Pruska elita władzy na Górnym Śląsku (1871-1918)

Książka przybliża elity władzy na pruskim Górnym Śląsku (rejencji opolskiej) w okresie trwania Cesarstwa Niemieckiego (1871-1918): prezydentów rejencji opolskiej, landratów (starostów powiatowych) oraz nadburmistrzów. Autor opisuje praktykę wykonywania przez członków tej elity swoich obowiązków służbowych, dokonuje socjohistorycznej analizy ilościowej i jakościowej grupy wyższych urzędników, przedstawia i ocenia wpływ administracji na specyficzne dla Górnego Śląska procesy i zjawiska. Autor weryfikuje w ramach pracy tezę zakładającą, że rejencja opolska ze względu na to, że była szczególnym w zarządzaniu terenem, wymagała pod pewnymi względami specjalnego doboru osób piastujących ważne stanowiska administracyjne.

Teodora Prodromosa "Przygody Rodante i Dosyklesa"

Marcin Cyrulski

W XII wieku, w Konstantynopolu na dworze Komnenów powstały cztery romanse (trzy zachowane w całości i jeden znany jedynie we fragmentach). Jednym z tych romasnów jest właśnie dzieło Teodora Prodromosa, najsłynniejszego pisarze swojej epoki, Przygody Rodante i Dosyklesa. W dziewięciu księgach autor przedstawił dzieje miłości dwójki zakochanych bohaterów, którzy po niezwykłych przygodach i rozdzieleniu, w końcu znów są razem. Pod pozorem błahej opowieści kryje się dzieło pełne retorycznego kunsztu i aluzji do czasów współczesnych autorowi.

Romanica Silesiana. No 8. T. 2: Costruzioni di genere / Construcciones de género

red. Krzysztof Jarosz, współudz. Aneta Chmiel, Ewelina Szymoniak

Motywem wiodącym prezentowanego numeru Romanica Silesiana jest problematyka gender, wciąż wywołująca także w środowisku akademickim żywe dyskusje, o czym świadczy wyjątkowo duża liczba zgłoszonych  do przyjętego tematu szkiców. Z tego też względu numer obejmuje dwa tomy, w których artykuły uporządkowano według kryterium językowego: tom 1 zawiera teksty francuskie i angielskie, tom 2 – hiszpańskie i włoskie. Wśród przedstawionych w niniejszym numerze zagadnień, podejmowanych w kontekście literaturoznawstwa, historii sztuki oraz antropologii kultury,  można wyróżnić kilka grup tematycznych, takich jak: płeć w debatach parlamentarnych i dyskursie prawnym, gender jako pojęcie socjologiczne, koncept abiektu i cielesności, erotyki i seksualności, konstrukcje kobiecości i męskości, transgresja norm społeczno-kulturowych i obyczajowych.

