Miejsca wspólne, miejsca osobne, imiona sporu. Szkice z pogranicza literatury i publicystyki na Górnym Śląsku

Paweł Sarna

Miejsca wspólne, miejsca osobne, imiona sporu – tytuł publikacji wskazuje na główne związki zarówno pomiędzy częściami zbioru, jak i poszczególnymi tekstami. Owe, różnego rodzaju, powinowactwa – także obecne w tekstach „miejsca wspólne” (locci communes), objawiają się pełniej w odniesieniu do konkretnej przestrzeni geograficznej. Wszyscy twórcy, o których traktuje Autor, są bowiem – na różne sposoby – związani z Górnym Śląskiem. Prezentowana książka jest zbiorem szkiców oraz miniatur krytycznych. Część pierwsza teksty na temat poezji autorów różnych generacji – Wilhelma Szewczyka, Jana Pierzchały, Stanisława Krawczyka, Andrzeja Szuby, Tadeusza Sławka oraz Jerzego Suchanka. Osią kolejnej części jest publicystyka, a niektórzy bohaterowie części poprzedniej, Wilhelm Szewczyk oraz Stanisław Krawczyk pojawiają się w niej w innych rolach pisarskich. Na ostatnią część składają się artykuły poświęcone prasie na Górnym Śląsku – międzywojennym dziennikom „Polonia” i „Polska Zachodnia”,  powojennej „Odrze”, wydawanej w początkach Polski Ludowej (1945-1950) oraz „Śląskowi Literackiemu” (1952-1956). Ta część najbardziej ze wszystkich kieruje uwagę Czytelnika na związki literatury z polityką.

Głoszenie słowa Bożego w środowisku zsekularyzowanym

Leszek Szewczyk

Współczesnym kontekstem głoszenia słowa Bożego jest zjawisko sekularyzacji, która przyczynia się do odchodzenia wielu ludzi od Boga i religii. Również w Polsce coraz częściej adresatami głoszonego słowa Bożego są słuchacze obojętni, a nawet niewierzący. Dlatego kaznodziejstwo powinno w coraz szerszym zakresie uwzględniać potrzebę przepowia¬dania, które ma na celu wzbudzenie i rozwój wiary u odbiorcy słowa Bożego, a w konsekwencji doprowadzenie go do spotkania z Chrystusem. W Polsce dostrzega się brak całościowych badań podejmujących zagadnienie głoszenia słowa Bożego w środowisku zsekularyzowanym. Zasadniczym celem niniejszego opracowania jest określenie obecnego stanu kaznodziejstwa i stopnia jego dostosowania do zachodzących procesów sekularyzacyjnych. W opracowaniu dokonano analizy wpływu procesów sekularyzacyjnych na osłabienie religijności, zwłaszcza religijności kościelnej i wskazano na posłannictwo kaznodziei w środowisku zsekularyzowanym. W dalszej części monografii przeprowadzono badania głównych kierunków zmian treści przepowiadania słowa Bożego w środowisku zsekularyzowanym. W ostatniej części monografii przeprowadzono badania formalnej strony wypowiedzi kaznodziejskich skierowanych do środowiska zsekularyzowanego. Coraz bardziej zauważalne procesy sekularyzacyjne mają znaczny wpływ na teologię homiletyczną. Jej zadaniem jest wypracowanie – w świetle analizy aktualnej sytuacji – zasad i dyrektyw, dzięki którym kościelna posługa słowa może skutecznie wypełniać swoją misję. Monografia adresowana jest do teologów, obecnych i przyszłych duszpasterzy, katechetów oraz zainteresowanym zagadnieniami przekazu kaznodziejskiego.

"Górnośląskie Studia Socjologiczne. Seria Nowa". T. 7

red. Tomasz Nawrocki

Rocznik „Górnośląskie Studia Socjologiczne. Seria Nowa” nawiązuje do wydawanych przez Śląski Instytut Nauk „Górnośląskich Studiów Socjologicznych”. W tomie siódmym został podjęty problem szeroko rozumianej socjologii miasta i problemów miejskich. "Górnośląskie Studia Socjologiczne. Seria Nowa” – to periodyk adresowany nie tylko do socjologów, lecz także do przedstawicieli innych nauk humanistycznych oraz wszystkich osób zainteresowanych problematyka społeczną.

