Islam, Arabowie i wizerunek kalifów w przekazach Chronografii Teofanesa Wyznawcy

Błażej Cecota

Książka dotyka kwestii zrozumienia islamu i kultury pierwszych muzułmanów przez Teofanesa Wyznawcę, głównego autora Chronografii. W monografii podjęto tematykę stworzonego przez bizantyńskiego historyka wizerunku Muhammada, Proroka nowej wiary, a także samych jej wyznawców. Podjęto kilka zagadnień szczegółowych, dotyczących relacji pomiędzy zwolennikami islamu a chrześcijanami w kontekście informacji zawartych w dziele Teofanesa, m.in. na temat współpracy wyznawców Chrystusa z najeźdźcami podczas arabskiego podboju Egiptu i Syrii, a także zjawiska ikonoklazmu, istotnego dla obydwu obszarów kulturowych, muzułmańskiego i bizantyńskiego. Pewnych reinterpretacji wymagało zagadnienie przekazów na temat prześladowań chrześcijan, pozostawionych na kartach Chronografii. W drugiej części dysertacji Autor zajął się budowanym przez Teofanesa Wyznawcę wizerunkiem poszczególnych władców kalifatu, poczynając od omówienia tzw. sprawiedliwych (Abu Bakr, ‘Umar ibn al-Chattab, ‘Usman ibn Affan oraz Ali), poprzez dynastię Umajjadów (z Mu’awiją i ‘Abd al-Malikiem na czele), aż po współczesnych bizantyńskiemu chronografowi kalifów abbasydzkich. * Zadanie Autora nie było łatwe. Uprawianie źródłoznawstwa wymaga zawsze odpowiedniego przygotowania filologicznego, historycznego, ale i koncepcyjnego, aby jemu sprostać. Na bazie własnej wiedzy, dociekliwości, szerokiej palety źródeł pomocniczych oraz jeszcze większej wielojęzycznej literatury przedmiotu, jaka siłą zainteresowań poprzednich pokoleń bizantynistów, językoznawców, zdążyła narosnąć do znaczących rozmiarów, Autor z tego zadania wywiązał się ostatecznie sprawnie. dr hab. Zdzisław Pentek, prof. UAM Uniwersytet Adama Mickiewicza w Poznaniu

Gdy otworzyli bramy, zaczęłam iść w stronę domu... Rozmowy z Joanną Muszkowską-Penson

Jacek Ladorucki

Joanna Muszkowska-Penson, ur. 1921 w Warszawie, córka Jana Muszkowskiego i Janiny z Badiorów. W latach 1940–1941 łączniczka w Komendzie Głównej ZWZ. W latach 1941–1945 więźniarka obozu koncentracyjnego w Ravensbrück. Profesor nauk medycznych, absolwentka Akademii Medycznej w Łodzi (1950). W latach 1950–1980 zatrudniona w Klinice Chorób Nerek Akademii Medycznej w Gdańsku, od 1980 r., wskutek nacisków politycznych, oddelegowana do Szpitala Wojewódzkiego, gdzie do emerytury była ordynatorem oddziału wewnętrznego. Przez większość życia związana z Trójmiastem. W czasie wydarzeń sierpniowych 1980 r. służyła pomocą medyczną strajkującym w Stoczni Gdańskiej. Podczas stanu wojennego ukrywała w swoim mieszkaniu działaczy Ruchu Młodej Polski. Od początku lat 80. angażowała się społecznie, pracując w punkcie charytatywnym przy parafii św. Brygidy oraz współuczestnicząc w organizacji opieki hospicyjnej (wraz z ks. Eugeniuszem Dutkiewiczem). Honorowy członek „S” Portu Gdańskiego. Po przejściu na emeryturę pracuje (od 2006 r.) pro bono w biurze Lecha Wałęsy. Odznaczona Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski (2006). Książka stanowi zapis wywiadów przeprowadzonych z Joanną-Muszkowską-Penson przez dr. Jacka Ladoruckiego, adiunkta na Wydziale Filologicznym UŁ. Autor, rozmawiając ze świadkiem burzliwych czasów minionego wieku, kieruje uwagę Czytelnika nie tylko na przełomowe wydarzenia historyczne (wybuch wojny, pobyt w obozie, działalność opozycyjna w latach 80.), lecz także na refleksję egzystencjalną swej rozmówczyni, która opowiada o przedwojennym świecie, wartościach, roli przyjaźni, pracy społecznej i współtworzeniu ruchu hospicyjnego w Polsce.  

