Pregabalina vs gabapentyna w leczeniu bólu neuropatycznego u pacjentów onkologicznych

Małgorzata Malec-Milewska

Ból neuropatyczny dotyczy średnio 7-10% populacji, częściej osób w wieku podeszłym i kobiet. Ma charakter przewlekłego bólu patologicznego, opornego na leki przeciwbólowe z pierwszego szczebla drabiny analgetycznej (paracetamol, metamizol, niesteroidowe leki przeciwzapalne). Przyczynami bólu neuropatycznego mogą być: choroby zakaźne, uraz, niedokrwienie, choroby metaboliczne, choroby neurologiczne, substancje toksyczne, następstwa uszkodzenia układu nerwowego wynikające z leczenia choroby nowotworowej, ucisk, zapalenie, jak również niedobory. American Academy of Neurology, Special Interest Group on Neuropathic Pain i European Federation of Neurological Societies rekomendują jako leki pierwszego wyboru w terapii bólu neuropatycznego gabapentynę/pregabalinę i leki przeciwdepresyjne. W bólu neuropatycznym towarzyszącym chorobie nowotworowej ze względu na jego mieszany charakter, czyli współistnienie bólu receptorowego, w leczeniu zawsze są stosowane opioidowe leki przeciwbólowe: tramadol w bólu o średnim natężeniu i silne opioidy w bólu o dużym natężeniu. Poniższy artykuł przedstawia różnice w farmakokinetyce i farmakodynamice gabapentyny i pregabaliny

4 powody, dla których warto zamienić formoterol na salmeterol

Adam J. Sybilski

Astma i przewlekła obturacyjna choroba płuc to jedne z najczęstszych schorzeń, z jakimi styka się w gabinecie lekarz rodzinny. Obie choroby w znacznym stopniu pogarszają jakość życia pacjentów. Wymagają intensywnego, skutecznego i przewlekłego leczenia, a pacjenci - stałej opieki. Do każdego pacjenta należy podchodzić indywidualnie i zawsze ocenić bezpieczeństwo i skuteczność terapii. Przedstawione w artykule argumenty wskazują, że czasami warto zamienić formoterol na salmeterol.

Jak żywić się w stłuszczeniu wątroby?

Ewa Stachowska

Czy mając stłuszczoną wątrobę, mogę jeść jaja? Czy mogę napić się wina? I co ze słodyczami? Czy muszę o nich raz na zawsze zapomnieć? Czy będę musiał(a) być na diecie do końca życia? Kto z Was nie zadał sobie tych pytań po usłyszeniu od lekarza diagnozy - niealkoholowa choroba stłuszczeniowa wątroby (NAFLD, nonalcoholic fatty liver disease)? Stłuszczenie wątroby jest odwracalne pod warunkiem, że zastosujemy odpowiednie żywienie i wysiłek fizyczny. "Jak żywić się w stłuszczeniu wątroby" to poradnik dietetyczny prezentujący przepisy oparte na najnowszych zaleceniach obowiązujących w leczeniu tego schorzenia.  

Leczenie miejscowe bólu

Robert Rupiński

Miejscowe leczenie bólu w chorobach układu ruchu polega na aplikacji na powierzchnię skóry leku przeciwbólowego, najczęściej niesteroidowego leku przeciwzapalnego (NLPZ). Zadaniem tak podanego leku jest po przeniknięciu do skóry, stawów i struktur okołostawowych wywołanie działania przeciwzapalnego i przeciwbólowego w sąsiadujących tkankach (miejscowego). Podstawowym wskazaniem do zastosowania przezskórnej terapii przeciwbólowej jest istnienie procesu chorobowego w kompartmencie w dużym stopniu izolowanym od krwiobiegu.

Aktualne miejsce dabigatranu w zapobieganiu powikłaniom zakrzepowo-zatorowym u pacjentów z migotaniem przedsionków

Ireneusz Domański-Giec, Beata Wożakowska-Kapłon

Dabigatran jest popularnym antykoagulantem niebędącym antagonistą witaminy K, którego mechanizm działania opiera się na hamowaniu trombiny. Stosowany jest m.in. w profilaktyce powikłań o charakterze zakrzepowo-zatorowym u chorych z migotaniem przedsionków. Pomimo długiej obecności na rynku, niezmiennie pozostaje lekiem aktualnym, wysoce skutecznym i bezpiecznym.

