i dr n.med. Barbary Czarnoty-Nowakowskiej to niemal gotowy zestaw pytań testowych, które może od pacjenta otrzymać okulista. Publikacja ta znakomicie wpisuje się w potrzeby, bo odpowiada na najczęstsze wątpliwości pacjentów w sposób zrozumiały i jednoznaczny. Wśród odbiorców tej pozycji może znaleźć się też grono pacjentów poszukujących profesjonalnej wiedzy. Rzetelna wiedza przekazana pacjentowi dzięki wydaniu Laserowej korekcji wad wzroku. Faktów i mitów na pewno zaowocuje większym zaufaniem w relacji lekarz-pacjent, co w dzisiejszym świecie jest bardzo potrzebne. Książkę tę polecamy zarówno lekarzom okulistom, jak i pacjentom, jako przystępne kompendium wiedzy na temat szeroko rozumianej laserowej chirurgii refrakcyjnej.

Miejsce leczenia przeciwpłytkowego i przeciwzakrzepowego w prewencji wtórnej zdarzeń sercowo-naczyniowych w grupie pacjentów z miażdżycą tętnic kończyn dolnych w świetle zaleceń ESC 2024

Włodzimierz Gierlak, Marek Kuch

Miażdżyca tętnic kończyn dolnych jest często współwystępującą chorobą u pacjentów z czynnikami ryzyka chorób układu sercowo-naczyniowego. Porównanie skuteczności stosowania kwasu acetylosalicylowego 100 mg w monoterapii z leczeniem złożonym kwasem acetylosalicylowym 100 mg w połączeniu z rywaroksabanem w dawce 2 x 2,5 mg wskazuje na istotne obniżenie ryzyka występowania dużych niepożądanych zdarzeń sercowo-naczyniowych oraz dużych niepożądanych zdarzeń w obrębie kończyn dolnych.

Inhibitory Konwertazy Angiotensyny

Piotr Jędrusik, Jacek Lewandowski

Celem opracowania jest przedstawienie współczesnego stanu wiedzy na temat inhibitorów konwertazy angiotensyny w postaci problemów klinicznych, które mają największe znaczenie dla lekarzy praktyków. Inhibitory enzymu konwertującego angiotensynę są jedną z najczęściej stosowanych grup leków kardiologicznych. Pierwszy inhibitor konwertazy - kaptopril, został opracowany przed ponad 30 laty, a od tego czasu do praktyki klinicznej wprowadzono już kilkanaście leków należących do tej grupy.

Pacjent z nocną napadową hemoglobinurią w codziennej praktyce lekarskiej: od lekarza podstawowej opieki zdrowotnej do hematologa - opis przypadku

Justyna Kozińska

Nocna napadowa hemoglobinuria jest nabytą niedokrwistością hemolityczną charakteryzującą się triadą objawów: hemolizą wewnątrznaczyniową, pancytopenią i tendencją do zakrzepicy żylnej. U pacjentów z nocną napadową hemoglobinurią te objawy są obecne w różnych kombinacjach. Występowanie kilku napadów hemolizy wewnątrznaczyniowej skutkuje epizodami związanymi z zakrzepicą w nietypowych miejscach, a pacjenci ci mogą mieć różne stopnie zaburzeń szpiku kostnego. Rozpoznanie można potwierdzić za pomocą cytometrii przepływowej granulocytów krwi metodą FLAER. Strategia leczenia pod postacią hamowania dopełniacza ekulizumabem, choć bardzo kosztowna, jest też bardzo skuteczna.

