Ból ostry i przewlekły. Optymalny wybór terapii

Małgorzata Malec-Milewska, Agnieszka Sękowska

Ból jest doznaniem zarówno zmysłowym, jak i emocjonalnym, związanym z działaniem bodźca uszkadzającego (uraz, stan zapalny, przerzuty nowotworowe) lub takiego, którego działanie grozi wystąpieniem uszkodzenia. Ból jest zazwyczaj jednym z podstawowych objawów, który skłania pacjenta do wizyty u lekarza. Z tego powodu znajomość jego rodzajów i mechanizmów powstawania wydaje się jedną z istotniejszych umiejętności każdego lekarza, mogącą znacznie wpłynąć na wybór optymalnego sposobu terapii.

Liraglutyd - jak osiągnąć cele terapeutyczne - miesiąc, rok czy terapia przewlekła?

Marta Walczak

Podstawową zasadą leczenia choroby otyłościowej jest leczenie kompleksowe. Cele terapii powinny być indywidualnie dobierane do pacjenta i zależeć przede wszystkim od chorób współistniejących oraz ewentualnie występujących powikłań. Analogicznie do innych chorób przewlekłych, m.in.: nadciśnienia tętniczego, cukrzycy typu 2, przewlekłych zespołów wieńcowych, strategia leczenia choroby otyłościowej powinna obejmować metody niefarmakologiczne, farmakoterapię oraz, w razie braku skuteczności, leczenie operacyjne. Rekomendowany czas trwania farmakoterapii wynosi min. 12 miesięcy. Liraglutyd działa centralnie na neurony proopiomelanokortyny (POMC)/CART, zwiększając uczucie sytości oraz zmniejszając głód, z przejściowym efektem zmniejszającym opróżnianie żołądka, dzięki czemu kontroluje łaknienie. Spośród wielu korzystnych cech liraglutydu do udokumentowanych i szczególnie ważnych z klinicznego punktu widzenia zalicza się: pozytywny wpływ na zaburzenia gospodarki węglowodanowej, działanie kardioprotekcyjne na zmniejszenie ryzyka zgonu z przyczyn sercowo-naczyniowych, zawału lub udaru niezakończonego zgonem oraz zmniejszenie ciśnienia skurczowego u osób z nieprawidłową glikemią bądź bez niej w stosunku do placebo.

Cholesterol i statyny fakty i mity

Maciej Janiszewski, Marek Chmielewski, Artur Mamcarz

Czy wiesz, czym naprawdę jest cholesterol? Cholesterol należy do grupy związków zwanych lipidami (tłuszczami), przy czym w organizmie człowieka występuje głównie w połączeniu z białkami, tworząc tzw. lipoproteiny, i to właśnie je oznacza się w rutynowym badaniu krwi. W praktyce jednak używa się  uproszczonych określeń: cholesterol całkowity, cholesterol LDL (low-density lipoprotein,  lipoproteina niskiej gęstości) i  cholesterol HDL (high-density lipoprotein, lipoproteina  wysokiej gęstości)

Holistyczne podejście do leczenia metotreksatem w reumatologii i dermatologii

Brygida Kwiatkowska

Metotreksat w formie doustnej lub podskórnej jest zarejestrowany m.in. w leczeniu reumatoidalnego zapalenia stawów, łuszczycy i łuszczycowego zapalenia stawów. Wybór formy powinien opierać się na analizie potrzeb i stanu danego pacjenta oraz właściwości farmakologicznych danej formy. W pracy przedstawiono różnice między formą doustną a formą podskórną metotreksatu.

Schizofrenia u kobiet

Agata Szulc i Piotr Gałecki

Ze względu na różnice biologiczne obraz kliniczny schizofrenii różni się w pewnej mierze w zależności od płci. Monografia skupia się na specyfice choroby u kobiet, omawia etiologię oraz czynniki ryzyka jej rozwoju, a także wpływ hormonów i zaburzeń osobowości na rozwój i przebieg choroby. Dotyka również takich zagadnień jak sfera seksualna czy ciąża i poród u chorych. Wskazuje przy tym optymalne, farmako- i psychologiczne formy terapii. Książka adresowana jest do lekarzy psychiatrów, lekarzy POZ, psychoterapeutów i wszystkich osób zainteresowanych poruszaną tematyką.

