Profile pacjentów - leki β-adrenolityczne (nebiwolol, bisoprolol, metoprolol, karwedilol)

Bartosz Krzowski, Paweł Balsam

B-adrenolityki stanowią trzon armamentarium lekarzy opiekujących się pacjentami z szeroko pojętymi chorobami sercowo-naczyniowymi. Skuteczność przedstawicieli tej grupy leków w różnych wskazaniach oraz korzystny profil bezpieczeństwa przełożyły się na popularność tych leków. Dysponujemy obecnie danymi potwierdzającymi wpływ na redukcję śmiertelności określonych grup chorych po zastosowaniu danych molekuł z tej grupy. Na przestrzeni ostatnich dekad B-adrenolityki były bardzo często stosowanymi lekami. Przeprowadzono szereg badań, których celem było wyznaczenie optymalnego leku dla określonej grupy pacjentów. Warto mieć jednak na uwadze, że istnieją znaczące różnice pomiędzy poszczególnymi przedstawicielami tej grupy leków, a zalecaną terapię należy każdorazowo indywidualizować. Obecnie dysponujemy lekami silnie kardioselektywnymi, dzięki czemu istnieje możliwość ograniczenia wpływu tych leków poza układ sercowo-naczyniowy. Głównymi przedstawicielami B-adrenolityków najczęściej przepisywanymi pacjentom są: bisoprolol, metoprolol, nebiwolol oraz karwedilol.

Zawroty głowy u seniorów - opis przypadku

Paweł Onopiuk, Mateusz Pionka

Zawroty głowy u osób starszych są znacznie poważniejszym problemem niż w innych grupach wiekowych ze względu na zwiększone ryzyko upadków i wtórnych złamań. Ze względu na to, że zaburzenia te mają szeroką etiologię: od uszkodzenia układu przedsionkowego, poprzez zaburzenia sercowo-naczyniowe, metaboliczne, intoksykacje, uszkodzenie zarówno obwodowego, jak i ośrodkowego układu nerwowego, aż po dolegliwości psychogenne, w leczeniu osób starszych konieczne jest zidentyfikowanie pacjentów z poważnymi schorzeniami, wymagających pilnej diagnostyki i leczenia w warunkach szpitalnych. W pracy przedstawiono model diagnostyki i leczenia pacjenta z łagodnymi położeniowymi zawrotami głowy.

Wenlafaksyna i duloksetyna. Doświadczenia terapeutyczne w praktyce lekarza specjalisty

Łukasz Święcicki, Małgorzata Malec-Milewska, Justyna Sobolewska-Nowak, Piotr Gałecki, ...

Poradnik składa się z trzech artykułów. W pierwszym omówiono skuteczność leków przeciwdepresyjnych. Autor szczegółowo opisuje pozycję kliniczną wenlafaksyny i duloksetyny. Prezentuje także porównanie tych leków pod względem ich skuteczności i tolerancji. Skuteczność wenlafaksyny i duloksetyny jest porównywalna. Wyniki niektórych badań wskazują, że duloksetyna to lek lepiej tolerowany. Drugi artykuł koncentruje się na lekach przeciwdepresyjnych wykazujących liczne działania farmakologiczne, które w efekcie poprawiają efektywność w terapii bólu, zwłaszcza tego trudnego do leczenia, jakim jest ból neuropatyczny. Zgodnie z najnowszymi rekomendacjami leki przeciwdepresyjne obok gabapentyny i pregabaliny plasują się na I linii obrony w leczeniu bólu neuropatycznego. Łagodzą również współistniejące z bólem zespoły, takie jak lęk i depresja. W terapii lekami z tej grupy stosuje się głównie inhibitory zwrotnego wychwytu serotoniny i noradrenaliny. Leki z tej grupy dostępne w Polsce to duloksetyna i wenlafaksyna. Trzeci artykuł mówi o tym, że leki z grupy inhibitorów zwrotnego wychwytu serotoniny i noradrenaliny są od wielu lat dostępne na polskim rynku. To wenlafaksyna i duloksetyna. Może się wydawać, że substancje te można stosować zamiennie, jednak lata praktycznego zastosowania oraz badania udowodniły, że występują między nimi różnice. Kolejną ich ciekawą cechą jest zmiana działania zależnie od dawki. W artykule zaprezentowano kilka przypadków klinicznych pacjentów, u których leczenie wenlafaksyną i duloksetyną przyniosło poprawę stanu zdrowia. Pokazują one mnogość zastosowań tych preparatów.