Żywienie jako element leczenia i gojenia ran

Joanna Michalina Jurek

Dieta stanowi istotny element leczenia wspomagającego proces gojenia ran, natomiast niedożywienie może znacząco wpłynąć na proces regeneracji. Pokarmy bogate w składniki odżywcze (zwłaszcza białko i nienasycone kwasy tłuszczowe) oraz dodatkowo zawierające liczne mikroelementy zapewniają odpowiedni poziom odżywienia, a w efekcie wspomagają proces gojenia ran. Szczególne znaczenie ma zapewnienie odpowiedniej podaży witamin i składników mineralnych (takich jak witaminy A, C, E oraz cynk i selen), ponieważ warunkuje optymalny przebieg procesu regeneracji tkanek z uwagi na udział tych składników odżywczych w syntezie kolagenu i późniejszym sieciowaniu, a także tworzeniu nowych naczyń krwionośnych.

Przypadki kliniczne w ginekologii

Mirosław Wielgoś, Paweł Kamiński

Publikacja jest zbiorem najciekawszych przypadków klinicznych z zakresu ginekologii. Ich autorami są doświadczeni lekarze z całej Polski, którzy w swoim codziennym życiu zawodowym mieli już okazję zetknąć się z wieloma trudnymi i skomplikowanymi sytuacjami klinicznymi. Książka napisana została w nowoczesny sposób z zastosowaniem systematyki stosowanej w odpowiednich rekomendacjach towarzystw naukowych. Publikację tę adresujemy do studentów i lekarzy, którzy dopiero rozpoczęli szkolenie z zakresu ginekologii . Będzie to także pouczająca lektura dla lekarzy pokrewnych specjalności – omawiane problemy nierzadko mają bowiem charakter interdyscyplinarny.

Betahistyna i preparaty złożone zawierające cynaryzynę i dimenhydrynat w leczeniu przedsionkowych zawrotów głowy

Tomasz Berkowicz

Betahistyna jest szeroko stosowana w terapii przedsionkowych zawrotów głowy o różnej etiologii. Ostatnio w leczeniu przedsionkowych zawrotów głowy stosowane są również preparaty złożone zawierające cynaryzynę i dimenhydrynat. Nie wykazują one większej skuteczności niż betahistyna, a ponadto krótki dopuszczalny okres leczenia (do 4 tygodni) i działania niepożądane, takie jak senność i wpływ na zdolność prowadzenia pojazdów i obsługiwania maszyn, ograniczają ich zastosowanie. Z tego względu preparaty te mogą być krótkotrwale stosowane w ostrym okresie westybulopatii, także w polifarmakoterapii z betahistyną.

Leczenie i profilaktyka niedoborów witaminy D3 - przypadki pacjentów

Bartosz J. Sapilak

Niedobór witaminy D występuje we wszystkich grupach wiekowych, szczególnie zagrożone są osoby przebywające w ciągu dnia w pomieszczeniach, a także pacjenci w wieku podeszłym i osoby otyłe. Suplementacja powinna trwać od października do marca lub całorocznie. Zapotrzebowanie pacjenta na witaminę D obrazuje poziom metabolitu 25(OH)D w surowicy. To on w głównej mierze wpływa na decyzje terapeutyczne. W artykule omówiono rekomendacje dotyczące aktualnych zasad suplementacji witaminą D. Zaprezentowano także trzy przypadki kliniczne.

Mianseryna a depresja, lęk, bezsenność

Anna Gładka, Joanna Rymaszewska

Mianseryna jest lekiem stosowanym od wielu lat w zmniejszaniu nasilenia objawów depresji, takich jak: obniżenie nastroju, lęk, bezsenność. Poważnie upośledzają one funkcjonowanie chorego, a nieleczone mogą doprowadzić do nawrotu depresji. Korzystną cechą leku jest niski potencjał do wchodzenia w niekorzystne interakcje z innymi lekami. Z tego powodu jego podawanie może być szczególnie uzasadnione u osób starszych i obciążonych chorobami współistniejącymi.