Media lokalne Śląska Cieszyńskiego. Historia i współczesność

Monika Kornacka-Grzonka

Monografia stanowi swoiste kompendium wiedzy o mediach lokalnych Śląska Cieszyńskiego, który należy do historyczno-kulturowych regionów współczesnej Polski o silnie zaznaczającej się do dnia dzisiejszego tożsamości. Praca nie tylko porządkuje, lecz również poszerza stan wiedzy o kształtowaniu się i funkcjonowaniu rynku mediów lokalnych tego interesującego regionu. Ma także swoistą użyteczność praktyczną przede wszystkim dla działaczy i urzędników samorządu terytorialnego oraz regionalistów, a także dla studentów dziennikarstwa i komunikacji społecznej oraz politologii i socjologii. (na podstawie fragmentu recenzji)   Monika Kornacka-Grzonka, doktor, adiunkt w Instytucie Nauk Politycznych i Dziennikarstwa UŚ. Jej zainteresowania naukowe koncentrują się wokół komunikowania lokalnego i mediów lokalnych (ze szczególnym uwzględnieniem lokalnych mediów internetowych), tożsamości i podmiotowości społeczności lokalnych oraz nowych mediów. W 2014 wyróżniona przez JM Rektora UŚ za osiągnięcia naukowe i działalność popularnonaukową. Zwyciężczyni dziewiątej edycji konkursu Polskiego Towarzystwa Komunikacji Społecznej na Najlepszą Pracę Doktorską z zakresu Nauk o Mediach i Komunikacji Społecznej DOKTORAT ’16. Wybrane publikacje: – Rola mikroregionalnych portal internetowych w samorządowych kampaniach wyborczych 2010-2014, „Polityka i Społeczeństwo” 2017, nr 1(15), ISSN 1732-9639 – Lokalne portale internetowe – przyszłość komunikowania medialnego na poziomie lokalnym, „Studia Politicae” 2017, nr 18, ISSN 1895-3492 – Lokalne media internetowe – transgraniczne czy przygraniczne? Przypadek Cieszyna, „Pogranicze. Polish Borderland Studies” 2017, T. 5, nr 3  (Pogranicze w mediach, media na pograniczu), ISSN 2353-3781 – Trudna miłość? O relacjach między lokalnymi mediami tradycyjnymi a internetowymi w społeczności lokalnej, „Rocznik Prasoznawczy” 2017, nr 11, ISSN 1897-5496 [02.10.2018]

Monstruarium nowoczesne

Książka Monstruarium nowoczesne podejmuje temat potworności we współczesnej kulturze. Za cel bierze sobie analizę pięciu najpopularniejszych monstrów kultury nowoczesnej: wampirów, zombie, duchów / widm / zjaw, obcych oraz cyborgów / androidów. We wszystkich przypadkach odczytuję potworne figury jako swego rodzaju de-monstracje konkretnych lęków (ale i pragnień) społecznych, politycznych, gospodarczych czy kulturowych, które rozbudzają nowoczesną wyobraźnię, tworząc historie o zagrażających jej monstrach. Książka adresowana jest do osób zainteresowanych badaniami nad potwornością (studentów i wykładowców rozmaitych kierunków), ale również popkulturą, bowiem podstawę do analizy stanowią klasyki literatury grozy, jak również popularne filmy, seriale i teledyski. Monstruarium nowoczesne jest więc zarówno opowieścią o potworach, ale także o tym, jak kultura popularna i nowoczesne media opowiadają o monstrach. Cechą wyróżniającą tę pracę są liczne odwołania do najnowszych tekstów popkultury. Wersja elektroniczna zmieniona

Moccus. Dzik w wierzeniach starożytnych Celtów

Agnieszka Bartnik

Praca przedstawia problematykę dzika w wierzeniach Celtów w okresie od VI wieku p.n.e. do IV wieku n.e. Omówione zostały przejawy kultu dzika w Europie Środkowej, na Wyspach Brytyjskich i w Galacji w Azji Mniejszej. Na bazie zachowanego materiału źródłowego wskazano kulty i obrzędy, w których zwierzę to odgrywało kluczową rolę. Ślady kultu dzika odnaleziono na wszystkich terenach zajmowanych kiedyś przez plemiona celtyckie. Olbrzymie znaczenie tego zwierzęcia można zaobserwować, analizując sagi celtyckie, w których występują nadprzyrodzone dziki. Przebadany materiał jednoznacznie wskazuje, że dzik stanowi jedno z najważniejszych celtyckich świętych zwierząt, które czczono w starożytności. Publikacja jest adresowana do osób zainteresowanych tematyką celtycką, a szczególnie kwestiami dotyczącymi wierzeń oraz symboliki, zarówno do naukowców badających wspomnianą problematykę, jak i do studentów chcących zapoznać się z niektórymi aspektami wierzeń plemion celtyckich.

