Komunikacja naukowa w Polsce. Szczepionki, medycyna alternatywna, zmiany klimatyczne, GMO pod lupą

Aneta Krzewińska, Małgorzata Dzimińska, Izabela Warwas, Justyna Wiktorowicz

W monografii zaprezentowano wyniki jakościowego badania przeprowadzonego w projekcie H2020 CONCISE - Communication role on perception and beliefs of EU Citizens about Science, którego celem było zbadanie roli komunikacji naukowej w kształtowaniu wiedzy, opinii i przekonań obywateli Unii Europejskiej na tematy związane z nauką. W Polsce, Hiszpanii, Portugalii, na Słowacji i we Włoszech przeprowadzono jednodniowe konsultacje społeczne, w których brało udział stu odpowiednio dobranych mieszkańców danego kraju. W niniejszej publikacji przedstawione zostały wyniki konsultacji zrealizowanych w Polsce - we wrześniu 2019 roku w Łodzi. W trakcie moderowanej dyskusji uczestnicy konsultacji podzielili się swoimi opiniami na temat komunikacji naukowej, w tym szans i barier upowszechniania informacji naukowej. Publikacja składa się z czterech rozdziałów odpowiadających czterem tematom konsultacji - zmiany klimatyczne, szczepionki, GMO, medycyna alternatywna - oraz z podsumowania. Na podstawie wypowiedzi uczestników konsultacji przeprowadzonych w ramach projektu CONCISE udało się wysnuć wnioski na temat komunikacji naukowej dla omawianych tematów, jednak nie było możliwości znalezienia standardu dla komunikacji naukowej w Polsce, który mógłby stanowić uniwersalny drogowskaz dla naukowców, popularyzatorów nauki czy dziennikarzy. Każdy temat naukowy wymaga właściwej mu strategii komunikacyjnej. Dla każdego z tematów odbiorcy sformułowali odmienne preferencje dotyczące tego, skąd i w jakiej formie chcieliby otrzymywać informacje. Dlatego wydaje się uzasadnioną rekomendacją, aby osoby komunikujące treści naukowe w danym obszarze tematycznym wnikliwie rozpoznały preferencje odbiorców w tym zakresie, zanim przystąpią do komunikacji naukowej.

Zwrot historyczny w badaniach filmoznawczych

Michał Pabiś-Orzeszyna

Michał Pabiś-Orzeszyna podjął się tematu niełatwego, również ze względu na konieczność uporządkowania znacznej materii. Nie tylko wywiązał się dobrze z tego zadania, ale z uporządkowania tego uczynił jedną z największych wartości swojej książki. Publikacja nie tylko stanowi nader kompetentne kompendium wiedzy o tzw. zwrocie historycznym w badaniach filmoznawczych, lecz także zaproszenie do dyskusji i apel o autorefleksyjność filmoznawców. Jej lektura uzmysławia metodologiczną wielość i różnorodność nurtu uważanego potocznie za jednolity. Pabiś-Orzeszyna pisze o tym przekonywająco, podając liczne dowody i osadzając je w rozmaitych kontekstach. Ukazując rozbieżności, nie tylko je porządkuje, przedstawiając przy tym własną propozycję wewnętrznych podziałów, ale też odsłania unifikacyjne dążenia humanistyki jako takiej. Dodatkowym walorem monografii, wynikającym z jej podstawowych założeń, jest analiza instytucjonalnego funkcjonowania nauki, w tym wypadku – filmoznawstwa. Z recenzji prof. dr. hab. Piotra Zwierzchowskiego

Oblicza Wojny. Tom 9. Narzędzia wojny

Tadeusz Grabarczyk

Tematem dziewiątego tomu z serii Oblicza Wojny są narzędzia wojny. Jest to pojęcie szerokie, co znajduje odzwierciedlenie w problematyce poruszanej w publikowanych tu artykułach. Mówiąc o narzędziach wykorzystywanych podczas wojen, na myśl nasuwa się przede wszystkim różnego rodzaju broń czy uzbrojenie i to właśnie tych zagadnień dotyczy część tekstów, które oddajemy do rąk czytelników. Prezentowane przez autorów wyniki badań dotyczą różnych epok. Omówione zostało uzbrojenie jeźdźców z nadwornych oddziałów Kazimierza Jagiellończyka i Jana Olbrachta oraz broń zgromadzona w arsenałach krakowskich w XVII w. Jest też artykuł dotyczący użycia pociągów pancernych przez polskie wojsko w walce a bolszewikami w latach 1919-1921. W kolejnym opracowaniu zebrano opinie pilotów o samolotach jakimi posługiwali się w latach II wojny światowej. W tomie znalazł się również artykuł dotyczący rzadko dotychczas poruszanego przez historyków zagadnienia, jakim jest wyposażenie wojska polskiego w okresie PRL. Omówiono także kwestię produkcji uzbrojenia w Polsce okresie międzywojennym. Bez wątpienia narzędziem wojny były także fortyfikacje. Tej problematyce poświęcono tekst omawiający umocnienia wzniesione przez walczących pod Dyrrachium w 48 r. p.n.e. W problematykę tomu wpisują się również opracowania dotyczące formacjom wojskowym. To im dedykowane są artykuły omawiające losy 1 pułku czołgów stacjonującego w Łodzi po I wojnie światowej, irlandzkiej partyzantce z lat 1919-1921 oraz armii Ligi Państw Arabskich. Kolejnym z narzędzi wykorzystywanych w związku z wojnami była propaganda, dlatego w tym tomie znalazł się artykuł dotyczący rosyjskiej propagandy z okresu poprzedzającego wybuch I wojny światowej oraz radzieckiej - z lat II wojny światowej. Wyrażam nadzieję, że ten zbiór artykułów spełni oczekiwania czytelników. Tadeusz Grabarczyk

