Zaufanie do systemów sztucznej inteligencji

Marek Jakubiak, Paweł Stacewicz

W prezentowanym wyborze tekstów zagadnienie zaufania podjęto w sposób możliwie aktualny i wszechstronny. Odnosi się to zarówno do kwestii ogólnych, wręcz filozoficznych, związanych z narzuceniem na sposób działania maszyn pewnych norm, które od wieków postulują etycy (np. Arystoteles); jak również do kwestii bardzo szczegółowych, osadzonych w kontekście bieżących zastosowań. W obszarze zastosowań uwypuklono kwestie tak różnorodne, jak zaufanie do systemów SI wspomagających edukację, projektowanie bezpiecznych miast przyszłości (tzw. smart cities) czy zaufanie do programów i systemów usprawniających funkcjonowanie różnego rodzaju organizacji. Spośród wielu czynników wzmacniających zaufanie do sztucznej inteligencji szczególny nacisk położono na dwa - skuteczność systemu połączoną z bezpieczeństwem użytkowników oraz jego poznawczą przejrzystość połączoną z umiejętnością zrozumiałego dla człowieka wyjaśniania podejmowanych przez system decyzji. Konkluzje autorów nie są jednolite. Niektórzy są optymistami, przekonując, że nawet najbardziej rozwinięta sztuczna inteligencja pozostanie czymś na kształt kontrolowanej przez człowieka "mechanicznej lalki". Inni są bardziej sceptyczni, licząc się z możliwością zaistnienia systemów sztucznych, które przypominają bardziej "mroczne widmo" - czyli skrajnie niebezpieczny dla człowieka artefakt, zdolny do przejęcia nad nim fizycznej i psychicznej kontroli.

Prognozowanie satelitarnego sygnału nawigacyjnego w lotnictwie cywilnym

Karolina Krzykowska-Piotrowska

W monografii podjęto próbę odpowiedzi na pytanie: jak ułatwić wybór techniki nawigacji operatorowi statku powietrznego, uwzględniając czynniki warunkujące dokładność, ciągłość, dostępność i wiarygodność sygnału satelitarnego. W rezultacie opracowano autorską metodę prognozowania wartości parametrów satelitarnego sygnału nawigacyjnego wykorzystywanego w transporcie lotniczym za pomocą sztucznych sieci neuronowych, uwzględniając wybrane warunki atmosferyczne. W metodzie zaproponowano trzy etapowy proces prognozowania sygnału, umożliwiając jednocześnie prowadzenie odrębnych badań dla każdego z etapów.   W opracowaniu przeanalizowano i oceniono przyczyny ograniczonego zastosowania systemów satelitarnych w lotnictwie, biorąc pod uwagę bariery w aspektach prawnych, ekonomicznych i technicznych; opisano wykorzystanie wnioskowania rozmytego do oceny wpływu warunków atmosferycznych na parametry nawigacyjnego sygnału satelitarnego; przeprowadzono weryfikację badań za pomocą statystycznej metody Hellwiga; zaproponowano prognozę wartości parametrów sygnału satelitarnego, a w ramach weryfikacji modeli porównano wyniki prognozy z rzeczywistymi danymi pochodzącymi z warszawskiej stacji pomiarowej.   Wnioski wynikające z przeprowadzonych badań wskazują na dalsze ich kierunki w obszarze rozwoju nawigacyjnych systemów satelitarnych. Zdaniem autorki powinny one koncentrować się wokół rozbudowy modeli rozmytych o nowe zmienne wejściowe dotyczące innych błędów sygnału, badania wartości parametrów sygnału satelitarnego w czasie rzeczywistym czy stworzenia dedykowanej aplikacji dla bezzałogowych statków powietrznych, automatycznie decydującej o wyborze techniki nawigacji.

