"Studia Politicae Universitatis Silesiensis". T. 17

red. Jan Iwanek, red. Robert Radek

Piętnaście artykułów będących efektem badawczych prac politologów z katowickiego ośrodka naukowego i przedstawicieli innych krajowych jednostek naukowo-badawczych to zawartość 17. tomu wydawnictwa ciągłego „Studia Politicae Universitatis Silesiensis” autoryzowanego przez Instytut Nauk Politycznych i Dziennikarstwa Uniwersytetu Śląskiego.  Teksty – jak zawsze – pomieszczono w działach tematycznych. Tym razem są to: „Teoria polityki”, „Systemy polityczne”, „Partie polityczne i systemy partyjne”, „Polityka społeczna i regionalna”, „Prawo międzynarodowe”, „Komunikowanie społeczne”. W pierwszym z działów znalazły się dwa teksty. A. Chodubski rozważa problem autorytaryzmu w kontekście współczesnego życia politycznego, a A. Hołub podejmuje kwestię rozwoju terroryzmu któremu sprzyja środowisko radykalne i ekstremistyczne. W dziale drugim J. Iwanek analizuje temat  systemów wyborczych przez pryzmat ich aspektów metodologicznych (j. ang.), S.  Grabowska zajmuje się kwestią odpowiedzialności konstytucyjnej w odniesieniu do  prezydenta Słowenii (j. ang.), a pytanie o Hiszpanię jako państwo federalne stawia M. Domagała. W kolejnym dziale A. Rudowski przedstawia stosunek partii politycznych do modernizacji państwa jako kryterium różnicowania aktorów sceny politycznej. M. Dobrowolski na przykładzie J. Kaczyńskiego  rozważa problem przywództwa politycznego w opozycji. Nad rolą partii Jedna Rosja na rosyjskiej scenie politycznej zastanawia się J. Jendrysko, a Ł. Wilkoń analizuje (j. ang.) przypadek włoskiej partii Lega Nord pod kątem jej ideologii. W następnym dziale skalą i dynamiką zagrożenia ubóstwem ekonomicznym polskich rodzin wielodzietnych w latach 2006–2015 zajmuje się B. Zasępa. B. Jewartowski przybliża zagadnienie oszustw metoda „na wnuczka”, a B. Toszek – kwestię uwarunkowań dynamiki rozwoju organizacji pozarządowych w Polsce. B. Pieruszek zaś analizuje  (j. ang.) zagadnienia rozwoju regionalnego na przykładzie regionów Śląska. Kolejny dział to artykuł J. Iwanka (j. ang.) o językowym ujęciu definicji przestępstw w międzynarodowym prawie karnym. W dziale następnym tekst (j. ang.) autorek M. Antón Crespo i M.Y. Fernández Ramos, które omawiają teorię opartą na empirycznym podejściu do wizerunku osób starszych w prasie cyfrowej w Kastylii y León. Całości dopełnia – z dwiema recenzjami – dział „Recenzje i omówienia”.