Zofia Rydet po latach. 1978-2018

Stefan Czyżewski, Mariusz Gołąb

Monografia Zofia Rydet po latach. 1978-2018 to niewątpliwie publikacja naukowa najwyższej próby. Na jej wyjątkową wartość naukową nie tyle ma wpływ poprawność warsztatowa, jasność i logika wywodu, a nawet temat, który dotychczas nie doczekał się wyczerpującego omówienia w literaturze przedmiotu, co przede wszystkim prezentacja nowych, a ściśle rzecz ujmując, z tej okazji specjalnie pozyskanych źródeł, które niewątpliwie spełnią rolę materiału badawczego dla refleksji współczesnej humanistyki. Należy podkreślić, że owe źródła nie dotyczą wyłącznie samej Zofii Rydet, ale w niemałym stopniu odkrywają problematykę artystyczną i cechy kilku dekad twórczej działalności artystów fotomedialnego nurtu sztuki, co z natury rzeczy stanowi źródło wiedzy nie tylko o bohaterce opracowania, ale również kreśli panoramę polskiej fotografii i jej społecznych uwikłań w latach 1978-2018. Z recenzji prof. dr. hab. Andrzeja Batora

Utile e traducibile. Esercizi di lessico settoriale e quotidiano

Agnieszka Woch, Justyna Groblińska, Katarzyna Kowalik

La dispensa Utile e traducibile.Esercizi di lessico settoriale e quotidiano nasce dalla necessite di fornire ai docenti del Dipartimento di Italianistica dell'Universita di Łódź uno strumento originale che permetta di formare i futuri insegnanti e traduttori della lingua italiana. Il manuale si basa sull'esperienza diretta delle autrici ed e rivolto agli apprendenti polacchi di lingua italiana a livello B1 o superiore. E stato ideato come strumento pratico per favorire Io studio del lessico, degli elementi della civilta italiana e delle tecniche di traduzione. Lo studente approfondira le sue conoscenze dei campi lessicali importanti e degli elementi della cultura e vita quotidiana in Italia. Sviluppera anche le sue capacita di ricerca delle informazioni, delle tecniche di redazione e di traduzione nella lingua d'arrivo.

Refleksyjna regulacja ryzyka w ochronie danych osobowych. Podstawy teoretyczne i praktyka działalności Prezesa UODO

Maciej Pichlak, Klaudia Gaczoł

Ogólne rozporządzenie o ochronie danych osobowych wprowadziło stosunkowo mało dotąd w Polsce znaną strategię refleksyjnej, opartej na ryzyku regulacji. Ta normatywna nowość stanowi istotne wyzwanie poznawcze i praktyczne. Niniejsza książka odpowiada na pytanie, na czym polega refleksyjna i oparta na ryzyku regulacja. W części teoretycznej analizowane są różne sposoby pojmowania refleksyjności i ryzyka w regulacji. Część praktyczna stanowi prezentację wyników badań, których celem było ustalenie, w jakim stopniu te teoretyczne konstrukcje znajdują swoje odbicie w działalności Prezesa Urzędu Ochrony Danych Osobowych. * Książka stanowi bardzo udaną próbę połączenia perspektywy filozofii społecznej, dogmatycznoprawnej oraz empirycznej w badaniu niezwykle istotnej praktyki, jaką jest ochrona danych osobowych. Zasługą autorów jest zwłaszcza przeprowadzenie badań empirycznych, co w polskiej nauce prawa jest dość rzadkie. Publikacja z pewnością będzie stanowić wartościowy wkład do dyskusji na temat tworzenia prawa oraz ochrony danych osobowych. Jest także ważnym potwierdzeniem prawd w innych dyscyplinach oczywistych, że teoretyczne modele i koncepcje zaczynają „błyszczeć”, gdy znajdują empiryczne ugruntowanie. Dr hab. Maciej Wojciechowski, Uniwersytet Gdański Monografia proponuje bardzo trafny, czytelny i filozoficznie owocny sposób omówienia tematu. Trudne intelektualnie treści prezentuje czytelnikowi w sposób maksymalnie przejrzysty, przystępny, bez „wysilania się” na komplikowanie narracji zbędnymi wypowiedziami specjalistycznymi czy nadmiernie wyszukanym naukowym żargonem. Część empiryczna przedstawiona w formie wykresów i grafów daje czytelnikowi wizualne możliwości uchwycenia wyników badań. Dr hab. Martyna Łaszewska-Hellriegel, prof. Uniwersytetu Zielonogórskiego

