"Studia Politicae Universitatis Silesiensis". T. 20

red. Paweł Grzywna, red. Jan Iwanek, red. Robert Radek

„Studia Politicae Universitatis Silesiensis” 2018, T. 20 (pod redakcją Jana Iwanka, Pawła Grzywny i Roberta Radka) ukazują się od 2005 roku, w roku bieżącym, przyjmując formułę kwartalnika recenzowanego. Prezentowany tom 20 jest pierwszym, którego jedyną wersją jest wersja elektroniczna publikowana w dostępie otwartym w Central and Eastern European Online Library (www.ceeol.com) oraz w University of Silesia Press (www.journals.us.edu.pl). Formuła kwartalnika sprzyja publikowaniu w nim nader aktualnych opracowań i obliguje do tego zarówno Autorów, jak i Redaktorów naukowych. Teksty prezentowane w tomie 20 pomieszczone zostały w dwóch działach. W dziale Polityki publiczne L. Kwieciński przedstawia strategiczny wymiar programów badawczo-rozwojowych (B+R) jako instrumentów polityki proinnowacyjnej, M. Molendowska omawia zagadnienia Wspólnej Polityki Zagranicznej i Bezpieczeństwa (WPZiB), A.M. Świątkowski zestawia unijne strategie zatrudniania z suwerennością państw członkowskich UE, E. Januła ocenia założenia aktualnej polityki społecznej w świetle metodologii szkoły chicagowskiej i Tofflerowskiego „społeczeństwa trzeciej fali”, a K. Chaczko porusza problem reformowania systemu pomocy społecznej w Polsce. W dziale Partie polityczne i systemy partyjne przedstawiono jeden tylko tekst, którego autor, R. Miernik, odnosi się do reform wprowadzanych przez Prawo i Sprawiedliwość.

Urzędnik jako strażnik realizacji ustawowych obowiązków wobec zwierząt

red. Agnieszka Bielska-Brodziak, red. Karolina Gil, red. Tomasz Pietrzykowski, red. Marek Suska

Niniejsza książka jest zbiorem artykułów powstałych na bazie referatów wygłoszonych w 2014 r. podczas konferencji naukowej Urzędnik jako strażnik realizacji ustawowych obowiązków wobec zwierząt. W książce omówione zostały zagadnienia takie jak: zadania własne gminy w zakresie praw zwierząt, programy opieki nad bezdomnymi zwierzętami oraz zapobiegania bezdomności zwierząt, pozycja prawna schronisk dla bezdomnych zwierząt, status hycla, zdarzenia drogowe z udziałem dzikiego zwierzęcia, obowiązki właścicieli zwierząt domowych, decyzje o tymczasowym odebraniu zwierzęcia, interwencje Policji w sprawie zwierząt, pozycja zwierząt na gruncie prawa wykroczeń. Częścią publikacji jest także opinia prawna dr hab. prof. UŚ Tomasza Pietrzykowskiego w przedmiocie dopuszczalności zawierania w programach opieki nad bezdomnymi zwierzętami postanowień dotyczących kastracji (sterylizacji) kotów wolno żyjących i finansowania tych zabiegów ze środków gminy. Publikacja ma na celu analizę problemów prawnych, jakie rodzi stosowanie przepisów dotyczących szeroko pojmowanych praw zwierząt w praktyce administarcyjnej. Książkę kierujemy nie tylko do urzędników, ale również do organizacji, których statutowym celem jest opieka nad zwierzętami. Z tego też powodu zdecydowaliśmy się wprowadzić czytelnika w ten prawniczy świat i przybliżyć mu również podstawowe informacje, m.in. czym są decyzja administarcyjna czy zadania własne gmin.

Problem psychologii w filozofii pokantowskiej

Andrzej J. Noras

"Książka skupia się na próbach interpretacji filozofii Kanta w świetle psychologii. Najbardziej trafnie bowiem dwa najważniejsze kierunki interpretacji Kanta ujmuje w formie wątpliwości Leonard Nelson, który na początku wieku dwudziestego stwierdza: „W filozofii czasów nowożytnych mówiło się o »problemie Kant – Fries«. Nawiązywało się przy tym do rozważanego przez Kunona Fischera w jego mowie prorektorskiej pytania, »czy krytyka rozumu powinna być metafizyczna, czy też antropologiczna«, pytania, które jest równoznaczne z tym, czy prawdziwego dalszego rozwoju ugruntowanej przez Kanta filozofii krytycznej należy poszukiwać w dorobku niemieckich filozofów identyczności, czy też u Friesa”. Chodzi zatem w rozprawie o tych filozofów, którzy nawiązują do Friesa. Jeżeli jednak występują w niej niedociągnięcia, stanowi to jedynie o winie autora." (fragment Wstępu)