Zastosowanie citalopramu w praktyce klinicznej

Joanna Smolarczyk-Kosowska, Robert Pudlo

Citalopram to lek znany od ponad 30 lat, obecnie często stosowany jako uzupełnienie przy braku satysfakcjonującej odpowiedzi na monoterapię. Lek ma niewielki potencjał do wchodzenia w interakcje międzylekowe. Jest skuteczny i dobrze tolerowany w zapobieganiu nawrotom depresji u osób starszych.

Dlaczego warto zastosować lek złożony z peryndoprylu i amlodypiny?

Wioletta Dyrla, Marek Kuch

Nadciśnienie tętnicze jest najbardziej rozpowszechnioną chorobą układu sercowo-naczyniowego. Od kilku lat wytyczne zalecają rozpoczynanie terapii nadciśnienia tętniczego preparatem złożonym z dwóch składników. W terapii pierwszego rzutu zaleca się skojarzenia lekowe oparte na inhibitorze konwertazy angiotensyny oraz dihydropirydynowym blokerze kanału wapniowego. Naturalnym wyborem powinien być lek złożony z peryndoprylu oraz amlodypiny. Peryndopryl to lek o udowodnionej skuteczności hipotensyjnej oraz unikatowych właściwościach plejotropowych, co przekłada się na zmniejszenie ryzyka incydentów sercowo-naczyniowych i poprawę rokowania pacjentów. Z kolei amlodypina to najczęściej stosowany przedstawiciel blokerów kanału wapniowego, o długim i silnym działaniu. Skojarzenie peryndoprylu i amlodypiny to przykład synergizmu działania hipotensyjnego, właściwości plejotropowych oraz znoszenia działań niepożądanych i bardzo dobrej tolerancji. Korzyści ze stosowania preparatu złożonego z tych leków odniosą wszyscy pacjenci z nadciśnieniem tętniczym, zwłaszcza ci z dużym ryzykiem sercowo-naczyniowym, miażdżycą, chorobą wieńcową czy zaburzeniami metabolicznymi.

Choroby androgenozależne w dermatologii. Kiedy i dlaczego wybieram spironolakton?

Łukasz Matusiak

Spironolakton to lek od ponad 60 lat stosowany w praktyce klinicznej, lecz nadal niedoceniany w wielu aspektach. Mnogość doświadczeń klinicznych związanych ze stosowaniem spironolaktonu przy równoczesnej świetnej znajomości jego profilu bezpieczeństwa i ewentualnych działań niepożądanych pozwala na w pełni świadome i bezpieczne wykorzystywanie leku oraz na dobór dawki adekwatnej do profilu pacjenta. W tym artykule przedstawiono przykłady zastosowań spironolakto nu w chorobach androgenozależnych w dermatologii.

Wykorzystanie niesteroidowych leków przeciwzapalnych w przewlekłych chorobach układu ruchu. Etorykoksyb - jeden lek, wiele możliwości

Robert Rupiński

Ból stanowi najważniejszy objaw kliniczny przewlekłych chorób układu ruchu. Podstawowe znaczenie w diagnostyce i terapii ma odróżnienie bólu zapalnego od niezapalnego. Ważną rolę w farmakoterapii choroby zwyrodnieniowej i przewlekłych zapaleń stawów odgrywają niesteroidowe leki przeciwzapalne, zwłaszcza inhibitory cyklooksygenazy 2 (koksyby), w tym etorykoksyb. Etorykoksyb został zarejestrowany w leczeniu choroby zwyrodnieniowej stawów, reumatoidalnego zapalenia stawów i dny moczanowej. Mechanizm działania, farmakokinetyka i szeroka rozpiętość dawek umożliwiają indywidualizację terapii oraz zastosowanie etorykoksybu w różnych grupach pacjentów.