Statystyka i demografia w Uniwersytecie Łódzkim. Brylantowy jubileusz

Czesław Domański, Alina Jędrzejczak

Książka przekazana do rąk Czytelników obejmuje dorobek naukowy, dydaktyczny i organizacyjny statystyków i demografów Uniwersytetu Łódzkiego. Można ją traktować jako kontynuację monografii pt. Łódzka statystyka akademicka, wydanej w 2020 roku. Celem tej monografii jest przedstawienie dorobku statystyków i demografów Uniwersytetu Łódzkiego, w tym prekursorów, którzy wnieśli znaczący wkład w rozwój statystyki i demografii jako dyscyplin naukowych i ich szerokich zastosowań w wielu dziedzinach wiedzy. Okazją do wydania książki była 77 rocznica pierwszych wykładów ze statystyki, prowadzonych przez nauczycieli akademickich w Uniwersytecie Łódzkim i w Łódzkim Oddziale Szkoły Głównej Handlowej w Warszawie. Przedstawiona twórczość naukowa obejmuje okres ponad stu lat i przyczyniła się ona do dynamicznego rozwoju statystyki i demografii w łódzkich uczelniach wyższych, w tym głównie w Uniwersytecie Łódzkim. Środowisko łódzkie wspierało także inne wyższe uczelnie w Polsce poprzez promocję doktorów i doktorów habilitowanych, kierowanie projektami naukowymi a także organizację międzynarodowych konferencji naukowych, w tym m.in. konferencji Wielowymiarowa Analiza Statystyczna, która w 2022 roku będzie miała 40 edycję. Książka ma charakter naukowy i popularno-naukowy. Wzbogaca ona informacje o dorobku naukowym i dydaktycznym statystyków i demografów Uniwersytetu Łódzkiego na tle statystyki i demografii polskiej, a częściowo również światowej, w dotychczasowym procesie  historycznego rozwoju. Na podstawie dokumentów i danych źródłowych pokazano osiągnięcia naukowe statystyków i demografów łódzkich, a także ich wkład do dydaktyki. Osiągnięcia te pokazano na tle dorobku polskiej myśli statystycznej i demograficznej, a także dorobku światowego, poprzez informacje o udziałach w międzynarodowych kongresach statystycznych.

Pedagogika przedszkolna z metodyką

Wiesława Leżańska, Elżbieta Płóciennik

Publikacja stanowi wieloaspektowe kompendium wiedzy z zakresu pedagogiki przedszkolnej. Obszar dociekań naukowych i praktycznych związany jest z takimi kategoriami, jak: dziecko, nauczyciel, środowisko uczenia się oraz wzajemne relacje między nimi. Za punkt wyjścia służy Autorkom przedstawienie genezy i rozwoju pedagogiki przedszkolnej w Polsce, tkwiących w źródłach historycznych, które stały się podstawą współczesnej koncepcji wychowania przedszkolnego oraz osoby nauczyciela przedszkolnego. Wyeksponowane zostały także rozwijane przez lata najważniejsze teorie i strategie, które pozwoliły na sprecyzowanie przedmiotu badań oraz podstawowych celów i zadań pedagogiki przedszkolnej jako subdyscypliny pedagogicznej. W monografii omówiono też udział polskich pedagogów i psychologów w budowaniu naukowości pedagogiki przedszkolnej. * Przekaz treści został przeprowadzony w kolejnych częściach i rozdziałach z niezwykłą starannością i rzetelnością, a jego rezultaty doprowadziły do refleksji nad możliwymi i niemożliwymi obszarami tworzenia wiedzy profesjonalnej nauczycieli. Wartość dydaktyczną książki podnosi fakt, że każda z jej sześciu części podzielona jest na rozdziały, a każdy z nich wzbogaca literatura przedmiotowa. Przyswojenie treści ułatwiają pytania utrwalające materiał oraz tematy do refleksji. Autorki prezentują tłumaczenia na język angielski najistotniejszych pojęć omawianych w książce, co stanowi cenny walor związany z potrzebą przyswajania przez polskich studentów i nauczycieli pedagogicznych terminów anglojęzycznych. W literaturze specjalistycznej z zakresu pedagogiki przedszkolnej brakuje pozycji ukazujących w tak całościowy sposób teorię i metodykę wychowania przedszkolnego, dlatego publikacja będzie szczególnie przydatna w kształceniu przyszłych nauczycieli przedszkoli. Z recenzji prof. dr hab. Bożeny Muchackiej