Relaksacje migracyjne w ciałach stałych

Grzegorz Haneczok

W pracy szczegółowo przedstawiono ogólne podejście do procesów relaksacyjnych, jako metody badawczej stosowanej zarówno w fizyce ciała stałego jak i inżynierii materiałowej. Szczególną uwagę poświęcono relaksacjom migracyjnym, dla których mechanizm zjawiska kontrolowany jest przez dyfuzję. W kolejnych rozdziałach omówiono ideę równań materiałowych, procesy dyfuzyjne, formalny opis stanów nierównowagowych w podejściu równań kinetycznych, tzw. uniwersalną funkcję odpowiedzi (model Coupling), oraz techniki eksperymentalne stosowane w praktyce badawczej uzupełnione o stosowne przykłady. W obszernym rozdziale 7-mym (ponad połowa całego opracowania) przedstawiono szczegółowe problemy badawcze: dyfuzja atomów roztworu międzywęzłowego w metalach bcc (relaksacja Snoeka), dyfuzja atomów roztworu substytucyjnego (relaksacja Zenera), relaksacje w układzie silnie oddziałujących dipoli (tlenki o strukturze fluorytu), relaksację wiskosprężystą (model fraktalny) oraz relaksację strukturalną w stopach amorficznych na bazie żelaza.

Wirpsza. Po słowie

Dariusz Pawelec

Książka przynosi refleksję wokół pośmiertnych losów dzieł Witolda Wirpszy (1918-1985) oraz ich recepcji. Autora przez dekady, wskutek działań cenzury, wykluczonego z krajowego obiegu wydawniczego i czytelniczego. Z uwagi na eksperymentalny, hermetyczny charakter swojej twórczości, nieposzukującej aktualnych zaangażowań politycznych, nie dość dobrze, jak na swój potencjał, obecnego także w obiegu emigracyjnym. W związku z problemami ze znalezieniem wydawcy oraz czytelników pisarz pozostawił po sobie ogromny korpus utworów czekających na odkrycie w archiwach. Sukcesywne edycje i reedycje kolejnych tytułów, poezji, powieści, dramatów, eseistyki i korespondencji, realizowane dopiero w XXI wieku, spotkały się z niezwykle żywym odbiorem czytelniczym oraz krytycznym, wywierając nawet udokumentowany wpływ na bieżące życie literackie, a nawet na artystyczne wybory, szczególnie poetów i przemiany modeli języka poetyckiego. Książka opisuje, jak proces twórczy, w nieoczekiwany sposób trwa i przebiega po śmierci autora, rzecz jasna mającego za wspólnika-pośrednika edytora. W kolejnych rozdziałach analizowane są konkretne przypadki powstawania dzieła sztuki w tym nowym układzie nadawczo-odbiorczym. Książka demonstruje, jak rodzi się ono nie tylko przez proste wydobycie z archiwum gotowego tekstu, przewidzianego w danej postaci do druku przez pisarza, ale także jak powstaje w rozmaitych gestach rekonstrukcji, scalania, komponowania jakiejś nowej struktury i nadawania jej rangi dzieła przez edytora zastępującego autora w części tych czynności. Doświadczenie wprowadzania do obiegu czytelniczego edycji nieznanych dotąd utworów Witolda Wirpszy, ale także i reedycji jego dzieł z różnych racji niedostępnych na rynku, "źle obecnych" lub zapomnianych, pokazuje, w jaki sposób edytorstwo może stać się działaniem z zakresu krytyki literackiej.

Węgiel. Natura i kultura

Ralph Crane

Choć w ciągu ostatnich lat, wraz z narastaniem obaw dotyczących zmian klimatycznych, branża węglowa postrzegana jest negatywnie, to jako spadkobiercy rewolucji przemysłowej wszyscy skorzystaliśmy na wydobyciu "czarnego złota". Węgiel w znaczącym stopniu wpłynął na bieg historii i na środowisko, w którym żyjemy - zarówno społeczne, jak i naturalne. Książka Ralpha Crane'a bada znaczenie węgla z punktu widzenia historii przemysłu, lecz także ukazuje, w jaki sposób węgiel odzwierciedlał się w dziełach licznych pisarzy, takich jak Zola, Lawrence czy Orwell; inspirował malarzy takich jak Turner, Monet i van Gogh; wskazuje też na obecność węgla jako tematu w filmach, piosence i folklorze oraz zaskakującą atrakcyjność związanej z węglem turystyki. Ta bogato ilustrowana książka to pouczająca i pasjonująca opowieść o niezliczonych sposobach, w jakie węgiel wpłynął na nasze życia.