Profilaktyka zachowań ryzykownych młodzieży w środowiskach defaworyzowanych społecznie

Książka skupia się na analizie zagadnień związanych z profilaktyką zachowań ryzykownych młodzieży na terenach defaworyzowanych społecznie. W części teoretycznej autor dokonuje prezentacji obszarów defaworyzowanych społecznie, a także zagadnień teoretycznych związanych z profilaktyką zachowań ryzykownych. Nawiązuje przy tym do obowiązujących koncepcji teoretycznych. Istotną część książki stanowi przedstawienie wyników badań - analizy potrzeb, możliwości i ograniczeń w zakresie realizacji systemowych rozwiązań z zakresu profilaktyki zachowań ryzykownych w środowiskach defaworyzowanych społecznie. W końcowej części publikacji zamieszczono model Modułowego Systemu Profilaktyki Zachowań Ryzykownych stanowiący propozycję usprawnień w zakresie profilaktyki społecznej.

Edukacja przez słowo - obraz - dźwięk

Tytuł tomu, Edukacja przez słowo ‒ obraz ‒ dźwięk, wyznacza szerokie spektrum zainteresowań z zakresu teorii i praktyki dydaktycznej w odniesieniu do przeróżnych tekstów audiowizualnych. Autorzy opisują edukacyjny potencjał: filmu (fabularnego, dokumentalnego, animowanego), literatury w relacji z ekranizacjami, dzieł sztuki mediów, telewizji i przekazów popkulturowych. Słowa, obrazy i dźwięki są bowiem źródłem refleksji, pobudzają odbiorców – zwłaszcza młodych – do nadawania im znaczeń, są nośnikiem wartości społecznych. Dlatego też badacze akademiccy, nauczyciele i animatorzy kultury tak chętnie sięgają w swoich działaniach edukacyjnych po szeroko rozumiane media, które stają się nie tylko obiektem studiów (analizy, interpretacji, opisu), ale też inspiracją dla aktywności twórczych – przetwarzania i zmiany wyjściowych tekstów. Co bardzo interesujące, zebrane w tomie artykuły odsłaniają podejścia przedstawicieli różnych dyscyplin. Są tu zarówno głosy polonistów, filmo- i medioznawców, jak i pedagogów i psychologów – a zatem zagadnienie edukacji medialnej, zaprezentowane z różnych perspektyw, zyskuje wiele wymiarów.

25 lat transformacji w krajach Europy Środkowej i Wschodniej

Każda rocznica związana z procesem zmian systemowych w krajach Europy Środkowej i Wschodniej jest doskonałą okazją do zbilansowania przekształceń demokratycznych i oszacowania naszych perspektyw. Badaczy niepokoją jednak braki terminologiczne, a właściwie ich bogactwo. Definicji transformacji jest bowiem prawie tyle, ilu jest tranzytologów. Mało też ukazało się dotychczas publikacji naukowych dotyczących tendencji odwrotnych lub ograniczających demokratyzację, które bezsprzecznie mają miejsce w krajach posocjalistycznych. Odwracamy od nich wzrok, łudząc się, że zmiany konstytucyjne, instytucjonalne i wolny rynek rozwiążą wszelkie nasze problemy. Uproszczenia powodują, że wciąż trwa spór o początek transformacji i jej zakończenie. Autorzy starają się część tych "białych plam" uzupełnić. Waga tego problemu jest wszak o tyle duża, bowiem proces transformacji jest wciąż niedokończony. W pracy poruszane są tematy badawcze: Demokracja, jako forma sprawowania władzy - zarys problematyki (Kuba Przewoźnik); Stan demokracji samorządowej w Polsce. Jej stan i perspektywy (Marek Barański); Ewaluacja samorządu lokalnego w Polsce w okresie transformacji (Mariusz Dyduch); Koalicja wyborcza jako platforma gwarantująca sukcesy wyborcze na przykładzie wyborów parlamentarnych w latach 1991-2011 w Polsce (Marek Tyrał); Program Rozwoju Subregionu Południowego na lata 2007-2013 jako narzędzie prowadzenia polityki rozwoju w województwie śląskim (Magdalena Goryczko); Kształtowanie się kategorii rodzin partyjnych w Czechach, Polsce, Słowacji i Węgrzech w perspektywie 25 lat demokratyzacji (Sebastian Kubas); 25 lat procesu transformacji samorządu lokalnego w Federacji Rosyjskiej (Barbara Porębska-Maciołek); Geneza i postęp partii politycznych na Ukrainie oraz Polsce: od eksperymentu komunistycznego do okresu reform demokratycznych (Natalia Rudakiewicz); Ukraińska droga do demokracji. Pierwsza dekada budowy niepodległej Ukrainy (Dawid Kania); Próby rozwiązania kryzysu kosowskiego przez mocarstwa zachodnie i Rosję w okresie tranzycji Republiki Serbii w latach 1998-1999 (Jerzy Wiśniewski); Badania i analizy o transformacji. Problematyka środkowo i wschodnioeuropejska wybranych francuskich think tanków (Mateusz Hudzikowski). Publikacja ma charakter interdyscyplinarny. Podzielona jest na dwie części: w pierwszej jest mowa o nowym systemie politycznym w Polsce, a w drugiej o zmianach systemowych w europejskich krajach posocjalistycznych. Może być ona interesująca dla szerokiego spektrum odbiorców, zwłaszcza studentów nauk społecznych, polityków, samorządowców, dziennikarzy.