Mechanika płynów w inżynierii i ochronie środowiska

Marek Mitosek

Mechanika płynów jest jednym z kluczowych działów klasycznej mechaniki i jest wykładana na większości kierunków kształcenia na politechnikach. W podręczniku zostały przedstawione podstawowe wiadomości oraz wybrane zagadnienia z mechaniki płynów, szczególnie istotne z punktu widzenia potrzeb studentów i inżynierów zajmujących się problematyką inżynierii i ochrony środowiska. Zawarty w książce materiał obejmuje, między innymi, zagadnienia z zakresu inżynierii sanitarnej (inżynierii komunalnej), budownictwa hydrotechnicznego, melioracji, ochrony wód i inżynierii gazowniczej. Podane przykłady liczbowe powinny przyczynić się do łatwiejszego i bardziej gruntownego opanowania materiału. Podręcznik jest przeznaczony przede wszystkim dla studentów wydziałów inżynierii i ochrony środowiska, na poziomie studiów inżynierskich, licencjackich i magisterskich oraz dla słuchaczy kursów podyplomowych.

Podstawy syntezy organicznej

Mieczysław Mąkosza, Michał Fedoryński

Skrypt został opracowany na podstawie wykładów o metodach syntezy organicznej, prowadzonych w ciągu ponad trzydziestu lat dla studentów Wydziału Chemicznego Politechniki Warszawskiej. Celem opracowania było przedstawienie obszernego materiału w taki sposób, by uwidocznić wewnętrzną logikę chemii organicznej, wykazać podobieństwo i analogie wielu reakcji i przedstawić podstawowe reguły decydujące o przebiegu reakcji. Cel ten można było osiągnąć jedynie porządkując materiał w oparciu o kryteria mechanistyczne. W oparciu o podstawowe elementy mechanizmów reakcji wykazano, że ogromna liczba różnych reakcji to warianty i szczególne przypadki niewielkiej liczby procesów podstawowych, których przebieg jest determinowany rodzajem i elementami budowy reagentów oraz warunkami. Takie podejście ułatwia opanowanie materiału, co jest istotne z uwagi na ograniczenia czasowe – na wykład przeznaczono początkowo 45 godzin, a następnie 30 godzin semestralnie. Materiał wykładu i skryptu został ograniczony do reakcji jonowych i rodnikowych, a nowe wydanie uzupełniono o omówienie reakcji pericyklicznych. Bardzo ważne grupy reakcji katalizowanych przez metale przejściowe oraz problemy stereokontroli przebiegu reakcji zostały pominięte. Autorzy mają nadzieję, że zastosowana klasyfikacja i uproszczone przedstawienie złożonych problemów reakcji organicznych pomoże studiującym w lepszym ich zrozumieniu tematu.

Zbiór zadań z podstaw mechaniki płynów w inżynierii chemicznej i procesowej

Antoni Rożeń

Książka zawiera zbiór 171 zadań z rozwiązaniami z takich działów mechaniki płynów, jak: statyka i kinematyka płynów, dynamika płynu doskonałego i rzeczywistego, opływ ciał, przepływy ściśliwe, pomiary lepkości i wydatku płynów, procesy mieszania i przetłaczania płynów oraz teoria podobieństwa zjawisk przepływowych. Każdy rozdział książki poprzedzony jest krótkim wprowadzeniem teoretycznym, mającym na celu przypomnienie najważniejszych informacji z danego działu mechaniki płynów. Na końcu książki podano literaturę źródłową, wykorzystaną w opracowaniu niniejszego skryptu, pozwalającą m.in. samodzielnie pogłębiać wiedzę z zakresu mechaniki płynów i zwiększać umiejętności jej praktycznego zastosowania zarówno podczas studiów, jak i później w praktyce zawodowej inżyniera.

Gospodarka nieruchomościami w planowaniu przestrzennym

Alina Maciejewska

Tom IX serii monografii naukowych Wydziału Geodezji i Kartografii Politechniki Warszawskiej „Gospodarka Przestrzenna”   W monografii omówiono zagadniania z zakresu gospodarki nieruchomościami oraz jej wpływ na kształtowanie polityki przestrzennej. Przedstawiono także problematykę związaną z tworzeniem baz danych na potrzeby gospodarki nieruchomosciami oraz katastru nieruchomości. Książka przeznaczona jest dla uczelni wyższch kształcących na kierunkach Geodezja i Kartografia, Gospodarka Przestrzenna, Administracja oraz Zarządzanie.