Wędrówka ludów. Powojenny transfer ludności w Polsce Ludowej

red. Maciej Fic

Książka stanowi z jednej strony próbę podsumowania i syntetycznego przedstawienia, na podstawie najnowszych badań, pewnych nieco ogólniejszych bądź problemowych (dotyczących jednego zjawiska, względnie regionu) zagadnień migracji podczas pierwszej powojennej dekady, z drugiej – wybranych kwestii szczegółowych tego okresu. W swoich tekstach Autorzy skoncentrowali się na ogół na pierwszym powojennym dziesięcioleciu. Choć zawartość tomu nie porusza wszystkich problemów powojennych migracji, pozwala jednak dostrzec ich wielowymiarowość, złożoność i znaczenie dla wszystkich mieszkańców powojennej Polski. Publikacja przynosi – w niektórych obszarach – bilans dotychczasowych badań, wyznaczając również kierunki kolejnych poszukiwań, oznaczając pola słabiej zanalizowane i poznane. Niektóre z tekstów ukazują także dowodnie, jakie możliwości kryją w sobie nie dość jeszcze intensywnie wykorzystywane źródła np. proweniencji partyjnej, dowodząc zarazem, ile niezbadanych nadal pozostaje problemów dotyczących różnorakich kontekstów, okoliczności i konsekwencji ruchów migracyjnych. Przygotowany tom wnosi swój wkład w stworzenie i wypełnienie treścią wielkiej panoramy ruchów migracyjnych w Europie Środkowo-Wschodniej w XX wieku i losów ich uczestników, będących jakże często ofiarami odgórnie narzucanych, podjętych w gabinetach polityków, decyzji.

"Ecumeny and Law" 2016. Vol. 4: Religious Freedom Today

red. Andrzej Pastwa

Oś refleksji ekumeniczno-prawnej 4. tomu rocznika „Ecumeny and Law” wyznacza słynne adagium św. Augustyna: credere non potest homo, nisi volens, które w odnowionym kształcie znalazło swe poczesne miejsce m.in. w deklaracji Soboru Watykańskiego II Dignitatis humanae (1965). Prawo do wolności religijnej jest zakorzenione w godności osoby ludzkiej, wedle miary antropologii adekwatnej – do tej myśli nawiązują Autorzy pierwszej, teologicznej części tomu. Obok historycznych odniesień (J. Słomka), gros tekstów poświęconych tytułowej wolności jest zorientowanych ku odczytaniu współczesnych „znaków czasu”. Uniwersalne (ekumeniczne) zręby przedmiotowej idei niesie z sobą Theologia Benedicta. Co najmniej dwa ustalenia poczynione na kanwie myśli papieża Ratzingera zasługują na baczną uwagę: pierwsza, biblijno-teologiczna koncepcja wolności różni się radykalnie od oświeceniowo-liberalnej (wyróżnia tę pierwszą nie tyle etyczna wolność wyboru, ile ontyczna wolności samego bytu/człowieka); po wtóre, każde abstrahowanie w ujmowaniu wolności od fundamentu religijnego nosi znamiona ideologizacji tej ostatniej, czego przykładem są nowożytne i współczesne światopoglądy liberalne, wyradzające się w totalitarne systemy społeczno-polityczne (J. Szymik). Na przeciwległym „biegunie” sytuuje się refleksja opracowania na temat tragicznej sytuacji chrześcijan oraz wyznawców innych religii w krajach Bliskiego Wschodu i Afryki Północnej, dotkniętych problemem wojującego fundamentalizmu religijnego. Obecna sytuacja wymaga nie tylko pilnych rozwiązań politycznych, lecz także autentycznego dialogu między reprezentantami Kościołów chrześcijańskich i Islamu – w trosce o pokój, sprawiedliwość społeczną i wolność religijną (A. Halemba). Tekst otwierający część prawną tomu – pozostając na gruncie przedstawionych wcześniej założeń teologicznej doktryny – dostarcza naukowych argumentów przeciw zniekształcaniu obrazu newralgicznej relacji: prawo – wolność religijna, czy to przez zacieranie różnic między ujęciami tej relacji w świeckich porządkach prawnych i porządku kanonicznym, czy też w obszarze samego ius Ecclesiae – przez świadome bądź nieświadome bagatelizowanie „systemowego” znaczenia prawa do wolności religijnej. Kolejne teksty – stanowiące trzon refleksji zakreślonej tytułem wolumenu – to eksperckie opracowania wybitnych znawców prawa wyznaniowego, szeroko omawiające genezę, rozwój i współczesne trendy prawa podstawowego do wolności religijnej w systemach prawnych państw, takich jak Niemcy, Austria, Hiszpania, Rumunia, Republika Czeska. Tradycyjnie, tom wzbogacają recenzje świeżo wydanych interesujących pozycji książkowych.

"International Journal of Research in E-learning" 2017. Vol. 3 (2)

red. Antonio dos Reis, Josef Malach, Nataliia Morze, Tatiana Noskova, ...