"Forum Lingwistyczne" 2019, nr 6

Joanna Przyklenk, Mirosława Siuciak

Szósty numer „Forum Lingwistycznego” to tom monograficzny: dotyczący zagadnień języka zdeterminowanego regionalnie. Zgromadzono w nim teksty autorów obejmujących naukową refleksją Śląsk i Kresy. W dziale Studia znalazły się artykuły dotyczące obecnej sytuacji na tych terenach i analizy materiałów historycznych. Artykuł Gerda Hentschela, Istvána Feketego i Jolanty Tambor stanowi wstępny raport z prac nad tym materiałem. Drugi tekst, autorstwa Tadeusza Lewaszkiewicza, odnosi się do polszczyzny kresowej, znajdującej reprezentację w języku mieszkańców okolic Nowogródka. Artykuł  Wioletty Wilczek  przenosi nas na Górny Śląsk z przełomu XIX i XX wieku – do okresu ważnego dla przyszłości tego regionu oraz zachowania polskiej tożsamości jego rdzennych mieszkańców. Przedmiotem jej analizy jest prasa górnośląska, kształtująca postawy patriotyczne. Tematem artykułu Jolanty Klimek-Grądzkiej jest regionalna polszczyzna kijowska w polsko-łacińskich panegirykach pióra Stefana Jaworskiego (1656‒1722) pisanych ku czci Warłama Jasińskiego. Podobnego okresu dotyczy artykuł Agaty Haas, która przeprowadziła analizę słownictwa oraz frazeologii Dyszkursu o grzechách szostego przykazaniá Bożego (1682) autorstwa kluczborskiego pastora Adama Gdacjusza. Autorkę kolejnego tekstu, Katarzynę Konczewską, interesuje występujący w Aktach Grodzieńskiego Sądu Ziemskiego typ języka urzędowego, ukształtowanego na bazie ówczesnych grodzieńskich gwar białoruskich, z wpływami języka polskiego. Artykuł Goranki Blagus Bartolec przynosi deskrypcję użycia imiesłowów biernych w wieloelementowych jednostkach oraz prezentację ich statusu we współczesnych słownikach języka chorwackiego. W dziale Archiwalia pomieszczono artykuł Aliny Kowalskiej The Social Differentiation of the Polish Language of the Upper Silesia in the Second Half of the 19th Century (tytuł oryginału: Zróżnicowanie socjalne polszczyzny górnośląskiej w drugiej połowie XIX wieku). Ten tekst sprzed ponad 30 lat doskonale łączy wątki podejmowane w publikowanych tu artykułach dotyczących Śląska. W dziale Polemiki opublikowano krytyczne omówienia trzech zróżnicowanych tematycznie publikacji. Autorami recenzji są Irmina Kotlarska, Kinga Wąsińska oraz Bernadetta Ciesek-Ślizowska. Dział Varia otwiera artykuł o umiejętnościach wykorzystywanych w procesie rozumienia żartów, gry słów, zagadek czy dowcipów. Autorami studium są Sandra Levey i Joseph Aigus. Następny tekst autorstwa Mirosławy Siuciak to krótka historia Instytutu Języka Polskiego – jednostki badawczej, która w ramach Uniwersytetu Śląskiego działała 42 lata, a jej tradycje sięgają lat 50. XX wieku. W Kronice, ostatnim dziale „Forum Lingwistycznego”, zamieszczono sześć sprawozdań dokumentujących naukowe życie środowiska – nie tylko językoznawczego – zarówno w kraju, jak i za granicą. Prelegentami tych wydarzeń są Aleksandra Kalisz i Ewelina Tyc; Karolina Lisczyk i Marcin Maciołek; Mariola Gawrońska, Jadwiga Maksym-Kaczmarek, Ewelina Niemiec oraz Magdalena Paprotny; Joanna Sobczykowa; Małgorzata Grzonka i Katarzyna Romaniuk; Dorota Hamerlok.

Kształcenie nauczycieli szkolnictwa ogólnokształcącego na Górnym Śląsku w latach 1865-1976

Grażyna Kempa

Tematem niniejszej monografii historycznoandragogicznej są dzieje kształcenia nauczycieli elementarnych, powszechnych i podstawowych szkół na Górnym Śląsku od momentu powstania miasta Katowice aż do utworzenia Wydziału Pedagogiki i Psychologii Uniwersytetu Śląskiego. W tym ponad stuletnim okresie kształtowania się zawodu nauczyciela na Śląsku dokonały się najbardziej żywotne i głębokie procesy oświatowe. Opisano je, uwzględniając dorobek polskiej myśli pedeutologicznej oraz terytorialną, społeczno-wyznaniową i kulturalną specyfikę regionu. W rozprawie ukazano także niebagatelną rolę pedagogów, którzy w trudnych czasach zaborów, a później okupacji, dzięki swej działalności oświatowej integrowali młode pokolenia Ślązaków, pielęgnując w nich poczucie tożsamości narodowej. Publikacja adresowana jest nie tylko do nauczycieli czy kandydatów do tej profesji, ale również do tych, którzy interesują się zawiłą historią Śląska i chcieliby przez jej pryzmat poznać korzenie zawodowe śląskich pedagogów.

"Górnośląskie Studia Socjologiczne. Seria Nowa". T. 2

red. Kazimiera Wódz

Drugi tom czasopisma poświęcono problemowi społecznych konsekwencji rozwoju, a obecnie upadku przemysłu na Górnym Śląsku i w Zagłębiu Dąbrowskim. Część artykułów oparta jest na badaniach procesów przemian gospodarczych, społecznych i kulturowych starych regionów Europy. Badania te prowadzone były przez zespół socjologów pod kierunkiem Kazimiery Wódz w ramach unijnego projektu „Space, Place and the Historical and contemporary articulations of regional, national and European identities through work and community in areas undergoing economic REstructuring and regeneration” - SPHERE. W pozostałych szkicach przedstawiono ogólne refleksje nad restrukturyzacją przemysłu oraz jej społecznymi konsekwencjami, ukazano także problem przemian w innych regionach kraju.

Literatura i granice. Szkice o literaturze XX i XXI wieku

red. Barbara Gutkowska, red. Katarzyna Gutkowska-Ociepa, red. Agnieszka Nęcka

Tom Literatura i granice. Szkice o literaturze XX i XX wieku składa się z 12 artykułów poświęconych w większości granicom przedstawionym w literaturze, a jeśli wychodzą poza świat tekstu, to przede wszystkim poruszają zagadnienia podmiotowości i relacji autora do dzieła oraz jego samoświadomości. Zbiór stanowi więc klasyczną pozycję literaturoznawczą, z wyraźnym profilem historycznoliterackim i obejmuje analizy i interpretacje różnorodnych formalnie tekstów tak odmiennych autorów, jak m.in. Czechowicz, Witkacy, Dąbrowska Mrożek, Pustkowiak, Ligocka czy Iwasiów. Każdy interesujący się literaturą, antropologią czy historią czytelnik znajdzie tutaj próby udzielenia odpowiedzi na pytanie o granice literackości i tożsamości, rozmaitych (obyczajowych, językowych, emocjonalnych, narodowych) norm i ich przekroczeń. Wszystkie zaś ukazują ważną prawidłowość: że istnienie lub wyznaczenie jednej granicy nieuchronnie pociąga za sobą tworzenie się, narastanie, przeplatanie innych granic. I odwrotnie – przekroczenie jednej z niech całą mocą uwydatnia istnienie kolejnych, których konfiguracja się zmienia, ale które istnieć nigdy nie przestają.

