Ponadstandardowi nauczyciele. Psychologiczne uwarunkowania zróżnicowanej aktywności zawodowej nauczycieli

Monika Baryła-Matejczuk

Monografia prezentuje wyniki badań, których celem jest określenie uwarunkowań zróżnicowanej aktywności zawodowej nauczycieli. Naukową analizą objęto osobowościowe korelaty standardowej i ponadstandardowej aktywności zawodowej nauczycieli. Ponadstandardowa aktywność jest rozumiana przez Autorkę jako realizowanie w pracy zawodowej zadań wykraczających poza podstawowe obowiązki nauczyciela. Zadania te określone zostały w oparciu o podstawowe funkcje szkoły (dydaktyczną, wychowawczą, opiekuńczą). Funkcjonowanie zawodowe nauczyciela zawsze pozostaje w związku z rzeczywistością społeczną, w której osadzony jest system oświaty oraz proces edukacyjny. Wyraziście zmienne warunki współczesnego świata stawiają też ciągle nowe wymagania i oczekiwania co do jakości pracy nauczyciela. Publikacja podejmuje problem ważny pod względem poznawczym i praktycznym. Stanowi bowiem jedną z prób empirycznej odpowiedzi na pytanie: jaki nauczyciel będzie właściwym dla czasów zmienności i nieprzewidywalności

Cyberbezpieczeństwo jako element bezpieczeństwa państwa i ochrony prywatności obywateli

Justyna Trubalska, Łukasz Wojciechowski

Monografia przedstawia różne aspekty bezpieczeństwa państwa i obywateli w cyberprzestrzeni. Analizuje ewolucję obowiązku informacyjnego jako narzędzia ochrony danych osobowych przetwarzanych w krajowych systemach informatycznych na tle zmian w prawie wspólnotowym. Omawia regulacje prawne, które tworzą krajowy system cyberbezpieczeństwa, zapewniający bezpieczeństwo państwa w cyberprzestrzeni. W publikacji zaprezentowano mechanizm popełniania przestępstwa oszustwa w Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej, jako przestępstwa popełnianego w Internecie oraz omówiono problematykę prewencji zagrożeń bezpieczeństwa społeczności lokalnych z wykorzystaniem nowoczesnych technologii na przykładzie koncepcji CPTED. W monografii dokonano także analizy bezpieczeństwa energetycznego w cyberprzestrzeni, w tym czynniki składające się na podatność sektora energetycznego na ataki cybernetyczne

Bezpieczeństwo państwa w XXI wieku. Podręcznik akademicki

Mariusz Paździor, Justyna Trubalska, Łukasz Wojciechowski, Agnieszka Żywicka

Monografia przedstawia interdyscyplinarną analizę bezpieczeństwa państwa w XXI wieku z uwzględnieniem jego aspektu wewnętrznego i zewnętrznego. Autorzy dokonali pogłębionej analizy zarówno pojęcia bezpieczeństwa państwa, jak również podstaw normatywnych, instytucji oraz wybranych płaszczyzn, na których to pojęcie występuje. W publikacji omówione zostały zagadnienia dotyczące m.in.: roli państwa w zapewnianiu bezpieczeństwa i porządku publicznego,  zadań samorządu terytorialnego w tym zakresie, bezpieczeństwa lokalnego oraz społecznego, systemu ochrony osób i mienia, bezpieczeństwa w komunikacji społecznej, a także szczególnych aspektów ochrony informacji w obrocie gospodarczym i bezpieczeństwa finansowego. Monografia porusza także problematykę bezpieczeństwa państwa w kontekście międzynarodowym, w tym w ramach zinstytucjonalizowanych form współpracy międzynarodowej, bezpieczeństwa w Unii Europejskiej, czy wobec konfliktów międzynarodowych. Wyjaśnia zjawiska terroryzmu, antyterroryzmu i kontrterroryzmu. Omawia też szeroko zagadnienia edukacji dla bezpieczeństwa wewnętrznego

Inżynieria transportu

Daniel Pieniak, Ewa Dębicka

Monografia dotyczy wybranych zagadnień inżynierii transportu drogowego, szy¬nowego i lotniczego. Transport to jedna z najszybciej rozwijających się gałęzi gospodarki. Wyzwania i cele inżynierii transportu są determinowane przez stale rozwijane technologie informatyczne i mechaniczne. Rozwój technologii transportowych obejmuje materiały konstrukcyjne i eksploatacyjne, konstrukcję pojazdów, a także infrastrukturę. Dotyczy również ob¬szarów pozatechnicznych, w tym organizacji i zarządzania w transporcie. Taki stan rzeczy powoduje powstawanie wielu problemów naukowych i praktycznych. Stąd in¬żynierię transportu należy traktować jako dziedzinę interdyscyplinarną obejmującą nauki inżynieryjno-techniczne oraz nauki o zarządzaniu. Monografię podzielono na rozdziały, z których każdy stanowi syntetyczne ujęcie odrębnego problemu, m.in.: ocenę rozwoju tematu elektromobilności w Polsce na tle krajów europejskich; aspekty wdrażania do eksploatacji autobusów z alternatywnymi systemami napędowymi; stan wiedzy oraz przyszło¬ściowe wyzwania diagnostyki pojazdów elektrycznych; przegląd wymagań i zaleceń dla stacji diagnostycznych; psycholo¬giczne aspekty wprowadzania pojazdów autonomicznych; proble¬my psychicznych reakcji kierowców oraz problemy adaptacji kierowcy do działania w systemie zautomatyzowanym; zaprezentowano także metody doboru i we¬ryfikacji urządzeń adaptacyjnych w samochodach przeznaczonych dla kierowców niepełnosprawnych, a także oceniono wybrane metody doboru i weryfikacji wybranych urządzeń adaptacyjnych. W monografii opisano także stu¬dium przypadku obsługi bagażu w Porcie Lotniczym im. F. Chopina w Warszawie, a w oparciu o wskaźniki operacyjne wykazano możliwość skrócenia procesu obsługi na podstawie obliczeń wg metody PERT. W kolejnym rozdziale opisano symulacyjne bada¬nia ruchu drogowego na wybranym rondzie drogowym w Lublinie; zidentyfikowano czynniki zakłócające płynność ruchu oraz opracowano model symulujący aktualne warunki ruchu pojazdów. W monografii przedstawiono również symulacyjne badania dy¬namicznego oddziaływania pojazdu na szyny z wybranymi wadami powierzchnio¬wymi. Analizowano wpływ długości i głębokości wad kontaktowo-naprężeniowych na siły kontaktowe w parze kinematycznej szyna-koło dwuosiowego autobusu szy¬nowego. Publikacja zawiera także opis systemu bezpieczeństwa w drogowym transporcie materiałów niebezpiecznych i wybrane zagadnienia dotyczące zagrożeń ze szczególnym uwzględnieniem substancji chemicznych. Dodatkowo przedstawiono w niej wyniki badań tarcia i zużycia polimerowych materiałów ślizgowych, pracujących w ruchu posuwisto-zwrotnym w węzłach ciernych maszyn roboczych i transportowych, a także opisano zagadnienie zastosowań diagnostyki drganiowej w utrzymaniu zdatności maszyn. Publikacja prezentuje takie przykłady metod badań drganiowych węzłów i zespołów maszyn. Autorzy reprezentują: Instytut Transportu Samochodowego w Warszawie, Lotniczą Akademię Wojskową w Dęblinie, Politechnikę Lubelską, Uniwersytet Marii Curie Skłodowskiej w Lublinie, Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie, Uniwersytet Technologiczno-Humanistyczny w Radomiu, Warszawski Instytut Studiów Ekonomicznych i Europejskich, Wojskowy Instytut Techniki Pancernej i Samochodowej w Sulejówku oraz Wyższą Szkołę Ekonomii i Innowacji w Lublinie.

