Terminologia prawa rodzinnego w dwóch przekładach Kodeksu Napoleona z pierwszej połowy XIX wieku

Magdalena Wismont

W opracowaniu podjęto temat kształtowania polskiej terminologii prawnej w XIX wieku, które przypadło na przełomowy moment w historii prawodawstwa. Analizą objęto tłumaczenia Kodeksu Napoleona na język polski wykonane przez dwóch tłumaczy. W części teoretycznej omówione zostały między innymi kwestie związane z historią Kodeksu Napoleona, przekładami kodyfikacji na język polski, zakresem pojęcia terminologii rodzinnej, specyfiką języka prawnego i języka prawniczego, tłumaczeniem tekstów prawnych oraz teorią tłumaczenia w XIX wieku. Publikacja składa się z sześciu rozdziałów analitycznych, które dotyczą terminologii związanej z relacjami rodzinnymi, małżeństwem, rozwodem, opieką, przysposobieniem i nazwami dokumentów. Starano się w niej dowieść, że tłumaczenia francuskiej kodyfikacji stymulowały rozwój prawodawstwa i terminologii prawnej na gruncie polskim.

Łódź. Miasto modernistyczne

Katarzyna Badowska, Tomasz Cieślak, Krystyna Pietrych, Krystyna Radziszewska

Łódź modernistyczna to wyzwanie estetyczne i polityczne , miasto paradoksów: brudne, biedne i zaniedbane - i jednocześnie ostentacyjnie bogate; zacofane społecznie - i nowoczesne jako ośrodek przemysłowy; stanowiące ikoniczny przykład modernizmu peryferyjnego, przez kolejne dziesięciolecia XIX wieku coraz dynamiczniej rozwijającego się ośrodka rozbudowującego swój potencjał wytwórczy i pomnażającego kapitał, ale ciągle niemogącego stać się nowoczesnym ośrodkiem miejskim. O nowoczesności Łodzi świadczyła przede wszystkim gwałtowna industrializacja wiążąca się z postępem technicznym i mechanizacją produkcji. Dlatego często nazywano miasto "polskim Manchesterem" w analogii do ośrodka rewolucji przemysłowej w Anglii - cywilizacyjnego centrum dziewiętnastowiecznego świata, głównie ze względu na podobną włókienniczą monokulturę przemysłową i równie brutalne w obu przypadkach oblicze kapitalizmu. Zamieszczone w niniejszej publikacji studia i szkice podejmują na nowo - a często po raz pierwszy - ważne kwestie związane z Łodzią jako prowincjonalnym miastem modernistycznym, analizując je w wielu aspektach. Istotna okazuje się tu wieloaspektowo rozumiana nowoczesność , zjawisko o charakterze globalnym, lecz w swym łódzkim, lokalnym i historycznym wymiarze zachowujące odrębność i specyfikę, która pozwalała ujmować dokonujące się przemiany współczesnego świata na różnych poziomach i w wielu porządkach. Rozpisana na głosy opowieść o modernistycznej Łodzi, którą proponujemy czytelnikom, daje szansę przyjrzenia się źródłom europejskiej nowoczesności w jej rozmaitych, również naszych rodzimych wymiarach. Jest opowieścią o świecie minionym , jednak nie do końca, bowiem - jesteśmy o tym przekonani - otwiera pole do refleksji nad naszą obecną kondycją. Odkrywanie fenomenu Łodzi trwa.

Łódź. Szkice o literaturze, przestrzeni i historii

Tomasz Cieślak

Książka jest zbiorem studiów ukazujących specyfikę łódzkiego doświadczenia nowoczesności na tle innych miast - centrów wytwórczych doby drugiej rewolucji przemysłowej w Europie. Autor analizuje reprezentację przestrzeni Łodzi w literaturze, począwszy od lat 80. XIX wieku po rok 1939, w utworach napisanych po polsku, w jidysz, po niemiecku i rosyjsku, co wynika z wielokulturowości miasta. Uwzględnia też, w mniejszym stopniu, wybraną twórczość najnowszą. Korzysta zarówno z tekstów najwybitniejszych, jak i zapomnianych, sięga także po publicystykę i literaturę popularną. Głównym celem jest rekonstrukcja składowych "tekstu łódzkiego" (na wzór "tekstu petersburskiego" Władimira Toporowa), którego rozwój wiąże się z przedstawionymi chronologicznie najistotniejszymi wydarzeniami z historii miasta - takimi jak rewolucja 1905-1907, I wojna światowa, Wielki Kryzys - mającymi decydujący wpływ na budowanie tożsamości lokalnej. Jak się okazuje w świetle analiz, ukształtowany na przełomie XIX i XX wieku "tekst łódzki" jest nadal obecny i produktywny dla kolejnych generacji twórców.