Wczesne stosowanie progesteronu w prewencji wybranych powikłań położniczych

Sebastian Kwiatkowski

Forma dopochwowa progesteronu zmniejsza ryzyko poronień u kobiet, które doświadczyły podobnych powikłań. Najlepsze wyniki można uzyskać dzięki zastosowaniu jej w pierwszym trymestrze ciąży. Bardzo obiecujące wyniki otrzymano także w prewencji stanu przedrzucawkowego.

Leczenie zaburzeń czynności tarczycy w gabinecie lekarza specjalisty - rola lewotyroksyny

Katarzyna Bornikowska, Wojciech Zgliczyński

Syntetyczna sól sodowa lewoskrętnej tyroksyny jest leczeniem pierwszego wyboru niedoczynności tarczycy, jednej z najczęstszych chorób układu dokrewnego, niezależnie od jej przyczyny, w każdej grupie wiekowej. Polskie Towarzystwo Endokrynologiczne wraz z Europejskim Towarzystwem Tyreologicznym, Amerykańskim Towarzystwem Tyreologicznym i Amerykańskim Stowarzyszeniem Endokrynologów Klinicznych nie rekomenduje stosowania preparatów suszonej tarczycy, trijodotyroniny czy preparatów złożonych tyroksyny z trijodotyroniną. Celem leczenia jest uzyskanie biochemicznej i klinicznej eutyreozy monitorowanej za pomocą stężenia TSH i/lub FT4. Dzienna dawka lewotyroksyny zależy od wielu czynników, m.in. etiologii i ciężkości hipotyreozy, wieku, masy ciała, ciąży czy chorób współistniejących. Lewotyroksyna może być także stosowana w terapii skojarzonej w chorobie Gravesa-Basedowa. Obecnie nie zaleca się rutynowego stosowania syntetycznej soli sodowej lewoskrętnej tyroksyny u pacjentów z wolem wieloguzkowym obojętnym, gdyż zwiększa ryzyko osteoporozy u kobiet po menopauzie oraz migotanie przedsionków u chorych po 60. r.ż.

Acemetacyna - skuteczny lek o dobrym profilu bezpieczeństwa w farmakoterapii bólu

Jarosław Woroń

W grupie niesteroidowych leków przeciwzapalnych między poszczególnymi preparatami występują różnice, które powinny być uwzględniane podczas wyboru leku o działaniu analgetycznym i przeciwzapalnym. Jednym z leków z tej grupy, który ma dużą skuteczność terapeutyczną w bólu zapalnym, jest acemetacyna. Acemetacyna jest pochodną kwasu indolooctowego uzyskaną w wyniku modyfikacji struktury chemicznej indometacyny. Hamuje ona cyklooksygenazę 1 i cyklooksygenazę 2, uwalnianie enzymów proteolitycznych, histaminy i hialuronidazy oraz hamuje aktywność dopełniacza; działa jako antagonista bradykininy i serotoniny. Ma działanie przeciwzapalne, przeciwbólowe i przeciwgorączkowe.

Jak żyć, Panie Doktorze? Matriks

Daniel Śliż, Artue Mamcarz

Matriks, ostatnia część tryptyku Jak żyć, panie doktorze? zwieńcza bardzo ciekawą propozycję redaktorów naukowych - Daniela Śliża i Artura Mamcarza. Każdy kolejny rozdział wciąga bardziej. Zaczynamy od naszego codziennego mikroświata, który czasami próbuje przejąć nad nami zbyt dużą kontrolę. Dalej jest świat w skali makro, który ludzkość od zawsze próbuje sobie podporządkować, co przynosi coraz groźniejsze dla nas samych skutki. Wreszcie - mamy świat, który jeszcze wczoraj wydawał się światem jutra, ale dla wielu z nas to teraźniejszość. W tym złożonym matriksie jesteśmy my, dążący do czegoś co nazywamy szczęściem.