Horyzont dialogu i rozumienia. W kręgu myśli Józefa Tischnera

Krystyna Pietrych

Dwadzieścia lat temu, 19.01.1995 r., Uniwersytet Łódzki nadał ks. prof. Józefowi Tischnerowi tytuł doktora honoris causa. Dziś znaczenie myśli Tischnera w dyskursie naukowym i społecznym wydaje się jeszcze bardziej istotne. Jego głos humanisty – pojmującego relacje z innym jako miejsce spotkania i dialogu, jako obustronne zobowiązanie etyczne – winien brzmieć szczególnie donośnie we współczesnym świecie, którym w coraz większym stopniu rządzą depersonalizujące procesy. „Wiara jest wartością, która wykracza poza wszystko to, co w otaczającym człowieka świecie, ukazuje się jako «coś-do-czegoś-ze-względu-na-coś». Wiara jest sposobem wyrażania i kształtowania samego człowieczeństwa człowieka. […] Łaska wiary jest łaską wyzwolenia. Do świata wiary wkracza się zawsze tylko przez bramę wolności”. Wiara zatem łączy się nierozerwalnie nie z nakazami instytucji, ale z wyzwoleniem i wolnością. Jest bardziej dążeniem i powinnością niż normą. „Trzeba dziś podnosić do poziomu pojęć doświadczenia powrotu do źródeł wiary, rozumu i wolności”, takimi słowy kończy Tischner swój wykład O myśleniu i doświadczeniu w Królestwie wiary. W ten sposób wyznacza także nasz „Horyzont dialogu i rozumienia”. Dlatego wyrażenie stało się głównym tytułem niniejszej książki, wydobywając w ten sposób charakter powinnościowy ludzkiego sposobu istnienia, konstytuowany przez poczucie odpowiedzialności i troski, ale także wynikający z potrzeby łączenia wiary z racjonalnym namysłem nad różnymi wymiarami rzeczywistości. 

Rekonstrukcja historyczna. Wybrane refleksje własne

Jolanta A. Daszyńska

Prezentowana praca należy do grona nielicznych publikacji poświęconych nowemu zjawisku w Polsce, jakim jest rekonstrukcja historyczna. Jak słusznie we wstępie stwierdza sama Autorka, początkowo zagadnieniem rekonstrukcji historycznej zaczęli naukowo zajmować się etnolodzy czy socjolodzy, bowiem historycy nie podejmowali tego tematu, uważając, że historia a rekonstrukcja to dwa zupełnie odrębne światy. Oddzielała je nieufność i przekonanie, że tylko tradycyjne formy przekazu, z ukazaniem całościowym wiedzy historycznej, są właściwe, natomiast rekonstruktorzy bali się historyków i ich dyktatu, sami woląc wybierać obszary zainteresowań. Dzisiaj te dwa oddzielone niegdyś światy zaczęły się przenikać, a współpraca historyków oraz rekonstruktorów jest już oczywista i służy profesjonalizacji interesującego nas zjawiska. Rekonstruktorzy zostają historykami, a zawodowi historycy są członkami grup rekonstrukcji historycznej. prof. dr hab. Dariusz Nawrot Historycy podchodzili nieufnie do tego obszaru badań, uważając, że historia i rekonstrukcja to dwa różne światy. Byli oni przekonani, że tylko tradycyjne formy przekazu są właściwe [...]. Natomiast rekonstruktorzy obawiali się dyktatu historyków i sami wybierali obszary swoich zainteresowań. Aktualnie znika co prawda ten dualizm światów, ale ta książka z pewnością zniweluje istniejące jeszcze podziały. prof. Tadeusz Srogosz

Wprowadzenie do komputerowej analizy danych jakościowych. Przykłady bezpłatnego oprogramowania CAQDAS

Jakub Niedbalski

W monografii omówiono programy CAQDA, wspomagające analizę danych jakościowych. Są to narzędzia bezpłatne, powszechnie dostępne, oferujące dość bogate rozwiązania, a niewymagające specjalnych zasobów sprzętowych ani wiedzy z zakresu obsługi standardowych programów komputerowych. Ułatwiają one zarówno pracę z tekstem, jak i analizę materiałów audiowizualnych. Publikacja zawiera też praktyczne wskazówki dotyczące wyboru oprogramowania do realizacji projektów badawczych. Adresatami książki są nie tylko studenci, doktoranci i badacze zainteresowani analizą danych jakościowych wspartą specjalistycznym oprogramowaniem komputerowym, lecz także wszyscy, którzy w swojej pracy poszukują tego rodzaju narzędzi.

Censorship of Literature in Post-War Poland: In Light of the Confidential Bulletins for Censors from 1945 to 1956

Anna Wiśniewska-Grabarczyk

The author’s focus on a relatively neglected field of censorship research – the bulletins – and attempt to provide a systematic account of their role and nature marks the key innovative aspect of the work. I deeply appreciate and admire the colossal labour that the author has undertaken to produce the text, especially in the extremely difficult circumstances that we have had to endure these past two years. Dr. John M. Bates University of Glasgow The reviewed publication will enable foreign readers to get an insight into how the system of control and repression operated in Poland during the Stalinist era. Furthermore, it will familiarize them with the history of Poland, including Polish literature of that period. Prof. Kamila Kamińska-Chełminiak University of Warsaw Wiśniewska-Grabarczyk’s monograph is based on rich source material and is of great intellectual value. The publication of the book in English will further research on communist censorship in Central and Eastern Europe in the context of comparative analysis. Prof. Sławomir Buryła University of Warmia and Mazury in Olsztyn