Tematyka czasopisma naukowego International Journal of Research in E-learning odzwierciedla koncepcyjne zasady leżące u podstaw modernizacji edukacji i reformy systemów edukacyjnych w krajach europejskich, jak i krajowych strategii rozwoju na miarę XXI wieku. Jednym z kluczowych celów edukacyjnych Unii Europejskiej jest zapewnienie równych szans dla wszystkich w odniesieniu do dostępu do nauki i wiedzy, niezależnie od płci, zdolności finansowej i fizycznej, i miejsca zamieszkania. Dlatego nauczanie na odległość ma przyznany status wysokiego priorytetu. Wprowadzenie nauczania na odległość na szeroką skalę może spowodować znaczący wkład w osiągnięcie celów edukacyjnych w krajach członkowskich. Wydział Etnologii i Nauk o Edukacji Uniwersytetu Śląskiego posiada bogate doświadczenie we wdrażaniu nauczania na odległość w innych wydziałach całej uczelni. Sprawnie działająca i rozwijająca się Wydziałowa Platforma Nauczania na odległość (https://el.us.edu.pl/weinoe) jak również Międzynarodowa Konferencja Naukowa Teoretyczne i praktyczne aspekty kształcenia na odległość (www.dlcc.us.edu.pl) przeznaczone są do integracji i wymiany doświadczeń wszystkich osób związanych z e-learningiem – naukowców, nauczycieli akademickich i innych szczebli, tutorów, doktorantów, studentów, pracowników wydziału, a także badaczy z kraju i zagranicy. Tom 3(2) 2017 zawiera 4 rozdziały i 9 artykułów Autorów z Australii, Czech, Hiszpanii, Polski, Portugalii, Słowacji, Rosji, Ukrainy. Rozdział 1: EVALUATING THE EFFECTIVENESS OF TEACHING INFORMATION SYSTEMS COURSES. Rozdział 2: ICT LITERACY AND INTERCULTURAL COMPETENCIES DEVELOPMENT. Rozdział 3: METHOGOLOGICAL ASPECTS OF E-LEARNING IMPLEMENTATION. Rozdział 4: REPORTS. W czwartym rozdziale został przedstawiony między innymi Raport WP6 unijnego projektu IRNet.

Urban Amazement

Marta Mamet-Michalkiewicz

Tom pt. Urban amazement stanowi próbę interdyscyplinarnego spojrzenia, łączącego w sobie element teorii literatury, kultury oraz architektury na problematykę przestrzeni miejskiej, skupiając się na oszałamiającej różnorodności miasta. Monografia podejmuje problematykę miejskości i urbanistycznej różnorodności w ujęciu komparatystycznej refleksji kulturoznawczej, literaturoznawczej, filozoficznej i teoretycznej. Poszczególne teksty zajmują się materiałem literackim, filmowym oraz kwestiami teoretycznymi, natomiast w ujęciu chronologicznym skupiają się na problematyce miejskiej począwszy od wczesnego średniowiecza po czasy współczesne.

Wędrówka, podróż, migracja w języku i kulturze

red. Ewa Biłas-Pleszak, Joanna Przyklenk, Artur Rejter, Katarzyna Sujkowska-Sobisz

Nomadyczność współczesnej (i nie tylko!) kultury stanowi trudny do podważenia fakt. Ludzie wędrują przez życie, ale i przemieszczają się w rozmaitych innych formach. Podróże w sensie geograficznym, mentalnym, metaforycznym… wyznaczają kształt naszej egzystencji, nieodmiennie związanej z różnymi formami ruchu. Złożoność tej problematyki, jej wielowątkowość oraz nieoczywistość potwierdzają autorki i autorzy niniejszej monografii, którzy za przedmiot opisu i interpretacji wybrali różne odsłony wędrówki, podróży, migracji. Nierzadko, co warto podkreślić — odsłony  to oryginalne, odkrywcze i niebanalne. Takie podejście do tematu tomu należy uznać z pewnością za jego wartość. Zgromadzone teksty pogrupowano w siedmiu ogniwach tematycznych. Pierwsze (Mapy i granice) obejmuje opracowania podejmujące z różnych perspektyw kwestie mapowania świata, ale też wytyczania granic — pojmowanych tu bardzo różnorodnie. Część druga (Oblicza wędrówki) gromadzi teksty odnoszące się do wędrówki i wędrowania, tak w sensie dosłownym, jak i metaforycznym czy umownym. Ważnym z punktu widzenia problemów współczesności jest zagadnienie (e)migracji, nad którym  także pochyliły się nasze autorki. Tej tematyki dotyczy ogniwo trzecie nazwane (E)migrant i (e)migracja. Tytułowe pojęcia tomu stały się przedmiotem namysłu naukowego jako konceptualizowane w systemie polszczyzny oraz jej realizacjach tekstowych — odzwierciedlają to studia pomieszczone w części czwartej (Konceptualizacja wędrówki, podróży, migracji w języku i tekście). Najobszerniej reprezentowane są opracowania  poświęcone podróży jako tematu podejmowanego w różnych epokach, dyskursach i obszarach komunikacji. Znalazły się one w ogniwie piątym (Pisanie (o) podróży). Przedstawianie innych kultur, lądów i języków, ale także stanów wewnętrznych autorów to zagadnienie ważne i równie często podejmowane w niniejszym tomie, o czym świadczy część szósta zatytułowana Rozmowa nieobecnych — podróż w dialogu. Tom zamyka ogniwo, w którym znalazły się studia poświęcone ważnej z punktu widzenia współczesnej humanistyki wędrówki form generycznych oraz tej odbywającej się w ich obrębie (Wędrówka gatunków, wędrówka w gatunku). Książka adresowana jest do polonistów, slawistów i humanistów w ogóle oraz wszystkich zainteresowanych podróżami, wędrówkami i migracją.