Dyspepsja czynnościowa - ważne pytania i odpowiedzi

Anna Mokrowiecka

Monografia "Dyspepsja czynnościowa - ważne pytania i odpowiedzi" to zwięzłe i przejrzyste kompendium wiedzy na temat istotnego i narastającego problemu klinicznego, jakim jest dyspepsja czynnościowa. Z uwagi na spektrum objawów i ich wpływ na jakość życia pacjenci z dyspepsją czynnościową nierzadko są konsultowani przez lekarzy wielu specjalności i poddawani licznym badaniom diagnostycznym. Omówienie tych zagadnień w postaci pytań i odpowiedzi, tabel i kolorowych rycin ułatwia zrozumienie złożonej patogenezy i diagnostyki różnicowej dyspepsji czynnościowej. Ponadto autorka przedstawiła praktyczne wskazówki, jak rozmawiać z pacjentem mającym objawy dyspepsji, i możliwości efektywniejszego leczenia. To wszystko sprawia, iż niniejsze opracowanie będzie przydatne w codziennej pracy lekarzy różnych specjalności, w tym specjalistów medycyny rodzinnej.

Neurologia - analiza przypadków klinicznych

Urszula Fiszer, Małgorzata Michałowska, Leszek Królicki

W niniejszej monografii istotne znaczenie na prezentacja przypadków według ściśle określonego schematu z wypunktowaniem najważniejszych objawów klinicznych będących podstawą rozpoznania i różnicowania z innymi podobnymi zespołami chorobowymi. Autorzy omawiają w każdym przypadku podstawy diagnostyki zgodnie z aktualnie obowiązującymi zaleceniami. Publikacja ma dużą wartość edukacyjną, szczególnie dla lekarzy przygotowujących się do egzaminu specjalizacyjnego. Prezentowane opisy przypadków będą również bez wątpienia bardzo interesującą lekturą dla lekarzy neurologów. Ta monografia w pełni zasługuje na umieszczenie jej wśród książek zalecanych do nauki w ramach specjalizacji z neurologii lub innych pokrewnych dziedzin medycyny.

Zastosowanie agomelatyny w redukcji anhedonii i zaburzeń snu w przebiegu depresji

Anna Antosik-Wójcińska

Agomelatyna to lek przeciwdepresyjny o unikalnym profilu działania farmakologicznego działający jako agonista receptorów melatoninergicznych MT1 i MT2 oraz antagonista receptora 5-HT2C. Zapewnia on szybki początek działania i długie utrzymywanie się efektu terapeutycznego przy dobrej tolerancji leczenia. W badaniach klinicznych wykazano, że u chorych na depresję zmniejsza objawy lękowe i poprawia jakość snu, a jednocześnie nie powoduje sedacji, przyrostu masy ciała, zaburzeń funkcji seksualnych ani przytłumienia reakcji emocjonalnych.

Kto się boi bardziej? Zaburzenia lękowe u kobiet i mężczyzn

Sławomir Murawiec

Jakie są różnice w zaburzeniach lękowych u kobiet i mężczyzn? Jakie jest podłoże ich występowania u obu płci? Jakie są różnice w reakcji na leczenie farmakologiczne w obu grupach? Na te i inne pytania odpowie Profesor Sławomir Murawiec w znakomitej pracy Kto się boi bardziej? Zaburzenia lękowe u kobiet i mężczyzn. Publikacja została wzbogacona ciekawymi opisami przypadków klinicznych.

Zaburzenia depresyjne i lękowe a pandemia COVID-19

Agata Szulc

Epidemia COVID-19 szybko stała się globalnym zagrożeniem zdrowotnym, dotyczącym nie tylko zdrowia fizycznego, ale też psychicznego, związanego z narażeniem populacji na niespodziewane ryzyko poważnej choroby i śmierci. Na przykład pracownicy medyczni, którzy mają kontakt z chorymi na COVID-19, nie tylko są narażeni na infekcję, lecz także mogą być świadkami zwiększonej liczby zachorowań, śmierci, jak również braków w zaopatrzeniu. Ponadto pacjenci hospitalizowani z powodu COVID-19 doświadczają izolacji społecznej, dyskomfortu fizycznego i lęku o przeżycie. Te doświadczenia zwiększają ryzyko rozwoju PTSD, co może być nasilane przez kolejne tygodnie po zachorowaniu, kiedy chorzy nie mają odpowiedniego wsparcia psychospołecznego. Poza tym wskaźniki zaburzeń depresyjnych i lękowych prawdopodobnie wzrastają, chociaż dane są niejednoznaczne.