Nystatyna - skuteczny lek przeciwgrzybiczy

Adam J. Sybilski

W niesprzyjających warunkach lub stanach chorobowych może dojść do rozwoju zakażenia grzybami, najczęściej drożdżakami z rodzaju Candida, i stanu zapalnego przewodu pokarmowego. Zakażenia oportunistyczne u ludzi wywołane przez Candida albicans i inne spokrewnione gatunki mogą manifestować się bardzo różnorodnie, poczynając od pleśniawek jamy ustnej (najczęściej), a kończąc na śmiertelnych ogólnoustrojowych zakażeniach u pacjentów z czynnikami ryzyka. Jednym z najpowszechniej stosowanych antybiotyków polienowych jest nystatyna. Nystatyna była pierwszym antybiotykiem przeciwgrzybiczym, który okazał się bezpieczny i skuteczny w leczeniu chorób o etiologii grzybiczej u ludzi. Jest to aktywny błonowo makrolid polienowy, w zależności od stężenia działający fungistatycznie lub grzybobójczo na drożdże i grzyby drożdżopodobne. Nystatyna ma kilka zalet: minimalne skutki uboczne, wysoka skuteczność, niższy koszt niż w przypadku innych leków przeciwgrzybiczych i łatwość w użyciu. Postać zawiesiny doustnej stosuje się w profilaktyce lub leczeniu drożdżycy ustno-gardłowej oraz powierzchownej, drożdżakowej infekcji jamy ustnej i gardła, w infekcji Candida w jelitach, a także profilaktycznie u pacjentów leczonych dużymi dawkami antybiotyków lub glikokortykosteroidów. W artykule przedstawiono trzy przypadki kliniczne zastosowania nystatyny: 11-miesięcznego chłopca, u którego zastosowano nystatynę profilaktycznie w trakcie antybiotykoterapii, 12-dniowego noworodka z prewencyjnym stosowaniem preparatu oraz 63-letniej kobiety z kandydozą jamy ustnej. We wszystkich przypadkach nystatyna okazała się skuteczna i bezpieczna.

Postępowanie z pacjentką w wieku menopauzalnym w praktyce lekarza podstawowej opieki zdrowotnej

Violetta Skrzypulec-Plinta, Anna Antosik-Wójcińska

Przybliżamy temat diagnostyki zaburzeń hormonalnych i wspominamy, jakie trudności można napotkać przy wprowadzaniu hormonalnej terapii menopauzy. Nie zawsze wprowadzenie leczenia hormonalnego jest możliwe lub wskazane. Istnieje wiele sytuacji, w których nie decydujemy się na ten krok; rezygnacja z hormonalnej terapii menopauzy nie oznacza jednak, że ignorujemy objawy i trudności doświadczane przez pacjentkę. Okres okołomenopauzalny jest czasem, gdy powinniśmy zachować szczególną czujność odnośnie do możliwości wystąpienia u pacjentek objawów depresyjnych. W tym kontekście podkreślamy rolę lekarza rodzinnego we wczesnym wykrywaniu i leczeniu depresji. Towarzyszące menopauzie objawy ze sfery psychicznej mogą w wielu przypadkach być skutecznie leczone w warunkach praktyki lekarza podstawowej opieki zdrowotnej. Czasem wdrożenie leczenia farmakologicznego może w szybki sposób poprawić samopoczucie i komfort funkcjonowania pacjentek.