Bettina von Arnim: "O Polsce"

red. Nina Nowara-Matusik, Marek Kryś

Drugi tom zainicjowanej w Instytucie Filologii Germańskiej Uniwersytetu Śląskiego serii wydawniczej Niemiecka Literatura Kobiet przynosi pierwszy w języku polskim przekład polonofilskiego eseju Polenbroschüre [Broszura o Polsce] słynnej niemieckiej pisarki epoki romantyzmu Bettiny von Arnim. Opublikowany w 1849 roku tekst wciąż zaskakuje wyjątkowo aktualnością, będąc jednocześnie – w historii literatury niemieckiej stosunkowo rzadko spotykanym – przykładem niemieckiego (i kobiecego) głosu, upominającego się tak żywiołowo, tak bezpardonowo i z tak wielkim zaangażowaniem o wolność i prawa Polaków. Ponadto publikacja zawiera szkice poświęcone życiu i twórczości Bettiny von Arnim, zagadnieniom politycznym poruszanym w Broszurze o Polsce, wybranym problemom translacji oraz obszerną bibliografię. Książka O Polsce jest przeznaczona dla wszystkich osób zainteresowanych historią literatury niemieckiej, w szczególności tej autorstwa kobiet, historią stosunków polsko-niemieckich oraz problematyką przekładu literackiego.

Wpływ zrzutów wód kopalnianych na odpływ rzek Górnośląskiego Zagłębia Węglowego

Magdalena Matysik

W pracy przedstawiono wyniki badań nad wpływem działalności górniczej w obrębie Górnośląskiego Zagłębia Węglowego na odpływ rzeczny w dorzeczu Wisły i Odry. Analizy odpływu objęły długie ciągi obserwacji 1961-2013. Ważne znaczenie miało również uwzględnienie przemian gospodarczych, w tym restrukturyzacji górnictwa. Długie serie badawcze pozwoliły na ujęcie statystyczne omawianych zjawisk hydrologicznych. Praca w sposób kompleksowy ocenia znaczenie zrzutów wód kopalnianych na odpływ rzek Górnośląskiego Zagłębia Węglowego z uwzględnieniem uwarunkowań przyrodniczych. Publikacja oprócz wysokich walorów poznawczych i metodycznych, ma duże znaczenie praktyczne.

New ways to face and (im)politeness

red. Ewa Bogdanowska-Jakubowska

Teksty zawarte w tym zbiorze stanowią wkład w dyskusję na temat pojęcia twarzy, czynności twarzy oraz (nie)uprzejmości. Tom składa się z czterech części, każda omawia pojęcie twarzy i kwestie z nią związane z różnych perspektyw, oraz w różnych kulturach i różnych językach. Część pierwsza, Face and (im)politeness – theoretical issues, stanowi próbę redefinicji twarzy i jej związku z uprzejmością (Maria Sifianou), oraz analizuje kontekst jako czynnik mający istotny wpływ na twarz jednostki (Ewa Bogdanowska-Jakubowska). W części drugiej, Face and politeness in a cross-cultural and an intercultural perspective, mowa o włoskim pojęciu figura (Gudrun Held), wpływie komplementów na twarz w komunikacji międzykulturowej w środowisku akademickim (Marzieh Bashirpour and Imtiaz Hasnain), oraz o wyrażaniu opinii w rozmowach Polaków z Irlandczykami (Weronika Gąsior). Na część trzecią, Face, politeness and social norms, składają się trzy teksty: pierszy poświęcony roli zdrobnień w języku polskim (Paulina Biały), drugi – hinduskiej uprzejmości, trzeci – roli harmonii oraz pojęcia omoiyari w komunikacji w kulturze japońskiej (Maria Spiechowicz). Część czwarta, Face in different discourses, poświęcona jest twarzy w różnych dyskursach: tekstach Starego Testamentu (Marcin Kuczok), artykułach prasowych o tematyce politycznej (Yasuhisa Watanabe), oraz w dyskursie profesjonalnych tłumaczy ustnych (Ewa Bogdanowska-Jakubowska).

Formy dialogu w gatunkach prasowych

Magdalena Ślawska

Monografia jest próbą opisu różnych przejawów dialogu w prasie z perspektywy genologicznej. Rozpoczynając od uwag dotyczących gatunku medialnego i dialogu w perspektywie komunikowania medialnego, autorka wprowadza czytelnika w teksty prasowe, których podstawowym wyróżnikiem jest formuła dialogu. Materiałem badawczym były współczesne teksty prasowe, zaczerpnięte z dzienników, tygodników i miesięczników. Na potrzeby analizy i uporządkowania materiału badawczego autorka podzieliła formy dialogu na formy wewnątrztekstowe (intratekstowe) i zewnątrztekstowe (intertekstowe). Próba „mapowania” miejsc dialogowych w prasie miała charakter propozycji – formy wewnątrztekstowe autorka odnalazła dzięki dialogowej strukturze (pytanie i odpowiedź), natomiast formy zewnątrztekstowe pokazywały dialog międzytekstowy i dialog z czytelnikiem. Analizy wywiadów, zdialogowanych gatunków monologowych, takich jak felieton, komentarz czy recenzja, analizy struktur wielogłosowych czy wreszcie próba przyjrzenia się dialogom dziennikarzy z czytelnikami oraz dialogom tekstowym pokazały tendencje, które w pewien sposób opisują dyskurs prasowy. Z pewnością należą do nich: interakcyjność i intertekstowość prasy, atrakcyjność, kreatywność, dialogowość i wielogłosowość tekstów, wizualność tekstów prasowych oraz indywidualizacja języka. Książka adresowana jest do szerokiego grona badaczy współczesnych mediów, to znaczy językoznawców, medioznawców, komunikologów oraz studentów kierunków humanistycznych. Publikacja może zainteresować wszystkich, którzy zajmują się szeroko pojętą komunikacją w mediach.