Badanie, analiza i ocena uwarunkowań techniczno-technologicznych i organizacyjnych transportu intermodalnego na rynku usług przewozów towarowych

Józef Stokłosa

W monografii przedstawiono kompleksową analizę transportu intermodalnego jako złożonego systemu funkcjonującego w określonym otoczeniu i w znacznym stopniu od niego zależnego. Publikacja omawia istotne problemy organizacyjne i techniczno-technologiczne, mające istotny wpływ na dalszy rozwój systemów transportu intermodalnego kolejowo-drogowego na rynku usług towarowych. Autor opracowania koncentruje się także na roli terminali w łańcuchach transportu intermodalnego oraz modelach biznesowych wykorzystywanych w systemach transportu intermodalnego

Wybrane zagadnienia innowacyjności i przedsiębiorczości w nauce i praktyce

Sylwia Skrzypek-Ahmed

We współczesnym świecie rozwój różnorodnych/wieloaspektowych innowacji ma decydujący wpływ na zmiany strukturalne zachodzące w gospodarce światowej. W monografii przedstawiono obszerny przegląd literatury na temat wpływu postępu naukowo-technicznego na światową gospodarkę, będącą na progu czwartej rewolucji przemysłowej. Omówiono zagadnienie unowocześnienia działalności gospodarczej w rolnictwie, które jest ważnym zagadnieniem polityki gospodarczej państwa, a także działalność innowacyjną w przedsiębiorstwach, jako głównego czynnika walki konkurencyjnej na rynku światowym. Publikacja analizuje wpływ zmian legislacyjnych na prowadzenie działalności gospodarczej w Polsce. Skupia się też na problemach efektywnego zarządzania zasobami ludzkimi, a szczególnie motywowaniu pracowników, jako ważnym obszarze funkcjonowania organizacji. Podjęte w publikacji zagadnienia są szczególnie aktualne, a czytelnik odnajduje tutaj nowe spojrzenie na przedsiębiorczość, kulturę organizacyjną, sposoby motywowania pracowników, praktyczne kształcenie i innowacyjność

Kształtowanie bezpieczeństwa wewnętrznego w wymiarze administracyjno-prawnym jako zadanie wybranych podmiotów administracji publicznej i sektora prywatnego

Justyna Trubalska, Łukasz Wojciechowski

Monografia analizuje kształtowanie bezpieczeństwa wewnętrznego w wymiarze administracyjno-prawnym, jako zadania wybranych podmiotów administracji publicznej i sektora prywatnego. Zwraca też uwagę, że do wykonywania takich zadań są potrzebne odpowiednie uwarunkowania prawne, wykwalifikowana kadra oraz nowoczesne metody zwalczania zagrożeń i przestępstw. Głównym kryterium doboru podmiotów był ich realny wpływ na kształtowanie bezpieczeństwa wewnętrznego. Poza klasycznymi formacjami mundurowymi, takimi jak Policja, Straż Graniczna oraz Państwowa Straż Pożarna, zwrócono uwagę na rolę samorządu terytorialnego w kształtowaniu bezpieczeństwa oraz na rolę sektora prywatnego. Dużo miejsca w monografii poświęcono podmiotom kształtującym bezpieczeństwo finansowe związane z funkcjonowaniem sektora bankowego oraz podatkowego. Warto podkreślić, że efektywne ściąganie danin umożliwia finansowanie państwowych formacji oraz innych podmiotów wpływających na bezpieczeństwo wewnętrzne. Stąd podkreślenie roli instytucji mających realny wpływ na środki dostępne w budżecie państwa oraz mechanizmy ich gromadzenia