Doksazosyna w postaci doustnego systemu terapeutycznego u pacjenta z nadciśnieniem tętniczym

Marek Postuła

W ostatnich latach wyzwaniem stała się terapia pacjentów z zespołem metabolicznym, który jest czynnikiem ryzyka powikłań sercowo-naczyniowych. Obiecującym kierunkiem badań w kontekście pacjentów z łagodnym przerostem gruczołu krokowego oraz ze współistniejącym zespołem metabolicznym okazała się doksazosyna - selektywny antagonista receptorów a-adrenergicznych. Opracowano nowy preparat doksazosyny w postaci doustnego systemu terapeutycznego w celu poprawy profilu farmakokinetycznego oraz zmniejszenia lub wyeliminowania konieczności dostosowywania dawki i ryzyka przedawkowania. Zgodnie z aktualnymi wytycznymi doksazosyna zajmuje ważną pozycję w leczeniu opornego nadciśnienia tętniczego.

Stwardnienie rozsiane - nowe perspektywy

Krzysztof Selmaj

Europejska Agencja Leków (EMA) niedawno zarejestrowała trzy nowe leki: dwa modulatory receptora sfingozynowego i przeciwciało monoklonalne przeciwko anty-CD20. Zarejestrowane modulatory receptora sfingozynowego stwarzają istotny postęp w tej grupie leków. Historycznie pierwszym przedstawicielem modulatorów receptora sfingozynowego jest fingolimod - w Polsce jest stosowany jako II linia leczenia u chorych z postacią rzutowo-remisyjną SM.

Diuretyki

Jacek Lewandowski, Artur Mamcarz

Opracowanie jest połączeniem wiedzy płynącej z badań klinicznych i wieloletniego doświadczenia lekarzy praktyków. Autorzy przedstawiają różne aspekty leczenia diuretykami. Diuretyki odgrywają kluczową rolę w terapii chorób układu sercowo-naczyniowego. Stanowią niezbędny element skojarzonego leczenia nadciśnienia tętniczego, potencjalna zaleta leków moczopędnych polega na przywracaniu fizjologicznego profilu dobowego ciśnienia u chorych bez nocnego obniżenia ciśnienia.

Zaburzenia zmysłu węchu

Piotr Rapiejko

W codziennej praktyce klinicznej nierzadko spotykamy się z zaburzeniami zmysłu węchu. Są one objawem diagnostycznym wielu schorzeń laryngologicznych i neurologicznych. Lekarze różnych specjalności powinni częściej zadawać chorym pytanie o sprawność węchu, a także wykonywać jego proste przesiewowe badania. Książka Zaburzenia zmysłu węchu - pytania i odpowiedzi w ciekawej i przystępnej formie przybliża nam zagadnienia związane z tym bardzo ważnym i wciąż niedocenianym zmysłem.

Psychiatria w medycynie Dialogi interdyscyplinarne Tom 2

Joanna Rymaszewska, Dominika Dudek

Książka stanowi interesujący zapis rozmów z przedstawicielami innych dyscyplin medycznych lub nawet zawodów - np. z psychologiem czy też specjalistą nauk o zdrowiu. Prowadzone w konwencji koleżeńskiej, czasami przyjacielskiej, rozmowy dotykają jednak problemów istotnych, miejscami egzystencjalnych. Pokazują znaczenie ludzkich emocji, życia psychicznego w profilaktyce i powstawaniu chorób, ich leczeniu, w adaptacji do przewlekłego schorzenia, w końcu do niepomyślnego rokowania. Brak właściwej komunikacji skutkuje często bolesnymi błędami, pomyłkami - nie ma chyba lekarza, który byłby wolny od tego rodzaju doświadczenia. Umiejętność pracy w zespole i właściwej komunikacji między specjalistami, nie tylko lekarzami, jest kluczowa dla ich uniknięcia.

10 faktów na temat famotydyny

Dorota Waśko-Czopnik

Famotydyna jest lekiem z grupy antagonistów receptora H2 o szerokich wskazaniach terapeutycznych w leczeniu chorób kwasozależnych górnego odcinka przewodu pokarmowego. Ma ona wiele cech stanowiących o bezpieczeństwie jej stosowania, takich jak: niskie ryzyko interakcji lekowych, szybka ulga w dolegliwościach i hamowanie nocnego wydzielania kwasu. Może być stosowana w monoterapii, ale także jako terapia dodana do inhibitorów pompy protonowej, co podnosi skuteczność leczenia i skraca jego czas.