Zeszyt "Architektura" nr 16, Obrazy architektury. Reprezentacje idei architektonicznej w kontekście współczesnej kultury wizualnej

Krzysztof Koszewski

Obraz stanowi nie tylko nośnik i odzwierciedlenie idei architektonicznej – co jest przedmiotem rozważań w niniejszej książce – ale jest także tworzywem architektury, wpływając na jej fundamentalne cechy i kondycję. Prezentowana książka stanowi próbę zbliżenia dwóch światów, traktując przedstawienia idei jako swoistą oś dyskursu. Próba ta może być z pewnością uzupełniana, gdyż wspomniany obszar dotyczący wizualności i praktyk z nią związanych zmienia się dynamicznie i wciąż poszerza, zmieniając tym samym kontekst obrazów architektury.   Obrazy architektury, będące przedmiotem rozważań w kolejnych rozdziałach, spełniają trzy kryteria – są odbierane jako wrażenie wizualne, zostały wytworzone jako reprezentacja (nie jest to sam odbiór wizualny dzieła w przestrzeni) i pozostają skoncentrowane istotowo wokół projektowania, ukazując intencjonalnie jakiś aspekt dzieła architektury, które dopiero ma powstać.

Regulacja systemu elektroenergetycznego

Jan Machowski

W monografii omówiono poszczególne kryteria oceny niezawodności systemu elektroenergetycznego wykorzystywane w analizach statycznych i dynamicznych wykonywanych do celów planowania w różnych horyzontach czasowych (krótko-, średnio- i długookresowych). Opracowanie jest adresowane do studentów i doktorantów kierunków związanych z elektrotechniką i elektroenergetyką, a także specjalistów zajmujących się sieciami elektroenergetycznymi najwyższych i wysokich napięć oraz osób, które chcą poszerzyć lub uporządkować swoją wiedzę dotyczącą planowania rozwoju systemu elektroenergetycznego. Prezentowane, trzecie wydanie, zostało uatualnione i rozszerzone o (stustronicową) część dotyczącą odnawialnych źródeł energii.

Systemy fotowoltaiczne

Mariusz Sarniak

Energia promieniowania słonecznego jest obecnie jednym z najszybciej rozwijających się w Europie i na świecie odnawialnym źródłem energii, tzw. OZE1. Fotowoltaika (w skrócie – PV) jest stosunkowo nową interdyscyplinarną specjalnością naukową, która zajmuje się konwersją energii promieniowania słonecznego na energię elektryczną, będącą najbardziej użyteczną postacią energii. Fotowoltaika zajmuje się również urządzeniami technicznymi, wykorzystującymi tę konwersję do pozyskiwania energii elektrycznej. Termin fotowoltaika pochodzi od dwóch wyrazów: „foto” – oznaczającego światło, oraz „wolt” – od jednostki napięcia (od nazwiska Alessandra Volty). W monografii omówiono całokształt zagadnień związanych z budową i eksploatacją systemów PV.

Ochrona informacji i systemów teleinformatycznych w cyberprzestrzeni

Jakub Kowalewski, Marian Kowalewski

W skrypcie omówiono zagrożenia informacji i systemów teleinformatycznych, takich jak oprogramowanie złośliwe, cyberprzestępstwa i cyberterroryzm. Zaprezentowano różnorodne metody ochrony informacji przed zagrożeniami w cyberprzestrzeni, dzieląc je na metody administracyjno-organizacyjne, prawne i normalizacyjne, techniczne oraz fizyczne. Omówiono systemy monitorowania i reagowania na zagrożenia w cyberprzestrzeni, działania edukacyjne w zakresie bezpieczeństwa informacji i systemów teleinformatycznych oraz podstawy prawne ich ochrony. Przytoczono także informacje dotyczące zarządzania bezpieczeństwem organizacji.

