Miejsce metforminy w leczeniu cukrzycy w świetle aktualnych zaleceń ADA/EASD z 2022 r

Katarzyna Cyganek

Cukrzyca to choroba epidemiologiczna o progresywnym charakterze. Należy pamiętać o indywidualizacji jej leczenia, indywidualnej ocenie danych dotyczących czynników ryzyka sercowo-naczyniowego, uszkodzenia narządów, wysokości glikemii oraz stanu pacjenta. W najnowszych zaleceniach fundamentem i priorytetem terapii cukrzycy jest redukcja powikłań sercowo-naczyniowych i redukcja śmiertelności. Leczenie należy wdrożyć jak najwcześniej. Już w stanie przedcukrzycowym można włączyć metforminę. W terapii cukrzycy typu 2 pozycja metforminy jest wysoka, gdyż jest to lek silnie obniżający glikemię, znany, stosowany przez lata, z uznanym profilem bezpieczeństwa i dobrą tolerancją. Można ją bezpiecznie stosować w skojarzeniu z innymi lekami hipoglikemizującymi. W warunkach konieczności poprawy kontroli glikemii stanowi silny lek hipoglikemizujący.

Nowoczesna farmakoterapia A.D. 2023 - dlaczego, kiedy i u kogo stosować klonidynę? Studium przypadku

Marcin Barylski

Klonidyna jest lekiem hipotensyjnym hamującym aktywność układu współczulnego poprzez wpływ na receptory a2-adrenergiczne oraz w mniejszym stopniu - receptory imidazolowe zlokalizowane w ośrodkowym układzie nerwowym. Hemodynamiczne działanie leku polega na zmniejszeniu oporu obwodowego, pojemności minutowej serca oraz częstotliwości rytmu serca. Klonidyna cechuje się dobrą wchłanialnością z przewodu pokarmowego, szybkim początkiem działania hipotensyjnego oraz brakiem wpływu na przepływ nerkowy, w związku z czym może być stosowana u chorych z nadciśnieniem tętniczym współistniejącym z przewlekłą chorobą nerek. Zgodnie z aktualnymi wytycznymi Polskiego Towarzystwa Nadciśnienia Tętniczego z 2019 r. stosowanie klonidyny zaleca się zarówno doraźnie w stanach pilnych, jak i przewlekle - w ramach politerapii opornego nadciśnienia tętniczego. Należy podkreślić, że klonidyna jest lekiem, który może być stosowany również u kobiet w wieku rozrodczym, gdy jest to konieczne.

Gorączka przyczyny, diagnostyka, leczenie

Adam J. Sybilski, Jarosław Woroń, Katarzyna Życińska, Zbigniew Doniec

Gorączka, tytułowy bohater, zdecydowanie najważniejszy objaw zakażenia, jest tutaj odmieniana przez wszystkie przypadki, ponieważ stale towarzyszy codziennej pracy lekarskiej, budzi niepokój chorych, ich bliskich oraz pozostaje najczęstszą przyczyną zgłaszania się pacjentów po poradę, przynajmniej w pediatrii. Poruszone tu tematy, takie jak: patomechanizm gorączki, działanie termoregulacji, właściwe sposoby pomiaru temperatury czy elementy farmakologii leków przeciwgorączkowych, gorączka niejasnego pochodzenia oraz różnicowanie między przyczynami infekcyjnymi i nieinfekcyjnymi są często bardzo interesujące dla lekarzy. Podsumowując jest to publikacja polecana szerokiemu gronu Czytelników: lekarzom praktykom, klinicystom i studentom medycyny, ponieważ monografia poświęcona gorączce bardzo przyda się wielu z nich.

Skuteczność stosowania niezmydlających się frakcji awokado i oleju sojowego w chorobie zwyrodnieniowej stawów

Ewa Walewska

Choroba zwyrodnieniowa stawów, dotykająca ok. 18% kobiet i 10% mężczyzn po 60. r.ż., stanowi bez wątpienia poważny problem społeczny. Podstawowe zmiany patologiczne w przebiegu choroby zwyrodnieniowej dotyczą degeneracji i utraty chrząstki stawowej oraz powstawania wtórnych zmian wytwórczych w nasadach kostnych. Dolegliwości bólowe towarzyszące zmianom degeneracyjnym znacznie obniżają jakość życia chorych. Celem artykułu jest omówienie możliwości zastosowania niezmydlających się frakcji awokado i oleju sojowego w celu opanowania objawów choroby zwyrodnieniowej stawów kolanowych na podstawie opisu przypadku pacjenta.