Zasada ochrony samorządności terytorialnej. Studium konstytucyjne

Anna Chorążewska

W niniejszej monografii konstytucyjną instytucję samorządu terytorialnego analizuje się przez pryzmat zasady samorządności terytorialnej, ujmowanej w formie studium konstytucyjnego. Takie sformułowanie tytułowej zasady ma ujęcie nie tylko ustrojowoprawne, lecz także funkcjonalne, a następnie w rozważaniach jest rozwijane z perspektywy konstytucyjnego statusu człowieka jako indywiduum, z całą jego godnością deklarowaną przez Konstytucję, z perspektywy statusu konstytucyjnego człowieka jako obligatoryjnego członka wspólnoty samorządowej, z perspektywy statusu wspólnoty samorządowej, statusu wspólnoty narodowościowej, statusu państwa, a także z perspektywy statusu struktur organizacyjnych społeczeństwa obywatelskiego i organizacji pozarządowych. Tok wywodu prowadzi do wniosku, że samorząd terytorialny to instytucja głęboko osadzona w strukturze społeczeństwa obywatelskiego, a jako taki powinien mieć ustrojowo zagwarantowaną możliwość naturalnej ewolucji, stosownie do rozwoju i osiągania kolejnych etapów dojrzałości polskiego społeczeństwa obywatelskiego. W konsekwencji regulacja konstytucyjna tytułowej instytucji w założeniu ustrojodawcy nie powinna stanowić czynnika hamującego naturalne procesy zachodzące wraz z rozwojem społeczeństwa obywatelskiego. Praca może znaleźć zastosowanie  zarówno w sądowej kontroli konstytucyjności działalności prawotwórczej w zakresie prawa samorządowego, w sądowej kontroli wykonywania i stosowania prawa, jak i w procesie dydaktycznym i seminaryjnym. Może być także pomocna w codziennym funkcjonowaniu organizacji społecznych/pozarządowych, organów jednostek samorządu terytorialnego i radnych, a także znaleźć zastosowanie w procesach reformy administracji publicznej i tworzeniu instytucji badania efektywności i skuteczności budowy oraz działania struktur administracji publicznej.

Biskup Józef Gawlina jako opiekun Polaków na emigracji

Damian Bednarski

W prezentowanej monografii autor postawił sobie zadanie ukazania roli bp. Józefa Gawliny, duchowego przywódcy Polaków na emigracji po drugiej wojnie światowej. Duchowny, wywodzący się z diecezji katowickiej, przedwojenny biskup polowy Wojska Polskiego, który podczas II wojny światowej towarzyszył polskim żołnierzom poza Polską, po 1945 roku pozostał na emigracji i mieszkając w Rzymie koordynował życie polskich katolików, którzy z różnych względów znaleźli się poza Ojczyzną. Zgodnie z papieską nominacją przez piętnaście lat (1949–1964) pełnił urząd Protektora Polskiej Emigracji. Opierając się na źródłach już publikowanych oraz innych dotychczas jeszcze nieznanych, odkrytych w archiwach krajowych oraz zagranicznych, autor wyjaśnia i precyzuje zasięg jurysdykcji kościelnej hierarchy w kolejnych latach jego posługi oraz prezentuje jego wkład w duszpasterstwo emigracyjne, akcentując nadanie mu specyficznego rysu. Wielką zasługą bp. Gawliny było rozwinięcie struktur polskiego duszpasterstwa emigracyjnego po II wojnie światowej. Stąd znaczący fragment monografii został poświęcony temu odcinkowi jego działalności: tworzeniu placówek Polskich Misji Katolickich, ustanawianiu ich rektorów i koordynacji ich pracy. Przedstawiona pozycja jest pierwszą próbą całościowego ujęcia roli bp. Józefa Gawliny w porządkowaniu struktur organizacyjnych duszpasterstwa Polaków zagranicą oraz kształtowaniu modelu pracy polskiego duchowieństwa wśród emigrantów po drugiej wojnie światowej. Atutem monografii jest zaprezentowanie po raz pierwszy wyjątkowo cennych materiałów źródłowych: Dzienników bp. Gawlina oraz dokumentów z archiwum Centralnego Ośrodka Emigracyjnego w Rzymie. Książka jest adresowana do historyków, zajmujących się dziejami Polski i Polaków okresu II wojny światowej i czasów powojennych. Zainteresuje zwłaszcza badaczy polskiego środowiska emigracyjnego. To cenna pozycja dla wzbogacenia wiedzy na temat dziejów Kościoła katolickiego w Polsce.