Cyberbezpieczeństwo. Podejście systemowe

Jerzy Krawiec

Głównym celem publikacji jest przedstawienie problematyki dotyczącej cyberbezpieczeństwa z uwzględnieniem systemowego podejścia do tej problematyki, bazującego na normach międzynarodowych z zakresu bezpieczeństwa informacji. Celem dydaktycznym jest także przygotowanie absolwentów studiów do pełnienia menedżerskich funkcji w zakresie zarządzania cyberbezpieczeństwem oraz audytowania Systemu Zarządzania Bezpieczeństwem Informacji z uwzględnieniem technik audytu bezpieczeństwa informacji. W podręczniku przedstawiono ogólny model bezpieczeństwa informacji, klasyfikowanie informacji, zarządzanie ryzykiem w bezpieczeństwie informacji, zagrożenia internetowe, bezpieczeństwo systemów operacyjnych i bezpieczeństwo sieci. Zaprezentowano także typowe ataki na systemy informatyczne oraz sposoby ochrony tych systemów. Szczegółowo opisano problematykę systemowego podejścia do cyberbezpieczeństwa (bazując na Systemie Zarządzania Bezpieczeństwem Informacji wg normy IS O/IEC 27001) i przedstawiono kryteria wyboru zabezpieczeń takiego systemu. W podręczniku zawarto także metody pomiaru cyberbezpieczeństwa, podano metodologię prowadzenia testów penetracyjnych, wykaz metod testowania systemu informatycznego odpowiadający punktom kontrolnym normy IS O/IEC 27001 i przedstawiono przykładowy raport z przeprowadzonego testu penetracyjnego badanego systemu.

Engineering Calculations and Their Programming: PTC®MathCAD Prime®3.0

Robert Gajewski

W opracowaniu opisano program PTC MathCAD Prime 3.0, który jest jednym z pakietów komputerowego wspomagania warsztatu studenta i inżyniera, umożliwiającym obliczenia numeryczne i symboliczne oraz ich wizualizację. Książka zawiera coś więcej niż zwykłą instrukcję korzystania z programu. Treść instruktażowa została wzbogacona licznymi przykładami obliczeń oraz omówieniem sposobu ich programowania.

Finansjalizacja, interwencjonizm, rozwój

Leszek Jerzy Jasiński

W prezentowanej pracy przedstawiono trzy zagadnienia: szkodliwą dla stabilności gospodarczej finansjalizację, działania ekonomiczne rządu oraz wytyczanie kierunków rozwoju układu. Przeciwdziałanie niekorzystnym skutkom finansjalizacji i polityka rozwoju należą do zadań rządu. Dla sukcesu rozwojowego nie bez znaczenia jest stan systemu finansowego. W naszej analizie będziemy kierować następującymi zasadami. Po pierwsze, w gospodarce nie istnieją rozwiązania idealne, pojawiają się natomiast konstrukcje lepsze i gorsze. To, co jest zasadniczo korzystne, ma słabsze strony. Szukanie ekonomicznej doskonałości jest jałowe. Gotowych, dobrych, rozwiązań nie przynoszą badania teoretyczne. Udana praktyka wyłania się stopniowo, zgodnie z zasadą: szukaj, buduj i poprawiaj. Po drugie, polityka gospodarcza potrzebuje reguł, które nie zawsze są precyzyjne i w pełni skuteczne. Czasem należy je modyfikować stosownie do okoliczności. Po trzecie, zjawiska ekonomiczne wywołuje zwykle więcej niż jedna przyczyna. Trudno ustalić, z jaką siłą poszczególne przyczyny wpływają na wynik końcowy. Po czwarte, występuje niezgodność czasowa przyczyn i skutków. Nie jest więc łatwo przypisać zdarzeniom uznanym za efekty zdarzenia uważane za przyczyny. Po piąte, wskaźniki ekonomiczne obliczane na podstawie danych statystycznych nie budują pełnego obrazu sytuacji i nie wystarczają do ich wszechstronnej oceny.