Przypadki kliniczne w perinatologii

Mirosław Wielgoś, Paweł Kamiński

Publikacja jest zbiorem najciekawszych przypadków klinicznych z zakresu perinatologii. Ich autorami są doświadczeni lekarze ginekolodzy i położnicy z całej Polski, którzy w swoim codziennym życiu zawodowym mieli już okazję zetknąć się z wieloma trudnymi i skomplikowanymi sytuacjami klinicznymi. Książka napisana została w nowoczesny sposób z zastosowaniem systematyki stosowanej w odpowiednich rekomendacjach towarzystw naukowych. Publikację tę adresujemy do studentów i lekarzy, którzy dopiero rozpoczęli szkolenie z zakresu ginekologii . Będzie to także pouczająca lektura dla lekarzy pokrewnych specjalności – omawiane problemy nierzadko mają bowiem charakter interdyscyplinarny.

Nowoczesna farmakoterapia A.D. 2023 - dlaczego, kiedy i u kogo stosować klonidynę? Studium przypadku

Marcin Barylski

Klonidyna jest lekiem hipotensyjnym hamującym aktywność układu współczulnego poprzez wpływ na receptory a2-adrenergiczne oraz w mniejszym stopniu - receptory imidazolowe zlokalizowane w ośrodkowym układzie nerwowym. Hemodynamiczne działanie leku polega na zmniejszeniu oporu obwodowego, pojemności minutowej serca oraz częstotliwości rytmu serca. Klonidyna cechuje się dobrą wchłanialnością z przewodu pokarmowego, szybkim początkiem działania hipotensyjnego oraz brakiem wpływu na przepływ nerkowy, w związku z czym może być stosowana u chorych z nadciśnieniem tętniczym współistniejącym z przewlekłą chorobą nerek. Zgodnie z aktualnymi wytycznymi Polskiego Towarzystwa Nadciśnienia Tętniczego z 2019 r. stosowanie klonidyny zaleca się zarówno doraźnie w stanach pilnych, jak i przewlekle - w ramach politerapii opornego nadciśnienia tętniczego. Należy podkreślić, że klonidyna jest lekiem, który może być stosowany również u kobiet w wieku rozrodczym, gdy jest to konieczne.

Compliance w diabetologii

Grzegorz Dzida

Dokonania w zakresie medycyny sprawiły, że leczenie pacjentów z chorobami przewlekłymi, takimi jak cukrzyca, jest coraz skuteczniejsze i zapewnia wyższą jakość życia. Zainspirowani wynikami uzyskanymi w kontrolowanych warunkach badań klinicyści często jednak zderzają się z sytuacją, w której nowy lek nie daje takich wyników, jak opisywane. Brak skuteczności zwykle łatwo wytłumaczyć: tylko leki przyjmowane zgodnie z zaleceniami działają. Z tego powodu poza przepisaniem skutecznego preparatu lekarz powinien zadbać o nawiązanie właściwej relacji komunikacyjnej z pacjentem. Zaprezentowane w niniejszej książce wskazówki pozwolą Czytelnikowi lepiej zrozumieć potrzeby chorego na cukrzycę i odpowiedzieć na nie w postaci indywidualizacji terapii. Dowody z badań wskazują, że przyjęcie podejścia skoncentrowanego na pacjencie, uwzględniającego jego przekonania, preferencje, cele i utrudnienia, zapewnia lepsze wyniki kliniczne. Dzięki zaprezentowanym metodom indywidualizacji i samokontroli lekarz w najprostszy i najtańszy sposób będzie mógł poprawić compliance.