"Logopedia Silesiana" 2019. T. 8

Olga Przybyla

Z  zaszczytem  i  przyjemnością  oddajemy  w  ręce  Czytelników  kolejny,  ósmy tom  „Logopedii  Silesiany”.  W  zebranych  w  nim  pracach  naukowych  oraz  stu-diach  przypadków  cenieni  i  uznani  Autorzy  z  kraju  i  zagranicy  podejmują  się szerokiego  omówienia  różnorodnych  zagadnień  dotyczących  diagnozy  i  terapii logopedycznej. Każdorazowo pogłębiona refleksja naukowa łączy się ze wskazywaniem metodologicznych uzasadnień dla prawideł komunikowania się, w tym nade wszystko komunikowania się językowego, oraz z tworzeniem podstaw dla nowych formuł postępowania logopedycznego.Język bowiem odgrywa w procesie porozumiewania się zasadniczą rolę. Co istotne, zarówno teoretycy, jak i praktycy logopedii patrzą na język nie jako na system  złożony  z  podsystemów,  ale  jako  na  narzędzie  budowania  tożsamości i  walencji  kulturowej,  gdyż  jest  on  w  swej  istocie  elementem  konstytutywnym  bycia człowiekiem. Nabycie określonych wzorów językowych determinuje postawę poznawczą jednostki wobec otaczającej rzeczywistości, a „ujęzykowienie głowy ludzkiej za pomocą więcej niż jednego myślenia językowego wprowadza do niej coś całkiem nowego”1. Za pomocą słów i budowanych z nich struktur poznajemy, przeżywamy, interpretujemy i oceniamy świat. Po raz kolejny obserwacja słowa w  różnych  jego  realizacjach  i  odkrywanie  przyczyn  sprawiających,  że  człowiek zaczyna używać języka w taki a nie inny sposób, znajdują odzwierciedlenie w logo-pedycznej  debacie  nad  naturą  ludzkiego  porozumiewania  się  –  podejmowaniu przez badaczy opisu mowy w rozwoju i w zaburzeniach. (fragment Wstępu)

Filozofia techniki w dobie nowych mediów

Andrzej Kiepas

Książka poświęcona jest problemom filozofii techniki w kontekście współczesnych przemian społecznych i kulturowych związanych , między innymi, z rozwojem i upowszechnianiem nowych mediów. Problematyka znajduje coraz większe zainteresowanie w Polsce, co znalazło też wyraz w trakcie ogólnopolskich Zjazdów Filozoficznych. Staje się ona też, przynajmniej w pewnych aspektach przedmiotem nauczania na różnych kierunkach społecznych i humanistycznych. Potencjalni czytelnicy to pracownicy naukowi i studenci takich specjalności jak: kulturoznawstwo, nauka o mediach , nauka o komunikowaniu, informatyka, bioetyka i ochrona środowiska, kognitywistyka, filozofia , ale również różne kierunki i specjalności na studiach politechnicznych.

Polska piosenka pop jako tekst w tekście kultury. Na przykładach z pierwszej dekady XXI wieku

Piotr Pierzchała

Książka jest próbą gatunkowego scharakteryzowania piosenki pop, którą niemal każdy uczestnik kultury intuicyjnie potrafi wskazać, ale której encyklopedyczne definicje są nad wyraz ogólnikowe. Autor analizuje teksty piosenek, okładki i książeczki albumów, teledyski, koncerty i wreszcie postaci samych wykonawców w perspektywie ich funkcjonowania we współczesnej kulturze. Materiał badawczy stanowią twórczość i wykonawcy, którzy nie budzą wątpliwości jako przedstawiciele popu, a są nimi Dorota „Doda” Rabczewska oraz zespół Ich Troje. Książka skierowana jest do wszystkich, których interesuje naukowa refleksja nad współczesną piosenką i muzyką popularną, a także tzw. popkulturą. Cechą wyróżniającą rozprawę jest nowatorstwo zarówno w podjęciu „dziewiczego” dla badań tematu, jak i we wnikliwości oraz wielokontekstowości jego analizy.