Mistrzowie psychologii wobec wyzwań współczesności

Zbigniew Gaś

Monografia, którą oddajemy Państwu do rąk, zawiera dziesięć opracowań. Każde z nich odnosi się do jednego z wiodących problemów człowieka XXI wieku, które przede wszystkim są wyzwaniami, czasem także zagrożeniami dla współczesnego człowieka. W publikacji omówione zostało, m.in. poczucie osamotnienia jako symptom naszych czasów, tendencja do zachowań ryzykownych w stosunku do jakości relacji, ekspresja cech psychopatycznych w cyberprzestrzeni, oblicza śmierci i lęku przed nią. Monografia przedstawia także problemy dotyczące praktyki psychologicznej: rolę empatii i asertywności w komunikacji wychowawczej, błędów i nieporozumień wokół zjawiska dysleksji, kształtowania umysłu konsumenta, treningu indukowania stresu, rozumienia i doświadczania wolności oraz wiarygodności badań psychologicznych. Publikacja jest mistrzowska, stworzona przez naukowe autorytety, choć napisana w bardzo przystępny sposób

Pozycja prawna sekretarza jednostki samorządu terytorialnego w Polsce

Jarosław Tomasz Czerw

Monografia omawia  miejsce sekretarza w strukturze samorządu terytorialnego, jego stosunek pracy, obowiązki i uprawnienia jako pracownika samorządowego, a także ograniczenia dotyczące różnych sfer życia społecznego, wynikające z pełnionej funkcji. W publikacji naświetlony został szeroki kontekst funkcjonowania jednostki samorządu terytorialnego, w tym fakt, że nieodłącznym elementem przywróconych w Polsce w 1990 r., a następnie zreformowanych w 1998 roku, struktur samorządu terytorialnego są zatrudnieni w jego jednostkach organizacyjnych pracownicy samorządowi. Pracownicy ci, a w szczególności pracownicy zatrudnieni w urzędach administracji samorządowej, będących jednostkami pomocniczymi organów wykonawczych jednostek samorządu terytorialnego, wspierają organy wykonawcze w realizacji zadań jednostek samorządu terytorialnego. Monografia analizuje istotną rolę, jaką wypełnia sekretarz jednostki samorządu terytorialnego: sekretarz gminy, sekretarz miasta, sekretarz powiatu, sekretarz województwa

Wychowawcza funkcja rodziny

Wiesław Poleszak

Publikacja ma na celu dostarczanie teorii i koncepcji wspomagających zrozumienie procesów zachodzących w rodzinie, przedstawia też próbę uchwycenia problemów, z jakimi zmaga się współczesna rodzina, w tym zachowań problemowych dzieci i młodzieży, czy następstw wykorzystywania seksualnego w dzieciństwie. Opracowanie stanowi zbiór prac teoretycznych i doniesień z badań dotyczących roli rodziny w procesie wychowania. Jest to rodzaj punktowego naświetlania wychowawczej funkcji rodziny, która pełni wiele różnych ról, dzieli te funkcje na instytucjonalne i osobowe. Monografia porusza m.in. problem znaczenia rodziny w formowaniu charakteru w okresie dorastania, spectrum zagadnień związanych z ojcostwem, czy potrzeb pokolenia cyfrowego

Jakość życia a wsparcie społeczne osób cierpiących na padaczkę

Joanna Girzelska

Monografia zawiera ocenę jakości życia oraz ustalenie zależności między jakością życia a poziomem wsparcia społecznego osób chorych na padaczkę. Analizuje padaczkę w aspekcie klinicznym, definiując pojęcie padaczki i omawiając jej leczenie. Koncentruje się również na pojęciu jakości życia w naukach medycznych, a także na wybranych aspektach wsparcia społecznego, w tym istotnej roli takiego wsparcia w życiu osób chorych na padaczkę. Publikacja przedstawia metodologię, wyniki badań oraz dyskusję nad nimi w prezentowanym obszarze tematycznym

Psychoprofilaktyka w świecie zagubionych wartości

Zbigniew Gaś

Monografia koncentruje się wokół zagadnień istotnych dla wychowania i profilaktyki zachowań ryzykownych pod względem teoretycznym i praktycznym. Omawia rolę wartości  w procesie dojrzewania osobowego oraz rolę nauczyciela w wychowaniu do wartości, aksjologiczny wymiar programów profilaktycznych, preferowane wartości wychowanków opieki zastępczej w Polsce, obowiązki etyczne społeczeństwa wobec dzieci z rodzin z problemem alkoholowym czy opinię współczesnej młodzieży na temat rodziny. Jest to ujęcie interdyscyplinarne, głównie psychologiczne, pedagogiczne i socjologiczne, zawierające wiele interesujących rozwiązań metodycznych, m.in. próbę konstrukcji narzędzia do pomiaru „pozytywnego rozwoju młodzieży”, profilaktykę wobec dzieci wysoko wrażliwych czy młodzieży używającej substancji psychoaktywnych. Publikacja omawia profilaktykę w kontekście psychologii sportu, a także w wsparcie społeczne jako profilaktykę niekorzystnych następstw starzenia się i starości