Aktywne starzenie się. Przeciwdziałanie barierom

Barbara Szatur-Jaworska, Piotr Szukalski

 Aktywne starzenie się to nic innego, jak zdolność ludzi do tego, aby mimo upływu lat wieść produktywne życie w sferze społecznej i gospodarczej. Oznacza to, że potrafią oni dokonywać elastycznych wyborów w zarządzaniu swoim czasem na przestrzeni życia – czasem poświęcanym na naukę, pracę, odpoczynek i zapewnienie opieki innym. Postulat aktywizacji rozpatrywany jest głównie w kontekście podnoszenia efektywnego wieku emerytalnego, zarządzania wiekiem w miejscu pracy, podnoszenia kompetencji pracowników i dbałości o stan zdrowia. W niniejszej książce uwaga autorów została skoncentrowana na późniejszej fazie życia, zaś wszystkie zamieszczone opracowania łączy chęć określenia tych elementów życia społecznego, które zagrażają jak najdłuższemu utrzymaniu aktywności przez osoby starsze lub znajdujące się na przedpolu starości. Autorzy zwracają uwagę na różnorodne uwarunkowania polskiej starości i aktywności ludzi starych – prawne, instytucjonalne, społeczne. Opracowania te stanowią kontynuację badań prowadzonych przez Zespół do spraw Osób Starszych.

Specjalne strefy ekonomiczne w Polsce. Doświadczenia i perspektywy

Tomasz Dorożyński, Janusz Świerkocki

Celem naukowym monografii było podsumowanie wyników 25 lat funkcjonowania specjalnych stref ekonomicznych w Polsce (SSE) oraz dokonanie wstępnej oceny nowego programu polska strefa inwestycji (PSI). Istotnym wkładem do badań na temat SSE była analiza i interpretacja bardzo obszernego materiału empirycznego. Nacisk został położony na  zagraniczne inwestycje bezpośrednie oraz inwestycje strefowe w ujęciu regionalnym. Monografia składa się z 4 rozdziałów poświęconych kolejno: (1) pojęciu, podstawom teoretycznym oraz zasadom funkcjonowania SSE w Polsce; (2) statystycznym wynikom ich rozwoju; (3) efektom, jakie przyniosły w świetle badań empirycznych oraz (4) pierwszym wynikom programu polska strefa inwestycji. Pogłębiony przegląd badań empirycznych oraz analiza danych statystycznych uprawniają do sformułowania pozytywnych wniosków o bezpośrednich wynikach  stref, przede wszystkim dzięki inwestorom zagranicznym, oraz do umiarkowanie pozytywnych w odniesieniu do efektów dla gospodarki. Pierwsze wyniki funkcjonowania PSI wskazują na zwiększone zainteresowanie wśród małych i średnich przedsiębiorców krajowych i stosunkowo mniejsze wśród przedsiębiorców zagranicznych. Zwraca uwagę scentralizowanie zarządzania programem oraz uznaniowość w ocenie kryteriów jakościowych, które de facto warunkują dostęp do środków publicznych.

Ciągłe doskonalenie jakości w procesie kształcenia studentów

Elżbieta Zalewska

Jakość kształcenia jest tematem wielu badań i dyskusji, których znaczenie wzrosło po wdrożeniu systemu bolońskiego. Ustawodawca zobowiązuje, a konkurencja dodatkowo motywuje uczelnie do ciągłej poprawy jakości kształcenia, zwiększania elastyczności procesu nauczania, podwyższania skuteczności komunikacji, ciągłego doskonalenia pracy ze studentami oraz wprowadzania innowacji. Koniecznością jest monitorowanie, jak stosowane metody i narzędzia nauczania wpływają na jakość kształcenia. W monografii omówiono wybrane metody zarządzania jakością stosowane w szkolnictwie wyższym oraz podjęto próbę oceny ich efektywności. Zaprojektowano badania kwestionariuszowe, które pozwoliły poznać oraz porównać opinie studentów i wykładowców akademickich znających stosowane metody nie tylko od strony teoretycznej, lecz także praktycznej. Umożliwiło to zidentyfikowanie głównych korzyści i barier wynikających z wdrażania metod zarządzania jakością w szkolnictwie wyższym oraz wyodrębnienie czynników mających wpływ na opinię badanych. Przeprowadzone analizy pozwoliły zweryfikować, czy zaprezentowane metody poprawiają jakość kształcenia. * Monografia jest poświęcona problematyce jakości działania szkół wyższych. Z jednej strony to zagadnienie relatywnie nowe, ale z drugiej - czerpie z dorobku badań jakości w przemyśle. Oryginalność publikacji polega na zrelacjonowaniu ważnych, unikatowych i dobrze przygotowanych od strony metodologicznej badań, które z powodzeniem mogą być odtworzone na innych uczelniach. prof. dr hab. Marek Rocki, SGH Książka łączy trzy wymiary: naukowy, dydaktyczny i praktyczny. Dotyczy ważnego i aktualnego problemu badawczego ujętego w aspekcie teoretycznym i w postaci badania empirycznego. Przeprowadzone i zaprezentowane badanie ma charakter unikatowy i jest pierwszym tego typu w Polsce. Wysoki poziom merytoryczny pracy, a szczególnie zawarte w niej badania ankietowe i ich analiza statystyczna w pełni uzasadniają potrzebę wydania tej monografii. dr hab. Beata Bieszk-Stolorz, prof.US