Republiki literackiej nowoczesności

Krzysztof Krasuski

Spis treści   Od autora / 7   Modernistyczne preludium / 15 Stanisław Brzozowski w przestrzeni studiów postkolonialnych / 27 Jeszcze o postkolonializmie w literaturze / 41 Tadeusz Boy-Żeleński — krytyk w dobie przebudowy / 49 Czesław Miłosz wśród „zniewolonych umysłów” / 77 Potęga pamięci. Kulturotwórcza funkcja pamięci w pisarstwie Tymona Terleckiego / 93 Paweł Hertz — polski Europejczyk / 109 Koncepcja wspólnoty według Tomasza Burka / 121 Inna nowoczesność Krzysztofa Karaska / 135 Łabędzi śpiew Nowej Fali / 143 Krytycznoliteracki mainstream / 159   Bibliografia (wybór) / 171 Indeks osobowy / 175 Summary / 181 Zusammenfassung / 183

Folia Philosophica. Vol. 35

red. Dariusz Kubok

35. tom „Folia Philosophica” cechuje duża różnorodność tematyczna, zawiera on bowiem artykuły podejmujące rozważania z zakresu różnych dziedzin filozofii. Kolejny tom „Folia Philosophica”, prezentując specjalistyczne teksty, przedstawia wyniki badań nad centralnymi zagadnieniami filozoficznymi. Artykuły składające się na ten tom zostały uporządkowane z punktu widzenia tematyki, począwszy od historii filozofii przez filozofię matematyki aż do estetyki i filozofii umysłu. Prezentowany tom „Folia Philosophica” stanowi obszerne problemowo oraz interdyscyplinarne studium, eksponujące aktualność zagadnień filozoficznych, adresowane nie tylko do profesjonalnych filozofów, lecz także do badaczy reprezentujących różne dyscypliny humanistyczne i społeczne.

Lucius Annaeus Seneca: "Edyp. Oedipus"

wstęp, edycja tekstu, przekład i komentarz Tomasz Sapota, Iwona Słomak

Edyp Seneki Filozofa, którego twórczość literacka należy do najcenniejszych zabytków rzymskiego antyku i przez wieki inspirowała najwybitniejszych dramaturgów, z braku współczesnych przekładów stał się nieobecny w świadomości polskiego czytelnika – inaczej niż dzieło Sofoklesa, od którego znacząco się różni. Senecjański Edyp nie jest tragedią o triumfie boskich wyroczni nad upokorzonym śmiertelnikiem. Poznawcza droga bohatera wiedzie od świadomości opanowanej przez religijnie motywowany strach ku wyzwoleniu. Edyp odrzuca światło, tożsame z kontrolującym okiem Apollina. Oślepia się, co jest zarówno aktem ofiary, jak i buntu. Swym działaniem zdaje się tworzyć zręby nowej etyki, niezależnej od religii i przemocy, którą religia legitymizuje. Etyka Edypa opiera się na współczuciu i odpowiedzialności człowieka za człowieka i wobec człowieka.

Z Teorii i Praktyki Dydaktycznej Języka Polskiego. T. 27

red. Danuta Krzyżyk

Czasopismo „Z Teorii i Praktyki Dydaktycznej Języka Polskiego” jest wydawane od 1977 roku – najpierw jako wydawnictwo ciągłe, a następnie jako rocznik. „Z Teorii i Praktyki Języka Polskiego” gromadzi teksty, które dotyczą zarówno teorii nauczania przedmiotu język polski i jego statusu jako dyscypliny naukowej, jak i praktycznych rozwiązań dydaktycznych. Artykuły zamieszczane są w dwóch działach: Edukacja literacka i kulturowa oraz Edukacja językowa. W osobnym dziale publikowane są recenzje. W gronie autorów publikujących swoje artykuły w czasopiśmie są nauczyciele akademiccy z różnych uczelni polskich i zagranicznych, przede wszystkim dydaktycy języka polskiego, specjaliści w zakresie kształcenia językowego, literackiego i kulturowego, oraz reprezentanci innych dyscyplin polonistycznych, czynni nauczyciele poloniści, uczący na wszystkich poziomach nauczania, a także doktoranci. Na łamach czasopisma wypowiadają się zarówno seniorzy polonistyki, o wielkim dorobku naukowym i dydaktycznym, jak i debiutanci, którzy przedstawiają swoje pierwsze publikacje. Czasopismo „Z Teorii i Praktyki Dydaktycznej Języka Polskiego” adresowane jest do kilku grup odbiorców: dydaktyków literatury i dydaktyków języka, nauczycieli polonistów, studentów przygotowujących się do zawodu nauczyciela, magistrantów i doktorantów.

"Wortfolge. Szyk słów" 2018, nr 2

red. Robert Rduch

Czasopismo naukowe „Wortfolge. Szyk słów”, wydawane przez Instytut Filologii Germańskiej Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach, ukazuje się raz w roku w wersji drukowanej i elektronicznej. Niemiecko-polski tytuł oznacza, że periodyk stawia sobie za cel nie tylko przedstawianie i upowszechnianie problemów literatury, języka i kultury niemieckojęzycznego obszaru językowego, lecz także pośredniczenie w wymianie myśli między humanistyką niemiecką i polską oraz komparatystyczne podejście do prezentowanych zagadnień. Czasopismo ma charakter interdyscyplinarny, ale pozostanie wierne podstawowym obszarom filologii: językoznawstwu i literaturoznawstwu. Skierowane jest przede wszystkim do przedstawicieli humanistyki uniwersyteckiej oraz wszystkich zainteresowanych literaturą, kulturą i językiem niemieckim.