Zastosowanie chemioterapeutyków w zakażeniach układu moczowego u dzieci i młodzieży

Mieczysław Litwin

Chemioterapeutyki są podstawowymi lekami stosowanymi w leczeniu zakażeń dolnych dróg moczowych oraz w profilaktyce zakażeń układu moczowego. Dostępne dane epidemiologiczne, zarówno krajowe, jak i zagraniczne, wskazują na utrzymującą się dużą wrażliwość E. coli na nitrofurantoinę i furazydynę. Możliwość stosowania chemioterapeutyków w postaci płynnej pozwala nie tylko na łatwe podanie leku małym dzieciom, ale również na dokładne dostosowanie dawki do masy ciała.

Nebiwolol - miejsce w terapii nadciśnienia tętniczego w różnych sytuacjach klinicznych

Wioletta Wydra, Marek Kuch

Nebiwolol to długo działający, wysoce kardioselektywny B1-adrenolityk. Stymuluje śródbłonkową produkcję tlenku azotu, działając wazodylatacyjnie oraz plejotropowo. Cechuje się lepszą tolerancją w porównaniu z klasycznymi B-adrenolitykami. Obniża ciśnienie centralne, redukując ryzyko zdarzeń sercowo-naczyniowych. Jest preferowanym B-adrenolitykiem w terapii nadciśnienia tętniczego w różnych sytuacjach klinicznych.

Historie pacjentów leczonych budezonidem

Małgorzata Kudan, Aleksandra Osiejewska, Adam J. Sybilski

Choroby układu oddechowego to najczęstsze przewlekłe schorzenia występujące zarówno u dzieci, jak i u dorosłych. Istnieje zatem potrzeba posiadania skutecznych leków kontrolujących przebieg choroby, a także leków szybko działających, odpowiednich do stosowania w stanach ostrych. Takimi lekami są glikokortykosteroidy (GKS) podawane drogą inhalacyjną. Wszystkie rekomendacje umieszczają wziewne GKS jako jedne z podstawowych leków w leczeniu schorzeń dróg oddechowych u dzieci i dorosłych. Jednym z najlepiej poznanych i przebadanych GKS jest budezonid. Budezonid to syntetyczny, niehalogenowy glikokortykosteroid o bardzo silnym działaniu przeciwalergicznym i przeciwzapalnym. Jest skuteczny zarówno w chorobach przewlekłych (np. astmie i przewlekłej obturacyjnej chorobie płuc [POChP]), jak i w stanach nagłych (np. zaostrzeniu chorób przewlekłych, ostrym zapaleniu krtani). W artykule przedstawiono typowe przykłady klinicznego zastosowania wziewnego budezonidu w ostrym podgłośniowym zapaleniu krtani (zespół krupu, pseudokrup), w zaostrzeniach POChP oraz astmie oskrzelowej. We wszystkich tych przypadkach budezonid okazał się skutecznym i bezpiecznym lekiem.

Zaćma - krajobraz po roku pandemii

Marek Rękas

Normalnie w Polsce co roku operuje się ok. 350 tys. pacjentów i mniej więcej tyle samo diagnoz zostaje postawionych. W 2020 r. przeprowadziliśmy w Polsce ok. 120 tys. operacji zaćmy mniej niż 2019 r., to oznacza spadek o prawie 30% (w Europie był on dwukrotnie mniejszy i wyniósł ok. 15%) i tendencja spadkowa utrzymywała się do kwietnia bieżącego roku.