Henryk Kocój. Bibliografia z okazji dziewięćdziesiątych urodzin Profesora

red. Maciej Kucharski, Dariusz Nawrot, Dariusz Rolnik

Praca jest zestawieniem bibliografii Henryka Kocója, zawiera też jego życiorys naukowy oraz zestawienie nazwisk doktorantów Profesora.

Chwycić języka, czyli z sekretów polszczyzny (z wizytą na antenie Polskiego Radia Katowice)

Agnieszka Piela

Prezentowana książka pomyślana została jako źródło ciekawostek językowych. Jest ona pokłosiem przygotowywanych przez autorkę charakterystyk wybranych z zasobów polszczyzny wyrazów i utartych konstrukcji słownych na potrzeby wystąpień przed radiową publicznością audycji Redaktor Agnieszki Strzemińskiej Słowa i słówka. Chwycić języka, czyli z sekretów polszczyzny… obejmuje 104 szkice traktujące o tajemnicach ojczystej mowy. Opracowanie zawiera różnorodny materiał językowy. Agnieszka Piela opisuje słowa, które mocno intrygują samym swoim brzmieniem, np.: absztyfikant, fidrygałki, safanduła, oraz frazeologizmy, które mieszczą w swoim składzie jakiś enigmatyczny wyraz, np.: brać na spytki, nudy na pudy, śmiać się w kułak. Oprócz tego autorka uwagę kieruje na leksemy z pozoru zupełnie zwyczajne, np.: dworzec, przeciąg, rosół – te, jak się okazuje, również skrywają jakiś językowy sekret. Badany zbiór leksemów i połączeń wyrazowych jest bazą do obserwacji zjawisk, których dotykają formy językowe w perspektywie czasowej. W publikacji wiele miejsca poświęcono dawnym obyczajom, a liczne odwołania do tekstów literackich i kulturowych nie tylko ubarwiają wykład, lecz także pozwalają lepiej zrozumieć język naszych przodków i współczesną polszczyznę. Kompozycja pracy pozwala na dwojaki sposób lektury książki: albo od deski do deski, albo poszczególnych jej części – tych, które w danej chwili najbardziej czytelnika interesują. Każda bowiem opowiastka językowa stanowi zamkniętą całość.