Supporting the development of Highly Sensitive Children

Monika Baryła-Matejczuk, Maria Fabiani, Rosario Ferrer-Cascales

Monografia jest wynikiem międzynarodowej współpracy naukowców i praktyków, którzy postawili sobie wspólny cel, jakim jest opracowanie zorientowanego na wsparcie podejścia do bardzo wrażliwych dzieci w ich najbliższym otoczeniu. Wysoka wrażliwość to cecha temperamentu, która charakteryzuje około 20% populacji. Badania potwierdzają, że osoby bardzo wrażliwe przetwarzają informacje i bodźce pochodzące z otoczenia silniej (intensywniej) i głębiej niż inni. Osoby te są bardziej wrażliwe, zarówno na pozytywne, jak i negatywne doświadczenia. Cecha ta nabiera szczególnego znaczenia, gdy mówimy o dzieciach. Dla dzieci bardzo wrażliwych nieodpowiednie warunki rozwoju mogą stać się szczególnie uciążliwe i w konsekwencji wpłynąć na ich przyszłość. Książka adresowana jest przede wszystkim do specjalistów, którzy na co dzień pracują z dziećmi w wieku 3–10 lat (nauczyciele, wychowawcy, psycholodzy, pedagodzy), także dla studentów psychologii i pedagogiki oraz do tych, którzy ze względu na swoje zainteresowania lub obowiązki zawodowe angażują się we wspieranie dzieci, jak również do rodziców. Wiedza i wskazówki zawarte w publikacji ułatwiają zarówno pełniejsze zrozumienie natury wrażliwości, jak i skuteczniejsze wsparcie dzieci. Książka przybliża problematykę wrażliwości (jej fachowej nazwy, znaczenia i definicji), a także specyfiki zachowań osób wysoce wrażliwych. Charakteryzuje funkcjonowanie wrażliwego dziecka w sferze fizycznej, emocjonalnej, poznawczej i interpersonalnej. Kompetencja w rozpoznaniu cechy (diagnoza pozytywna) powinna być początkiem procesu wspierania dzieci wysokowrażliwych, ich rodzin i najbliższego otoczenia. Książka zawiera również treści zorientowane na edukację i wsparcie wysoce wrażliwych dzieci. W badaniach nad rozwojem dziecka zwraca się szczególną uwagę na rolę warunków rozwoju, znaczenie odpowiedniej stymulacji. Źródłem stymulacji dla małego dziecka jest jego najbliższe otoczenie, zwłaszcza dom rodzinny, a następnie przedszkole i szkoła. Im młodsze dziecko, tym większe, ważniejsze dla rozwoju jest znaczenie stymulacji środowiskowej, a tym samym jakości środowiska. Publikacja przedstawia także perspektywę rodzicielską. Opisuje informacje, które wyjaśniają cechy dziecka, w tym aspekty funkcjonowania dziecka, które mogą być trudne dla rodzica. Szczególną uwagę zwraca się na sferę emocjonalną funkcjonowania dziecka, wyzwania rodzicielskie, a także specyficzne metody pracy z dzieckiem, w tym sugestie do działań zalecanych w pracy z bardzo wrażliwym dzieckiem. W monografii przedstawione zostały również ramy i praktyczne strategie, oparte na badaniach psychologicznych i neuronaukowych, mające na celu zrozumienie, w jaki sposób ucieleśniona edukacja ułatwia regulację i zintegrowane poczucie siebie oraz w ten sposób przyczynia się do zdrowia i dobrego samopoczucia bardzo wrażliwych dzieci. Treść obszaru wrażliwości temperamentalnej dziecka i umiejętności wspierające go mogą wzmocnić działania profilaktyczne szkoły, zwłaszcza w profilaktyce uniwersalnej. W związku z tym projektowanie wsparcia dla bardzo wrażliwych dzieci nie polega na modyfikowaniu ich cech. Świadoma praca nie oznacza ingerowania w tę cechę, akceptowania jej jako trudności lub problemu, z którym trzeba się uporać, ale polega na zapewnieniu warunków, w których bardzo wrażliwe dzieci będą miały równe szanse rozwoju swojego potencjału.

25 lat funkcjonowania samorządu terytorialnego w Polsce - teoria i praktyka

Katarzyna Popik, Bogumił Szmulik, Marcin Mazuryk

W publikacji omówione zostały zagadnienia związane z funkcjonowaniem samorządu terytorialnego w przeszłości i obecnie. Koncentruje się, m.in. wokół zagadnień: początków samorządu terytorialnego oraz drogi do restytucji samorządu powiatowego w  III Rzeczypospolitej, konstytucyjnych gwarancji dochodów samorządu terytorialnego, prawnych gwarancji ochrony jednostki wobec działań organów samorządowych, a także zarządzania zasobami ludzkimi w jednostkach samorządu terytorialnego. Monografia przedstawia problemy decentralizacji zadań z zakresu ochrony przyrody i ochrony zabytków, w sposób szczegółowy omawia realizację polityki ochrony środowiska przez jednostki samorządu terytorialnego na przykładzie województwa lubelskiego

Wioski Dziecięce SOS - idea i zmiany

Wiesław Kowalski

Publikacja  ukazuje zmianę idei Wiosek Dziecięcych SOS, a szczególnie proces ewolucji w stosunku do pierwotnych założeń koncepcji Wiosek Dziecięcych SOS w ujęciu Hermanna Gmeiera. W publikacji przedstawiono wszystkie elementy związane z działalnością wymienianych palcówek opiekuńczo-wychowawczych, m.in. zaprezentowana została historia powstania pierwszych wiosek i ich rozwój w świecie, założenia organizacyjne i pierwsze próby ich modyfikacji. W monografii omówiono kwestię powołania tych placówek w Polsce oraz zasady ich funkcjonowania, a więc podstawy prawne i rolę, jak spełniają w przygotowaniu wychowanków do usamodzielnienia

Praktyczne i zarządcze problemy opodatkowania nieruchomości w Polsce

Sylwia Skrzypek-Ahmed, Tomasz Wołowiec

W monografii przedstawiono historię i ewolucję opodatkowania nieruchomości, z uwzględnieniem aktualnej konstrukcji tej formy opodatkowania w polskim systemie podatkowym. Przedstawiono specyfikę podatku od nieruchomości, liczne problemy interpretacyjne związane z jego praktycznym stosowaniem oraz postulowane kierunki reform i proponowanych zmian obecnego modelu opodatkowania nieruchomości. Przedstawione problemy interpretacyjne są efektem badań prowadzonych przez Autorów. Monografia prezentuje przyjęty przez Autorów sposób interpretacji badanych zagadnień praktycznego stosowania zasad opodatkowania podatkiem od nieruchomości w odniesieniu do budowli, budynków oraz gruntów. Analizie poddano poszczególne problemy związane z ustalaniem podstawy opodatkowania podatkiem od nieruchomości, ze szczególnym uwzględnieniem kontrowersyjnych kwestii opodatkowania budowli i wzajemnych relacji pomiędzy przepisami podatkowymi a prawem budowlanym. W pracy zwrócono uwagę na fakt, iż głównym założeniem reformy systemu opodatkowania nieruchomości powinno być powiązanie wysokości obciążenia podatkowego z wartością nieruchomości. Istotnym aspektem pracy jest sformułowanie kierunków zmian w definicji budowli, która w swoim obecnym kształcie budzi spore wątpliwości interpretacyjne, czego efektem są liczne spory podatników z organami podatkowymi