Intensyfikacja i dezintensyfikacja w języku polskim i słowackim

Sylwia Sojda

Kategoria intensywności jest interesującą kategorią semantyczną, która odzwierciedla się w języku na wielu poziomach. Przedmiotem opisu w publikacji jest szeroko ujęta kategoria intensywności w aspekcie konfrontatywnym polsko-słowackim (która obejmuje dynamiczne procesy intensyfikacji i dezintensyfikacji), przedstawiona na przykładzie formalnych wykładników morfologicznych przez pryzmat części mowy: przymiotnika i czasownika. Badania nad czasownikami przeprowadzono z perspektywy kategorii rodzaju akcji. Z porównania tych procesów wynika, że polszczyzna dysponuje większym zasobem wykładników morfologicznych wskazujących na proces intensyfikacji, zaś język słowacki ma bogatszy repertuar środków oznaczających dezintensyfikację.

Uwarunkowania czynów karalnych młodzieży w świetle teorii napięcia Roberta Agnew. Studium empiryczne z zakresu pedagogiki resocjalizacyjnej

Marcin Jurczyk

Przedmiotem rozważań teoretycznych oraz analizy empirycznej niniejszej dysertacji uczyniono czynniki środowiskowe i podmiotowe mające udział w podejmowaniu zachowań naruszających normy prawne i społeczne przez młodzież w okresie adolescencji. Ujawniona skłonność do zachowań agresywnych pełni kluczową rolę w diagnozowaniu zależności między odczuwanym napięciem, reprezentowanym poziomem lęku i agresji a zachowaniem przestępczym. Jako podstawę teoretyczną podjętych badań przyjęto założenia ogólnej teorii napięcia Roberta Agnew (1992). Głównym celem pracy jest zbadanie istniejącego związku między zmiennymi z zakresu poczucia napięcia (jego rodzajów), czynników ograniczających (kontroli społecznej, kontaktów w środowisku przestępczym) oraz zmiennych podmiotowych (agresywność i lęk) a podejmowaniem zachowań naruszających normy prawne i społeczne przez badaną młodzież z zakładów resocjalizacyjnych oraz zachowań naruszających normy społeczne wśród uczniów ze szkół ogólnokształcących.

Daktyloepitryty Bakchylidesa na tle wczesnej kolometrii greckiej

Anna Szczepaniak

Praca jest monografią jednej z głównych miar wierszowych, jakimi posługiwał się tworzący w V wieku p.n.e. grecki poeta liryczny Bakchylides. Autorka śledzi rozwój daktyloepitrytów oraz zbiera i przedstawia antyczny i współczesny stan badań nad nimi. Wszelkie analizy są próbą odpowiedzi na pytanie, jaka jest natura metrum, którego nie zdecydowali się zaadaptować do swej poezji Rzymianie i które nazywane jest „wiecznym zmartwieniem wersologii greckiej”. Przedstawiona w prezentowanej publikacji szczegółowa analiza daktyloepitrytycznych pieśni Bakchylidesa pokazuje zmiany, jakim pod wpływem koncepcji metrycznych filologów klasycznych ulegają zachowane na papirusach teksty, zanim trafią do rąk czytelnika w nowym, współczesnym wydaniu.

Masculinity and femininity in everyday life

Eugenia Mandal

Książka pod naukową redakcją Eugenii Mandal złożona jest z ośmiu rozdziałów dotyczących różnych kontekstów kobiecości i męskości. W rozdziale 1. autorstwa Eugenii Mandal, Agnieszki Gawor i Jacka Bucznego na podstawie autorskich badań przedstawione zostały treść i struktura czynnikowa stereotypów mężczyzny i kobiety w Polsce. Małgorzata E. Szarzyńska i Paul A. Toro opisują z kolei w rozdziale 2. męski proces socjalizacji oraz jego negatywne skutki dla zdrowia fizycznego i psychicznego mężczyzn (depresja, nadużywanie substancji psychoaktywnych, wyższy poziom lęku oraz niższy poziom satysfakcji życiowej). Rozdział 3. Eugenii Mandal poświęcony jest natomiast strategiom wywierania wpływu w kontekście różnych rodzajów władzy posiadanej przez osoby pozostające w związkach małżeńskich. Danuta Rode, Autorka rozdziału 4., prezentuje charakterystykę sprawców przemocy domowej, wyróżniając cztery grupy sprawców: reaktywnie agresywnych, posiadających niskie kompetencje zaradcze, psychopatyczno-odwetowych oraz sprawców z dużym potencjałem przystosowawczym. W rozdziale 5. Eugenia Mandal i Karolina Zalewska przedstawiły badania własne, dotyczące związku podejmowania prób samobójczych przez kobiety ze stereotypem kobiecej bezradności. Rozdziały 6. i 7. autorstwa Anny Brytek-Matery zawierają odpowiednio: badania własne Autorki dotyczące wyobrażeń kobiet z zaburzeniami odżywiania (anoreksja i bulimia) na temat własnego ciała oraz (rozdział 7.) męskie dążenie do muskularności i społeczno-kulturowe czynniki wpływające na męskie wyobrażenie o ciele. W zamykającym monografię rozdziale 8. autorstwa Elżbiety Turskiej zanalizowano związek między percepcją postaw rodzicielskich a określonymi predyspozycjami kobiet i mężczyzn kształtowanymi w środowisku rodzinnym. [10.08.2012]