Wytrzymałość materiałów 1

Aniela Glinicka

Książka składa się z 13 rozdziałów, zawierających teorię wytrzymałości, zilustrowaną na końcu każdego rozdziału wybranymi przykładami. „Wytrzymałość materiałów” w programie studiów jest poprzedzona „mechaniką teoretyczną” i „matematyką” i to z nich czerpie odpowiednie potrzebne treści. W trakcie studiów występuje jako pierwszy, bardzo ważny przedmiot podstawowy, mający bezpośrednie powiązanie z przedmiotami konstrukcyjnymi. Aplikacyjne aspekty treści tego przedmiotu pozwalają na łatwiejsze zrozumienie takich przedmiotów, jak: „budownictwo ogólne”, „konstrukcje metalowe”, „konstrukcje żelbetowe”, „konstrukcje drewniane” itd. Jednocześnie wytrzymałość materiałów należy do grupy przedmiotów mechaniki, do których zalicza się także mechanika konstrukcji, teoria sprężystości i plastyczności, reologia, teoria nośności granicznej itd. Podstawy teoretyczne tego przedmiotu znajdują w nich rozszerzenie, kontynuację lub zawierają treści pokrewne.   Niniejszy podręcznik, przeznaczony jest dla studentów Wydziału Inżynierii Lądowej, ale może być także wykorzystany na wydziałach inżynierii środowiska i na wydziałach mechanicznych. Może być też przydatny inżynierom i w procesie zawodowym samokształcenia.

Laboratorium mechaniki płynów

Lech Knap

Laboratorium mechaniki płynów

Technologia produktów naftowych

Aneta Lorek, Maciej Paczuski, Marcin Przedlacki

Przygotowany w Politechnice Warszawskiej Filii w Płocku skrypt ma być pomocą dydaktyczną dla studentów kierunków związanych z przemysłem naftowym, a autorzy liczą, że będzie służył przede wszystkim studentom technologii chemicznej specjalizującym się w technologii ropy naftowej. Jest to dziedzina, która umożliwiła niezwykle szerokie rozwinięcie zastosowań produktów otrzymywanych z przetwórstwa ropy naftowej - od nafty oświetleniowej, przez ciężkie paliwo zastępujące węgiel do lokomotyw spalinowych i statków, po benzyny i oleje napędowe do silników Otto i silników Diesla, oleje opałowe, środki smarowe, asfalty i woski naftowe jako produkty destylacji i rafinacji surowca. Ropa naftowa wyprzedziła węgiel jako źródło surowców dla przemysłu chemicznego, a współcześnie trudno znaleźć dziedzinę gospodarki, która nie miałaby związku z ropą naftową czy - bardziej ogólnie - z węglowodorami. Ostatnie lata to rosnące zużycie węglowodorów gazowych jako czystszych surowców energetycznych i chemicznych.

Wpływ oczyszczonych ścieków komunalnych poddanych dezynfekcji na organizmy wodne

Katarzyna Affek

Przedmiotem prezentowanej pracy jest szeroka analiza wpływu dezynfekcji komunalnych ścieków oczyszczonych powodującej efektywną inaktywację mikroorganizmów na biocenozy wodne, przeprowadzona na podstawie badań mikrobiologicznych i ekotoksykologicznych, konwencjonalnych oraz na poziomie molekularnym. W pracy wytypowano parametry dezynfekcji ścieków oczyszczonych pochodzących z pełnoskalowej oczyszczalni, zapewniające inaktywację mikroorganizmów na poziomie co najmniej 90% w badaniach prowadzonych metodami hodowlanymi i niewymagającymi hodowli. Zastosowano i porównano trzy techniki dezynfekcji: ozonowanie, działanie kwasem nadmrówkowym i nadoctowym. Dokonano oceny ścieków oczyszczonych przed i po procesach dezynfekcji pod względem ich ekotoksyczności, genotoksyczności i wpływu na powstawanie zaburzeń hormonalnych. Przeprowadzono analizę metagenomiczną zbiorowisk mikroorganizmów, genów antybiotykooporności i wirulencji w ściekach oczyszczonych przed i po procesach dezynfekcji. Zaprezentowany w pracy schemat badawczy oceny wpływu oczyszczonych ścieków komunalnych poddanych dezynfekcji na organizmy wodne stanowi odpowiedź na współczesne wyzwania inżynierii środowiska i może zostać wykorzystany do analizy innych technik dezynfekcji.