"Philosophy and Canon Law" 2016. Vol. 2: Man - Family - Society in the Modern World

Pavol Dancák, Leo D. Lefebure, Rudolf Dupkala, Krzysztof Wieczorek, ...

Periodyk „Philosophy and Canon Law” stanowi otwarte interdyscyplinarne forum wymiany myśli filozofów i prawników (kanonistów), nie wyłączając przedstawicieli innych dyscyplin naukowych. Mierzenie się z problemami podejmowanymi w rocznikach tematycznych jest – z samego założenia – próbą odpowiedzi na palące problemy dynamicznie zmieniającego się świata: społeczne, religijne, kulturowe i cywilizacyjne. Ramy przedmiotowej refleksji drugiego tomu czasopisma zakreśla, zaznaczona tytułem, paradygmatyczna triada: człowiek (osoba) – rodzina – społeczeństwo, której źródłem inspiracji jest najważniejszy dokument Soboru Watykańskiego II: konstytucja Gaudium et spes.

"Problemy Edukacji, Rehabilitacji i Socjalizacji Osób Niepełnosprawnych". T. 20, nr 1/2015: Osoba niepełnosprawna w środowisku lokalnym i instytucjonalnym

red. Ilona Fajfer-Kruczek

W niniejszym numerze czasopisma „Problemy Edukacji, Rehabilitacji i Socjalizacji Osób Niepełnosprawnych” (1/2015, tom 20) zebrane i zaprezentowane zostały teksty podejmujące i uszczegóławiające jego temat przewodni – Osoba niepełnosprawna w środowisku lokalnym i instytucjonalnym. Środowisko lokalne jest naturalnym obszarem funkcjonowania osób z niepełnosprawnością i ich rodzin. Zachodzą w nim znaczące interakcje między ważnymi aktorami życia rodzinnego, sąsiedzkiego i towarzyskiego, w szkole, w miejscu pracy, w instytucjach. Przez lata zmieniało się społeczne postrzeganie osób z niepełnosprawnością. Dziś mamy świadomość, że niepełnosprawność może dotyczyć każdego z nas. Jednak nie każdy rodzaj niepełnosprawności spotyka się z pozytywnymi postawami wobec osób jej doświadczających. Niepełnosprawność intelektualna, zaburzenia psychiczne, znaczna widoczna niepełnosprawność wciąż wywołują niepożądane reakcje innych osób. Normalizacja życia osób z niepełnosprawnością jest procesem powolnym i napotykającym wiele barier. Dlatego rolą środowisk naukowych, instytucjonalnych i społecznych jest badanie tych mechanizmów i wdrażanie odpowiednich rozwiązań. W numerze zamieszczono artykuły badaczy, praktyków, rzeczników osób z niepełnosprawnościami, którzy prezentują własne koncepcje, wyniki badań środowisk lokalnych, instytucjonalnych i rodzinnych oraz przykłady dobrych praktyk. (z Wprowadzenia)

Rosja w polityce zagranicznej Polski w latach 1992-2015

Mieczysław Stolarczyk

Głównym celem pracy jest wyodrębnienie najważniejszych etapów polityki Polski wobec Rosji w latach 1992-2015 oraz ukazanie ich cech najbardziej charakterystycznych. Jednym z istotnych zamierzeń autora jest zaprezentowanie źródeł i przejawów rozbieżności interesów i celów w polityce Polski i Rosji występujących zarówno w stosunkach dwustronnych jak i w relacjach wielostronnych. W pracy wyeksponowane zostały kwestie dotyczące charakteru polityki zagranicznej Polski wobec Rosji w latach 2007-2011, kiedy to nastąpiła znaczna poprawa w politycznych międzyrządowych stosunkach polsko-rosyjskich. Ukazane zostały także czynniki sprawcze, w tym przede wszystkim katastrofa polskiego prezydenckiego samolotu pod Smoleńskiem (10 IV 2010), które doprowadziły do impasu w relacjach polsko-rosyjskich w latach 2011-2013. Bardzo szeroko omówione zostały również sprawy związane z wpływem kryzysu i konfliktu ukraińskiego na bezpieczeństwo Polski, politykę Polski wobec Ukrainy i Rosji oraz na stosunki polsko-rosyjskie. Prezentowana monografia jest pierwszą w Polsce syntezą polityki Polski wobec Rosji w tak długim przedziale czasowym, niemal w ćwierćwieczu okresu pozimnowojennego. Przeznaczona jest ona do bardzo szerokiego grona Czytelników. Powinna zainteresować badaczy polskiej polityki wschodniej, studentów politologii, stosunków międzynarodowych, bezpieczeństwa międzynarodowego i dziennikarstwa. Jest ona także adresowana do polityków i dziennikarzy oraz  wszystkich tych, którzy chcą poszerzyć swoją wiedzę na temat polskiej polityki wschodniej, a szczególnie polityki Polski wobec Rosji w latach 1992-2015.