Koleżanki z Birkenau. Esej o pamiętaniu

Halina Rusek

Osią przewodnią książki są spisane i opowiedziane przeżycia trzech młodych kobiet zamkniętych na dwa lata w obozie koncentracyjnym Auschwitz-Birkenau. Lektura ich opowieści, notatek i listów rodzi pytanie nie tylko o to, jakie siły trzeba w sobie znaleźć, żeby przeżyć próby unicestwienia człowieczeństwa, ale także o to, jak kształtuje się sposób postrzegania świata i jak kreuje się tożsamość człowieka,, który zderzył się z formułą obozu koncentracyjnego, opartą na pozbawianiu ludzi wszelkich praw, a nawet ich eksterminacji. Zamiarem autorki jest  przeniknięcie z przekazem utrwalonym w opowieściach tytułowych Koleżanek do jak  najszerszych  kręgów odbiorców, do sfery publicznej, do świadomości także, a właściwie przede wszystkim tych, których sposób myślenia sytuuje się daleko od naukowego.

Wybuch wyobraźni. Poezja Anny Świrszczyńskiej wobec reprodukcji życia społecznego

Katarzyna Szopa

Niniejsza monografia poświęcona jest kwestii społecznej reprodukcji w poezji Anny Świrszczyńskiej. W odczytaniu Katarzyny Szopy feministyczny światopogląd poetki jest wykwitem epoki, którą charakteryzowała złożona dynamika społecznych zmian i politycznych napięć zarówno w skali lokalnej, jak i globalnej. Odczytanie twórczości Świrszczyńskiej z perspektywy feminizmu społecznej reprodukcji pozwala w pełni uwidocznić owe napięcia oraz wyłuskać z jej twórczości wyobrażeniowy projekt świata bez krzywd i cierpienia, oparty na radykalnej potrzebie rozszerzania solidarności ze wszystkimi grupami marginalizowanymi. Twórczość Świrszczyńskiej jest świadectwem rozwoju i obecności drugofalowego projektu emancypacyjnego w PRL-u i skłania tym samym do ponownej refleksji nad twórczością literacką tamtej epoki.

(Nie)zapomniany czar arcydzieł. Anonim, Barańczak, Camus...

Marek Piechota

Punktem wyjścia do szczegółowych rozważań Autora o treściach komparatystycznych, dotyczących wzajemnych wpływów europejskiej dawnej i najnowszej kultury literackiej, jest przekonanie, że w znakomitej większości arcydzieł polskich i światowych rozmaite wątki dają się identyfikować – mniej lub bardziej precyzyjnie – z tradycją rzymską jako jej kolebką. Autora zachwyca nieprzemijający urok pierwszych zdań arcydzieł (choć nie zawsze to, co utrwaliło się w pamięci pokoleń w istocie jest pierwszym zdaniem dzieła), niepokoi tendencja do okrawania rozległych wcześniejszych myśli pisarzy do wyrwanych z kontekstu coraz krótszych kilkuwyrazowych frazesów. W tonacji eseistyczne, zatem przystępnej dla Czytelnika, Autor pisze także o arcydziełach kultury polskiej i światowej, o Rękopisie znalezionym w Saragossie Jana Potockiego i Dżumie Alberta Camusa, o inwokacji Pana Tadeusza Adama Mickiewicza i Zemście Fredry, o Mistrzu i Małgorzacie Michaiła Bułhakowa i Wojnie żydowskiej Liona Feuchtwangera, o pewnym motywie wziętym z Homera w noweli filmowej, scenariuszu i filmie Góry o zmierzchu Krzysztofa Zanussiego oraz o zapomnianym Bogactwie Wandy Miłaszewskiej, o tęsknocie za trzynastozgłoskowcem Wisławy Szymborskiej i romantycznym źródle frazy tytułowej Kamień na kamieniu Wiesława Myśliwskiego, pisze z przekonanie, że  „Sonet nie umiera nigdy” i ukazuje na tle tradycji wśród współczesnych odnowicieli gatunku Stanisława Barańczaka i Tadeusza Kijonkę. Książka powinna zainteresować nie tylko studentów kierunków humanistycznych, ale wszystkich miłośników dobrej literatury, szukających w arcydziełach wiedzy o świecie i sobie, przeżyć innych niż te, których dostarczają Muzy nienastawione na pismo.