Materiały budowlane. Ćwiczenia laboratoryjne . Część 2. Drewno, szkło, lepiszcza bitumiczne, tworzywa sztuczne

Wojciech Chojczak

Skrypt przeznaczony jest dla studentów studiów stacjonarnych i niestacjonarnych Wydziału Inżynierii Lądowej. Książka stanowi drugą część opracowania zawierającą treści z zakresu programu nauczania pierwszego semestru przedmiotu Materiały Budowlane. Został dostosowany do takiego samego sposobu i formy prowadzenia ćwiczeń laboratoryjnych, jak poprzednia część, a jednocześnie do nowych wymagań normatywnych, dostosowanych do wymagań Unii Europejskiej. W kolejnych rozdziałach zawarto podstawowe wiadomości o materiałach i wyrobach budowlanych z drewna, szkła, lepiszczy bitumicznych i tworzyw sztucznych. W skrypcie znajdują się liczne zestawienia tabelaryczne, schematy, rysunki oraz definicje odnoszące się do właściwości technicznych wymienionych materiałów i wyrobów budowlanych. Opracowanie będzie pomocne w przyswajaniu wiedzy i nabywaniu praktycznych umiejętności badawczych. Może także ułatwić ocenę cech użytkowych materiałów i wyrobów budowlanych, a także dokonywanie odpowiedniego ich doboru w budownictwie.

Uczące się systemy decyzyjne

Paweł Wawrzyński

Część I podręcznika stanowi wprowadzenie. Przedstawia w stopniu wystarczającym do dalszej lektury zagadnienia dotyczące sieci neuronowych, optymalizacji stochastycznej i programowania dynamicznego, czyli trzech podstawowych narzędzi służących do budowy systemów adaptacyjnych i uczących się. Część II jest poświęcona uczeniu się ze wzmocnieniem. Materiał został zaprezentowany w sposób zwarty i dlatego uzupełniono go rozległą bibliografią. W części III omówiono zagadnienia dotyczące sterowania adaptacyjnego, zaczynając od formalizmu służącego do opisu obiektów dynamicznych i teorii stabilności. Następnie przedstawiono koncepcję systemów adaptacyjnych z modelem referencyjnym oraz koncepcję samostrojących się regulatorów. W ostatniej części omówiono rzadziej stosowane alternatywne podejścia do zagadnienia.

Grunty nasypowe. Właściwości geotechniczne i metody ich badania

Stanisław Pisarczyk

Grunt jako materiał budowlany od zarania dziejów był stosowany do wykonywania różnych budowli ziemnych. Znajomość właściwości geotechnicznych gruntów nasypowych zagęszczanych jest potrzebna do ekonomicznego i bezpiecznego projektowania budowli ziemnych, takich jak nasypy zapór i obwałowań rzek, nasypy komunikacyjne, składowiska odpadów itp.   W podręczniku przedstawiono klasyfikację, właściwości fizyczne i mechaniczne oraz metody badań zagęszczalności gruntów. Następnie omówiono właściwości geotechniczne gruntów nasypowych mineralnych, odpadów powęglowych, odpadów hutniczych i paleniskowych, odpadów komunalnych i budowlanych, odpadów organicznych oraz gruntów stabilizowanych różnymi materiałami.   Podręcznik stanowi istotne uzupełnienie literatury dotyczącej problemów mechaniki gruntów i fundamentowania oraz gruntoznawstwa i budownictwa ziemnego. Mogą z niego korzystać studenci Wydziału Instalacji Budowlanych, Hydrotechniki i Inżynierii Środowiska (dawniej Wydział Inżynierii Środowiska) i Wydziału Inżynierii Lądowej Politechniki Warszawskiej oraz wydziałów technicznych akademii rolniczych, a także inżynierowie zajmujący się projektowaniem i realizacją budowli ziemnych.