Schematy postępowania w wybranych chorobach gastroenterologicznych

Barbara Szydło-Radomańska

Nowe, uaktualnione wydanie monografii, ktore oddajemy w Państwa ręce, zawiera omowienie kilku istotnych w gastroenterologii zagadnień. Opracowano je w odpowiedzi na zapotrzebowanie spowodowane częstszym występowaniem określonej choroby i zmian w poglądach na jej patogenezę, a także na trudności w rozpoznawaniu rożnicowym albo zmieniające się wytyczne postępowania w świetle najnowszych danych wynikających z zasad medycyny opartej na faktach. Oznacza to, że wszystkie przedstawione informacje na temat diagnostyki, leczenia i prewencji omawianych chorob są odzwierciedleniem aktualnych wiarygodnych danych oraz wytycznych postępowania renomowanych towarzystw naukowych. Zagadnienia omowione w monografii to: choroba refluksowa przełyku z należnym uwzględnieniem postaci pozaprzełykowych, choroba wrzodowa żołądka i dwunastnicy, w ktorej obrazie klinicznym coraz częściej spotykamy tzw. wrzody idiopatyczne, zakażenie Helicobacter pylori z uwzględnieniem najnowszych konsensusow postępowania, zespoł jelita nadwrażliwego z jego uaktualnioną patogenezą i diagnostyką rożnicową, infestacja Giardia lamblia - częsta, a niekiedy oporna na leczenie - oraz choroby zależne od glutenu. Ten ostatni problem jest szczegolnie istotny w dobie powszechnej mody na stosowanie diety bezglutenowej mimo braku wskazań medycznych. Omawiane tematy przedstawione są całościowo w świetle najnowszych danych z literatury medycznej, ale też syntetycznie, bez nadmiaru objętości. Do tekstu dołączone zostały algorytmy i schematy pomocne w ustalaniu rozpoznania i postępowaniu terapeutycznym. Zespół Autorów dołożył wszelkich starań, aby przedstawić najnowsze metody diagnostyki i leczenia, kładąc nacisk na sposoby postępowania z chorym - dzięki temu w monografii znalazły się konkretne, aktualne zalecenia sprawdzone w praktyce klinicznej.

Zaburzenia żołądkowo-jelitowe

Magdalena Kaniewska

Na rozwój i zmiany w mikrobiocie jelit mogą mieć wpływ: stres, środowisko, dieta, leki wiek pacjenta, ale również poród i sposób karmienia w okresie niemowlęcym. Mikrobiota jelitowa – wraz z warstwą komórek nabłonka, układem krwionośnym, chłonnym, jelitowym układem nerwowym i układem immunologicznym związanym z błoną śluzową jelita – tworzy barierę jelitową. Zaburzenia w funkcjonowaniu tej bariery mogą doprowadzić do rozwoju wielu chorób. Autorka w zwięzły sposób opisuje zadania przewodu pokarmowego: jak funkcjonuje, co odpowiada za jego prawidłowe działanie.Przedstawia najczęstsze choroby przewodu pokarmowego: Wirusowe zapalenie żołądka i jelit oraz Zespół jelita drażliwego.Jakie są objawy tych chorób, zagrożenia, kiedy należy zwrócić się do lekarza. Proponuje też dietę pomocną w IBS.

Ból zapalny w narządzie ruchu

Małgorzata Malec-Milewska

Uszkodzenie tkanek na skutek urazu lub procesu chorobowego powoduje uwolnienie z nich kaskady mediatorów prowadzących do rozwoju stanu zapalnego, procesów sensytyzacji struktur uk zespołach bólu zarówno ostrego, jak i przewlekłego. Najczęściej ból zapalny dotyczy narządu ruchu i wiąże się z chorobą zwyrodnieniową stawów lub ma postać bólów dolnego odcinka kręgosłupa. Ból zapalny w narządzie ruchu charakteryzuje się brakiem poprawy po odpoczynku (tym różni się od bólu somatycznego przeciążeniowego, mechanicznego) i nasilaniem się w nocy, zwłaszcza w jej drugiej części. Ze względu na złożony patomechanizm bólu zapalnego jego leczenie musi mieć charakter multimodalny, a odpowiednio dobrana, kontekstowa farmakoterapia jest jednym z kluczowych elementów leczenia.