Zagadnienia prowadzenia zespołów muzycznych współczesnego rynku kultury

red. Izabella Zielecka-Panek

Publikacja to zbiór artykułów poświęconych zagadnieniom prowadzenia zespołów muzycznych, osadzonego w realiach współczesnego rynku kultury. Celem publikacji jest wymiana myśli naukowej, doświadczeń artystycznych  w poznawaniu, tworzeniu, propagowaniu różnorodnych kreacji dyrygenckich we współczesnym ruchu muzycznym. Omawia rolę dyrygenta jako twórcy, animatora, nauczyciela, wychowawcy ze szczególnym nastawieniem na aspekt edukacyjny. Przedstawia również merytoryczne i praktyczne arkana sztuki dyrygenckiej. Została również rozszerzona tematyko o sylwetki wybranych kompozytorów związanych ze śląskim ruchem kompozytorskim. Proponowana tematyka  przeznaczona jest zarówno dla dyrygentów, nauczycieli akademickich, instruktorów zespołów muzycznych, a także  dla studentów zainteresowanych prowadzeniem zespołów muzycznych.

Zdarzenie - technika - sztuka. Myślenie sztuki filmowej. Obserwacje

Jerzy Łukaszewicz

Seria: Sztuka Reżyserii. Sztuka Operatorska (1), ISSN 2720-1732   Sztuka filmowa kryje w sobie świat realny i rzeczywistość nieznaną, nieuchwytną, wskazując jednocześnie na to, co zakryte, niepoznane, umykające rygorom realności. Jednak granica między tymi dwiema sferami jest płynna i niewyraźna, ponieważ występuje między nimi stały przepływ: stale przedstawiane jest coś nowego i stale coś staje się niejasne, zasłonięte. O czym nie jest ta książka? Z pewnością nie manifestuje jedynie poprawnych poglądów estetycznych, nie odkrywa formuł tworzenia, nie demaskuje manipulacji formalnych, wreszcie nie prezentuje imperatywnych patentów artystycznych. Niniejsza monografia podejmuje jedynie próbę odpowiedzi na pytanie: jaki głębszy sens jest ukryty w działaniach twórcy filmowego?

-U-

Tadeusz Sławek

Pytamy w tej książce o to, jak możliwa jest filologia dzisiaj, którą rozumiemy w tej pracy dwojako: jako sposób radzenia sobie ze spiętrzeniem słów i - co za tym idzie - jako sposób radzenia sobie z rzeczywistością. Jest naszym przekonaniem, że filologia bada słowa, budzi język, aby uwrażliwić na ukryte, uśpione w nim znaczenia, na operacje językowe wprowadzające w błąd przez narzucanie do powszechnej akceptacji "prawd" rzekomo niekwestionowalnych, bo tworzących całościowy system i podtrzymaniu takiego systemu służących. Dlatego filologia jawi się nam jako umiejętność badania języka i jako sztuka bycia-razem. Zdejmujemy ze słów jedną warstwę po drugiej w nadziei, że pomogą nam dotrzeć do sedna, do serca, do istoty, choć droga ta nigdy się nie kończy. Są wielowarstwowe, i odkrycie tej wielowarstwowości jest zadaniem -U-.

Pieczęcie - typariusz i odcisk. Kulturowe i prawne odniesienia

Red. Tomasz Kałuski, Marcin Hlebionek, Piotr Pokora

Prezentowana pozycja porusza kwestie związane z typariuszami jako źródłami znacznie rzadziej analizowanymi w przeciwieństwie do odcisków. Należy podkreślić, że jako jedna z pierwszych podejmuje także tematykę dotyczącą pieczęci w szerokim kontekście kulturowym. Autorzy artykułów zwracają uwagę na wszechstronne oddziaływanie pieczęci na tej płaszczyźnie aż po współczesność, również w zakresie kultury masowej. Ponadto poruszany w publikowanej książce aspekt prawny, mimo że należy do tradycyjnego formularza badawczego, uwypukla obszary wciąż zaniedbane w badaniach.