Metodyka projektowania i oceny procesów magazynowania w szeregowo zintegrowanych łańcuchach logistycznych

Andrzej Ratkiewicz

Przy projektowaniu procesów technologicznych w ramach współpracy można uwzględnić wymagania poszczególnych podmiotów, integrując strukturę, bez zmuszania tych podmiotów do rezygnacji z ich korzyści. Metodyka takiego postępowania zawarta jest w niniejszej monografii.   W kolejnych rozdziałach przedstawiono szczegółowe rozważania dotyczące procesu magazynowania, przedłożono formalizację matematyczną zintegrowania łańcucha logistycznego i wprowadzono mierniki stopnia zintegrowania łańcucha logistycznego. Przedstawiono dekompozycję procesu magazynowania na proces przyjęcia, proces składowania, proces komisjonowania i proces wydania.   Rozdział 3 zawiera opis wybranych zagadnień z zakresu problematyki projektowania. Przedstawiono klasyczne podejście do projektowania układów logistycznych oraz procesowo zorientowane projektowanie układów logistycznych.   W dalszej części monografii przedstawiono ogniwa łańcucha logistycznego, powstałe po dokonanej w rozdziale 2 dekompozycji procesu magazynowania. Szczegółowo omówiono występujące w tych ogniwach procesy technologiczne mające istotny wpływ na zagadnienie zintegrowania łańcucha logistycznego.   W rozdziale 4 przedstawiono formalizację procesu przyjęcia, a następnie (rozdz. 5) omówiono formalizację procesu składowania. Zaproponowano też metodę rozmieszczenia materiałów w strefie składowania z zachowaniem selektywności i zasady FIFO.   W dalszej części opracowania (rozdz. 6) przedstawiono formalizację procesu komisjonowania. Dla przypadku kompletacji w pojedynczym korytarzu strefy składowania zaproponowano dwie metody wyznaczania czasu cyklu kompletacji. Następnie omówiono metodę wyznaczania czasu cyklu kompletacji dla przypadku kompletacji w całej strefie składowania. Analogiczne rozważania przeprowadzono dla przypadku kompletacji w strefie wydzielonej. Przedstawiono również metodę kompletacji w regałach półkowych i regałach przepływowych. Następnie zaproponowano formalizację matematyczną wyznaczania wydajności procesu kompletacji i dwie metody uzupełniania strefy kompletacji.   W rozdziale 7 przedstawiono formalizację procesu wydania, a następnie jego charakterystykę i przebieg. Zaproponowano też matematyczne sformułowanie problemu załadunku dostaw do kontenera i przedstawiono zagadnienie wielokryterialnego wyboru wariantu realizacji wysyłki.   W rozdziale 8 rozważono zastosowanie teorii zbiorów rozmytych do analizy łańcucha logistycznego i zaproponowano metodę wielokryterialnej oceny wariantów realizacji procesów magazynowania i wyboru wariantu preferowanego.   W rozdziale 9 zilustrowano na przykładach zastosowanie metody wyboru wariantu realizacji procesów magazynowania z uwzględnieniem stopnia zintegrowania łańcucha logistycznego.   Na zakończenie (rozdz. 10) przedstawiono kierunki dalszych badań naukowych w zakresie zagadnień problematyki przedstawionej w monografii.

Wieloaspektowa ocena funkcjonowania jednostek śródlądowych i rzeczno-morskich z zastosowaniem modeli decyzyjnych

Magdalena Kaup

W monografii omówiono metody i narzędzia modelowania i oceny funkcjonowania transportu wodnego śródlądowego i rzeczno-morskiego oraz wybrane aspekty efektywności i bezpieczeństwa funkcjonowania śródlądowego transportu wodnego. Następnie zaprezentowano model oceny funkcjonowania floty jednostek śródlądowych i rzeczno-morskich oraz dokonano autorskiej oceny wprowadzania rozwiązań usprawniających funkcjonowanie jednostek śródlądowych i rzeczno-morskich z wykorzystaniem modeli decyzyjnych.