Okulistyka dziecięca kompendium dla lekarzy specjalizujących się w okulistyce i lekarzy innych specjalności

Marek Prost, Ewa Oleszczyńska-Prost

Pojawiająca się na rynku wydawniczym pozycja o charakterze monografii poświęconej w całości praktycznym aspektom budowy i czynności narządu wzroku u dzieci wypełnia istniejącą niszę w naszej rodzimej literaturze. Na podstawie dostępnej wiedzy, ale - i przede wszystkim - bardzo bogatego doświadczenia klinicznego autorów omówiono specyfikę budowy i rozwoju narządu wzroku u dzieci oraz zwrócono uwagę na praktyczne aspekty badania okulistycznego. W części klinicznej w przejrzysty, usystematyzowany sposób przedstawiono pełny zakres zmian chorobowych wieku dziecięcego i wzbogacono je imponującą dokumentacją fotograficzną. Oprócz problemów diagnostycznych autorzy prezentują najnowsze możliwości leczenia farmakologicznego oraz chirurgicznego. Szczególnej uwadze polecamy rozdział poświęcony rozpoznaniu i leczeniu zeza wieku dziecięcego. Monografia ta powinna znaleźć się w biblioteczce każdego lekarza zajmującego się problemami okulistyki, nie tylko wieku dziecięcego. Przystępny sposób omówienia poszczególnych zagadnień ułatwi także wykorzystanie jej przez lekarzy innych specjalności.

Depresje u mężczyzn

Monika Talarowska

Subtelne różnice biologiczne i uwarunkowania społeczno-kulturowe sprawiają, że obraz męskiej depresji różni się od kobiecej. Zauważenie tych różnic ma istotny aspekt terapeutyczny. Książka przybliża obraz depresji męskiej, podkreślając nie tylko to, co różni ją od kobiecej, lecz także to, co ważne w tej chorobie. Publikacja omawia przyczyny biologiczne i psychologiczne koncepcje męskiej depresji oraz wskazuje skuteczne formy pomocy. Co istotne i niełatwe do osiągnięcia, została napisana w sposób zarówno rzetelny naukowo, jak i osobisty, autorski. Monografia jest cennym źródłem wiedzy zarówno dla lekarzy, psychoterapeutów, jak i dla wielu osób niezwiązanych z medycyną.

Cukrzyca i depresja pod redakcją Agaty Szulc

Agata Szulc

Monografia Cukrzyca i depresja pod redakcją prof. Agaty Szulc dostarcza naukowych informacji na temat rozpoznawania depresji, patofizjologii tej choroby oraz czynników ją wyzwalających. Autorzy zwracają uwagę na silne związki depresji z cukrzycą typu 2, a także z tkanką tłuszczową jako przyczyną zaburzeń procesów immunologicznych i zapalnych oraz odnoszą się do metabolicznego podtypu depresji. Opracowanie to prezentuje aspekty kliniczne oraz możliwości ich przełożenia na codzienną praktykę terapeutyczną. Omawia także zasady farmakologicznego leczenia depresji u pacjentów z cukrzycą i meandry funkcjonowania psychologicznego osób z zaburzeniami depresyjnymi chorujących na cukrzycę. Jednym z głównych walorów monografii jest jej interdyscyplinarność - Autorzy omawiają obie choroby pod kątem zaburzeń patofizjologicznych i psychicznych, ich wpływu na funkcje poznawcze oraz interakcji farmakologicznych. Odbiorcami książki mogą być nie tylko pracownicy służby zdrowia, lecz także studenci kierunków medycznych, psychologicznych, społecznych oraz osoby, które zawodowo osobiście stykają się z następstwami obu schorzeń.

Rozpoznawanie i leczenie depresji i zaburzeń lękowych w praktyce lekarza POZ

Bartosz Sapilak, Anna Antosik-Wójcińska

Zaburzenia depresyjne i lękowe to współcześnie najczęstsze przewlekłe schorzenia psychiatryczne, których rozpoznawanie i leczenie leżą w kompetencjach lekarzy rodzinnych. Mają oni największe szanse, by wychwycić objawy choroby, zdecydować o inicjacji terapii, a w trudnych przypadkach skierować chorego do specjalisty. Depresja to choroba ogólnoustrojowa rzutująca na całą sferę życia pacjenta i jego rodziny, w tym symptomatologię schorzeń somatycznych (zespoły bólowe, stenokardia, zaburzenia rytmu i dolegliwości gastryczne). Chorobę tę należy leczyć na wczesnym jej etapie. Poważnym błędem jest zarówno zlekceważenie objawów, jak i zachowawcze kierowanie wszystkich chorych na konsultację specjalistyczną, bez uprzedniej próby rozpoczęcia terapii. Duża grupa pacjentów zwyczajnie z tej opcji nie skorzysta i pozostanie bez leczenia.