Pochwała lekkości? Leśmian - Przyboś - Karpowicz

Magdalena Kokoszka

Książka zawiera szkice poświęcone pisarzom, którym nieobca jest ambiwalencja lekkości i ciężaru. Twórcy ci chwytają za pióro, by szukać remedium na życiowy bezwład, przede wszystkim zaś wymknąć się inercji, która udziela się słowu. Próby przezwyciężania tego, co ciąży i stawia opór, podejmowane (z różnym skutkiem) przez prezentowanych autorów – Bolesława Leśmiana, Juliana Przybosia i Tymoteusza Karpowicza, są wyrazem otwartości na to, co wielorakie i zmienne, swoistą apologią wyzwalającego od napięć ruchu, który pozwala wciąż na nowo podrywać się do życia.

Wobec tradycji. Śląskie szkice oikologiczne

Mariusz Jochemczyk

Książka stanowi zbiór esejów przybliżających ideę oikologicznego namysłu nad ludzkim doświadczeniem i „tranzytywną” przestrzenią, gromadzącą w kolejnych historycznych nawarstwieniach bogate złoża lokalnych tradycji. Prywatny szkicownik odsłania mapę ważnych dla autora topograficznych i kulturowych punktów orientacyjnych (dom, rzeka, cmentarz, góra, granica), pozwalających wciąż „od nowa” (inaczej?) poruszać się w najmniejszym świecie śląskich spraw. Recenzja książki ukazała się w czasopiśmie: „Twórczość” nr 10/2016 (Edyta Antoniak-Kiedos: Kontemplując śląskie przestrzenie) „Śląsk” nr 5/2016, s. 70 (Miłosz Piotrowiak: U źródeł wrażliwości)

Filmowe pejzaże Ameryk

red. Barbara Kita, Magdalena Kempna-Pieniążek

Filmowe pejzaże Ameryk, będące kontynuacją tomu Filmowe pejzaże Europy, prezentują różnorodne podejścia do badania filmowego krajobrazu, których wspólnym mianownikiem jest przekonanie, że amerykańskie pejzaże w stopniu zdecydowanie większym niż pejzaże europejskie uległy mitologizacji. Problematyka filmowych topografii i geografii spotyka się na kartach książki z zagadnieniami autorskich strategii (Wes Anderson, John Carpenter, John Ford, Patricio Guzmán, Alfred Hitchcock, Claudia Llosa, Michael Mann, Kelly Reichardt). W tomie podjęte zostają również wybrane problemy: gatunkowego toposu przestrzeni (western, horror, slasher, film o zombie), hollywoodzkich pejzaży studyjnych, roli krajobrazu w filmach o odkrywaniu Nowego Świata oraz estetycznej funkcji pustkowia we współczesnych realizacjach kina drogi.

Czytaj po polsku. T. 1: Bolesław Prus: "Kamizelka", "Z legend dawnego Egiptu". Materiały pomocnicze do nauki języka polskiego jako obcego. Edycja dla początkujących (poziom podstawowy A1/A2). Wyd. 3