Niedokrwistości w chorobach nowotworowych

Jadwiga Dwiliewicz-Trojaczek, Tadeusz Pieńkowski

"Niedokrwistości w chorobach nowotworowych" to monografia, w której przedstawiono patomechanizmy rozwoju niedokrwistości u chorych na nowotwory - zarówno guzy lite, jak i chłoniaki złośliwe - a ponadto metody diagnostyczne i sposoby leczenia anemii, w zależności od ich rodzaju. W pracy podano zalecenia dotyczące leczenia lekami immunosupresyjnymi, preparatami żelaza, czynnikami stymulującymi erytropoezę, a także preparatami krwi. Monografia ta skierowana jest przede wszystkim do hematologów i onkologów, ale również do lekarzy rodzinnych, internistów i lekarzy innych specjalności. Niedokrwistość stanowi często pierwszy objaw choroby nowotworowej, a jej diagnostyka prowadzi do ustalenia prawidłowego rozpoznania, stąd konieczność znajomości problemu przez wszystkich lekarzy. Autorzy pracy są wybitnymi specjalistami w dziedzinie hematologii, onkologii i transfuzjologii.

Hedonista

Bartosz Łoza, Michał Lew-Starowicz, Artur Mamcarz

Życie stało się dla wielu syte i nudne. Monotonny, bezideowy styl życia skłania do poruszania się na krawędzi w poszukiwaniu energii - do zachowań hedonistycznych. Hedonistycznych w pełnym znaczeniu, dalekim od robienia sobie umiarkowanych, epikurejskich przyjemności. Poszukiwanie energii jest z zasady racjonalne (bo bez energii żyć się nie da), ale może być także niszczące (gdy przekształca się w bezideową eksploatację) . Nie jest to więc tylko ""apetytywne zachowanie"" - poszukiwanie zaspokojenia instynktów, lecz współcześnie - w świecie i czasach, kiedy wiele osób doświadcza wypalenia i anhedonii, braku sensu i miłości - jest działaniem samonaprawczym, próbą swoistej rewitalizacji. Wiele z tak wybieranych aktywności jest ryzykownych i kontrowersyjnych, kompulsywnych i wyczerpujących. Inaczej mówiąc, hedonizm nie zawsze jest w stanie odwrócić depresyjną anhedonię, a nawet może ją pogłębić. Medycyna oparta na faktach nie jest jednak po to, by moralizować, lecz by dostarczać swoim klientom danych, z którymi zrobią już, co zechcą (...). O życiu współczesnych hedonistów nie dyskutuje się w sposób medyczny. Prym wodzą ideolodzy, którzy mają jedną radę, by czegoś nie robić albo robić coś wbrew sobie. Taka rada jest trudna do wykonania, o ile w ogóle jest słuszna. Do maja 2013 r. wyróżniano w USA uzależnienie od kofeiny; wypowiadano niezliczone banały nt. szkodliwości picia kawy, by ostatecznie takie rozpoznanie uznać jedynie za hipotezę naukową. O przekroczeniach w rodzaju palenia marihuany czy o związkach nieformalnych albo się nie mówi, albo mówi się z wypiekami na twarzy, albo przeżywa się lękowo czy desperacko. Nie ma tolerancji dla postaw hedonistycznych, chociaż praktykuje się je powszechnie i z ekstatycznym oddaniem. Pomijane jest, jaką funkcję pełnią te aktywności w codziennej fizjologii, czy są i w jakim stopniu są szkodliwe, neutralne lub paradoksalnie - korzystne medycznie. Dla wszystkich, którzy szukają energii, to vademecum.

Mapa korzyści ze stosowania etorykoksybu

Jarosław Woroń

Ból zapalny jest konsekwencją obronnej reakcji organizmu na infekcje, uszkodzenie tkanek lub proces autoimmunologiczny. Do bólu ostrego, w którym występuje komponent zapalny, zaliczamy liczne dolegliwości bólowe, z którymi pacjent zgłasza się do lekarza. Kluczowym elementem leczenia bólu zapalnego jest właściwy dobór leków. W bólu zapalnym preferowane są oczywiście niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ), jednak warto pamiętać, że w tej grupie nie istnieje efekt klasy, co w praktyce oznacza, że, wybierając określony lek, musimy znać jego profil farmakokinetyczno-farmakodynamiczny. Jednym z leków, który charakteryzuje się wysoką skutecznością w leczeniu bólu zapalnego, jest etorykoksyb. W pracy omówiono aktualne wskazania i profil bezpieczeństwa etorykoksybu w praktyce klinicznej.