"Nowa Biblioteka. New Library. Usługi, technologie informacyjne i media" 2016, nr 2 (21): Współczesne biblioteki na świecie

red. Jolanta Szulc

Prezentowany numer kwartalnika naukowego „Nowa Biblioteka. Usługi, Technologie Informacyjne i Media” (2/2016) pod redakcją Jolanty Szulc, zatytułowano „Współczesne biblioteki na świecie”. Na zawartość tomu składają się teksty poświęcone różnym aspektom działalności wybranych, zagranicznych bibliotek. Należą do nich: artykuł Anthi Katsirikou omawiający przeszłość, teraźniejszość i perspektywy bibliotek greckich; praca Khaiser Nikam i M. Shivraj prezentująca wykorzystanie e-książek w środowisku akademickim Uniwersytetu w Mysore w Indiach; tekst Reginy Frąckowiak będący omówieniem wybranych dokumentów piśmienniczych i niepiśmienniczych związanych z Polską, gromadzonych i udostępnianych w Bibliotece Kongresu USA; opracowanie Lidii Derfert-Wolf poświęcone badaniu funkcjonalności i wpływu bibliotek w Europie i Stanach Zjednoczonych; publikacja Jarosława Packa omawiająca nowoczesne metody i techniki udostępniania zbiorów oraz ich metadanych na przykładzie prowadzonego przez Bibliotekę Narodową Australii serwisu Trove; czy też artykuł Izabeli Swobody prezentujący genezę i współczesne oblicze bibliotek Florencji. Ponadto w numerze czasopisma znalazły się: tekst Barbary Marii Morawiec, dotyczący The Library of Birmingham oraz komunikat Agnieszki Bangrowskiej na temat ochrony i konserwacji zbiorów bibliotecznych w wybranych krajach na świecie. Tom zawiera także sprawozdanie z IX Ogólnopolskiej Konferencji Studencko-Doktoranckiej Kół Naukowych Bibliotekoznawców (Katowice, 2015) oraz omówienie publikacji pokonferencyjnej: „E-technologie w kształceniu inżynierów. Otwarci na nowe wyzwania – wybieramy MOOC?” (Gdańsk 2015). Niniejsze wydanie „Nowej Biblioteki” stanowi interesujący przegląd idei i rozwiązań dla zmieniającego się oblicza współczesnych bibliotek.

Cyberkultura. Syntopia sztuki, nauki i technologii. Wyd. 2. popr

Piotr Zawojski

Cyberkultura i krytyczne studia nad jej historią oraz konstytuowaniem się jako nowego paradygmatu kulturowego stanowią jeden z najważniejszych fenomenów technospołeczeństwa, którego funkcjonowanie determinują nowe media cyfrowe oraz sieć. Fundamentalną tezą, wyznaczającą kierunek podejmowanych w niniejszej pracy teoretycznych i interpretacyjnych wysiłków,  jest przekonanie, że cyberkultura opiera się na syntopii sztuki, nauki i technologii. Nim jednak zdefiniowana zostaje cyberkultura zarysowane są historyczne konteksty tego zjawiska. Koncepcje trzeciej kultury i Nowego Renesansu, zaproponowane przez Johna Brockmana, traktuję jako bazę teoretyczną dla formowania się społeczeństwa sieci. Cyberkulturę uznać należy za zwieńczenie procesów zapoczątkowanych w latach 60. wystąpieniami kontrkulturowymi. Rozdział drugi szeroko rozwija koncept syntopii sztuki, nauki i technologii. Sztuka technologii i technologie sztuki odwołują się do zaplecza naukowego, korzenie tego zjawiska tkwią w pierwszych manifestacjach sztuki komputerowej w latach 60. Po zdefiniowaniu cyberkultury w rozdziale trzecim w kolejnym rozpatrywane jest miejsce sztuki w cyberprzestrzeni i cyberkulturze. W rozdziale piątym przedstawione są kluczowe dla cybersztuki formy partycypacji, to znaczy zagadnienia interaktywności (i interpasywności), immersji i interfejsu. Rozdział szósty poświęcony jest teorii i praktyce dokumentacji oraz prezentacji sztuki mediów cyfrowych w dobie rewolucji informatycznej i telematycznej. Kluczowe pojęcia oddające zmieniające się warunki kultury zorientowanej dotychczas na magazynowaniu, a obecnie na transmisji danych, to immaterialność, meatmedialność i sieciowość. Archiwa bez fizycznej lokalizacji, platformy sieciowe przejmujące rolę galerii, muzeów, bibliotek i magazynów wyznaczają zupełnie nowe standardy myślenia o funkcjonowania sztuki w obiegu publicznym. W ostatnim rozdziale podejmowane są zagadnienia wirtualnych muzeów jako nowego terytorium sztuki, zarówno tej posługującej się tradycyjnymi mediami, jak i cybersztuki. Cyberkulturę traktuję w zakończeniu pracy jako rodzaj rewitalizacji ekonomii i kultury daru proklamującej w digitalnej rzeczywistości nową rewolucję życia codziennego.