oprac. Wioletta Hajduk-Gawron, Małgorzata Smereczniak

Niniejsze książeczki to materiały pomocnicze do nauki języka polskiego jako obcego, przeznaczone dla osób początkujących (każde opracowanie składa się z 300 słów), które chcą poznać polską klasykę literacką i wzbogacić swój zasób słownictwa. Książeczki zawierają streszczenia nowel oraz zestawy ćwiczeń, których celem jest doskonalenie już zdobytej przez obcokrajowców szeroko pojętej wiedzy językowej oraz ogólnokulturowej. W każdym tomie pomieszczono słownik zawierający wszystkie wyrazy użyte w tekstach opowiedzianych nowel (w formach gramatycznych, w jakich zostały użyte w tekście, i wzbogacone o gramatyczne informacje, np. formy podstawowe, tj. słownikowe, czy rekcje, a więc wiadomości przydatne dla osób uczących się języka polskiego. Prezentowane II wydanie I tomu zostało wzbogacone o wprowadzające teksty w języku niemieckim, dzięki czemu niemieckojęzyczne osoby uczące się języka polskiego tym łatwiej będą mogły wykorzystać w pracy proponowane materiały.

Kenozoik regionu śląsko-krakowskiego

Józef Lewandowski

Niniejszy podręcznik stanowi kompendium wiedzy na temat regionu śląsko-krakowskiego, obejmującego Wyżynę Śląsko-Krakowską oraz przylegające od zachodu i północy fragmenty Niziny Śląskiej i Niziny Środkowopolskiej, o zróżnicowanej budowie geologicznej i urozmaiconej rzeźbie. Powstawała ona w ciągu ostatnich 65 mln lat, gdy obszar ten stawał się lądem, okresowo tylko i lokalnie zalewanym przez morze mioceńskie. Podczas kenozoiku wielokrotnie zmieniał się tu klimat — od tropikalnego i subtropikalnego w paleogenie i miocenie, przez sawannowy i stepowy w pliocenie, po umiarkowany i subarktyczny w czwartorzędzie. Zmiany te zarejestrowane są w osadach i strukturach geologicznych oraz zróżnicowanych genetycznie formach rzeźby. Szczególnie burzliwe dzieje geologiczne przechodził omawiany region w czwartorzędzie, kiedy to wielokrotnie wkraczał na ten obszar lądolód skandynawski, zostawiając osady i formy glacigeniczne. Z uwagi na występujące w regionie surowce naturalne (węgiel kamienny i brunatny, rudy metali) formy antropogeniczne (hałdy i wyrobiska oraz zapadliska poeksploatacyjne) wywierają szczególne piętno na krajobraz i przyrodę górnośląską.

Bibliotheca Bavoroviana Leopoliensis. Prints from the first half of the sixteenth century. A catalogue

oprac. Jolanta Gwioździk, Tadeusz Maciąg, współudz. Iwona Pietrzkiewicz, Renata Frączek

Biblioteka Fundacji Wiktora hr. Baworowskiego we Lwowie, założona przez znanego tłumacza literatury zachodnioeuropejskiej na język polski oraz  bibliofila Wiktora hr. Baworowskiego (1826–1894), należała do najważniejszych bibliotek okresu zaborów, a po udostępnieniu publiczności (w 1900 r.) stała się znaczącym ośrodkiem życia naukowego Lwowa. Na kolekcję składało się ponad 15 tys. druków oraz ponad tysiąc rękopisów, zwłaszcza z zakresu literatury pięknej, politycznej, prawniczej, liturgicznej, teologicznej, matematyczno-przyrodniczej, pochodzących m.in. z włączanych księgozbiorów prywatnych. Powiększały ją zakupy, m.in. w 1914 r. nabyto bibliotekę Zygmunta hr. Czarneckiego, zawierającą liczne, niejednokrotnie cenne i unikatowe rękopisy i druki, dotyczące prawa, historii, literatury astronomiczno-matematycznej, a także polskich i zagranicznych kwestii religijnych. Od 1945 r. zasadniczy zrąb kolekcji jest przechowywany w Lwowskiej Narodowej Naukowej Bibliotece Ukrainy im. W. Stefanyka. Stanowi on cenne świadectwo znaczenia oraz roli historii i kultury polskiej dawnych wieków, obecnie element wspólnego dziedzictwa. Zespół autorów podjął rekonstrukcję, opis i analizę XVI-wiecznego lwowskiego zasobu Bavorovianum. Prezentowany katalog rejestruje 275 druków pierwszej połowy XVI w. Wszystkie opisy starych druków uzupełniono o fotografie kart tytułowych, a także o indeksy osobowy, tytułowy, typograficzny, proweniencyjny i znaków własnościowych. Sprawdzono także obecność informacji o rejestrowanych drukach w kilkudziesięciu polskich i światowych źródłach informacyjnych. Przedstawiono ponadto zwięzły zarys kształtowania się i losów księgozbioru oraz jego charakterystykę rzeczową, co pozwala na wniosek o jego wyjątkowej wartości dla kultury umysłowej nie tylko dawnego, ale i współczesnego Lwowa. Zamieszczono również wyniki analizy mikrobiologicznej i fizykochemicznej druków XVI-wieku, wraz z omówieniem metody przeprowadzonych badań. Przygotowywany jest następny tom, obejmujący katalog druków drugiej połowy XVI w.