Zarządzanie ryzykiem w domach pomocy społecznej (wybrane problemy teoretyczne i praktyczne)

Sylwia Skrzypek-Ahmed

Monografia przedstawia temat ewoluowania instytucjonalnych form pomocy społecznej, w tym wzrost ryzyka w procesach funkcjonowania domów pomocy społecznej (DPS). Pluralizm, decentralizacja oraz dekoncentracja, czyli kierunki, którym podpo¬rządkowane zostały reformatorskie zmiany w pomocy społecznej (DPS), nie po¬winny oznaczać pozbywania się przez władzę odpowiedzialności za ich realizację. Przeprowadzona analiza doświadczeń wybranych krajów UE wskazuje, że w wa¬runkach decentralizacji sektora publicznego, rola rządów nie zmniejsza się, lecz zmienia, podobnie jak rola władz samorządowych oraz organizacji społecznych. Podjęty w publikacji temat jest szczególnie aktualny z uwagi na prognozowany ujemny przyrost naturalny, pozwalający na określenie przypuszczalnej liczby osób wymagających długotrwałej opieki i pomocy. Dane statystyczne wskazują na fakt narastającego problemu niedostatecznej opieki i pielęgnacji nad osobami niezdolnymi do samodzielnej egzystencji, kwalifikującymi się do opieki w domach pomocy społecznej. Monografia ukazuje stopień powiązania państwa, jednostek samorządu terytorialnego oraz organizacji pozarządowych w procesie realizacji zadań pomocy społecznej zarówno na gruncie krajowym, jak i europejskim. Szczególną wartością niniejszej publikacji jest podjęcie w niej problematyki skutecznego wdrożenia procesów zarządzania ryzykiem w organizacji, a konkretniej w domach pomocy społecznej i innych organizacjach z szeroko pojętego obszaru pracy socjalnej. Z wyników przeprowadzonych badań pracownicy socjalni mogą się dowiedzieć, jakie mogą być przyczyny niepowodzeń w ich pracy

Psycholog w szkole: Koncepcje

Zbigniew B. Gaś

KOMU I DO CZEGO POTRZEBNY JEST W SZKOLE PSYCHOLOG? (Zbigniew B. Gaś) Zgłaszany przez różne środowiska od dziesiątek lat postulat zwiększenia dostępności profesjonalnej pomocy psychologicznej dla dzieci, młodzieży oraz rodziców i wychowawców doczekał się sformalizowania i realizacji przez zatrudnienie psychologów praktycznie we wszystkich placówkach oświatowych w Polsce. Wykonano więc milowy krok, który spotkał się jednak z bardzo zróżnicowanymi reakcjami wśród wszystkich osób i środowisk, których to innowacyjne działanie Ministerstwa Edukacji i Nauki bezpośrednio dotknęło. Upowszechnienie profesjonalnego wsparcia psychologicznego w takiej postaci uruchomiło refleksje wynikające z poszukiwania odpowiedzi na pytanie: "Komu i do czego potrzebny jest w szkole psycholog?". Spróbujmy zatem uporządkować najważniejsze zagadnienia związane z tym pytaniem. CZY SZKOŁA MOŻE WSPIERAĆ DZIECKO, NIE WSPIERAJĄC RODZICÓW I RODZINY? (Maria Ryś) Odpowiedź na pytanie zawarte w tytule artykułu wydaje się oczywista - wspierając dziecko, warto, a niejednokrotnie nawet trzeba, wspierać jego rodziców i rodzinę. Należałoby jednak głębiej zastanowić się nad relacjami pomiędzy szkołą i rodziną, bo charakter wspierania dziecka przez szkołę warunkowany jest wieloma czynnikami, wśród których funkcjonowanie szkoły oraz systemu rodzinnego mają szczególne znaczenie. Warto w tym celu przeanalizować doniesienia z badań. Szkoła pełni kluczową rolę w kształtowaniu rozwoju uczniów, nie tylko pod względem edukacyjnym, ale także społeczno-emocjonalnym. Wielu uczniów doświadcza różnych wyzwań w swoim życiu rodzinnym, co może wpływać na ich funkcjonowanie w szkole. Współpraca między szkołą, rodzicami a rodziną jest powszechnie uznawana za kluczowy element sukcesu edukacyjnego i dobrostanu uczniów. Tak więc w tym artykule podjęte zostaną zasadnicze tematy: jakie warunki ze strony środowiska szkolnego powinny być spełnione, aby szkoła rzeczywiście wspierała rozwój dzieci, w jakim zakresie szkoła może (powinna) wspierać dziecko, jakie są zadania szkoły w tym zakresie w przypadku rodziny prawidłowej, a jakie w przypadku rodziny dysfunkcyjnej. KILKA WAŻNYCH TEZ O ZACHOWANIACH RYZYKOWNYCH NASTOLATKÓW ONLINE I ICH PROFILAKTYCE (Jacek Pyżalski) Zagrożenia zdrowia psychicznego młodych ludzi związane z używaniem technologii przynajmniej od dwóch dekad przyciągają sporo uwagi profesjonalistów, ale także decydentów w obszarze oświaty. Poczucie zagrożenia prowadzi często do stosowania prostych, nie zawsze możliwych do wprowadzenia rozwiązań, jak przykładowo radykalna reglamentacja lub zakaz używania urządzeń cyfrowych w środowisku szkolnym lub domowym (por. Kvardova i in., 2019). Co więcej, rozwiązania takie, w tym te wykorzystujące technologie cyfrowe (np. automatyczne detektory treści agresywnych), budzą często wątpliwości natury etycznej, związane z łamaniem praw młodych ludzi, np. prawa do prywatności (Milosevic i in., 2023; Van Royen i in., 2016, Vandebosch i in., 2022). Rozwiązania takie bazują oczywiście na lęku przed potencjalnymi szkodami, jakie używanie mediów (głównie internetu) może spowodować u młodych ludzi i często w tym kontekście panuje przekonanie, że kiedy chcemy chronić młodych ludzi, to sposób, w jaki to robimy, jest drugorzędny, a cel uświęca środki. Z drugiej strony, słyszymy często o tym, że technologie stanowią doskonałe narzędzie edukacyjne, a także narzędzie komunikacyjne, które może służyć budowaniu relacji, twórczości i innym pozytywnie wartościowanym działaniom. Za takim ujęciem idzie z kolei często bezkrytyczne włączanie technologii do pracy szkoły. Obydwa przedstawione tu ujęcia, które mają przecież swoje wyraźne przełożenie na praktykę dydaktyczną i wychowawczą, wydają się być w sprzeczności. W rzeczywistości jednak wcale sobie nie zaprzeczają, gdyż to sposób wykorzystania technologii, czy też przez samych młodych ludzi, czy wychowawców, warunkuje skutki takiego wykorzystania. Warto zatem eksplorować, od czego zależy to, jakie skutki będzie miało wykorzystanie narzędzi cyfrowych i internetu przez młodych ludzi.