Mowy

Hyperejdes, przekł. ze wstępem i komentarzem Jan Kucharski

Ateński orator Hyperejdes w starożytności uchodził za drugiego wśród mówców po Demostenesie, a pod wieloma względami to jemu właśnie przyznawano palmę pierwszeństwa. Jego twórczość, przez długi czas zaginiona i poza garścią fragmentów nieznana, odkryta została na nowo w XIX wieku, w piaskach Egiptu. Wydobyto wtedy na światło dzienne sześć mów jego autorstwa, które do niedawna składały się na całą spuściznę Hyperejdesa dostępną współczesnemu czytelnikowi. Ostatnia dekada (2005-2008) przyniosła jednak nowe spektakularne odkrycia: identyfikację na tzw. „palimpseście Archimedesa” obszernych partii dwóch kolejnych dzieł. Niniejsza książka jest pierwszym polskim przekładem Hyperejdesa, obejmującym cały aktualnie dostępny korpus ośmiu mów jego autorstwa oraz wybór fragmentów, opatrzonym wprowadzeniem i komentarzem.

Nauczyciel w "polu" szkolnym - w świetle teorii Pierre'a Bourdieu i nauczycielskich narracji

Małgorzata Zalewska-Bujak

Książka pt. „Nauczyciel w polu szkolnym – w świetle teorii Pierre̕a Bourdieu i nauczycielskich narracji” stanowi próbę naświetlenia nauczycielskiej perspektywy spoglądania na otaczającą ich rzeczywistość zawodową. Autorka, zainteresowana tym, jak nauczyciele sami rozpoznają swoje umiejscowienie w polu szkolnym, postanowiła oddać im głos i dzięki prowadzonym wywiadom sięgnąć do ich codzienności związanej z wykonywaną profesją. Intencjonalne dotarcie do zawodowych doświadczeń nauczycieli zaowocowało ukazaniem tego, co spotyka ich w świecie szkoły. Pozwoliło także spojrzeć niejako „oczyma rozmówców” zarówno na napotkanych w nim ludzi i sytuacje, jak i na podejmowane przez nich samych działania, na normy, którymi się kierują, oraz rozpoznać znaczenia, które przypisują codziennym zdarzeniom, procesom i strukturom zawodowego życia. Zastosowana przez autorkę perspektywa teoretyczna Pierre’a Bourdieu do interpretacji tego, co nauczyciele odsłonili w swoich opowieściach, okazała się niezwykle przydatna w dokonanym opisie i interpretacji naczelnych kategorii, wyłaniających się z przedstawianych analiz zgromadzonego materiału badawczego, wśród których znalazła się między innymi urzeczywistniająca się w szkolnym polu przemoc symboliczna (dokonywanej zarówno na uczniach, jak i na nauczycielach) oraz realizująca się w nim reprodukcja społecznej rzeczywistości. Publikacja adresowane jest nie tylko do grona akademików, ale również do szerszej sfery publicznej, gdyż pokazuje między innymi, jakie mechanizmy zawiadują szkolnym polem i w jaki sposób są one odczytywane przez nauczycieli, jakie są źródła i formy stosowanej wobec nich przemocy symbolicznej oraz jakie strategie stosują, aby utrzymać się w zawodzie. Książka, w nadziei autorki, może stanowić źródło pogłębienia „przestrzeni myślenia” o nauczycielach umiejscowionych w polu szkolnym.

Przekłady Literatur Słowiańskich. T. 1. Cz. 3: Bibliografia przekładów literatur słowiańskich (1990-2006)

red. Bożena Tokarz

Tom stanowi kontynuację części 2 publikacji ciągłej zatytułowanej „Przekłady Literatur Słowiańskich”. T. 1, cz. 1: Wybory translatorskie 1990-2006.     Ze względu na objętość przygotowana bibliografia została podzielona na trzy części dołączone do tomu pierwszego, ilustruje bowiem dokonywane w tych latach wybory translatorskie. Niniejsza odnotowuje przekłady z literatury bułgarskiej, chorwackiej i serbskiej na język polski oraz z literatury polskiej na wymienione języki. Potwierdza ujawnioną w poprzedniej części dysproporcję  między obecnością literatur słowiańskich w Polsce i literatury polskiej w innych krajach słowiańskich.