Uczeń zdolny w polskiej i angielskiej przestrzeni szkolnej. Studium komparatystyczne

Marcin Gierczyk

Niniejsza książka stanowi studium z pogranicza socjologii edukacji i pedagogiki porównawczej w kontekście kształcenia uczniów zdalnych w Polsce i Anglii. Autor stara się sprawdzić czy strategie kształcenia uczniów zdolnych w obu krajach są umyślne, zaplanowana i zorganizowana, czy też nieświadome lub przypadkowa. Książka skierowana jest do nauczycieli jak i studentów zainteresowanych kształceniem uczniów zdolnych i utalentowanych, a także dla psychologów i rodziców zainteresowanych tą problematyka.

Komunikowanie lokalno-regionalne w dobie społeczeństwa medialnego. T. 2: Aspekty polityczne, społeczne i technologiczne

red. Monika Kornacka-Grzonka, red. Marek Mazur

Przedmiotem studiów zaprezentowanych w publikacji są teoretyczne oraz praktyczne aspekty komunikowania lokalno-regionalnego. Szkice oraz opracowania prezentujące wyniki badań empirycznych dotyczą głównie problematyki komunikowania wyborczego w warunkach rywalizacji samorządowej, polityki informacyjnej samorządów oraz aktywności mediów lokalno-regionalnych. Autorzy kładą nacisk na empirię, ilustrując w wielowymiarowej analizie złożoność i wielość funkcji komunikowania, które w najwyższym stopniu wpływa na proces kształtowania się lokalnej i regionalnej wspólnoty. Książka łączy naukowe perspektywy badawcze medioznastwa i politologii, adresowana jest zwłaszcza do osób zainteresowanych lokalnymi i regionalnymi relacjami mediów i polityki.   Monika Kornacka-Grzonka, doktor, adiunkt w Instytucie Nauk Politycznych i Dziennikarstwa UŚ. Jej zainteresowania naukowe koncentrują się wokół komunikowania lokalnego i mediów lokalnych (ze szczególnym uwzględnieniem lokalnych mediów internetowych), tożsamości i podmiotowości społeczności lokalnych oraz nowych mediów. W 2014 wyróżniona przez JM Rektora UŚ za osiągnięcia naukowe i działalność popularnonaukową. Zwyciężczyni dziewiątej edycji konkursu Polskiego Towarzystwa Komunikacji Społecznej na Najlepszą Pracę Doktorską z zakresu Nauk o Mediach i Komunikacji Społecznej DOKTORAT ’16.   Marek Mazur, doktor nauk humanistycznych w zakresie nauk o polityce, dr hab., adiunkt w Instytucie Nauk Politycznych i Dziennikarstwa Uniwersytetu Śląskiego. Zainteresowania badawcze: problematyka komunikowania politycznego, zwłaszcza profesjonalizacja i mediatyzacja kampanii wyborczych.

Wielkie tematy literatury amerykańskiej. T. 5: Podróże, wędrówki, włóczęgi

red. Teresa Pyzik, Agnieszka Woźniakowska

Artykuły zebrane w tomie można podzielić ze względu na dwa podejścia do tematyki podróży. Pierwsze to omawianie podróży znanych pisarzy i analiza ich dzienników podróży. Znalazły się tu teksty m.in. o podróżach w Europie Hawthorne’a, Jamesa i Twaina oraz o ich postrzeganiu Anglii i Włoch, wędrówkach Steinbecka, artykuły o Antin i o zapiskach Sheparda. Druga grupa artykułów koncentruje się wokół wędrówek i podróży bohaterów w utworach literackich.