Chory na nowotwór - kompendium leczenia somatycznych objawów towarzyszących

Małgorzata Krajnik, Małgorzata Malec-Milewska, Jacek Wordliczek

Chory na nowotwór - kompendium leczenia bólu to podręcznik przygotowany przez grono wybitnych specjalistów poświęcony bólowi nowotworowemu. Ból jest u chorych na nowotwory najczęstszym i najbardziej dokuczliwym objawem. Towarzyszy niemal wszystkim nowotworom i wszystkim stadiom ich zaawansowania: jest skutkiem nie tylko postępującej choroby, ale także wielu zabiegów diagnostycznych i leczniczych. Najbardziej dokuczliwy, przewlekły ból nowotworowy oprócz fizycznego cierpienia wywołuje u pacjenta lęk, depresję oraz poczucie izolacji i beznadziejności. Cierpiący chory staje się rozdrażniony, traci samodzielność i zdolność do wykonywania codziennych czynności, oddala się od najbliższych, często rezygnuje z leczenia. Cierpienie chorego udziela się także jego rodzinie i opiekunom. Zwalczanie bólu nowotworowego ma zatem u chorych na nowotwory fundamentalne znaczenie Warto by podręcznik Chory na nowotwór - kompendium leczenia bólu" znalazł swoje miejsce w biblioteczce każdego lekarza stykającego się z chorymi na nowotwór i by towarzyszył mu w codziennej pracy klinicznej.

Oseltamiwir - jedyny skuteczny lek na grypę. Kilka zastosowań, o których może nie pamiętamy

Adam J. Sybilski

Oseltamiwir, inhibitor neuraminidazy, to jedyny skuteczny i bezpieczny lek wobec wirusa grypy typu A i B. Nie powinniśmy zapominać o zastosowaniu oseltamiwiru w kontekście następujących grup: kobiety w ciąży lub planujące ciążę, matki karmiące piersią, wcześniaki, opiekunowie małych niemowląt, poniżej 6. m.ż., oraz o zastosowaniu profilaktycznym.

SCORE EEG Standardized Computer-based Organized Reporting of EEG. CUSPE EEG Cyfrowy Ujednolicony System Prezentowania EEG

Magdalena Bosak, Ewa Nagańska, Izabela Domitrz, Aleksander Sobieszek

Broszura zawiera informacje na temat systemu analizy i opisywania EEG opartego na oprogramowaniu komputerowym pod nazwą SCORE EEG. Polska wersja SCORE EEG, Cyfrowy Ujednolicony System Prezentowania EEG (CUSPE), jest dostępna bezpłatnie dla wszystkich neurofizjologów na stronie www.holbergeeg.com. Mamy nadzieję, że ten system ułatwi codzienną praktykę zarówno elektrofizjologom analizującym elektroencefalogramy, jak i lekarzom interpretującym wynik badania łącznie z obrazem klinicznym.

Czy lekarz POZ może inicjować leczenie depresji z refundacją?

Dominika Dudek

Depresja należy do najczęstszych zaburzeń psychicznych, a liczba zachorowań ma stałą tendencję wzrostową. Obecnie oblicza się, że różne formy depresji i objawów depresyjnych występują u ponad 10% populacji, około dwukrotnie częściej u kobiet niż u mężczyzn. Szacuje się, że co piąty zgłaszający się do lekarza internisty cierpi z powodu depresji. Blisko 20% pacjentów rejestrujących się po poradę do lekarzy rodzinnych to pacjenci z depresją. Osoba z depresją może zgłaszać się do lekarza POZ w różnych kontekstach. Po pierwsze, może odczuwać różne niespecyficzne niepokojące objawy (np. niejasne dolegliwości bólowe, bezsenność, męczliwość, utratę energii, brak apetytu), z których powodu podejmuje diagnostykę, a które okazują się wynikać z depresji.

Aktualne miejsce dabigatranu w zapobieganiu powikłaniom zakrzepowo-zatorowym u pacjentów z migotaniem przedsionków

Ireneusz Domański-Giec, Beata Wożakowska-Kapłon

Dabigatran jest popularnym antykoagulantem niebędącym antagonistą witaminy K, którego mechanizm działania opiera się na hamowaniu trombiny. Stosowany jest m.in. w profilaktyce powikłań o charakterze zakrzepowo-zatorowym u chorych z migotaniem przedsionków. Pomimo długiej obecności na rynku, niezmiennie pozostaje lekiem aktualnym, wysoce skutecznym i bezpiecznym.