Skuteczne leczenie bólu i gorączki u dzieci - opisy przypadków

Adam J. Sybilski

Ból i gorączka to najczęstsze powody zgłaszania się rodziców z dziećmi do pediatry. Gorączka to nienormalny wzrost temperatury ciała występujący jako część specyficznej odpowiedzi biologicznej na chorobę. Ból i gorączkę leczymy u wszystkich dzieci, u których prawidłowo je zidentyfikowaliśmy i zinterpretowaliśmy, a nasze działanie ma przede wszystkim zmniejszyć dyskomfort i niepokój u pacjenta. Podstawowymi lekami w leczeniu bólu i łagodzeniu gorączki są paracetamol i ibuprofen (jako niesteroidowy lek przeciwzapalny), a ich skuteczność została potwierdzona w wielu badaniach klinicznych. W przypadku, gdy monoterapia w optymalnych dawkach nie powoduje skutecznego zmniejszenia bólu i gorączki, warto zastosować leczenie skojarzone (ibuprofen + paracetamol w jednym preparacie).

Nadciśnienie tętnicze plus

Marcin Wełnicki, Artur Mamcarz

Nadciśnienie tętnicze to główna przyczyna zachorowalności i śmiertelności na całym świecie. (...) Stąd niezwykle ważne jest, aby je wcześnie wykrywać i skutecznie leczyć. Naprzeciw tym wyzwaniom wychodzi publikacja pod red. Marcina Wełnickiego i Artura Mamcarza. Świetni dydaktycy, a jednocześnie klinicyści, dokonali wyboru tematów, które w terapii nadciśnienia tętniczego nie mogą być obce żadnemu lekarzowi. (...) W książce uwzględniono zalecenia i problemy terapeutyczne w poszczególnych grupach chorych, m.in. u chorych na cukrzycę, z powikłaniami metabolicznymi czy u pacjentów z chorobami układu sercowo-naczyniowego. Warto zwrócić uwagę na rozdziały poświęcone leczeniu ciężarnych oraz osób uprawiających sport. Nadciśnienie u kobiet w ciąży i w okresie połogu stanowi duży problem interdyscyplinarny, w przypadku którego trzeba uwzględniać korzyści terapeutyczne dla matki i dziecka. U osób uprawiających sport, zwłaszcza tych szczególnie aktywnych odrębności fizjologiczne niekiedy utrudniają kompetentne i bezpieczne stosowanie leków hipotensyjnych. Za cenne należy uznać rozdziały poświęcone opornemu nadciśnieniu tętniczemu i leczeniu stanów nagłych. (...) Aktualność danych oraz zwarta forma i wysoka jakość merytoryczna publikacji pozwalają zarekomendować ją jako bardzo przydatną pozycję w codziennej praktyce lekarskiej.

Co kardiolog chciałby przekazać na temat sitagliptyny?

Krzysztof Ozierański , Emil Brociek

Pacjenci z cukrzycą są narażeni na rozwój wielonarządowych komplikacji, z których szczególnie poważne zagrożenie stanowią powikłania sercowo-naczyniowe, należą do nich m.in.: ostre i przewlekłe zespoły wieńcowe, incydenty naczyniowo-mózgowe, przewlekła choroba nerek czy kardiomiopatia cukrzycowa. Z tego powodu prawidłowa kontrola glikemii u pacjentów z cukrzycą powinna być priorytetem. Sitagliptyna, przedstawiciel grupy inhibitorów dipeptydylopeptydazy 4, stanowi ważną opcję terapeutyczną dla pacjentów z cukrzycą typu 2, w tym ze współistniejącymi chorobami sercowo-naczyniowymi. Sitagliptyna wywołuje efekt kardioprotekcyjny poprzez kontrolę glikemii, a tym samym redukcję włóknienia i przerostu mięśnia sercowego, oraz poprzez poprawę gospodarki lipidowej. Lek ten odznacza się szczególnie korzystnym profilem bezpieczeństwa dzięki niskiemu ryzyku hipoglikemii oraz innych działań niepożądanych (w tym brakowi przyrostu masy ciała oraz istotnych interakcji lekowych). Co ważne, badanie TECOS potwierdziło bezpieczeństwo sitagliptyny u pacjentów obciążonych chorobami sercowo-naczyniowymi.