Leczenie otyłości w świetle aktualnych wytycznych dotyczących prewencji chorób sercowo-naczyniowych

Klaudia Knapik, Jerzy Tyszkiewicz, Jacek Lewandowski

Otyłość jest coraz powszechniejszym schorzeniem prowadzącym do pogorszenia jakości życia oraz predysponuje do rozwoju chorób układu sercowo-naczyniowego, cukrzycy, chorób wątroby i wcześniejszego zgonu. Podstawą w terapii otyłości jest modyfikacja stylu życia: stosowanie diety z dziennym deficytem energetycznym oraz systematyczne ćwiczenia fizyczne. Dodatkową opcją terapeutyczną jest chirurgiczne leczenie bariatryczne prowadzące do zmniejszenia ilości przyjmowanego pokarmu lub intencjonalnego upośledzenia jego wchłaniania. W tej części artykułu omówimy zalecenia wynikające z aktualnych wytycznych Europejskiego Towarzystwa Kardiologicznego dotyczących masy ciała, zaś w drugiej, przypominając patofizjologię otyłości, omówimy szerzej dostępne metody wspomagające i farmakologiczne leczenia otyłości.

Astma w codziennej praktyce klinicznej

Marta Dąbrowska, Katarzyna Białek -Gosk, Rafał Krenke

Z przyjemnością przedstawiamy Państwu kolejną monografię z serii Biblioteka Lekarza Praktyka pt. Astma w codziennej praktyce klinicznej. Astma oskrzelowa to jedna z najczęstszych chorób przewlekłych układu oddechowego. Podstawą jej rozpoznania są obraz kliniczny oraz dobrze dobrane badania dodatkowe. Ustalenie prawidłowego rozpoznania, umiejętnie prowadzona diagnostyka różnicowa, a w konsekwencji dobór optymalnego leczenia są kluczem do sukcesu terapeutycznego. Pomoże Państwu w tym kompendium Astma w codziennej praktyce klinicznej. Książka ta, przygotowana przez zespół doświadczonych klinicystów, została opracowana z myślą o lekarzach rodzinnych i lekarzach specjalizujących się w zakresie chorób płuc i alergologii. W krótkich i przejrzystych rozdziałach podręcznika zawarte są odpowiedzi na pytania związane z naszą codzienną praktyką kliniczną. Dodatkowo książkę wzbogacają liczne ryciny i opisy przypadków klinicznych.

Mebeweryna - skuteczny spazmolityk w leczeniu IBS

Przemysław Witek , Marek Waluga

Zespół jelita nadwrażliwego (IBS) jest przewlekłą chorobą zaliczaną do zaburzeń funkcjonowania osi jelito-mózg. Patofizjologia jest wieloczynnikowa i obejmuje m.in. dysfunkcję osi jelito-mózg, zmiany w składzie mikrobioty jelitowej i zaburzenia psychiczne. W leczeniu istotną rolę oprócz postępowania niefarmakologicznego odgrywają leki rozkurczowe. Spazmolityki są środkami o udowodnionym działaniu i bezpieczeństwie w IBS. Mebeweryna to lek o długiej tradycji stosowania, o potwierdzonej skuteczności i dobrej tolerancji. Jest wskazana w każdej postaci IBS, zwłaszcza z dominacją objawów takich jak ból brzucha i wzdęcia.

Rzadkie pierwotne bóle głowy

Izabela Domitrz

Monografia jest dziełem wyjątkowym w krajowym dorobku publikacyjnym. Dotychczas bowiem nie było książek poświęconych rzadko występującym bólom głowy w praktyce klinicznej. Miało to swoje niekorzystne implikacje kliniczne, gdyż rozpoznawalność tych postaci bólów głowy była niedostateczna i z tego powodu chorzy nie otrzymywali adekwatnego leczenia. Luka ta została wreszcie wypełniona. Autorka wnikliwie opisuje różne postacie bólów głowy, mechanizmy ich powstawania,często będące jedynie teoriami naukowymi, oraz symptomatologię kliniczną i metody leczenia. Zawarta w książce wiedza jest odzwierciedleniem aktualnego stanu badań nad tymi rodzajami bólów głowy. Informacje są rzetelne, opierają się na aktualnych doniesieniach i wynikach neuroobrazowych i molekularnych. Czytelnik znajdzie w publikacji wiele cennych informacji pomocnych w jego codziennej pracy klinicznej. Książka będzie służyć nie tylko neurologom, ale wszystkim lekarzom, do których trafiają chorzy z nawrotowymi bólami głowy.