Inwazyjne gatunki z rodzaju rdestowiec Reynoutria spp. w Polsce - biologia, ekologia i metody zwalczania

Katarzyna Bzdęga, Zygmunt Dajdok, Barbara Fojcik, Teresa Nowak, ...

„Celem opracowania jest zebranie wiedzy dotyczącej występowania na terenie Polski inwazyjnych gatunków roślin obcego pochodzenia z rodzaju rdestowiec Reynoutria spp. (= Fallopia spp.): rdestowca ostrokończystego (Reynoutria japonica), rdestowca sachalińskiego (Reynoutria sachalinensis) i rdestowca pośredniego (Reynoutria × bohemica) oraz przygotowanie wytycznych, pozwalających na podejmowanie efektywnych działań eliminujących lub minimalizujących zagrożenia związane z ich dalszym rozprzestrzenianiem się. Opracowanie ma stanowić narzędzie wspierające działania na szczeblu lokalnym, regionalnym i krajowym, podejmowane w celu skutecznego usunięcia istniejących stanowisk rdestowców oraz zapobiegania rozprzestrzenianiu się tych gatunków na nowe tereny. Ze względu na zróżnicowanie przyrodnicze oraz niejednolite zagospodarowanie terenu Polski stopień zasiedlenia obszarów przez ww. gatunki nie jest równomierny, zatem działania mające na celu ich usunięcie ze środowiska przyrodniczego powinny być podejmowane w skali lokalnej. Wytyczne mają stanowić kompendium wiedzy dla władz samorządowych, instytucji naukowych, organizacji pozarządowych oraz obywateli, zawierające informacje na temat rozpoznawania rdestowców, opis regulacji prawnych umożliwiających walkę z tymi gatunkami oraz metod skutecznego zwalczania i ograniczania ich dalszego rozprzestrzeniania się.” – fragment Wprowadzenia

Leonarda Marcina Świeykowskiego (1721-1793) ostatniego wojewody podolskiego życie codzienne i publiczne oraz jego myśli o Rzeczypospolitej

Dariusz Rolnik

„Z pewnością Leonard Marcin Świeykowski nie należał do grona najwybitniejszych postaci – choć z pewnością był osobowością nieprzeciętną i nietuzinkową – czasów stanisławowskich, wszelako jako taki nie był postrzegany ani przez jemu współczesnych, ani później przez badaczy XVIII wieku. Ci pierwsi nie traktowali go jako wyroczni politycznej. Poza kręgiem swoich bliskich współpracowników i rodziny – chociaż wśród nich uchodził, przynajmniej w pewnych okresach, za osobę bardzo wpływową i opiniotwórczą – raczej wspominany szerzej nie był. Co najwyżej wymieniano go jako zwolennika bądź przeciwnika politycznego. Wydaje się też, że jego poglądy polityczne nie zaprzątały głów ówczesnych decydentów, co odnieść można do jego przyjaciela politycznego Stanisława Szczęsnego Potockiego, do którego kierował swe pomysły zmiany ustroju Rzeczypospolitej w 1792 roku, a wcześniej również do króla Stanisława Augusta, dla którego w drugiej połowie lat osiemdziesiątych stał się w województwie podolskim, a przede wszystkim w bracławskim jednym z najbliższych współpracowników. Niewątpliwie te dwie postacie, król Stanisław August i S. Sz. Potocki, odegrały w życiu publicznym L.M. Świeykowskiego rolę największą, natomiast już niekoniecznie funkcjonował on w ich działaniach jako figura pierwszorzędna.” (fragment Wstępu)

Rusycystyczne Studia Literaturoznawcze. T. 21: Kobiety w literaturze Słowian Wschodnich

red. Halina Mazurek, red. Beata Pawletko

Kolejny, 21 tom „Rusycystycznych Studiów Literaturoznawczych” poświęcony jest postaciom kobiet. Nie jest to temat nowy, wykorzystywany był bowiem od wieków w literaturze, a w drugiej połowie XX stulecia i na początku XXI wieku bije rekordy popularności. W literaturach wschodniosłowiańskich temat ten odżył i zaistniał na stałe dopiero po pieriestrojce. Literatura odzwierciedla zmiany zachodzące w życiu narodów wchodzących w skład byłego Związku Radzieckiego, w tym zmiany statusu kobiet. Niniejszy tom jest skromnym udziałem rusycystyki śląskiej w trwającym w świecie naukowym dyskursie o kobietach. Autorzy zamieszczonych w nim tekstów podejmują tematy związane z literackimi postaciami kobiet, kobietami - twórcami bądź z zagadnieniami dotyczącymi badań genderowych. Większość artykułów dotyczy literatury dwudziestowiecznej oraz przełomu XX i XXI wieku. Prezentowane teksty są różnorodne. Opierają się przede wszystkim na interpretacji utworów ciekawych i wyjątkowych ze względu na kreację postaci kobiecej bądź znaczących w dorobku twórczym kobiet pisarzy.

"Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego" 2015. T. 17

Red. Maksymilian Pazdan

Siedemnasty tom Problemów Prawa Prywatnego Międzynarodowego otwiera omówienie haskich Reguł wyboru prawa w międzynarodowych umowach handlowych. Swoje miejsce znalazło także pogłębione opracowanie dotyczące stosowania prawa prywatnego międzynarodowego w praktyce urzędów stanu cywilnego na podstawie ustawy – Prawo o aktach stanu cywilnego z 2014 r., jak również artykuł poświęcony roli i funkcji zaświadczenia o stanie cywilnym w prawie kolizyjnym. Poza tym w tomie siedemnastym czasopisma czytelnik znajdzie opracowanie podejmujące ważkie z praktycznego punktu widzenia zagadnienie odgraniczenia statutu stosunków majątkowych małżeńskich od innych statutów, jak i omówienie instytucji zapisu windykacyjnego w prawie włoskim. Godny polecenia jest także artykuł poświęcony kwestii stwierdzenia treści oraz zastosowania prawa obcego przez notariusza wykonującego zawód w Polsce. Siedemnasty tom Problemów Prawa Prywatnego Międzynarodowego zamyka recenzja monografii Die Anerkennung ausländischer Gesellschaften im französischen und deutschen Rechtskreis: Die historische Entwicklung der Sitztheorie und ihr gegenwärtiger Stand.

U źródeł słów

Marcin Maciołek

"Niniejsza praca ma przede wszystkim charakter dydaktyczny i popularyzacyjny, choć w opisie różnych zjawisk językowych nie brak precyzji właściwej dziełom stricte naukowym; akrybia jest wszak znamieniem filologii. Nie stronię też od ujęć zupełnie nowych, gdy idzie o etymologię czy rozwój formalno-znaczeniowy niektórych spośród analizowanych przeze mnie leksemów. Książkę kieruję zarówno do cudzoziemców uczących się języka polskiego, jak i Polaków wrażliwych na piękno mowy ojczystej – studentów filologii polskiej oraz innych kierunków humanistycznych, a także zwykłych amatorów (czyt. ‘miłośników’) polszczyzny. Ponieważ praca adresowana jest do szerokiego kręgu Czytelników, rezygnuję w niej z obudowy warsztatowej przynależnej tekstom ściśle naukowym, zamieszczając na jej końcu jedynie wykaz ważniejszych publikacji (głównie słowników), z których korzystałem przy opracowywaniu poszczególnych haseł." (fragment Wstępu)

Międzynarodowy alfabet fonetyczny w slawistyce

Piotr Rybka

Książkę można określić jednym słowem jako swoisty przewodnik po transkrypcji międzynarodowej. Zawarto w niej spotykane w literaturze fonetycznej wzory transkrypcji oraz opracowane na podstawie tych wzorów autorskie propozycje konstruowania bardziej skomplikowanych symboli fonetycznych. W polskim piśmiennictwie językoznawczym brakuje pełnego opisu obecnie obowiązujących symboli alfabetu międzynarodowego. W zamyśle autora omawiana publikacja ma wypełnić tę lukę. Dobór przykładów i symboli ma służyć przede wszystkim badaczom języków słowiańskich. Z monografii mogą korzystać także lingwiści innych specjalności, a także logopedzi. Jest to jednak pozycja raczej specjalistyczna niż popularnonaukowa, dlatego może być trudna w odbiorze dla czytelnika bez podstawowego przygotowania fonetycznego. Praca składa się z 10 rozdziałów. Pierwszy rozdział zawiera w skrócie zarysowaną historię Międzynarodowego Towarzystwa Fonetycznego i samego alfabetu międzynarodowego. Kolejne dwa rozdziały zawierają wszystkie zestawy symboli IPA wraz z klasyfikacją objaśniającą sposób użycia tych symboli, a także ogólne zalecenia Międzynarodowego Towarzystwa Fonetycznego dotyczące transkrypcji w konwencji międzynarodowej. Dalsze rozdziały poświęcono, odpowiednio, sposobom transkrybowania typów fonacji i cech prozodycznych, spółgłosek oraz samogłosek. W oddzielnej części zebrano wzory transkrybowania różnorodnych artykulacji złożonych (artykulacje podwójne, palatalizacja, labializacja, afrykaty, geminacja, typy wybuchu, nazalizacja, dyftongi). Przedostatni rozdział poświęcony jest szczególnym zagadnieniom fonetyki języków słowiańskich, gdzie omówiono między innymi kwestie związane z transkrybowaniem r frykatywnego, spółgłosek spalatalizowanych lub trących wariantów spółgłosek nosowych. Dodatkowo opracowanie zawiera przykłady transkrypcji pojedynczych wyrazów i dłuższych tekstów z różnych języków słowiańskich, zestawienie porównawcze symboli alfabetu slawistycznego i międzynarodowego, a także szczegółowy spis symboli IPA z podaniem ich wartości, nazw, kodów komputerowych i sposobów transkrypcji uproszczonej.