Prozodia zapisana dla aktorów i lektorów

Anita Grzegorzewska

W Prozodii zapisanej dla aktorów i lektorów autorka proponuje spójny i przemyślany system notacji warstwy brzmieniowej, a następnie z powodzeniem stosuje go w praktyce, zapisując fragmenty starannie wyselekcjonowanych audiobooków w wykonaniu znakomitych polskich aktorów. Publikacja przeznaczona jest dla osób, dla których ważna jest praca głosem, a w szczególności dla aktorów, dziennikarzy, lektorów, przedstawicieli promocji i reklamy, nauczycieli. Może stanowić narzędzie edukacji nie tylko w uczelniach artystycznych czy w redakcjach, lecz także w szkole – podczas nauki sprawnego i pięknego czytania, autoprezentacji, sztuki wystąpień publicznych, retoryki, wreszcie na warsztatach aktorskich i mikrofonowych. * Książkę zaleca się do lektury wszystkim, których interesuje sztuka pięknego, efektownego i przekonującego mówienia – tu w zakresie brzmienia ludzkiej mowy. prof. dr hab. Zofia Uzelac PWSFTviT w Łodzi Autorce udało się harmonijnie połączyć model zapisu prozodii – a samo stworzenie tego modelu było wielkim osiągnięciem naukowym badaczki – z jego zastosowaniem praktycznym. Zaprezentowany przez nią sposób zapisu prozodii polskiej jest obecnie najlepszym modelem w polskim językoznawstwie. prof. dr hab. Kazimierz Ożóg Uniwersytet Rzeszowski

"Cud, że ręka jeszcze pisze...". Świadectwa z łódzkiego getta z materiałami dydaktycznymi dla uczniów i studentów

Krystyna Radziszewska, Sascha Feuchert, Hans-Jürgen Bömelburg, Monika Kucner

Innowacyjność publikacji polega nie tylko na przygotowaniu antologii literackich tekstów gettowych, które w oryginalnej wersji są rozproszone po licznych publikacjach, oraz przygotowaniu gotowych scenariuszy do pracy z młodzieżą, lecz także na poszerzeniu praktycznych propozycji dydaktycznych o konteksty historyczne – historię szkolnictwa w Łodzi, w tym szkolnictwa żydowskiego, losy dzieci w Łodzi podczas wojny oraz losy dzieci żydowskich w łódzkim getcie. To naukowe wprowadzenie pozwoli nauczycielom lub osobom pracującym z młodymi ludźmi przybliżyć realia świata, o którym opowiada literatura piękna i wspomnieniowa. Z recenzji prof. Magdaleny Ruty Die Innovation der Publikation besteht nicht nur in der Erstellung einer Anthologie literarischer Gettotexte, die in der Originalfassung auf zahlreiche Publikationen verstreut sind, und in der Erstellung fertiger praktischer didaktischer Vorschläge für die Arbeit mit Jugendlichen, sondern auch in der Erweiterung mit historischen Kontexten, die sowohl die Geschichte des Schulwesens in Łódź, das Schicksal der Kinder in Łódź während des Krieges als auch das Schicksal jüdischer Kinder im Getto Lodz/Litzmannstadt darstellen. Diese wissenschaftliche Einführung ermöglicht Lehrern oder Pädagogen, die mit Kindern und Jugendlichen arbeiten, die Wirklichkeit dieser Welt zu vermitteln, über die in der Literatur sowie in Tagebüchern und Memoiren erzählt wird. Aus dem Gutachten von Prof. Magdalena Ruta

Anateizm. Powrót do Boga po Bogu

Richard Kearney

Seria W POSZUKIWANIU IDEI XXI WIEKU prezentuje najnowsze publikacje z dziedziny filozofii, nauk społecznych, etyki i neurobiologii, które nie są znane polskiemu czytelnikowi. Stanowią one odbicie najaktualniejszych tendencji intelektualnych we współczesnej humanistyce, naukach przyrodniczych oraz studiach interdyscyplinarnych. W ramach serii dotychczas ukazały się: Michael Ruse, Ateizm. Co każdy powinien wiedzieć Martin L. Kringelbach, Ośrodek przyjemności. Zaufaj swoim instynktom Chad Meister, Wprowadzenie do filozofii religii Henry Jenkins, Sam Ford, Joshua Green, Rozprzestrzenialne media. Jak powstają wartości i znaczenia w usieciowionej kulturze Victor J. Stenger, Bóg. Błędna hipoteza. Jak nauka wykazuje, że Bóg nie istnieje Thomas Metzinger, Tunel Ego. Naukowe badanie umysłu i mit świadomego ja John Hick, Nowe pogranicze religii i nauki. Doświadczenie religijne, neuronauka i Transcendentne John L. Schellenberg, Religia ewolucyjna John Harris, Poprawianie ewolucji. Argumenty etyczne za tworzeniem lepszych ludzi Richard Swinburne, Umysł, mózg i wolna wola Jennifer Huberman, Transhumanizm. Od przodków do awatarów Wkrótce ukaże się: Thomas Metzinger, Bewusstseinskultur: Spiritualitat, intellektuelle Redlichkeit und die planetare Krise Jaka jest rola sacrum we współczesnym świecie? Czy anateizm jest przeciwny ateizmowi? Na czym polega zakład anateistyczny? Co właściwie mamy na myśli, gdy mówimy dziś o Bogu? Czy możliwy jest powrót do sacrum po doświadczeniach wojen i totalizmów? Czy o wierze rozmawiać musimy jedynie z perspektywy ateistycznej lub teistycznej? W tej książce Richard Kearney zaprasza nas do uczestniczenia w intelektualnych i duchowych peregrynacjach. To podróż zarówno przez księgi biblijne, interpretacje symboli religijnych, jak i filozofię hermeneutyczną czy modernistyczne powieści. Kearney zachęca nas do przyjęcia postawy otwartej i gościnnej, która - być może - okaże się szansą na ponowne spotkanie z Bogiem? * Moment anateistyczny jest dostępny dla każdego, kto doświadcza chwil głębokiej dezorientacji, wątpliwości lub lęku, kiedy nie jesteśmy już pewni, kim jesteśmy ani dokąd zmierzamy. Takie chwile mogą nawiedzać nas w środku nocy, w pustce nudy lub melancholii, w bólu straty lub depresji. Lub po prostu w "świętej niepewności" radykalnej otwartości na to, co obce. Żaden człowiek nie może mieć absolutnej pewności co do absolutów. I całe szczęście. Mędrcy i święci wielokrotnie poświadczają o napotkaniu boskości w chmurach niewiedzy lub jaskiniach ciemności. Wierzący zazwyczaj modlą się do Boga, "aby zaradził ich niedowiarstwu" (Mk 9, 24). I nawet Chrystus zadał pytanie swemu Ojcu na krzyżu - "Dlaczego mnie opuściłeś?" - zanim mógł powrócić do odnowionej wiary w życie. Nikt nie jest odporny na momenty niewiedzy. Anateizm zakłada ten ateistyczny moment jako antidotum na dogmatyczny teizm. Prawdziwa wiara, jak ujął to Dostojewski, "wyrywa się z tygla wątpliwości". Fragment książki Anateizm. Powrót do Boga po Bogu