Edukacja sześciolatka

Agnieszka Weiner, Anna Koper

Publikacja w swoisty sposób włącza się w dyskusję na temat edukacji sześciolatka, nie narzucając określonej wizji rzeczywistości szkolnej, ale zachęcając do krytycznej refleksji, poprzez szerokie spectrum odniesień do najnowszych teorii pedagogicznych, psychologicznych i socjologicznych, ukazanie przykładów zastosowania wyników badań i dyskusji naukowych w praktyce, a także dylematów i wyzwań stojących przed nauczycielami, którzy chcą sprostać wyzwaniom nowoczesnego kształcenia dzieci. Spektrum poruszanych wątków jest szerokie, w tomie pomieszczono między innymi analizy dotyczące: regulacji prawnych w kwestii obowiązku szkolnego w polskim systemie oświatowym; europejskiego kontekstu edukacji małych dzieci; potencjału współczesnych uczniów w wieku wczesnoszkolnym i ich partycypacji we własnym uczeniu się; czynników warunkujących dobrą edukację dzieci sześcioletnich; włączania niepełnosprawnych sześciolatków do edukacji w szkołach powszechnych i inne

Bezpieczeństwo osób w cyberprzestrzeni

Justyna Trubalska, Łukasz Wojciechowski

Monografia stanowi wieloaspektową, interdyscyplinarną analizę problematyki w obszarze bezpieczeństwa osób w cyberprzestrzeni, uwzględniającą zarówno rozwiązania prawne w tej dziedzinie, jak również jej uwarunkowania, ze szczególnym uwzględnieniem wymiaru społecznego, finansowego, a także wyzwań związanych z edukacją w tym zakresie. Zagadnienie zostało poddane analizie w wymiarze mikrostrukturalnym, koncentrując się przede wszystkim na kwestiach związanych z prewencją zagrożeń w skali jednostek. Dotyczy to m.in. problematyki nieletnich, kradzieży tożsamości, ochrony danych osobowych, czy też utraty haseł i  środków finansowych, a także rozwiązań prawnych w tym zakresie. Zaproszeni do współpracy autorzy opracowali zagadnienia wpisujące się w główny nurt debaty dotyczącej cyberprzestrzeni koncentrujący się na roli jednostek funkcjonujących w świecie wirtualnym

Bezpieczeństwo wewnętrzne na tle zmian w administracji publicznej

Łukasz Wojciechowski

Zmieniająca się rzeczywistość administracyjna koreluje z wieloma obszarami, a wśród nich priorytetowe znaczenie ma bezpieczeństwo wewnętrzne. Zapewnianie i kształtowanie bezpieczeństwa wewnętrznego odbywa się w dużej mierze przez podmioty publiczne. Efektywność wykonywania przez nie zadań ma realny wpływ na eliminowanie lub neutralizowanie zagrożeń. Jednocześnie pozytywne i negatywne skutki niektórych zmian związanych z ewolucją podmiotów administracji publicznej są widoczne dopiero w perspektywie długoterminowej, stąd konieczność ciągłej ewaluacji i reagowania w razie dostrzeżenia nieprawidłowości. W niniejszej monografii, jak również w innych opracowaniach naukowych można dostrzec wieloaspektowy charakter bezpieczeństwa wewnętrznego. Celem monografii jest analiza wybranych obszarów bezpieczeństwa wewnętrznego na tle ewolucji podmiotów administracji publicznej. Redaktor naukowy podjął współpracę z autorami specjalizującymi się w różnych obszarach bezpieczeństwa, wśród których znajdują się także doświadczeni praktycy.

Granice nauk o zdrowiu

Anna Włoszczak-Szubzda

Monografia jest cennym źródłem wiedzy na tematy dotyczące między innymi profilaktyki chorób odkleszczowych, jakości życia chorych po udarze niedokrwiennym mózgu, postaw pacjentów chorych onkologicznie wobec diagnozy czy tez rehabilitacji dzieci niepełnosprawnych z zespołem Dandy-Walkera a także odpowiedzialności zawodowej i znajomości podstaw prawnych wykonywania zawodu pielęgniarki, kompetencji teleinformatycznych pielęgniarek, symulacji medycznej jako narzędzia wykorzystywanego do edukacji medycznej oraz cech osobowości funkcjonariuszy straży pożarnej szczególnie narażonej na stres z racji wykonywanego zawodu. Różnorodność dyscyplin składających się na dziedzinę nauk o zdrowiu powoduje potrzebę określenia granic tej dziedziny. Taką próbą (rodzajem pilotażu teoretyczno-metodologicznego), która ma pokazać możliwe obszary zainteresowania nauk o zdrowiu, jest ta monografia. Tworzyli ją naukowcy z różnych dyscyplin naukowych: pedagodzy, psycholodzy, specjaliści nauk o zdrowiu, lekarze oraz pielęgniarki i pielęgniarze. Prezentując swoje rozważania teoretyczne i badania naukowe, wnieśli wkład nie tylko w rozwój samej wiedzy budowanej w ramach nauk o zdrowiu, ale też jako grupa podjęli wysiłek określenia granic merytorycznych i wskazania wspólnych elementów metodologicznych, swoistych dla omawianej dziedziny nauki