Ocena funkcjonowania terminali intermodalnych w aspekcie realizowanych procesów transportowo-przeładunkowych

Roland Jachimowski

elem monografi i jest przedstawienie metodyki modelowania procesów transportowo-przeładunkowych realizowanych w terminalach intermodalnych w zastosowaniu do oceny realizacji zadań związanych z obsługą jednostek intermodalnych z punktu widzenia czasu i kosztów.   Na opracowaną metodykę składa się opracowanie modelu intermodalnego terminalu przeładunkowego uwzględniając wszystkie jego istotne elementy ze względu na przedmiot badań, czyli formalizację języka opisu, zapisu struktury terminalu przeładunkowego i jego charakterystyk, formalizację zapisu wskaźników oceny realizacji procesów transportowo-przeładunkowych obsługi jednostek intermodalnych oraz kryteriów ich oceny i zapisu układu ograniczeń. Ponadto przedstawiono matematyczne sformułowanie wybranych modeli realizacji procesów transportowo-przeładunkowych w terminalu intermodalnym oraz weryfikację opracowanych modeli z wykorzystaniem aplikacji FlexSim. Przedstawiona metodyka modelowania procesów transportowo-przeładunkowych realizowanych na jednostkach intermodalnych w terminalu przeładunkowym wraz z implementacją komputerową z zastosowaniem narzędzia symulacyjnego, może stanowić narzędzie wspomagania decyzji w zakresie oceny tych procesów w różnych strefach funkcjonalnych terminalu.

Zastosowanie teorii gier w tworzeniu sztucznej inteligencji

Ewa Drabik

Celem pracy jest analiza i ocena w jaki sposób rozwój klasycznej teorii gier, a w szczególności gier pozycyjnych oraz rozwój gier komputerowych zaważył na rozwoju sztucznej inteligencji. Dotyczy to w szczególności gier pozycyjnych z kompletną informacją, takich jak szachy i Go, czy też gier typu Mazura-Banacha, które zapisane zostały w Księdze Szkockiej, a także szeroko rozumianych gier komputerowych. Rozwój gier kwantowych to jeszcze duża niewiadoma jeśli chodzi o zastosowania, dlatego też warto poświęcić im trochę miejsca w niniejszej pracy.   W pierwszych rozdziałach monografii przypomniano podstawowe informacje związane z grami. Następnie zaprezentowano gry pozycyjne - zarówno towarzyskie, jak i teoretyczne, stworzone przez matematyków ze słynnej szkoły lwowskiej. Pokazano także w jaki sposób przyczyniły się one do rozwoju sztucznej inteligencji. Przedmiotem badawczym są również gry komputerowe, tworzone przez znakomitych informatyków, które bez wątpienia mają znaczący wpływ na rozwój wyrafinowanych algorytmów. W pracy postawiono także hipotezę, że rozwój nowej dziedziny teorii gier, czyli gier kwantowych, a także komputerów kwantowych, może w decydujący sposób wpłynąć na doskonalenie technik związanych ze sztuczną inteligencją. Zaprezentowano również metody fizyki klasycznej i kwantowej stosowane do opisu zjawisk społecznych. Wkładem własnym autorki jest zastosowanie paradoksu kota Schrödingera do opisu mechanizmu aukcji angielskiej, a także wiele „drobnych” przykładów wzbogacających omawiane problemy.   W monografii wskazano również algorytmy i projekty związane z oprogramowaniem, które posłużyły do doskonalenia oprogramowania obsługującego wybrane gry. W tym celu omówiono zarówno algorytmy genetyczne, jak i sieci neuronowe. Ponadto wspomniano, że oprogramowanie stosowane do coraz bardziej wyrafinowanej gry na giełdzie, czyli handel wysokich częstotliwości, kryptowaluty i algorytmy stosowane w handlu instrumentami pochodnymi mają również znaczący wpływ na rozwój oprogramowania. Towarzyszą temu niemałe emocje i wiążące się z nimi pułapki psychologiczne, których opis znalazł również odzwierciedlenie w opracowaniu.