Społeczny udział w tworzeniu miejskiej polityki klimatycznej. Przykład Łodzi

Kamil Brzeziński, Tomasz Jurczak, Agnieszka Rzeńca

Czy katastrofa klimatyczna, która obecnie ma miejsce, jest realnym zagrożeniem dla ludzkości? Jak powinniśmy postępować i jakie podejmować decyzje, by mieć rzeczywisty wpływ na odwrócenie tych negatywnych trendów? Prezentowana książka jest wyrazem poszukiwań odpowiedzi na te pytania. Prowadzone badania naukowe oraz współpraca z samorządami lokalnymi pozwoliły nakreślić obraz miasta i jego mieszkańców w warunkach kryzysu klimatycznego, dostrzeganych zagrożeń oraz pogarszającej się jakości życia mieszkańców. Wskazano, że miasta są polem wdrażania wielu innowacyjnych rozwiązań i strategii, a mieszkańcy mogą odgrywać aktywną rolę w budowaniu neutralności klimatycznej obszarów zurbanizowanych poprzez swoje codzienne wybory, zachowania, edukację, zaangażowanie społeczne i wpływ na procesy polityczne. Publikacja ta, będąca efektem współpracy naukowców i praktyków z różnych dyscyplin, ośrodków naukowych i miast oraz przedstawicieli administracji samorządowej, adresowana jest do wszystkich zainteresowanych miastem i problematyką adaptacji do zmian klimatu. Praca dotyczy problematyki potencjału inicjatyw społecznych dla zrównoważonego rozwoju obszarów miejskich. [...] stanowi wkład zarówno do rozważań teoretycznych w tym zakresie, a więc może być interesująca dla społeczności akademickiej, ale przede wszystkim jest ważna dla praktyki. Z recenzji dr. hab. Dariusza Pieńkowskiego, prof. Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu Na podkreślenie zasługuje pogłębiony charakter publikacji. Relatywnie rzadko się zdarza, żeby treść monografii była w tak adekwatnym do potrzeb zakresie oparta na (międzynarodowej i polskiej) literaturze, ale jednocześnie żeby zachowywała w większości treści mocne za-akcentowanie poglądów własnych Autorów. [...] wywód jest niezwykle ciekawy i wartościowy naukowo. Z recenzji dr. hab. Macieja Nowaka, prof. Zachodniopomorskiego Uniwersytetu Technologicznego w Szczecinie

Teorie i praktyki komunikacji

Grażyna Habrajska

Publikacja aktualizuje stan badań, definiuje kierunki badań komunikologicznych i przybliża różne tradycje, metodologie i perspektywy badawcze wykorzystywane w komunikologii. Walorem tomu jest prezentacja różnych rozwiązań metodologicznych i odmiennych perspektyw badawczych. Jest to lekcja nowoczesnego opisu zjawisk werbalnych i wizualno-werbalnych służących budowaniu relacji interpersonalnych, czyli komunikacji międzyludzkiej. Autorami większości tekstów są uznane autorytety, które z racji jubileuszu podzieliły się swoimi dokonaniami z Aloszą Awdiejewem. Zaprezentowane analizy mają charakter innowacyjny, dotyczą zjawisk aktualnych, mających istotny wpływ na rozwój nauki, teorii i praktyki komunikacji. Monografia nie tylko rejestruje kierunki badań, lecz także wskazuje je młodym, początkującym badaczom. W znacznym stopniu poszerza zakres dociekań. Zwrócono uwagę na istotę najnowszych badań poświęconych werbalizacji obrazu, pokazano, jak naukowo omawiać przekaz polityczny. Odwołano się także do rzadko już uwzględnianej tradycji retorycznej badań. Tom stanowi też specyficzne przypomnienie, jak wyglądał kiedyś dialog naukowy, jak ważne było dochodzenie do prawdy naukowej poprzez dyskusję, wymianę poglądów. Przypomni on wielu, że uniwersyteckość nie ma nic wspólnego z korporacyjnością. Z recenzji prof. dr hab. Elizy Grzelak