Życie prywatne Polaków w XIX wieku. Marginesy. Tom 4

Jarosław Kita, Maria Korybut-Marciniak

"Marginesy" - podtytuł czwartego tomu serii wydawniczej Życie prywatne Polaków w XIX wieku - wymaga wyjaśnienia. Wydane do tej pory tomy koncentrowały się wokół problematyki prywatności i codzienności Polaków widzianej przez pryzmat ról w społeczeństwie i rodzinie, zjawiska mody, brały pod uwagę perspektywę życia prywatnego autorów kolekcji listów, odsłaniały prywatną stronę karier Polaków. Bazę źródłową tych opracowań stanowiły w przeważającej mierze materiały prywatne wytworzone przez elity społeczne (ziemiaństwo, arystokrację, inteligencję). Wyłaniający się z nich obraz życia społecznego, w odczuciu redaktorów serii, wydawał się niepełny i zniekształcony, pomijano bowiem prywatność najliczniejszych, a jednocześnie pozostawiających najbardziej enigmatyczny ślad w źródłach, niższych warstw społecznych. Problematyka relacji społecznych i realiów życia codziennego mieszkańców wsi, miasteczek, ubogich dzielnic rozrastających się miast na ziemiach polskich w XIX stuleciu stanowi ważny i ciągle niedostatecznie zbadany obszar. Autorzy zamieszonych artykułów ukazali nie tylko różne, niedoświetlone areny życia społecznego Polaków: koszary żołnierzy polskich walczących u boku Napoleona, robotnicze dzielnice Łodzi z przełomu wieku XIX i XX, wsie w guberni płockiej w dobie pouwłaszczeniowej, biura guberni grodzieńskiej i ubogie dzielnice Wilna w I połowie XIX w., warmińskie chaty, miasteczka Królestwa Polskiego, prowincjonalne szpitale, przytułki. Podjęli również dociekania na temat warunków socjalno-bytowych, kwestii higienicznych i zdrowotnych, patologii społecznych, rytmu życia codziennego niższych warstw społecznych, świątecznych rytuałów, stosunku do śmierci, edukacji, subsydiarności. Tom obejmuje też problematykę pogranicza kulturowego i grup etnicznych znajdujących się na marginesie społeczeństwa zamieszkującego ziemie polskie. Nowe obszary badawcze wymagały wglądu w nowe źródła historyczne lub wykorzystania w innym kontekście i dla innych celów źródeł już wcześniej badanych. Pośród nich znajdziemy zapisy testamentowe reprezentantów różnych grup społecznych, źródła prasowe, formularze osobowe urzędników, źródła epistolarne, pamiętniki i wspomnienia, protokoły instytucji pomocowych.

Unia bankowa i jej znaczenie dla funkcjonowania sektora bankowego Unii Europejskiej

Klaudia Zielińska-Lont

Kryzys finansowy z 2008 roku uwidocznił braki w strukturze zintegrowanego rynku Unii Europejskiej. Niedostateczny stopień integracji rynków finansowych stanowił słabość pozbawiającą strefę euro mechanizmów reakcji na szoki zewnętrzne. Niezbędne usprawnienia w tym zakresie miały się dokonać poprzez utworzenie unii bankowej. W książce przedstawiono szczegółowe badania tego rozwiązania - od pierwotnego projektu do pierwszych lat jego funkcjonowania. W monografii przeprowadzono pierwszą kompleksową analizę ex-post wpływu wprowadzenia skoordynowanego nadzoru na instytucje kredytowe strefy euro. W tym celu powstało autorskie narzędzie w postaci miernika syntetycznego, który umożliwia ocenę wypadkowego wpływu reform nadzoru na kondycję banków. Wyniki wskazują na korzystny wpływ reform na stabilność sektora bankowego. Publikacja może stanowić ciekawą lekturę dla naukowców zainteresowanych stabilnością finansową oraz dla pracowników instytucji nadzoru.