Obrzędowość narodzinowa na Górnym Śląsku (izolacja położnicy). "Polski atlas etnograficzny" i "Atlas der deutschen Volkskunde" w perspektywie porównawczej

Agnieszka Pieńczak

Celem publikacji jest ukazanie możliwości porównawczych dwóch etnologicznych atlasów narodowych, Polskiego atlasu etnograficznego (PAE) i Atlas der deutschen Volkskunde (ADV). Obszar, jaki obejmują (od Renu po Bug i od Alp oraz Karpat Północnych po Bałtyk i Morze Północne), pozwala na ukazywanie zasięgów występowania różnych zjawisk kulturowych w szerokim kontekście, a tym samym na wysuwanie wniosków o czynnikach wpływających na zróżnicowanie kulturowe tych obszarów. W niektórych przypadkach na mapach obu atlasów zostały ukazane dane o zbliżonym zakresie (co umożliwia studia porównawcze), w tym dotyczące obrzędowości narodzinowej. W pracy na kilkunastu mapach oraz towarzyszących im szczegółowych zestawieniach zaprezentowano wybrane zakazy izolacyjne stosowane wobec położnicy w środowisku wiejskim, niedostatecznie rozpoznane w literaturze etnologicznej. Tym sposobem materiał dwóch atlasów, potraktowany krytycznie, stał się podstawą do wnioskowania o zmianach kulturowych nie tylko na Górnym Śląsku, ale też na sporym obszarze środkowej Europy.   Wielki atut pracy znajduję w przeprowadzonej przez Autorkę skrupulatnej analizie porównawczej. Pogratulować tu wypada dokładności i przywiązywania uwagi do chronologii badanych zjawisk. Tekst jest wręcz „naszpikowany” mapami, wykresami i tabelami, w których zorientowanie się wymaga mocnego skupienia, ale doskonale ilustrują one zjawiska, których są ilościową emanacją. Na bardzo pozytywne moje podkreślenie zasługuje rozpatrywanie poszczególnych faktów z uwzględnieniem specyfiki etnicznej (historycznej) badanych obszarów. Zauważam w tym wielką erudycję Badaczki – Autorki, dobrze zorientowanej w specyfice kulturowej tego obszaru. dr hab. Eugeniusz Kłosek, prof. UWr (z recenzji)   Tu odniosę się do map, które Autorka w znacznym stopniu stworzyła od nowa. Są one czymś na kształt kamieni milowych, i każda, nawet oddzielnie licząc, stanowi autentyczne osiągnięcie naukowe. dr hab. Zygmunt Kłodnicki, emerytowany prof. UŚ (z recenzji)

"Ecumeny and Law" 2015, Vol. 3: Welfare of the Child: Welfare of Family, Church, and Society

red. Andrzej Pastwa

Kolejny tom rocznika „Ecumeny and Law” stanowi owoc refleksji ekumeniczno-prawnej, podejmowanej – w  formule interdyscyplinarnej – wokół ważkiej i aktualnej problematyki ochrony/promocji praw dziecka. Ogólnym zamysłem Autorów tomu (głównie prawników, ale i przedstawicieli innych dziedzin nauki) jest afirmacja związanych z tą problematyką paradygmatów aksjonormatywnych, łącznie z identyfikacją postmodernistycznych zagrożeń. Dobrze pokazuje to już pierwszy tekst autorstwa ks. prof. Bortkiewicza. Nierzadko dziś szermuje się argumentem (m.in. w płaszczyźnie bioetyki) o prawie do posiadania bądź nie posiadania dziecka. Jak wywodzi Autor, takie koncepcje ewidentnie naruszają pożądaną symetrię ze szkodą dla najsłabszych – roszczeniom w stosunku do dziecka nie odpowiadają prawa dziecka. Dlatego propagowanie tych idei i ich obecność w aktach prawa stanowionego musi być przedmiotem krytyki Kościoła. W miejsce roszczeń wobec dziecka, Kościół, słowami Jana Pawła II, formułuje kartę praw dziecka. Główną oś problemową tomu wyznacza przedmiotowe prawo konwencyjne, a przede wszystkim kolejne artykuły Konwencji o Prawach Dziecka ONZ z 1989 roku – począwszy od  zabezpieczenia prawa dziecka do życia i tożsamości (T. Gałkowski) po prawną ochronę dziecka przed przemocą (M. Tomkiewicz). W dziale recenzji znajdziemy prezentację interesujących pozycji książkowych, w większości zbieżnych z tematyką tomu.

Średniowiecze Polskie i Powszechne. T. 10 (14)

red. Bożena Czwojdrak, Jerzy Sperka

W tegorocznym tomie 10 (14) czasopisma naukowego „Średniowiecze Polskie i Powszechne” pod redakcją Jerzego Sperki i Bożeny Czwojdrak tradycyjnie już zaprezentowano artykuły poświęcone szeroko rozumianej problematyce mediewistycznej. Tom otwiera tekst traktujący o popularnej w średniowieczu grze w szachy. Pośród pozostałych artykułów wymienić można teksty o charakterze źródłoznawczym dedykowane: analizie dyplomatycznej testamentu Kazimierza Wielkiego, rejestrom przyjęć do prawa miejskiego czy też funkcjonowaniu formuły maledykcji  w dokumentach polskich. Odrębną grupę stanowią opracowania  na temat ról pełnionych w ówczesnych strukturach kościelno-świeckich. W tomie odnaleźć można także teksty  odnoszące się do czasów wczesnośredniowiecznych związane z zagadnieniami struktury etnicznej i politycznej południowego Połabia czy też roli Wikingów w Europie. Końcową część tomu jak zwykle stanowi dział recenzji.