Podmiotowość polityczna w erze depolityzacji

Agnieszka Turska-Kawa

W książce podjęto refleksję nad przeobrażeniami roli obywatela w kontekście obserwowanych procesów oddalania się od polityki. Zderzone z sobą zostały dwa procesy. Z jednej strony, rozbudzone na bazie oczekiwań i pewnych złudzeń poczucie podmiotowości politycznej szuka miejsca osadzenia, aby dać jednostce odczuć wpływ i kontrolę. Z drugiej, polityka jest coraz bardziej inkluzywna i zniechęcająca do włączania. Wymaga wiedzy i umiejętności rozumienia procesów społeczno-politycznych; jest dynamiczna i trudniejsza do przewidzenia w kontekście polikryzysów. Nie zmienia to jednak faktu, że polityka potrzebuje obywateli, a obywatele potrzebują polityki. W książce relacje między uruchomionymi procesami zostały opisane z perspektywy obywatela. Uwagę Czytelnika zogniskowano na trzech obszarach, w których obserwujemy intensywne procesy depolityzacyjne i - w konsekwencji - dynamiczne przeobrażenia podmiotowości politycznej obywateli, w szczególności na: zaufaniu instytucjonalnym, nowych mediach oraz ekonomii.

Współczesne problemy prawa rolnego i żywnościowego [II]

red. Dorota Łobos-Kotowska, Paweł Gała

Publikacja zatytułowana Współczesne problemy prawa rolnego i żywnościowego II stanowi zbiór referatów wygłoszonych podczas drugiej ogólnopolskiej konferencji o tym samym tytule, która odbyła się na Uniwersytecie Śląskim w Katowicach. Artykuły odnoszą się zarówno do klasycznego prawa rolnego, które reguluje zasady korzystania z gruntu rolnego, jak i współczesnej problematyki związanej z ochroną środowiska na obszarach wiejskich, wspieraniem rozwoju obszarów wiejskich, a także ochroną konsumenta żywności. Zostały one podzielone na dwa bloki tematyczne obejmujące prawo rolne i żywnościowe. Publikacja skierowana jest do praktyków, studentów oraz innych osób zainteresowanych tą tematyką.

Предметный мир примет и поверий (Цикл рождения) / Priedmietnyj mir primiet i powierij (Cykł rożdienija)

Piotr Czerwiński

Na materiale rosyjskich ludowych wróżb i podań związanych z cyklem narodzin zaprezentowano czynności, role uczestników i ich znaczenie zarówno podczas przeżywanych w teraźniejszości stanów, jak i w perspektywie możliwych w przyszłości. Scharakteryzowano obraz położnicy jako głównej postaci z punktu widzenia jej znaczeń w etapach poprzedzających narodziny człowieka. Świat przedmiotów przedstawiono jako szczególny wobec realnej rzeczywistości, oddziałujący na ludzi oraz poddający się wpływom z ich strony. Na podstawie materiału autor proponuje szereg podejść do potencjalnych typologii wirtualnych znaczeń jednostek paradygmatycznych. Przedstawiono tu również ich budowę oraz pozycję w ogólnej semantyce.

Z Dziejów Prawa. T. 4 (12)

Marian Mikołajczyk, red. Adam Lityński, Wojciech Organiściak

W niniejszym tomie znalazły się teksty pracowników i współpracowników katowickiego ośrodka historycznoprawnego. Otwiera go przeglądowy artykuł R. Sobańskiego zatytułowany Prawo – nieodłączny towarzysz człowieka, będący owocem analiz nieodżałowanej pamięci wybitnego znawcy prawa kanonicznego nt. relacji człowiek – „prawo”. Kolejne artykuły obrazują niektóre zagadnienia osiemnastowiecznego prawa sądowego i ustroju Rzeczypospolitej szlacheckiej, jak stosowanie kary pozbawienia wolności przez ówczesny sąd grodzki w Krakowie (T. Adamczyk) czy Rada Nieustająca w opisie pijara Wincentego Skrzetuskiego (W. Organiściak). Rozprawa autorstwa R.M. Małajnego przedstawia anglosaską dziewiętnastowieczną doktrynę rozdziału władzy, natomiast A. Biłgorajski omawia genezę i ewolucję doktryny „wolnego rynku idei”. Znaczącym fragmentem prezentowanego tomu jest rozprawa J. Ciągwy nt. interpelacji poselskich w I Sejmie Śląskim (1922–1929). Artykuł A. Stawarskiej-Rippel podejmuje mało znane zagadnienie rekodyfikacji radzieckiego postępowania cywilnego, a praca M. Bożka – problematykę projektów konstytucyjnych „Demokratycznych Niemiec” w ujęciu Socjalistycznej Partii Jedności z 1946 r. Kolejne artykuły, autorstwa A. Watoły i M. Arndta, dotyczą zagadnień niezawisłości sędziowskiej i ochrony tajemnicy wojskowej w prawie Polski Ludowej. Obszerna rozprawa M. Łysko omawia orzecznictwo karno-administracyjne okresu gomułkowskiego. Z kolei zagadnienie niektórych współczesnych aspektów prawa rzymskiego podejmuje Ł.J. Korporowicz, prezentując je na przykładzie orzeczeń brytyjskiej Izby Lordów z lat 1999–2009. Niniejszy tom zawiera także omówienie i tekst osiemnastowiecznych artykułów wojskowych dla Milicji Karola Stanisława Radziwiłła. Można w nim również znaleźć recenzje następujących prac: Wzmocnienie niezawisłości sędziowskiej w Polsce i na Ukrainie w dobie przemian... (praca zbiorowa); Życiorysy. Ukraińcy z operacji Wisła represjonowani na Warmii i Mazurach w latach 1947–1956... (B. Łukaszewicz); Dyplomaci francuscy o Konstytucji 3 Maja (H. Kocój); Powstanie kościuszkowskie w świetle relacji z Warszawy posła austriackiego Benedykta de Cachégo... (H. Kocój) czy Wojskowy Sąd Rejonowy w Poznaniu (1946–1955)... (R. Leśkiewicz). Tom uzupełniają relacje z jubileuszy Profesora J. Ciągwy i Profesora A. Lityńskiego z Laudacją Profesora W. Uruszczaka oraz kronika i spis publikacji pracowników Katedry Historii Prawa Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach.