Nebiwolol - miejsce w terapii nadciśnienia tętniczego w różnych sytuacjach klinicznych

Wioletta Wydra, Marek Kuch

Nebiwolol to długo działający, wysoce kardioselektywny B1-adrenolityk. Stymuluje śródbłonkową produkcję tlenku azotu, działając wazodylatacyjnie oraz plejotropowo. Cechuje się lepszą tolerancją w porównaniu z klasycznymi B-adrenolitykami. Obniża ciśnienie centralne, redukując ryzyko zdarzeń sercowo-naczyniowych. Jest preferowanym B-adrenolitykiem w terapii nadciśnienia tętniczego w różnych sytuacjach klinicznych.

Zalecenia i porady dla osób z chorobą afektywną dwubiegunową

Anna Rewekant

Choroba afektywna dwubiegunowa to schorzenie przewlekłe z możliwymi nawrotami. Chociaż wymaga gruntownego leczenia, regularnej opieki i ścisłej współpracy pacjenta z lekarzem, jej terapia może być skuteczna. Autorka, dr Anna Rewekant, uznana specjalistka, żywo działająca na rzecz pacjentów, stworzyła poradnik, który zawiera garść praktycznych informacji dotyczących terapii choroby afektywnej dwubiegunowej, codziennego funkcjonowania chorego, stylu życia czy diety. Pomoże on pacjentowi dobrze kontrolować chorobę, będzie wsparciem oraz rozwieje różne wątpliwości, które mogą się pojawić w toku leczenia.

Korzystny wpływ połączenia kwasu masłowego i probiotyków na zaburzenia czynności jelit z uwzględnieniem antybiotykoterapii

Dorota Waśko-Czopnik

Kwas masłowy jest substancją naturalną, produkowaną w okrężnicy, o szerokim wpływie na jelita - troficznym, przeciwzapalnym, utrzymującym integralność bariery jelitowej. Powstaje on przy współudziale bakterii saprofitycznych, dlatego w sytuacji zaburzenia mikrobioty jelitowej ilość maślanu w jelicie spada. Suplementacja bakteriami probiotycznymi, zwłaszcza Lactobacillus spp., Bifidobacterium spp., może naturalnie zwiększać stężenie maślanu.

Febuksostat - skuteczna i bezpieczna alternatywa leczenia dny moczanowej. Punkty widzenia kardiologa, reumatologa i nefrologa

Krzysztof Ozierański, Robert Rupiński, Robert Małecki

Febuksostat to silny inhibitor oksydazy ksantynowej stosowany w leczeniu przewlekłej hiperurykemii z odkładaniem się złogów moczanowych. Stanowi bardzo ważną alternatywę ze względu na bezpieczeństwo stosowania u pacjentów z chorobami przewlekłymi oraz wyższą skuteczność terapeutyczną od allopurynolu.

Emocje a jedzenie

pod redakcją Agaty Szulc

Emocje a jedzenie to ważna i wypełniająca lukę na rynku wydawniczym książka pod redakcją prof. Agaty Szulc, prezes elekt Zarządu Głównego Polskiego Towarzystwa Psychiatrycznego i kierownik Kliniki Psychiatrycznej Wydziału Nauk o Zdrowiu Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego. Monografia bardzo przystępnie omawia mechanizmy i struktury organizmu biorące udział w regulowaniu emocji i apetytu, a także zaburzenia odżywiania wraz z innymi trudnościami psychicznymi i ich skutkami dla organizmu. Ponadto szeroko przedstawia profesjonalne metody interwencji w kryzysie psychicznym mogące zapobiegać rozwojowi zaburzeń odżywiania, w tym otyłości. Odbiorcami książki mogą być nie tylko pracownicy służby zdrowia, ale także studenci kierunków medycznych i społecznych oraz osoby, które zawodowo lub osobiście stykają się z następstwami zaburzeń odżywiania. Opisana w monografii niezwykła interakcja między tym, co jemy, a tym, co czujemy, może być szczególnie interesująca w dzisiejszych trudnych, postpandemicznych czasach.  