Wirtualizacja życia osób z niepełnosprawnością

Grzegorz Całek, Jakub Niedbalski, Mariola Racław, Dorota Żuchowska-Skiba

Artykuły zaprezentowane w monografii są odpowiedzią na sytuację, jaka zaistniała w związku z pandemią COVID-19 i jej konsekwencjami odnoszącymi się zarówno do obecności technologii informatycznych we wszystkich obszarach życia społecznego, jak i powszechności ich wykorzystania. Celem publikacji jest więc zobrazowanie złożoności i dynamiki zachodzących procesów wirtualizacji życia społecznego i ich wpływu na funkcjonowanie osób z niepełnosprawnościami, także z uwzględnieniem ostatnich wydarzeń związanych ze światową epidemią. Poszczególne rozdziały książki koncentrują się m.in. na: sposobach wykorzystania Internetu przez osoby z niepełnosprawnościami, edukacji online i kompetencjach cyfrowych osób z niepełnosprawnościami, wirtualnej aktywności obywatelskiej oraz aktywności społecznej i politycznej osób z niepełnosprawnościami. Istotny nacisk został też położony na wymiar aplikacyjny przygotowywanych tekstów. Publikacja łączy w sobie zarówno cechy opracowania naukowego, opartego na badaniach własnych poszczególnych autorów, jak i wnioski mające charakter rekomendacji.

Analitic and Algebraic Geometry 4

Tadeusz Krasiński, Stanisław Spodzieja

This volume (the fourth in the series) is dedicated to two mathematicians: Wojciech Kucharz, who celebrates 70th anniversary in 2022 and Tadeusz Winiarski who celebrated the 80th anniversary in 2020. These people were closely associated with our conferences Analytic and Algebraic Geometry. The first one is an active participant of the conferences since 2009 and the second one is a leading figure of the conferences almost from the beginning (1983). Thanks to their mathematical vigor and stimulation the conferences become more interesting and fruitful.

Дидактика русского языка и проблемы перевода в иностранной аудитории

Ełona Curkan-Dróżka

Обучение языку и работа с ним в иностранной аудитории составляют профессиональный интерес всех авторов данного сборника. В нем представлены разные взгляды на преподавание русского языка как иностранного, предложены интереснейшие формы работы на уроках РКИ, а также рассмотрены проблемы перевода. Мы предлагаем Вам ознакомиться с инновационными решениями в сфере преподавания, являющимися ответом на быстроменяющиеся условия среды обучения, с собранными, благо­даря многолетнему опыту, наблюдениями в работе со студентами, с большим количеством иллюстративного материала. В сборнике будет уделено отдельное внимание избранным аспектам перевода, выполняемого как в рамках обучения русскому языку как иностранному, так и входящего в сферу индивидуальных научных интересов исследователей. Открытость взглядов, проверенные практикой методы обучения и соединение культур с помощью языка являются связывающим звеном всех вошедших в сборник статей.

Przeszłość, teraźniejszość i przyszłość Łodzi. Tom 2. Przestrzeń miasta przemysłowego. Zbiór studiów z okazji 200 lat Łodzi przemysłowej

Ewa M. Boryczka, Kamil Śmiechowski

W roku 2020 Łódź obchodziła dwusetlecie swojej historii przemysłowej. Jubileusz ten stał się podstawą do zorganizowania debaty naukowej nad historią przemysłową i przyszłością naszego miasta, a pokłosiem cyklu spotkań przygotowanych przez Interdyscyplinarne Centrum Studiów Miejskich jest niniejsza, druga już publikacja. Podczas debaty postawiliśmy wiele istotnych pytań. Jak kształtowała się przestrzeń miasta przemysłowego? Jak zmieniła się Łódź w okresie transformacji? W jakim kierunku zmierza dziś polityka przestrzenna miasta? Co wpływa na jej przeobrażenia i co zmienia Łódź współcześnie? Jak przemysłowa przeszłość determinuje przyszłość miasta? Jak zmieniła się Łódź i dokąd podąża? W książce zostały podjęte dwa główne wątki rozważań dotyczące transformacji oraz przestrzeni Łodzi – jej przeszłości, teraźniejszości i przyszłości. Pierwsza część obejmuje procesy transformacji miasta – od wolno rozwijającej się małej wsi z okresu do XV wieku, przez czas prosperity miasta przemysłowego w XIX stuleciu, po miasto poprzemysłowe, zmierzające ku dalszej transformacji i regeneracji. Druga część koncentruje się na przestrzeni miasta Łodzi i jej przeobrażeniach, a także na czynnikach i uwarunkowaniach tych przekształceń. Spoglądając na Łódź głównie z perspektywy planowania przestrzennego, gospodarki przestrzennej, geografii społeczno-ekonomicznej, zarządzania, ochrony środowiska, architektury i urbanistyki, chcieliśmy wzbogacić nowe interdyscyplinarne podejście do studiów miejskich.