Krytyka po literaturze

Krzysztof Uniłowski

Krytyka po literaturze jest ostatnią autorską książką Krzysztofa Uniłowskiego, historyka literatury i jednego z najważniejszych krytyków literackich ostatnich lat. W znakomity sposób łączy w sobie najlepsze cechy literaturoznawstwa akademickiego i dyskursu krytycznego. Podobnie atrakcyjne jest połączenie poruszanych w niej tematów: od komentarza do bieżącego życia literackiego, przez refleksję metakrytyczną i postsekularną (także odnoszącą się do gnostycyzmu), aż do interpretacji fantastyki i powieści historycznych. Tym samym Krytyka po literaturze podejmuje te zagadnienia, które zajmowały Krzysztofa Uniłowskiego od początku jego pisarskiej aktywności.

Obszar poradziecki w polityce zagranicznej Federacji Rosyjskiej

Anna Czyż

Publikacja odnosi się do miejsca, znaczenia i roli obszaru poradzieckiego w polityce zagranicznej Federacji Rosyjskiej po rozpadzie Związku Radzieckiego w 1991 roku. Jest to ważny i aktualny temat zwłaszcza w kontekście toczącej się w Ukrainie wojny. Federacja Rosyjska wykorzystuje wszystkie możliwe instrumenty oddziaływania, aby utrzymać kontrolę nad obszarem poradzieckim traktowanym jako wyłączna strefa rosyjskich wpływów i priorytetowy kierunek rosyjskiej polityki zagranicznej. Do głównych celów rosyjskiej polityki zagranicznej wobec tzw. bliskiej za-granicy zalicza się integrację polityczną, gospodarczą i wojskową tego obszaru pod przywództwem Rosji.

"Rzecznik historii rewolucyjnej". Henryka Rechowicza (1929-2004) życie publiczne i naukowe

Seria: Studia z Historii Najnowszej (1), ISSN 2956-6959 Książka jest jednym z ogniw dociekań nad uprawianiem badań historycznych w okresie Polski "ludowej" oraz karierami reprezentantów środowiska naukowego i stanowi rodzaj case study funkcjonowania środowiska zwolenników i realizatorów "nauki dworskiej". Odtworzono w niej przebieg kariery Henryka Rechowicza (urodzonego w Zagłębiu Dąbrowskim historyka i działacza PZPR): uwypuklony został najpierw błyskotliwy awans (m.in. objęcie eksponowanych stanowisk w środowisku naukowym województwa katowickiego), potem degradacja wynikająca z przynależności do grupy skupionej wokół "ekipy Gierka", a następnie powrót do pracy naukowej i akademickiej, dokonany w rzeczywistości schyłku PRL i początku III RP.

Studenci dzieciom bajki piszą. Bajki matematyczne. Część 1

Red. Renata Raszka, Małgorzata Bortliczek

Fragment recenzji autorstwa dr Barbary Nawolskiej: "Recenzowana książka jest zbiorem bajek matematycznych napisanych przez studentki pedagogiki przedszkolnej i wczesnoszkolnej, a opracowanych redakcyjnie przez Renatę Raszkę i Małgorzatę Bortliczek. [...] W fabułę bajek wplecione są matematyczne zadania tekstowe dla dzieci w wieku wczesnoszkolnym. Problematyka zadań dotyczy np. mierzenia długości (odległości, obwodów wielokątów), mierzenia czasu (czas zegarowy i kalendarzowy), dodawania i odejmowania liczb w aspekcie kardynalnym, by ustalić potrzeby bohaterów. [...] Dzięki rozwiązywaniu zadań zamieszczonych w bajkach uczeń mimochodem uczy się matematyki i dzięki temu nie stresuje się, tak jak to często bywa w przypadku dzieci nieodpornych emocjonalnie, w warunkach klasowo-lekcyjnych".