Duloksetyna - możliwości zastosowania w praktyce psychiatry - kieszonkowy przewodnik

Anna Antosik-Wójcińska

Celem artykułu jest pokazanie na przykładzie przypadków klinicznych możliwości zastosowania duloksetyny w codziennej praktyce lekarza psychiatry, neurologa oraz lekarza pierwszego kontaktu, jak również wyodrębnienie profilu pacjenta, który mógłby najbardziej skorzystać na terapii tym lekiem. Autorka dokonała podsumowania informacji dotyczących bezpieczeństwa i wskazań do stosowania duloksetyny, porównując ten lek do innych często stosowanych leków przeciwdepresyjnych. Opierając się na wynikach badań i doświadczeniach własnych w stosowaniu duloksetyny w różnych sytuacjach klinicznych i w różnych populacjach pacjentów, odniosła się także do najczęściej pojawiających się pytań i wątpliwości stanowiących barierę przed wdrożeniem przez lekarzy terapii duloksetyną.

Choroby zapalne gałki ocznej - poradnik lekarza praktyka

Karolina Czajor, Marta Misiuk-Hojło

Autorzy omawiają etiologię, epidemiologię, objawy kliniczne, diagnostykę, różnicowanie i leczenie każdej jednostki chorobowej. Monografia w sposób zwięzły, ale szczegółowy, jasno i przejrzyście przedstawia najnowsze informacje na temat schorzeń zapalnych spojówek, rogówki, twardówki i nadtwardówki, błony naczyniowej oraz nerwu wzrokowego. Każdy rozdział zawiera również aktualną klasyfikację opisywanych schorzeń zapalnych narządu wzroku. Dużymi zaletami niniejszej pracy są bardzo ciekawie przedstawiony materiał graficzny w formie tabel i rycin oraz bogaty materiał fotograficzny.

Depresja a społeczeństwo

Tadeusz Parnowski

Książka przedstawia duże międzynarodowe badania środowiskowe oceniające problematykę i uwarunkowania depresji w różnych kulturach i w różnym wieku, a także jej charakterystykę kliniczną i sposoby leczenia. Omawia psychologiczne teorie depresji, jej kontekst rozwojowy i rodzinny oraz psychologiczne, społeczno-ekonomiczne i egzystencjalne czynniki ryzyka choroby. Opracowanie ukazuje różne oblicza depresji na różnych etapach życia człowieka, począwszy od wczesnego dzieciństwa do późnej starości. Treści te zostały wzbogacone opisami przypadków, z którymi autorzy spotkali się w swojej praktyce klinicznej jako psychoterapeuci. Publikacja będzie cennym uzupełnieniem wiedzy dla lekarzy psychiatrów i innych specjalności, a także psychologów i wszystkich osób zainteresowanych tą tematyką.

Poronienie zagrażające - zastosowanie i rola progesteronu

Hubert Huras

Jednym ze sposobów mających zwiększyć szanse urodzenia dziecka u pacjentek zagrożonych poronieniem jest podawanie progesteronu. Metoda ta stosowana jest od wielu lat, jednak badania nie wskazują jednoznacznie na jej skuteczność. Naj nowsze wyniki sugerują, że zastosowanie progesteronu w tej grupie zależy od wielu czynników, wśród których najważniejsza wydaje się liczba wcześniejszych poronień. W pracy zaprezentowano przykłady oceny zasadności zastosowania progesteronu.

Dna moczanowa

Bożena Targońska-Stępniak

Dna moczanowa to przewlekłe zapalenie stawów wywołane krystalizacją i fagocytozą moczanu sodu w płynie stawowym z zespołem objawów klinicznych, które są następstwem odkładania się kryształów moczanu sodu w tkankach i narządach. DM jest schorzeniem ogólnoustrojowym wynikającym z nadmiaru kwasu moczowego (KM) w organizmie. Klinicznie najczęściej po raz pierwszy objawia się ostrym zapaleniem stawów oraz zespołem objawów będących konsekwencją odkładania się kryształów moczanu sodu w tkankach i narządach. DM to najczęstsze przewlekłe zapalenie stawów u mężczyzn, jednak w ostatnich latach jest ona wyraźnie częściej rozpoznawana u starszych kobiet. Dnawe zapalenie stawów stanowi jedną z nielicznych form przewlekłego zapalenia stawów potencjalnie wyleczalnych.