Miraże natury i architektury. Prace naukowe dedykowane Profesorowi Tadeuszowi Bernatowiczowi

Alina Barczyk, Piotr Gryglewski

Przekazujemy w Państwa ręce księgę dedykowaną Profesorowi Tadeuszowi Bernatowiczowi – wybitnemu badaczowi dziejów architektury i sztuki nowożytnej. Artykuły autorstwa uznanych naukowców z wielu różnych ośrodków zostały ujęte w ramach sześciu rozdziałów, podejmujących problematykę m.in. radzivilianów, mecenatu królewskiego i magnackiego, konserwacji architektury, jak i sztuki nowoczesnej. Wszechstronność tematów w znakomity sposób odzwierciedla bogactwo zainteresowań samego Jubilata. Chcieliśmy naszym tomem uhonorować Profesora i uczcić 65. rocznicę urodzin tego wspaniałego naukowca i dydaktyka. Profesor Tadeusz Bernatowicz od wielu lat jest związany z łódzkim ośrodkiem. Z tego też względu zdecydowaliśmy się w tytule niniejszej publikacji przywołać nazwę jednego z przedmiotów prowadzonych przez Profesora w Instytucie Historii Sztuki UŁ. Komitet redakcyjny

Starożytny teatr i dramat w świetle pism scholiastów. Leksykon

Katarzyna Chiżyńska, Jadwiga Czerwińska, Małgorzata Budzowska

Prezentowana publikacja to leksykon stanowiący kompendium wiedzy na temat dramatu i teatru starożytnego. Autorki włączyły do niej wyniki badań nad słabo znanymi tekstami scholiów i na tej podstawie opracowały wszystkie najważniejsze zagadnienia teatralno-dramatyczne. Zostały one przedstawione w formie leksykonu: każde pojęcie stanowi osobny rozdział, w którym oprócz komentarza znajdują się też cytowane wyjątki ze scholiów przetłumaczone na język polski, a także podane w oryginale. Słownik obejmuje: 1) pojęcia dotyczące greckich kategorii teatrologicznych: np. aktor, muzyka w teatrze, taniec w teatrze, cel i funkcja przedstawienia teatralnego, kostiumy i maski, machiny teatralne i dekoracje, wejścia i wyjścia postaci, budowa teatru, elementy architektoniczne teatru i ich funkcje, święta religijne związane z teatrem etc. oraz odpowiadające im pojęcia łacińskie; 2) pojęcia dotyczące greckich i łacińskich kategorii dramatologicznych: np. gatunki dramatyczne, elementy jakościowe, elementy ilościowe dramatu, formy i sposoby prowadzenia dialogu i tekstu pobocznego. […] Tego rodzaju publikacji nie było dotąd na polskim rynku wydawniczym i w polskim dyskursie naukowym. […] Książka jest pierwszym polskim kompendium obejmującym teatr i dramat starożytny całościowo (grecki i rzymski). Jest pierwszym naukowym opracowaniem uwzględniającym nie tylko teksty literackie, lecz także niezwykle cenne i trudne do zinterpretowania uwagi scholiastów. Z recenzji prof. dr hab. Ewy Skwary (UAM)   W analizowanych tekstach znajduje się ogromna ilość informacji o różnych aspektach starożytnego teatru, dlatego książka słusznie została opracowana jako słownik, w którym każde hasło stanowi oddzielny rozdział. Ułatwia to korzystanie z tego tomu. Zawarte w nim uwagi są często różne od stwierdzeń autorów kanonicznych: Arystotelesa i Horacego. Wszystkie przywołane teksty zostały przytoczone w oryginale i, co ważne, w polskim tłumaczeniu – z myślą o odbiorcach, którzy nie są filologami klasycznymi. Ponieważ teksty komentatorów często nie mają charakteru literackiego, ich tłumaczenie nie było rzeczą łatwą. […] Omawiana książka jest od dawna wyczekiwanym w polskim środowisku badaczy antyku gruntownym kompendium wiedzy o antycznym teatrze i dramacie. Hoc erat in votis. Z recenzji prof. dr hab. Mariana Szarmacha (UMK)

Słowianie. Historia, kultury i języki

Marcello Garzaniti, Zofia A. Brzozowska, Piotr Kręzel, Jan M. Wolski

Poza słowiańską przestrzenią kulturową, w wielu ośrodkach akademickich na Zachodzie studia nad polskim językiem, literaturą czy historią prowadzone są zazwyczaj - zarówno na płaszczyźnie naukowej, jak i dydaktycznej - w szerszym nurcie badań slawistycznych. Właśnie z myślą o rozwoju tej specjalności w ramach studiów neofilologicznych na uczelniach włoskich powstało prezentowane kompendium [...] Na polskim, par excellence słowiańskim gruncie prezentowana książka nigdy nie będzie mogła aspirować do roli pierwszego i podstawowego źródła wiedzy na temat dziejów naszej części Europy. [...] Dla rodzimego odbiorcy ma ona jednak zgoła inną wartość: świeżego, oryginalnego, a jednocześnie holistycznego spojrzenia z zewnątrz, opracowanego przez Autora nie-Słowianina z myślą o równie nie-słowiańskich czytelnikach. Jako taka, stanowić będzie nieoceniony materiał dla specjalistów z zakresu historii historiografii czy też studiów interkulturowych, badających zmieniające się z biegiem dekad i stuleci (lub przeciwnie - z jakiegoś powodu spetryfikowane) wyobrażenia na temat Polski i państw ościennych, zawarte w tekstach twórców i uczonych spoza świata słowiańskiego. Biorąc pod uwagę niebywały sukces wydawniczy i czytelniczy prac brytyjskiego historyka, Normana Daviesa - do którego szkoły historiograficznej prof. Marcello Garzaniti świadomie nawiązuje - należy żywić nadzieję, że z podobnie życzliwym przyjęciem szerszych kręgów polskich odbiorców spotka się ujęcie dziejów i kultury Słowian pióra badacza włoskiego. Z pewnością warto zagłębić się w intelektualny świat Autora, choćby poszukując odpowiedzi na pytania: co o nas i o naszych sąsiadach wiedzą slawiści na Zachodzie, w jaki sposób nas postrzegają i jakie czynniki formują ich wyobrażenia na nasz temat? Z Przedmowy