Opieka nad osobą z otępieniem. Porady i ćwiczenia usprawniające pamięć

Tadeusz Parnowski

Poradnik Profesora Tadeusza Parnowskiego, przeznaczony dla opiekunów osób z otępieniem, składa się z dwóch części. Pierwsza omawia trudne zachowania chorego i możliwe reakcje, wskazuje, jak wzorcowo komunikować się z chorym, zawiera także szereg cennych wskazówek dotyczących codziennej opieki nad chorym. Druga część składa się z różnorodnych ćwiczeń-łamigłówek przeznaczonych dla chorego, których zadaniem jest usprawnienie funkcji poznawczych.

Optymalizacja terapii hipotensyjnej na przykładzie opisu przypadku pacjenta

Bartosz Krzowski, Paweł Balsam

Nadciśnienie tętnicze to jeden z najważniejszych czynników ryzyka chorób sercowo-naczyniowych. Obecnie dostępnych jest szereg opcji terapeutycznych pozwalających w znaczącej większości przypadków uzyskać odpowiednią kontrolę choroby. Warto pamiętać, że nadciśnienie tętnicze to choroba często postępująca, a co za tym idzie - wymagająca regularnych korekt w zakresie farmakoterapii. Dzięki temu istnieje możliwość zmniejszenia ryzyka wystąpienia groźnych zdarzeń niedokrwiennych w przyszłości.

Piękno i seks. Seks i piękno

Agnes Frankel. Robert Kowalczyk

Piękno wydaje się wyłącznie kategorią estetyczną – uwarunkowaną określonymi kryteriami tego, co jest piękne, a co brzydkie, a zatem tego, co w perspektywie moralnej staje się wartością, czymś godnym pożądania, czymś, do czego należy dążyć. Piękno jest jednak także – i nie wolno o tym zapominać – kategorią kulturową, a zatem płynną, zmieniającą się w czasie, uzależnioną od różnych uwarunkowań związanych ze specyfiką konkretnej kultury. Tymczasem często możemy obserwować absolutyzację aktualnych kategorii piękna i uznawanie go za ponadczasowe kryterium tego, co pożądane, także w wymiarze seksualnym.

Fakty i mity na temat buprenorfiny

Magdalena Kocot-Kępska

Opioidy są podstawowymi, skutecznymi lekami w terapii bólu ostrego i przewlekłego o umiarkowanym i dużym natężeniu, nie tylko w chorobach nowotworowych, ale także w bólach pochodzenia nienowotworowego. Nawet przy podobnych rodza jach czy natężeniu bólu występują indywidualne różnice między pacjentami pod względem skutecznej dawki i ryzyka wystą pienia określonych działań niepożądanych. Wybór analgetyku opioidowego w praktyce opiera się na wiedzy na temat różnic między poszczególnymi lekami, w tym dotyczących powinowactwa do poszczególnych typów receptorów opioidowych, siły działania analgetycznego, właściwości fizykochemicznych, a także, co ważniejsze w klinice, profilu bezpieczeństwa i skuteczności w poszczególnych zespołach bólowych. Buprenorfina zajmuje ważne miejsce w medycynie bólu ze względu na unikalny profil bezpieczeństwa na tle innych leków opioidowych. Obejmuje on efekt pułapowy w stosunku do depresji oddechowej i euforii, brak kumulacji w przypadku niewydolności nerek, działanie antyhiperalgetyczne, mniejsze ryzyko tachyfilaksji, nadużywania, immunosupresji oraz wpływu na funkcje seksualne w stosunku do morfiny czy fentanylu.

Zastosowanie winpocetyny w zawrotach głowy nieukładowych u pacjenta z wielochorobowością. Opis przypadku

Joanna Bielewicz

Zawroty głowy nieukładowe to częsta dolegliwość w populacji osób starszych, mająca negatywny wpływ na jakość ich życia. Ważnym problemem stają się u osób z wielochorobowością, przyjmujących wiele leków. Ograniczają zdolność samodzielnego funkcjonowania oraz mogą powodować upadki, a w ich następstwie złamania kości i urazy głowy. Pacjent z zawrotami głowy nieukładowymi wymaga szczegółowej i wielokierunkowej diagnostyki. Ze względu na subiektywność i niecharakterystyczność zgłaszanych dolegliwości zlecane badania mają na celu wykluczenie zagrażających życiu i zdrowiu schorzeń lub znalezienie przyczyny potencjalnie uleczalnej. Wybór leczenia powinien uwzględniać prawdopodobny powód dolegliwości i możliwy wpływ na inne schorzenia bądź przyjmowane leki. Stosowanie winpocetyny w monoterapii lub terapii skojarzonej jest propozycją leczenia wartą rozważenia w populacji osób starszych z wielochorobowością.