"Neophilologica" 2017. Vol. 29: Études sémantico-syntaxiques des langues romanes

red. Wiesław Banyś, red. Beata Śmigielska

W prezentowanym tomie zebrano dwadzieścia cztery artykuły napisane przez językoznawców wywodzących się z polskich i francuskich ośrodków naukowych. Wśród przedstawionych różnorodnych tematów badań językoznawczych znalazły się takie zagadnienia, jak: frazeologizmy jako źródło błędów językowych, stereotypy zwierzęce w przysłowiach, wrażliwość fonemiczna w nauce języka francuskiego, model odmiany jednostek polileksykalnych w języku polskim, tekst pisany jako input językowy w dydaktyce języka włoskiego, trudności związane z tłumaczeniem automatycznym, percepcja aspektu w języku francuskim.

Katastrofizm w poezji polskiej w latach 1930-1939. Szkice literackie

Teresa Wilkoń

Przez dłuższy czas prace historycznoliterackie traktowały katastrofizm jako temat, motyw, wątek, a nie jako zjawisko filozoficzno-artystyczne. Stan ten trwał do około 1930 roku, a więc do upowszechnienia katastrofizmu jako prądu oraz do czasu pojawienia się tego zjawiska nie tylko wśród wileńskich poetów, lecz także w innych grupach literackich bądź środowiskach twórców niezależnych. W latach trzydziestych zaczął się rozwijać szeroki i silny nurt katastroficzny, który znacznie wpłynął na polską kulturę i filozofię. Dla autorki niniejszej pracy interesujące stało się omówienie przynajmniej niektórych zjawisk i przyczyn rozwoju katastrofizmu w Polsce, która w tym okresie należała do najbardziej zagrożonych krajów w Europie. Poeci katastroficzni, a także katastrofizujący zbyt dobrze zdawali sobie z tego sprawę, co uwidoczniło się w twórczości poetów pokolenia 1910. W proponowanych tu szkicach w części pierwszej ważne stało się omówienie problematyki rozproszonych motywów i toposów oraz symboli katastroficznych. Omówiona została też twórczość poetów grupy „Wołyń”: Wacława Iwaniuka, Zygmunta Jana Rumla, Zuzanny Ginczanki, Jana Śpiewaka. Część druga szkiców obejmuje analizy i interpretacje wierszy wybitnych poetów, których twórczość wpisuje się w nurt poezji katastroficznej, choć należeli oni do różnych kategorii i ugrupowań poetyckich: Władysława Sebyły, Józefa Czechowicza, Mieczysława Jastruna, Jerzego Zagórskiego, Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego. Szczególny akcent postawiony został na motywy katastroficzne i filozoficzne w poezji Czesława Miłosza. Eksponowana w pracy twórczość poetów lat trzydziestych XX stulecia pokazała zmienność przeżyć, refleksji, stosunku do świata i ludzi, wyostrzone stany świadomości i percepcji. Wszystko to miało ogromny wpływ na tworzywo i strukturę utworu poetyckiego, a więc na typ wypowiedzi, dla której wizje i podświadome skojarzenia należą w poezji do cech najważniejszych. Książka adresowana jest do studentów, polonistów i kulturoznawców.

Kodeks wyborczy. Komentarz. T. 1: Komentarz do artykułów 1-151

red. Artur Biłgorajski

„Niniejszą pracę można niejako podzielić na trzy „części”, przyjmując za kryterium autorów komentarzy i sposób narracji. Pierwsze dwie zostały ujęte w sposób typowy, znany z innych komentarzy do aktów prawnych. Zawarte są w nich szersze omówienia przepisów, będące ich swoistą wykładnią, uzupełnioną przywołaniem aktów prawnych wykonawczych oraz wytycznymi i wyjaśnieniami Państwowej Komisji Wyborczej. Znajdujemy w nich również omówienia tematycznych orzeczeń trybunałów i sądów oraz aktów prawa międzynarodowego i europejskiego. Na pewno te „części” są w większym stopniu dedykowane studentom i tym osobom, które będą poszukiwać w niniejszej publikacji wiedzy praktycznej. Natomiast składające się na „część” trzecią art. 104–151 zostały skomentowane w całkowicie odmienny sposób. Otóż jej autor, komentując wskazane przepisy, w większym stopniu koncentruje się na ich ocenie, dokonywanej w wielu płaszczyznach. Choć można dyskutować na temat niektórych, być może zbyt radykalnych czy rewolucyjnych wręcz opinii oraz propozycji rozwiązań, to jednak styl przyjęty przez autora sprawia, że komentarze do przepisów stają się niemalże odrębnymi glosami zawierającymi ich krytyczną analizę, broniąc takich zapisów. Rezygnacja z przyjęcia jednolitego sposobu wykładni była świadomym zabiegiem autorów niniejszego Komentarza.” (fragment z Uwag wprowadzających)