Par cœur. Twórczość dla dzieci i młodzieży raz jeszcze

red. Iwona Gralewicz-Wolny, Beata Mytych-Forajter

Książka Par cœur. Twórczość dla dzieci i młodzieży raz jeszcze składa się z dwunastu tekstów o charakterze analityczno-interpretacyjnym oraz wprowadzającego w problematykę tomu − wywiadu przeprowadzonego przez redaktorki z Aleksandrem Nawareckim. Tom pomyślany został jako zespołowa próba wyrażenia i przepracowania nie zawsze uświadomionego długu, jaki profesjonalni interpretatorzy: badacze literatury, jej historycy i teoretycy oraz językoznawcy − zaciągnęli w okresie dzieciństwa od wtedy czytanych lektur. Jest także pretekstem do użycia zawodowych narzędzi i kompetencji w odniesieniu do lektur z zakresu tzw. literatury czwartej. Na książkę składają się teksty, dla których punktem wyjścia stały się utwory niejednorodne gatunkowo powstałe w różnym czasie i różnego kalibru.

Sophie Tieck-Bernhardi. Fantazje i marzenia

red. Renata Dampc-Jarosz, red. Nina Nowara-Matusik

Pierwsza w języku polskim antologia baśni niemieckiej pisarki epoki romantyzmu, Sophie Tieck-Bernhardi (znanej także jako Knorring), otwiera serię wydawniczą „Niemiecka literatura kobiet”, w której ukazywać się będą nieznane dotychczas polskim czytelnikom utwory literackie niemieckich pisarek począwszy od roku 1800 aż po współczesność. Poszczególne tomy zawierać będą, oprócz przekładu wybranych utworów prozatorskich i poezji, monograficzne ujęcie twórczości pisarki, bibliografie przedmiotową i podmiotową oraz notę o edycji tekstów źródłowych. Serię nieprzypadkowo rozpoczyna zbiór Sophie Tieck-Bernhardi. Fantazje i marzenia, na który składają się tłumaczenia wybranych baśni z tomu Wunderbilder und Träume in elf Märchen, gdyż droga literackiego rozwoju tej pisarki wpisuje się w doświadczenia kolejnych pokoleń piszących kobiet, odnajdujących w akcie twórczym możliwość samorealizacji, a przede wszystkim spełnienia marzeń o miłości i szczęściu. Oddając w ręce czytelników serię „Niemiecka literatura kobiet” autorzy mają nadzieję przybliżyć nie tylko twórczość niemieckich pisarek, ale także kulturę danej epoki, wskazując na zajmowaną w niej przez kobiety pozycję i ich różnorodne formy udziału w życiu społeczno-kulturowym.

"International Journal of Research in E-learning" 2016. Vol. 2 (1)

red. Antonio dos Reis, Josef Malach, Nataliia Morze, Tatiana Noskova, ...

Tematyka czasopisma naukowego „International Journal of Research in E-learning” odzwierciedla koncepcyjne zasady leżące u podstaw modernizacji edukacji i reformy systemów edukacyjnych w krajach europejskich, jak i krajowych strategii rozwoju na miarę XXI wieku. Jednym z kluczowych celów edukacyjnych Unii Europejskiej jest zapewnienie równych szans dla wszystkich w odniesieniu do dostępu do nauki i wiedzy, niezależnie od płci, zdolności finansowej i fizycznej, i miejsca zamieszkania. Dlatego nauczanie na odległość ma przyznany status wysokiego priorytetu. Wprowadzenie nauczania na odległość na szeroką skalę może spowodować znaczący wkład w osiągnięcie celów edukacyjnych w krajach członkowskich. Wydział Etnologii i Nauk o Edukacji Uniwersytetu Śląskiego posiada bogate doświadczenie we wdrażaniu nauczania na odległość w innych wydziałach całej uczelni. Sprawnie działająca i rozwijająca się Wydziałowa Platforma Nauczania na odległość (https://el.us.edu.pl/weinoe) jak również Międzynarodowa Konferencja Naukowa Teoretyczne i praktyczne aspekty kształcenia na odległość (www.dlcc.us.edu.pl) przeznaczone są do integracji i wymiany doświadczeń wszystkich osób związanych z e-learningiem – naukowców, nauczycieli akademickich i innych szczebli, tutorów, doktorantów, studentów, pracowników wydziału, a także badaczy z kraju i zagranicy.  Tom IJREL 2(1) (2016) zawiera osiem artykułów zebranych w czterech rozdziałach autorów z Australii, Czech, Hiszpanii, Holandii, Polski, Portugalii, Słowacji, Rosji, Ukrainy. Rozdział 1: ICT-tools and E-learning Methodology in Contemporary University. Rozdział 2: Distance Learning Technologies in Different Countries. Rozdział 3: ICT and Multicultural Competencies Developing Supported E-learning. Rozdział 4: Reports.