Promocja zdrowia w środowisku lokalnym. Założenia teoretyczne i praktyczne egzemplifikacje (perspektywa pedagogiczna)

Zagadnienia dotyczące zdrowia i promocji zdrowia przedstawione są w licznych publikacjach z zakresu medycyny, psychologii, socjologii, ekonomii i pedagogiki. Opisywane w nich treści koncentrują się wokół teoretycznych analiz związanych z ideą promocji zdrowia, i to najczęściej w odniesieniu do aktualnej wiedzy określonej dyscypliny naukowej. W niniejszej publikacji podjęto próbę zaimplementowania idei promocji zdrowia na użytek pedagogiki społecznej i określenia zadań pedagoga społecznego wobec lokalnych społeczności w zakresie pomnażania ich zdrowotnego potencjału. W literaturze przedmiotu znane są rozważania Prof. dr hab. Ewy Syrek na ten temat, jednak w niniejszym opracowaniu przedstawiono nie tylko teoretyczne ujęcie, ale również podjęto analizę dotychczasowych działań z zakresu promocji zdrowia na terenie województwa śląskiego. Aktywność badawcza powinna wyrażać się nie tylko w poznawaniu faktów, zjawisk i procesów, zarówno w odniesieniu do jednostek, jak i zbiorowości ludzkich, ale również na opisie faktów i zjawisk oraz przebiegu tych procesów, wyjaśnianiu i prognozowaniu przebiegu badanych zjawisk, poszukiwaniu związków przyczynowo - skutkowych lub statystycznych czy zdobywaniu danych użytecznych do konstruowania teoretycznej wiedzy pedagogicznej i wspomaganiu praktyki pedagogicznej, co też starano się uczynić w niniejszej publikacji. Niniejsza publikacja przeznaczona jest dla studentów pedagogiki, szczególnie pedagogiki zdrowia, ale również może znaleźć zastosowanie dla studentów kierunków pielęgniarstwa czy słuchaczy studiów podyplomowych z zakresu nauk pedagogicznych, socjologicznych, medycznych związanych ze zdrowiem publicznym. Jest również skierowana do przedstawicieli lokalnych samorządów, podejmujących inicjatywy prozdrowotne w lokalnych społecznościach i stanowić dla nich może pomocną lekturę w projektowaniu i realizacji przedsięwzięć z obszaru promocji zdrowia.

Ciao! Me uala? Perché i talamonesi cambiano il codice. Analisi cognitiva dell'alternanza e del cambio di codice tra l'italiano e il dialetto talamonese

Dominika Dykta

Publikacja stanowi efekt badań językoznawczych dotyczących dialektu charakterystycznego dla społeczności zamieszkującej Talamonę, małą miejscowość  we włoskich Alpach w regionie Lombardia. Celem interdyscyplinarnej analizy procesów zachodzących w języku mieszkańców miasteczka jest wyłonienie prawidłowości występowania zjawisk alternacji i zmiany kodu między językiem włoskim a dialektem, którym posługują się talamończycy. Czynnikami wpływającymi  w największym stopniu na zachowania językowe badanej grupy są: wiek, poziom wykształcenia, kariera zawodowa, silne emocje, stosunek do tradycji. Autorka wyjaśnia różnice między dialektologią włoską i polską, a następnie odpowiada na pytania: Czy mieszkańcy Talamony częściej mówią po włosku w pracy, a  dialektu używają w domu? Czy najstarsi członkowie społeczności przedkładają dialekt nad język włoski? Czy prawdą jest, że młodzież wstydzi się używania  dialektu i posługuje się wyłącznie językiem włoskim? Przedstawione obserwacje sposobu komunikacji  wybranej grupy badawczej wpisują się w dialog o stanie języka włoskiego, jego pochodzeniu  i ewolucji dialektu.