Ból ostry i przewlekły. Optymalny wybór terapii

Małgorzata Malec-Milewska, Agnieszka Sękowska

Ból jest doznaniem zarówno zmysłowym, jak i emocjonalnym, związanym z działaniem bodźca uszkadzającego (uraz, stan zapalny, przerzuty nowotworowe) lub takiego, którego działanie grozi wystąpieniem uszkodzenia. Ból jest zazwyczaj jednym z podstawowych objawów, który skłania pacjenta do wizyty u lekarza. Z tego powodu znajomość jego rodzajów i mechanizmów powstawania wydaje się jedną z istotniejszych umiejętności każdego lekarza, mogącą znacznie wpłynąć na wybór optymalnego sposobu terapii.

Liraglutyd - jak osiągnąć cele terapeutyczne - miesiąc, rok czy terapia przewlekła?

Marta Walczak

Podstawową zasadą leczenia choroby otyłościowej jest leczenie kompleksowe. Cele terapii powinny być indywidualnie dobierane do pacjenta i zależeć przede wszystkim od chorób współistniejących oraz ewentualnie występujących powikłań. Analogicznie do innych chorób przewlekłych, m.in.: nadciśnienia tętniczego, cukrzycy typu 2, przewlekłych zespołów wieńcowych, strategia leczenia choroby otyłościowej powinna obejmować metody niefarmakologiczne, farmakoterapię oraz, w razie braku skuteczności, leczenie operacyjne. Rekomendowany czas trwania farmakoterapii wynosi min. 12 miesięcy. Liraglutyd działa centralnie na neurony proopiomelanokortyny (POMC)/CART, zwiększając uczucie sytości oraz zmniejszając głód, z przejściowym efektem zmniejszającym opróżnianie żołądka, dzięki czemu kontroluje łaknienie. Spośród wielu korzystnych cech liraglutydu do udokumentowanych i szczególnie ważnych z klinicznego punktu widzenia zalicza się: pozytywny wpływ na zaburzenia gospodarki węglowodanowej, działanie kardioprotekcyjne na zmniejszenie ryzyka zgonu z przyczyn sercowo-naczyniowych, zawału lub udaru niezakończonego zgonem oraz zmniejszenie ciśnienia skurczowego u osób z nieprawidłową glikemią bądź bez niej w stosunku do placebo.

Cholesterol i statyny fakty i mity

Maciej Janiszewski, Marek Chmielewski, Artur Mamcarz

Czy wiesz, czym naprawdę jest cholesterol? Cholesterol należy do grupy związków zwanych lipidami (tłuszczami), przy czym w organizmie człowieka występuje głównie w połączeniu z białkami, tworząc tzw. lipoproteiny, i to właśnie je oznacza się w rutynowym badaniu krwi. W praktyce jednak używa się  uproszczonych określeń: cholesterol całkowity, cholesterol LDL (low-density lipoprotein,  lipoproteina niskiej gęstości) i  cholesterol HDL (high-density lipoprotein, lipoproteina  wysokiej gęstości)

Holistyczne podejście do leczenia metotreksatem w reumatologii i dermatologii

Brygida Kwiatkowska

Metotreksat w formie doustnej lub podskórnej jest zarejestrowany m.in. w leczeniu reumatoidalnego zapalenia stawów, łuszczycy i łuszczycowego zapalenia stawów. Wybór formy powinien opierać się na analizie potrzeb i stanu danego pacjenta oraz właściwości farmakologicznych danej formy. W pracy przedstawiono różnice między formą doustną a formą podskórną metotreksatu.