Łódzki teatr Bogdana Hussakowskiego 1979-1992

Anna Magdalena Zgoda

Niewątpliwym atutem książki jest pionierski charakter podjętych w niej badań. Stanowi ona pierwszą monograficzną próbę opisu dorobku artystycznego Bogdana Hussakowskiego jako reżysera i cenionego dyrektora dwóch teatrów – im. Jana Kochanowskiego w Opolu i im. Stefana Jaracza w Łodzi. Autorka scaliła materiał rozproszony w licznych tekstach źródłowych, tworząc portret artysty, który nie doczekał się dotąd żadnego kompletnego opracowania, choć odcisnął trwały i ważny ślad w historii teatrów czasu PRL. Trafnym pomysłem jest wyeksponowanie jako kluczowego rysu tego portretu predyspozycji, działań i zasług Hussakowskiego w roli dyrektora tak wymagającej instytucji, jak Teatr im. Stefana Jaracza w Łodzi, przeżywający frekwencyjno-artystyczną zapaść w okresie poprzedzającym stan wojenny i w ostatniej dekadzie PRL. Całkowicie uzasadnione w tym kontekście zainteresowanie autorki specyfiką społeczno-kulturalną PRL-owskiej Łodzi nadaje książce dodatkowy walor opowieści o mieście, które w dużym stopniu za sprawą Bogdana Hussakowskiego przestało być u progu lat osiemdziesiątych teatralnym ugorem. Z recenzji prof. dr hab. Małgorzaty Jarmułowicz Publikacja powstała na podstawie doktoratu przygotowywanego przez Annę Magdalenę Zgodę, którego nie zdążyła obronić. Uwolniony z akademickiego dyskursu układa się w opowieść o drodze artystycznej Bogdana Hussakowskiego. Początkowo praca miała obejmować trzynastoletni okres dyrekcji Hussakowskiego w Teatrze im. Stefana Jaracza w Łodzi. Systematyczność i dociekliwość autorki sprawiła, że musiała prześledzić drogę artystyczną swojego bohatera od lat najwcześniejszych, od okresu studiów poprzez kolejne etapy pracy Krakowie i Opolu, zanim obszernie i wyczerpująco omówiła sezony spędzone w Łodzi. Należy żałować, że opracowanie to nie obejmuje późniejszej dyrekcji Hussakowskiego w Teatrze im. Juliusza Słowackiego w Krakowie oraz jego ostatniego okresu twórczości. Niezależnie od tego, wartość pracy Anny Magdaleny Zgody polega na tym, że jest to pierwsza próba systematycznego opisania drogi artystycznej Bogdana Hussakowskiego do roku 1992. Ze Wstępu prof. dr hab. Małgorzaty Leyko

Metody i techniki prowadzenia konsultacji społecznych

Kamil Brzeziński, Agnieszka Kretek-Kamińska, Aneta Krzewińska, Julia Zając

Trudności, z którymi zmagają się osoby odpowiedzialne za prowadzenie konsultacji społecznych, są dość powszechne. Występują niezależnie od typu instytucji, tematu konsultacji czy miejscowości, która je organizuje. Właśnie te problemy i propozycje ich rozwiązania opisane są w niniejszej publikacji. Jej autorzy są socjologami specjalizującymi się w metodologii badań społecznych, ale posiadają również doświadczenie w planowaniu i prowadzeniu konsultacji oraz opracowywaniu ich wyników we współpracy z samorządami, instytucjami państwowymi, organizacjami pozarządowymi, uczelniami, instytucjami kultury i grupami nieformalnymi. Czytelnik zainteresowany tematyką konsultacji społecznych otrzyma nie tylko praktyczne wskazówki związane z poszczególnymi narzędziami niezbędnymi do konsultacji, lecz także wyjaśnienie, dlaczego pewne działania lepiej wykonywać w określony sposób. Dodatkowym atutem książki jest metaanaliza metod i technik konsultacyjnych oraz przegląd przykładów działań nowatorskich oraz powszechnych. Autorzy nie ograniczają się do prezentacji różnych technik i narzędzi konsultacyjnych, ale zamieszczają też swoją propozycję nowego ich podziału, grupując je ze względu na: sposób zapisu wypowiedzi uczestników konsultacji i charakter otrzymywanych wniosków, standaryzację postępowania, wymagania dotyczące organizatorów i uczestników konsultacji oraz relacje między nimi, procedury konsultacji. Z publikacji mogą skorzystać praktycy konsultacji, mimo że ma ona charakter naukowy. Do omawianych kwestii autorzy podchodzą w sposób systematyczny, metodyczny, krytyczny i kompleksowy, co może być impulsem do dalszych refleksji, pogłębionych studiów czy projektów badawczych.