Krytycyzm, sceptycyzm i zetetycyzm we wczesnej filozofii greckiej

Dariusz Kubok

Seria: Studia Philosophica Silesiensia (1), ISSN 2720-1120 Zasadniczym celem rozprawy jest próba rozpoznania we wczesnej filozofii greckiej zrębów postawy krytycznej, sceptycznej i zetetycznej. W pierwszej kolejności dookreślone zostają znaczenia terminów "krytycyzm", "sceptycyzm" i "zetetycyzm", a także pokazane ich wzajemne relacje. Zasadniczą częścią analiz jest drobiazgowa analiza filozofii wczesnogreckiej pod kątem obecnych w zachowanych fragmentach elementów każdej z tych postaw. Jednocześnie publikacja ta stanowi zarys nowego paradygmatu interpretacyjnego dla interpretacji początków refleksji filozoficznej. Książka stara się pokazać zarówno źródła współczesnych doktryn i postaw, ale także trwałość problemów oraz ważność szeroko rozumianego krytycyzmu.

Edukacja przez słowo - obraz - dźwięk

red. Justyna Hanna Budzik, Ilona Copik

Tytuł tomu, Edukacja przez słowo ‒ obraz ‒ dźwięk, wyznacza szerokie spektrum zainteresowań z zakresu teorii i praktyki dydaktycznej w odniesieniu do przeróżnych tekstów audiowizualnych. Autorzy opisują edukacyjny potencjał: filmu (fabularnego, dokumentalnego, animowanego), literatury w relacji z ekranizacjami, dzieł sztuki mediów, telewizji i przekazów popkulturowych. Słowa, obrazy i dźwięki są bowiem źródłem refleksji, pobudzają odbiorców – zwłaszcza młodych – do nadawania im znaczeń, są nośnikiem wartości społecznych. Dlatego też badacze akademiccy, nauczyciele i animatorzy kultury tak chętnie sięgają w swoich działaniach edukacyjnych po szeroko rozumiane media, które stają się nie tylko obiektem studiów (analizy, interpretacji, opisu), ale też inspiracją dla aktywności twórczych – przetwarzania i zmiany wyjściowych tekstów. Co bardzo interesujące, zebrane w tomie artykuły odsłaniają podejścia przedstawicieli różnych dyscyplin. Są tu zarówno głosy polonistów, filmo- i medioznawców, jak i pedagogów i psychologów – a zatem zagadnienie edukacji medialnej, zaprezentowane z różnych perspektyw, zyskuje wiele wymiarów.