Uwarunkowania innowacyjności przedsiębiorstw przemysłu spożywczego w kontekście stosowania koncepcji otwartych innowacji

Diana Wróblewska

Problematyka innowacyjności przedsiębiorstw oraz jej uwarunkowań od kilkudziesięciu lat jest obszarem zainteresowań wielu teoretyków i badaczy, zarówno w literaturze polskiej, jak i zagranicznej. Przedmiotem szczególnych dociekań naukowych w tym zakresie stała się ostatnio tematyka otwartych innowacji, o czym świadczy stale i dynamicznie rosnąca liczba publikacji dotyczących tego zjawiska. Zagadnienia uwarunkowań innowacyjności oraz determinant stosowania koncepcji otwartych innowacji należą jednak do kwestii bardzo złożonych i nadal niewystarczająco zbadanych, zwłaszcza w kontekście przedsiębiorstw przemysłu spożywczego funkcjonujących na polskim rynku, dlatego problematykę tę podjęto w tym opracowaniu. Głównym celem pracy jest identyfikacja wewnętrznych uwarunkowań innowacyjności, odnoszących się do posiadanych zasobów oraz dynamicznych zdolności oraz określenie czynników determinujących skłonność badanych przedsiębiorstw do realizowania procesów otwartych innowacji. Celowi nadrzędnemu przyporządkowane są też cele szczegółowe, w tym cele teoretyczne: przegląd literatury przedmiotu w kierunku identyfikacji uwarunkowań innowacyjności i czynników determinujących skłonność przedsiębiorstw do wdrażania otwartych innowacji oraz opracowanie modelu badawczego; cele metodologiczne: skonstruowanie narzędzi badawczych do badań ilościowych i jakościowych oraz pomiar uwarunkowań innowacyjności i uwarunkowań realizowania procesów otwartych innowacji w oparciu o opracowane kwestionariusze badawcze oraz cel praktyczny: przedstawienie rekomendacji dla kadry zarządzającej, dotyczących możliwości i sposobów zwiększania skuteczności i efektywności realizowanej działalności innowacyjnej.