Kapitał ludzki jako czynnik skuteczności audytu wewnętrznego

Lena Grzesiak

Dlaczego audyt wewnętrzny nie zawsze osiąga swoje cele? Czy jedynym powodem może być niechęć audytowanych? A może skuteczność audytu wewnętrznego zależy także od wiedzy oraz umiejętności audytowanych i zarządzających organizacją? Jak audytowani reagują na audyt wewnętrzny? Jakie oczekiwania mają audytorzy wewnętrzni? Na te i inne pytania odpowiedzi można znaleźć w monografii. Przyjmując za motto frazę „audyt wewnętrzny tworzą ludzie”, Autorka analizuje kwestię skuteczności audytu wewnętrznego i uwzględnia jego społeczny kontekst. Podstawą analizy są jakościowe badania empiryczne wykorzystujące różne techniki gromadzenia danych, przede wszystkim wywiady z65 audytorami wewnętrznymi, audytowanymi oraz zarządzającymi organizacjami z sektorów publicznego i prywatnego. W prezentowanej monografii Autorka charakteryzuje wiedzę, umiejętności, postawy oraz oczekiwania audytorów wewnętrznych, audytowanych i zarządzających organizacjami z punktu widzenia skuteczności audytu wewnętrznego. Przedstawia wyniki badań, z których wynika, że ważnymi czynnikami skuteczności audytu wewnętrznego są: wsparcie zarządzających (materialne i niematerialne) dla audytu wewnętrznego, rozumienie audytu wewnętrznego, a także relacje między grupami uczestniczącymi w audycie wewnętrznym. Podsumowaniem publikacji może być wypowiedź jednego z badanych audytorów wewnętrznych: „skuteczny audyt wewnętrzny to są ludzie [...]. To stwierdzenie tak oczywiste, że często [...] zapominane przez większość zainteresowanych”.

Planowanie lekcji języka angielskiego, czyli to plan or not to plan. Karty pracy

Anna Parr-Modrzejewska, Weronika Szubko-Sitarek

Celem skryptów - kart pracy i przewodnika metodycznego - jest wspieranie wykładowców prowadzących kursy dla przyszłych nauczycieli języka angielskiego. Opracowanie zawiera więc zarówno zadania w formie kart pracy, umożliwiające praktyczne ćwiczenie różnych etapów procesu planowania jak i szczegółowy poradnik, który dostarcza gotowych rozwiązań, inspiruje do twórczego podejścia oraz prezentuje modelowe odpowiedzi do zadań. Skrypty zostały przygotowane w ramach projektu "Modelowe kształcenie przyszłych nauczycieli przedmiotów humanistycznych w Uniwersytecie Łódzkim" (POWR.03.01.00-00-KN55/18-00), współfinansowanego przez Unię Europejską. W publikacji wykorzystano fragmenty podręczników pochodzących z renomowanego wysłannictwa Macmillan Polska.

Nauka etyczna Lukrecjusza

Adriana Grzelak-Krzymianowska

Poemat Lukrecjusza De rerum natura, w którym poeta przedstawia w języku łacińskim główne treści nauki epikurejskiej, pozostaje dla filologów klasycznych ciągle jeszcze niezbadanym do końca obszarem. Dla badacza, który zechce poświęcić mu swój czas i zainteresowanie, stanowi materiał do gruntownych i wielokierunkowych studiów. A przy tym dzieło De rerum natura okazuje się w lekturze niezwykle interesujące i bogate tematycznie. Obok nauki o treści fizycznej, zawiera rozważania, które przemawiają bezpośrednio do wrażliwości również współczesnego Czytelnika. Do tych rozważań można zaliczyć przede wszystkim wiersze, w których autor przedmiotem swego zainteresowania czyni szeroko pojętą naukę o moralności. Prezentowana publikacja jest pierwszą monografią, w której zostaje dokładnie omówiona ukazana przez Lukrecjusza nauka etyczna. Ponieważ analiza jest prowadzona w dwóch etapach, książka składa się z dwóch części. Pierwsza z nich jest poświęcona omówieniu miejsca i roli wywodów etycznych w strukturze kompozycyjnej dzieła Lukrecjusza O rzeczywistości oraz sposobów i form przejawiania się refleksji etycznej w poemacie, druga zaś skupia się na ukazaniu epikurejskiej drogi ku najwyższemu dobru oraz przedstawieniu charakteru tej wartości najwyższej, czyli epikurejskiego szczęścia. Przedstawiony wywód ma na celu wykazanie, że nauka etyczna jest nie tylko obecna w poemacie O rzeczywistości, ale że została w nim ujęta w sposób szeroki i możliwie pełny oraz odgrywa ona w nim istotną rolę i stanowi ważne, a nawet zasadnicze przesłanie dydaktyczne dzieła Lukrecjusza.

Marketing akademicki. Rola uniwersytetów w promocji miast i regionów

Tomasz Domański (red.)

Publikacja prezentuje wielostronne i bardzo różnorodne podejście do marketingu akademickiego w kontekście współpracy z władzami miast i regionów polskich oraz zagranicznych. Przyjęta formuła tego opracowania opiera się na indywidualnym podejściu każdego z Autorów do szeroko rozumianej problematyki marketingu akademickiego oraz do roli uniwersytetów w rozwoju oraz w promocji miast i regionów. Przyjęta perspektywa jest dla każdego z Autorów bardzo silnie powiązana z jego wcześniejszymi doświadczeniami badawczymi, jak również z doświadczeniami marketingowymi związanymi z realizacją pewnych projektów przez uniwersytety lub na rzecz uniwersytetów. Dotyczy to zarówno zespołu hiszpańskiego z Granady, jak również polskich doświadczeń. Głównym celem publikacji jest zarówno dokonanie bilansu dotychczasowych doświadczeń we wdrażaniu szeroko rozumianych koncepcji marketingu akademickiego, jak również spojrzenie na ten problem z perspektywy różnych podmiotów oraz różnych regionów.