Literatura i przyjemności. Szkice o literaturze XX I XXI wieku

red. Barbara Gutkowska, red. Agnieszka Nęcka

Tom Literatura i przyjemności. Szkice o literaturze XX i XXI wieku jest dziewiątym zbiorem z serii Literatura i... Tym razem w centrum uwagi badawczej postawione zostały różne rodzaje przyjemności – poczynając od tych wywoływanych doświadczeniami fizycznymi poprzez odczuwane psychologicznie na rozkoszy lektury skończywszy. Autorzy zamieszczonych tutaj szkiców, interpretując i analizując utwory takich pisarzy, jak między innymi: Bolesław Leśmian, Maria Dąbrowska, Eugeniusz Paukszta, Maria Nurowska, Gaja Grzegorzewska, Katarzyna Bonda, Ignacy Karpowicz, Małgorzata Szejnert, Julia Raczko, Beata Pawlikowska, Marek Tomalik czy Terry Pratchett, skoncentrowali się na źródłach przyjemności, która dla każdego z nas bywa czymś innym. Dla jednych oznacza poznawanie nowych miejsc i ludzi, u innych uczucie zadowolenia wywołane jest jedzeniem i piciem. Jeszcze inni skojarzą ją przede wszystkim z rozkoszą erotyczną lub radością przelewania myśli na papier czy też z lekturową frajdą.   Barbara Gutkowska, profesor doktor habilitowany nauk humanistycznych, profesor nadzwyczajny w Zakładzie Literatury Współczesnej Instytutu Nauk o Literaturze Polskiej Uniwersytetu Śląskiego. Wybrane publikacje: autorka artykułów i książek poświęconych przede wszystkim prozie XX wieku: Powieści Stanisława Dygata. W czasie i przestrzeni życia i marzenia (Katowice 1996), O „Tangu” i „Emigrantach” Sławomira Mrożka (Katowice 1998), Odczytywanie śladów. W kręgu dwudziestowiecznego autobiografizmu (Katowice 2005), Wyzwania i wyznania. Od Andrzeja Trzebińskiego do Sławomira Mrożka (Katowice 2013). Redaktor serii „Literatura i …”, w której ukazały się dotychczas: Literatura i Ja. Postacie autobiografizmu w literaturze polskiej XX i XXI wieku (Katowice 2007), Literatura i przestrzeń. Postacie autobiografizmu w literaturze XX i XXI wieku (Katowice 2008), Literatura i polityka. Szkice o literaturze XX i XXI wieku (Katowice 2010), Literatura i różne historie. Szkice o literaturze XX i XXI wieku (Katowice 2011), Literatura i perwersje. Szkice o literaturze polskiej XX i XXI wieku (Katowice 2013), Literatura i obiekt/yw(izm). Szkice o literaturze XX i XXI wieku (Katowice 2014). [15.02.2017]   Agnieszka Nęcka, doktor habilitowany nauk humanistycznych w Zakładzie Krytyki i Literatury Ponowoczesnej Instytutu Nauk o Literaturze Polskiej im. Ireneusza Opackiego Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach, krytyk literacki, współpracowała m.in. z „FA-artem”, „Nowymi Książkami”, „Opcjami”, „Śląskiem”, „Twórczością”, „Pograniczami”, „Frazą”, „Toposem”, „artPAPIEREM”. Wybrane publikacje: autorka artykułów i książek poświęconych przede wszystkim prozie XX i XXI wieku: Granice przyzwoitości. Doświadczanie intymności w polskiej prozie najnowszej (2006); Starsze, nowsze, najnowsze. Szkice o prozie polskiej XX i XXI wieku (2010); Cielesne o(d)słony. Dyskursy erotyczne w polskiej prozie po 1989 roku (2011); Co ważne i ważniejsze. Notatki o prozie polskiej XXI wieku (2012); Emigracje intymne. O współczesnych polskich narracjach autobiograficznych (2013), „Polifonia. Literatura polska początku XXI wieku” (2015). Redaktorka działu krytyki w „Postscriptum Polonistycznym”. Współredaktorka serii „Literatura i …” oraz „Skład osobowy. Szkice o prozaikach współczesnych”. [18.10.2019]

-U-

Tadeusz Sławek

Pytamy w tej książce o to, jak możliwa jest filologia dzisiaj, którą rozumiemy w tej pracy dwojako: jako sposób radzenia sobie ze spiętrzeniem słów i - co za tym idzie - jako sposób radzenia sobie z rzeczywistością. Jest naszym przekonaniem, że filologia bada słowa, budzi język, aby uwrażliwić na ukryte, uśpione w nim znaczenia, na operacje językowe wprowadzające w błąd przez narzucanie do powszechnej akceptacji "prawd" rzekomo niekwestionowalnych, bo tworzących całościowy system i podtrzymaniu takiego systemu służących. Dlatego filologia jawi się nam jako umiejętność badania języka i jako sztuka bycia-razem. Zdejmujemy ze słów jedną warstwę po drugiej w nadziei, że pomogą nam dotrzeć do sedna, do serca, do istoty, choć droga ta nigdy się nie kończy. Są wielowarstwowe, i odkrycie tej wielowarstwowości jest zadaniem -U-.