Rehabilitacja po udarze mózgu

Marcin Szwajnoch

Rehabilitacja - zaraz po właściwym rozpoznaniu i leczeniu - to kluczowy element w powrocie do pełnej lub częściowej sprawności u pacjentów po udarach. Zgodnie z podpisaną przez Polskę Deklaracją Helsingborską wczesną rehabilitacją powinni zostać objęci wszyscy pacjenci po udarach. Niestety z różnych powodów nadal nie zawsze się to udaje. Poradnik Rehabilitacja po udarze mózgu - opracowany przez magistra fizjoterapii Marcina Szwajnocha - ma na celu próbę przyczynienia się do poprawy tych statystyk. Odpowiada na najważniejsze pytania nasuwające się opiekunom oraz samemu pacjentowi po incydencie udarowym. Poradnik został przygotowany w taki sposób, aby oprócz odpowiedzi dawać także praktyczne wskazówki dotyczące ćwiczeń. Adresowany jest zarówno do opiekunów i samych pacjentów po incydentach udarowych, jak i specjalistów - ma na celu usystematyzowanie wiedzy i ułatwienie komunikacji z pacjentem.

Mianseryna i jej wykorzystanie w praktyce lekarskiej

Iwona Patejuk-Mazurek

Mianseryna to lek przeciwdepresyjny z długą historią stosowania, nie tylko na rynku polskim. Jest zarejestrowana do leczenia epizodów depresyjnych, jednakże z powodu wielu działań, jakie wykazuje, może być stosowana (off-label) w różnych innych sytuacjach klinicznych. Niniejszy artykuł wskazuje możliwości wykorzystania potencjału leku w codziennej praktyce lekarskiej.

Kilka mniej i bardziej znanych faktów o dydrogesteronie

Paweł Miotła

Dydrogesteron został wprowadzony do lecznictwa na początku lat 60. XX w. Doczekał się wielu badań potwierdzających swoją skuteczność w licznych wskazaniach, m.in. poronieniu zagrażającym lub nawykowym, dolegliwościach związanych z menstruacją, w leczeniu bezpłodności, objawach endometriozy i terapii hormonalnej objawów menopauzy. Mimo tak dużej ilości informacji wokół tego leku narosło wiele niesprawdzonych przekonań skutkujących nieuzasadnionym ograniczaniem jego stosowania. W niniejszej pracy zostaną one przeanalizowane i zweryfikowane.

Racjonalna antybiotykoterapia na przykładach z codziennej praktyki

Aneta Nitsch-Osuch

Racjonalna antybiotykoterapia definiowana jest jako właściwe stosowanie prawidłowo dobranych antybiotyków w uzasadnionych przypadkach. W pracy przedstawiono na przykładach z codziennej praktyki, jak dobierać antybiotyk w przypadku najczęstszych schorzeń (angina, zapalenie płuc itp.).

Obraz kobiecego ciała a wizerunek kreowany przez media

Mariusz Surowiec, Karolina Wilczyńska, Wiktor Orlof, Napoleon Waszkiewicz

Obraz przedstawiany w  mediach tworzy dysproporcje pomiędzy postaciami kobiet oraz mężczyzn. Stereotypy ról i wizerunków płciowych bazują na dominujących obszarach aktywności, a  współcześnie również na wyglądzie zewnętrznym. Celem niniejszej pracy jest ukazanie wpływu mediów na postrzeganie kobiecego ciała. W toku rozważań uwzględniono zagadnienia oddziaływania mediów na jednostkę, kreowania wizerunku oraz modelowania zachowań i postaw człowieka przez media.