Folia Philosophica. Vol. 38

red. Tomasz Kubalica, red. Dariusz Kubok

38. tom „Folia Philosophica” prezentuje szeroki zakres problematyki filozoficznej związanej z badaniami filozoficznymi nad filozofią w Polsce. Prezentowany tom „Folia Philosophica” stanowi zbiór artykułów, który sięga korzeni myśli filozoficznej rozwijanej w Polsce i okazuje się inspirującą propozycją namysłu nad ontologicznymi, epistemologicznymi, estetycznymi i logicznymi aspektami filozofowania. Studia poruszające zagadnienia teoretyczne, a także kwestie związane z etosem życia zadowolą zarówno wytrawnych badaczy filozofii, jak i czytelników zainteresowanych szeroko pojmowaną problematyką filozoficzną.

Yuppie oraz squatter. Globalne style życia w lokalnych środowiskach wychowawczych

Maciej Bernasiewicz

Spis treści   Wprowadzenie / 7 Rozdział 1: Yuppie jako idealny konsument epoki neoliberalnej. Charakterystyka stylu życia / 21 Milkie, bobo, yettie, pokolenie X, czyli kategorie społeczne postyuppie / 32 Istota kryzysu neoliberalnych wzorców życia / 43   Rozdział 2: Squatterzy jako kontestatorzy epoki neoliberalnej. Charakterystyka stylu życia / 53 Społeczno-gospodarcze tło buntu alterglobalistów / 67   Rozdział 3: Wybór stylu życia w kontekście środowiska wychowawczego Różnorodność środowisk życia / 87 Styczności bezpośrednie jako obszar transmisji znaczeń / 92   Rozdział 4: Metodologiczne podstawy badań własnych Założenia metateoretyczne / 101 Problematyka badawcza / 106   Rozdział 5: Wybrane elementy stylu życia osób z badanych kategorii społecznych Praca jako wartość życiowa / 117 Czas wolny / 130 System wartości / 139   Rozdział 6: Środowisko wychowawcze badanych osób Styl wychowania w rodzinie pochodzenia / 151 Znaczący inny (significant other) w świecie osób z badanych kategorii społecznych / 164   Zakończenie / 177 Bibliografia / 189 Summary / 197 Zusammenfassung / 199

Filmowe pejzaże Europy

red. Magdalena Kempna-Pieniążek, red. Barbara Kita

Książka Filmowe pejzaże Europy jest przeglądem współczesnego kina europejskiego z perspektywy charakterystycznego ujęcia krajobrazu. W jaki sposób europejscy twórcy wykorzystują pejzaż? Czy jest dla nich znaczący i determinuje wybór odpowiednich środków, sposoby filmowania? Na pytania te odpowiadają autorzy dziesięciu esejów. Każdy z artykułów poddaje pod refleksję zestaw filmów, w których krajobraz odgrywa istotną rolę. Czasem rozumiany jest on w sposób metaforyczny, jako element autorskiej narracji (artykuły Ilony Copik o postindustrialnym pejzażu generującym kwestie społeczne oraz Wojciecha Sitka o filmach „złamanej Brytanii”). Innym razem przedmiotem namysłu jest krajobraz miejski, ujmowany w wymiarze symbolicznym (artykuł Andrzeja Gwoździa, pokazujący, w jaki sposób mur berliński [nie] istniał w kinie oraz esej Przemysława Pieniążka poddający interpretacji infernalny pejzaż filmów Dario Argento). Kompleksowe ujęcie krajobrazu filmowego można odnaleźć w interpretacji kina hiszpańskiego, w którym Joanna Aleksandrowicz zestawia ze sobą pejzaże baskijskie oraz andaluzyjskie. Propozycja Karoliny Kostyry wpisuje się w peregrynację pejzaży natury, będących nieodłącznym elementem filmów coming of age w kinie światowym. Zupełnie inaczej funkcjonują wiejskie romantyczne pejzaże w twórczości Jana Jakuba Kolskiego, stanowiące przedmiot zainteresowania Jakuba Zajdla, który filmowe przywiązanie do nich odnajduje w życiorysie reżysera. Wreszcie Magdalena Kempna-Pieniążek oraz Natalia Gruenpeter zajęły się autorskimi interpretacjami pejzażu w kinie Bruno Dumonta oraz Lucile Hadžihalilović.