PSYCHOLOG W SZKOLE: BADANIA

Monika Baryła-Matejczuk

Problemy natury psychologicznej, a także znaczenie zagadnień z zakresu psychologii w środowisku szkolnym to obszar, który dotyczy nie tylko szkolnych specjalistów (pedagogów, psychologów) i uczniów. Dotyczy on również nauczycieli, rodziców, administracji szkolnej, a także lokalnej społeczności. Od lat psychologia edukacyjna pokazuje kierunki zmian społecznych, analizuje procesy psychiczne i zachowania człowieka w kontekście edukacji. Jej znaczenie rośnie, a potwierdzeniem tego jest upowszechnienie psychologicznego wsparcia w szkołach i placówkach edukacyjnych. Ponadto, jak pokazuje praktyka, praca psychologa w szkole znacznie wykracza poza podstawowe cele psychologii edukacyjnej. W literaturze przedmiotu znajdujemy różne rozważania na temat kondycji psychicznej uczniów, nauczycieli i rodziców. Ostatnie lata pokazują też szczególne wyzwania, jakie stoją przed młodym pokoleniem i wspierającymi je dorosłymi. Znaczenie i zawodowe funkcje psychologa szkolnego ewaluują. Zasadnicze zmiany rzeczywistości społeczno-kulturowej, zmiany pokoleniowe przekładają się na proces edukacji i związane z nim wyzwania. Miejsce psychologa w szkole dyktowane jest również zmianami społecznymi i ustrojowymi, europeizacją i globalizacją życia, a także kształtowaniem się społeczeństwa. Stąd, w kontekście transformacji oświatowych, szczególną uwagę należy zwrócić na rolę psychologa w zmieniającej się szkole i dalej, znaczenie wiedzy psychologicznej dla procesu wszechstronnego wsparcia uczniów we współczesnej szkole. W powszechnej opinii to psycholog szkolny prowadzi zarówno indywidualne, jak i grupowe zajęcia, które mają rozwijać społeczno-emocjonalne kompetencje dzieci, to on interweniuje, mediuje, ale też często dba o to, by w programie wychowawczo-profilaktycznym szkoły znajdowały się treści adekwatne do prawidłowości rozwojowych dzieci. Ponadto wymienione nie wyczerpują zadań, jakie stoją przez osobami wykonującymi ten zawód. Oczekiwania efektów działań psychologa w szkole bywają wysokie, ale też często nieadekwatne. Od osób wykonujących ten zawód wymaga się wszechstronności, ciągłej aktualizacji, a także biegłości w wielu obszarach. Stąd badania prowadzone w środowisku szkolnym są ważnym źródłem wiedzy na temat aktualnych trendów, dostarczać mogą rzetelnych informacji, ale także uzupełniać wiedzę na temat współczesnych wyzwań. Niniejsza publikacja podejmuje próbę ukazania wybranych badań związanych z celami pomocy psychologicznej w szkole. Poszczególne części podejmują zagadnienia autorytetu nauczyciela, wyzwań stojących przed młodzieżą, takich jak problematyczne używanie Internetu, przemoc rówieśnicza, ale także konsekwencje zaniedbań wychowawczych. Książka składa się z pięciu rozdziałów. Pierwszy rozdział autorstwa W. Kowalskiego i A. Stasińskiej przybliża zagadnienie perspektywy rodziców na temat autorytetu nauczyciela w edukacji wczesnoszkolnej. Autorzy zwracają uwagę, że na autorytet nauczyciela składają się nie tylko jego cechy charakteru i osobowości, ale również talent pedagogiczny i motywowanie uczniów do nauki. Ponadto ważny jest również prawidłowy kontakt z dziećmi. Celem rozdziału jest poznanie opinii rodziców na temat autorytetu nauczycieli edukacji wczesnoszkolnej. Podsumowując wyniki tych badań, Autorzy zauważają, że rodzice na ogół pozytywnie postrzegają nauczyciela. Według nich nauczyciel edukacji wczesnoszkolnej, aby prawidłowo wykonywać swoją pracę, powinien być osobą otwartą, która jest optymistycznie nastawiona zarówno do dzieci, jak i do rodziców, oraz winien wzbudzać ich zaufanie. Niezastąpiona przy tym jest umiejętność nawiązywania kontaktów oraz słuchania innych. Drugi rozdział pt. "Struktura samoregulacji młodzieży zaangażowanej w ponadstandardową aktywność szkolną oraz pasywnej" autorstwa A. Mazur to wnikliwe studium młodzieży szkolnej. Zrealizowane przez Autorkę badania mają znaczenie zarówno poznawcze, jak i aplikacyjne. Wykazane prawidłowości nie tylko wzbogacają wiedzę w obszarze psychologii, ale również mogą stanowić podstawę do opracowania skutecznych działań profilaktycznych, ukierunkowanych na wzmocnienie efektywnej samoregulacji adolescentów, w tym ich samokontroli, procesu wartościowania, a także sprawnego radzenia sobie z napotkanymi wyzwaniami. Kolejny rozdział "Wzmacnianie nadziei na sukces w profilaktyce problematycznego używania Internetu u uczniów szkoły podstawowej" podejmuje zagadnienia szczególnie aktualne i społecznie ważne w perspektywie współczesnej szkoły. Autorzy, E. Szymańska i A. Dudziak, zwracają uwagę, iż szybki rozwój nowych technologii stanowi nieodzowny element postępu cywilizacyjnego, który prócz poprawy jakości życia daje wiele obszarów, które mogą stać się czynnikami ryzyka funkcjonowania w szkole. W pracy odniesiono się do założeń psychologii pozytywnej, podkreślając istotną rolę posiadanych przez dzieci i młodzież zasobów, umiejętności i motywacji oraz uwzględniania czynników ochronnych, jakie mogą znajdować się w środowisku. Rozdział J. Bieniek, "Realny obraz siebie nastoletnich sprawców przemocy rówieśniczej", przybliża z kolei trudności, z jakimi mierzy się współczesna szkoła. Autorka, na przykładzie szkoły, w jakiej prowadziła badania, pokazuje, że problem przemocy rówieśniczej jest powszechny, a tego typu badania mogą być pomocne przy konstruowaniu programu wychowawczo-profilaktycznego. Z badań wynika bowiem, że realny obraz siebie ma znaczenie dla funkcjonowania w roli sprawcy przemocy rówieśniczej. Sprawcy przemocy rówieśniczej mają najbardziej negatywny obraz siebie w porównaniu z pozostałymi badanymi przez Autorkę grupami. Wyniki tych badań to ważna przesłanka dla konstruowania programów ukierunkowanych na profilaktykę zachowań przemocowych młodzieży. Ostatni rozdział autorstwa J. Łukasiewicza i D. Głusiec "Wybrane cechy osobowości i style radzenia sobie ze stresem młodych dorosłych objętych kuratelą sądową" podejmuje zagadnienia kurateli sądowej, która jest instytucją działającą w celu pomocy osobom w trudnej sytuacji życiowej. Chociaż zakres tematyczny zdaje się wykraczać poza zasięg pracy psychologa szkolnego, to szersza wiedza na temat radzenia sobie osób, które wchodzą w dorosłe życie, może być pomocna w lepszym zrozumieniu warunków potrzebnych do rozwoju i przeciwdziałania potencjalnym problemom. Wiedza na temat roli i znaczenia kurateli jest ważna dla zapewnienia ochrony praw i godności każdej osoby, która wymaga wsparcia ze strony państwa i społeczeństwa. Ponadto Autorzy wskazują, że osobowość ma wpływ na podejmowanie zachowań ryzykownych, co jest ważne z perspektywy tworzących warunki do rozwoju dorosłych. Trudne zadania, jakie stoją przed psychologami w kontekście szkolnym, wymagają gruntownego przygotowania. Dbanie zarówno o jakość życia, jak i rozwój każdego człowieka, a zwłaszcza dziecka, jest przywilejem, priorytetem i obowiązkiem. Mimo iż zdajemy sobie sprawę, że przygotowanie do życia odbywa się przede wszystkim w rodzinie, to rola powołanych do tego instytucji też jest bardzo ważna. Rola i zadania psychologa we współczesnej szkole mają ogromne znaczenie. Poszerzanie wiedzy i kompetencji wśród zaangażowanych w proces wychowawczy osób może przyczynić się do osiągnięcia skuteczności w pracy, a co za tym idzie, satysfakcji własnej, ale także dzieci i młodzieży. Praktycznym wymiarem podjętej problematyki jest podkreślenie i akcentowanie roli psychologa w procesie dydaktyczno-wychowawczym. Książkę adresujemy do badaczy, ale też studentów psychologii i pedagogiki. Biorąc pod uwagę zawarte w niej treści, opracowanie może być użyteczne dla specjalistów zajmujących się na co dzień pracą z dziećmi i młodzieżą (nauczycieli, wychowawców, psychologów, pedagogów), a także dla tych, którzy z racji swoich zainteresowań lub obowiązków zawodowych zajmują się wspieraniem, edukacją, opieką nad dziećmi i młodzieżą. Za wszelkie uwagi i komentarze skierowane pod adresem publikacji będziemy Czytelnikom wdzięczni.