Migrena

Izabela Domitrz

Migrena jest zwartą, jasno i komunikatywnie napisaną monografią omawiającą istotne, głównie z praktycznego punktu widzenia, problemy związane z tym jakże częstym, a nie do końca poznanym typem bólu głowy. Autorka w sposób przystępny, unikając wszelako uproszczeń, wielopłaszczyznowo przedstawia zagadnienia związane z migreną. Omawia miejsce migreny w medycynie, aspekty demograficzne i epidemiologiczne, podział kliniczny choroby, jej dystynktywne cechy kliniczne, a także podstawy patofizjologii napadu migrenowego. Osobną uwagę poświęca terapii migreny, w wielostronny sposób ujmując zagadnienie. Doskonała, niebanalna jest ikonografia książki - zamieszczone w niej oryginalne obrazy aury migrenowej uwiarygadniają jej przekaz, a często zabawne rysunki nadają jej swobodny kształt edytorski, daleki od podręcznikowego formalizmu. Monografia omawia mało znane, rzadko poruszane w krajowym piśmiennictwie, często mylone i nierozumiane zagadnienia z zakresu samoistnych bólów głowy, takie jak: migrena przewlekła, migrena hemiplegiczna czy stan migrenowy - słabo zakotwiczone w świadomości medycznej czy nawet lekarzy neurologów (...) Podsumowując, książka stanowi cenną pozycję kształceniową dla lekarzy rodzinnych, lekarzy POZ i innych zainteresowanych bólami głowy. Zagadnienia przedstawione są w sposób komunikatywny, życzliwy Czytelnikowi i obrazowy. Autorka prezentuje nowoczesną wiedzę z zakresu samoistnych bólów głowy. Monografia doc. Domitrz w pełni zasługuje na rekomendację dla szerokiego grona Czytelników, jako doskonałe wprowadzenie do problematyki migreny i innych samoistnych bólów głowy.

Bisoprolol w terapii nadciśnienia tętniczego - dla kogo?

Bartosz Krzowski, Paweł Balsam

Nadciśnienie tętnicze jest jedną z najczęściej występujących chorób układu sercowo-naczyniowego. Dzięki odpowiedniej kontroli tego schorzenia można uniknąć groźnych powikłań pod postacią zawału serca, niewydolności serca czy też udaru mózgu. Lekarze dysponują szeregiem molekuł hipotensyjnych, jednak odpowiedni dobór terapii pozostaje wyzwaniem. Jednym z wiodących leków obniżających ciśnienie tętnicze jest bisoprolol, który ma ugruntowaną pozycję wśród lekarzy za sprawą skuteczności oraz korzystnego profilu bezpieczeństwa.

Dzielny pacjent w gabinecie pediatry - profilaktyka i terapia grypy

Bartosz J. Sapilak

Strategia walki z grypą opiera się z jednej strony na prewencji zakażenia bazującej na programie szczepień, z drugiej na wczesnym rozpoznaniu zakażenia i wdrożeniu terapii. Trzecią zyskującą na znaczeniu opcją pozostaje prewencyjnie włączenie oseltamiwiru po styczności z zakażonym chorym. Ze względu na mniejszą skuteczność szczepień możliwość zastosowania oseltamiwiru jest szczególnie istotna w przypadku niemowląt i małych dzieci.

Zawroty głowy u seniorów - opis przypadku

Paweł Onopiuk, Mateusz Pionka

Zawroty głowy u osób starszych są znacznie poważniejszym problemem niż w innych grupach wiekowych ze względu na zwiększone ryzyko upadków i wtórnych złamań. Ze względu na to, że zaburzenia te mają szeroką etiologię: od uszkodzenia układu przedsionkowego, poprzez zaburzenia sercowo-naczyniowe, metaboliczne, intoksykacje, uszkodzenie zarówno obwodowego, jak i ośrodkowego układu nerwowego, aż po dolegliwości psychogenne, w leczeniu osób starszych konieczne jest zidentyfikowanie pacjentów z poważnymi schorzeniami, wymagających pilnej diagnostyki i leczenia w warunkach szpitalnych. W pracy przedstawiono model diagnostyki i leczenia pacjenta z łagodnymi położeniowymi zawrotami głowy.

Ambroksol - więcej niż mukolityk. Powody, dla których warto stosować lek mukoaktywny

Rafał Pawliczak

Leki mukolityczne i ich działanie to źródło rozmaitych wątpliwości zarówno pacjentów, jak i lekarzy. Część z nas sądzi, że są one bardzo ważne w leczeniu wielu chorób, niektórzy zaś podchodzą sceptycznie do ich celowości i możliwości zastosowania. Według niektórych mogą one prowadzić do nadmiernej produkcji wydzieliny, a inni uważają taki mechanizm mukolityku za zasadny. W niektórych chorobach nie podaje się ich wcale, w innych zaś - stosowane są z pełnym przekonaniem przez wielu specjalistów. Mimo to nie zawsze są podawane zgodnie z wytycznymi lub badaniami klinicznymi. Niniejsza krótka praca przeglądowa jest próbą wyjścia naprzeciw tym wątpliwościom i omówieniem zastosowania leku mukoaktywnego o wielokierunkowym działaniu - ambroksolu.