Rehabilitacja po udarze mózgu

Marcin Szwajnoch

Rehabilitacja - zaraz po właściwym rozpoznaniu i leczeniu - to kluczowy element w powrocie do pełnej lub częściowej sprawności u pacjentów po udarach. Zgodnie z podpisaną przez Polskę Deklaracją Helsingborską wczesną rehabilitacją powinni zostać objęci wszyscy pacjenci po udarach. Niestety z różnych powodów nadal nie zawsze się to udaje. Poradnik Rehabilitacja po udarze mózgu - opracowany przez magistra fizjoterapii Marcina Szwajnocha - ma na celu próbę przyczynienia się do poprawy tych statystyk. Odpowiada na najważniejsze pytania nasuwające się opiekunom oraz samemu pacjentowi po incydencie udarowym. Poradnik został przygotowany w taki sposób, aby oprócz odpowiedzi dawać także praktyczne wskazówki dotyczące ćwiczeń. Adresowany jest zarówno do opiekunów i samych pacjentów po incydentach udarowych, jak i specjalistów - ma na celu usystematyzowanie wiedzy i ułatwienie komunikacji z pacjentem.

Stosowanie tadalafilu w zaburzeniach erekcji u pacjentów z chorobami sercowo-naczyniowymi

Aleksandra Skwarek, Krzysztof Ozierański

Zaburzenia erekcji są problemem częstym, lecz niedostatecznie rozpoznawanym i leczonym. Częstość ich występowania jest większa w grupach pacjentów obciążonych czynnikami ryzyka sercowo-naczyniowego oraz z rozpoznaną chorobą sercowo-naczyniową. Zaburzenia erekcji stanowią swoisty objaw postępującej dysfunkcji śródbłonka i zaburzeń krążenia w obrębie naczyń tętniczych. Inhibitory fosfodiesterazy 5 stanowią skuteczną grupę leków, gdyż hamują patofizjologiczne mechanizmy leżące u podstaw zaburzeń erekcji. Bezpieczeństwo tych leków udowadniają liczne badania naukowe oraz wieloletnie doświadczenia w ich stosowaniu. Tadalafil jest znanym lekiem z tej grupy, który wyróżnia się niższą częstością działań niepożądanych, dłuższym czasem działania oraz możliwością przyjęcia leku niezależnie od posiłku. Po uwzględnieniu chorób współistniejących, dotychczasowej farmakoterapii oraz preferencji pacjenta w większości przypadków możliwa jest skuteczna terapia zaburzeń erekcji inhibitorami fosfodiesterazy 5.

Postępowanie w nietrzymaniu moczu u kobiet z pęcherzem nadaktywnym w codziennej praktyce urologa

Tomasz Wiatr, Piotr Chłosta

Nietrzymanie moczu powszechnie występuje wśród kobiet i istotnie przyczynia się do obniżenia jakości ich życia. Dostępnych jest wiele skutecznych metod leczenia najczęstszych rodzajów nietrzymania moczu (wysiłkowego, związanego z parciem naglącym i mieszanego) w formie modyfikacji stylu życia, technik behawioralnych, farmakoterapii i procedur małoinwazyjnych. Większość kobiet odnosi korzyść po zastosowanym leczeniu, a nietrzymanie moczu nie musi być nieuniknioną częścią procesu starzenia. Aby zmaksymalizować szanse na skuteczne leczenie, kluczowe jest dostosowanie podejścia terapeutycznego do celów i oczekiwań pacjenta oraz ocena potencjalnych skutków ubocznych, kosztów i spodziewanych korzyści. Istnieje wiele wyzwań związanych z leczeniem nadaktywnego pęcherza u starszych kobiet, takich jak: zaburzenia czynnościowe i poznawcze, choroby współistniejące, polipragmazja, niedobór estrogenów, które należy wziąć pod uwagę przy wyborze optymalnej terapii. Niniejszy przegląd przedstawia obecną wiedzę na temat związanych z wiekiem zmian w funkcjonowaniu pęcherza i proponuje rozwiązania kliniczne w postępowaniu z pęcherzem nadreaktywnym u starszych pacjentek.