Władza a społeczeństwo

red. Agata Bryłka, Tomasz Kałuski, Małgorzata Korbaś

„Z nieukrywaną satysfakcją oddajemy w ręce Czytelnika tom będący efektem wieloaspektowego spojrzenia na problem związany z relacją zwrotną władza – społeczeństwo. Zebrane artykuły są rezultatem doświadczeń młodych badaczy reprezentujących ośrodki naukowe z całego kraju oraz dyscypliny w obrębie szeroko pojętych nauk humanistycznych i społecznych. Przedstawione w monografii relacje władzy i społeczeństwa może uosabiać ukazana na okładce postać Lewiatana. Wizerunek ten pochodzi z karty tytułowej jednego z pierwszych traktatów filozoficznych poruszających wspomnianą tematykę, pracy autorstwa Tomasza Hobbesa pt. Lewiatan, czyli materia, forma i władza państwa kościelnego i świeckiego, która została wydana po raz pierwszy w 1651 r. Tytułowy Lewiatan jest uosobieniem państwa powstającego na skutek ustanowienia władzy suwerennej. Władza, zarówno świecka, jak i religijna, oparta jest na powszechnej umowie społecznej i ma charakter absolutny. Wyraża to widniejąca nad głową postaci sentencja: Non est potestas super terram, quae comparateur ei (Nie ma na ziemi siły wobec niego). Prowadzi nas to w kierunku rozważań nad istotą władzy, jej źródeł, rodzaju i struktur aparatu władzy zarówno w odniesieniu do czasów współczesnych, jak i minionej rzeczywistości. Postawiona powinna zostać również kwestia legitymizacji oraz opozycji wobec podmiotu sprawującego władzę, a także formy konfliktu społecznego i jego regulacji – poddani czy obywatele. Legitymizacja i opozycja,  które uważane są za zbiorowe reakcje na sprawowanie władzy uznawanej przez  społeczne normy sprawiedliwości, traktowane być mogą jako zjawiska przeciwstawne. Ważna jest tu sfera z zakresu ideologii władzy, która służyła zawsze do jej legitymizacji i budowania jej obrazu wobec społeczeństwa. Opozycję wobec istniejących ośrodków władzy można przedstawić jako wynik działań podejmowanych przez zbiorowość uciskanych, w której istnieje rozległa struktura komunikacyjna, świadomość niesprawiedliwego traktowania oraz pragnienie odwetu za wyzysk.” (fragment Wstępu)

(Nie)przygotowani. Metafora szkoły w polskiej poezji współczesnej

Kamila Czaja

Książka podejmuje temat wykorzystania w poezji wielkiej metafory ŻYCIE TO SZKOŁA. W celu możliwie szerokiego ujęcia tytułowego problemu w publikacji przywołano kilkaset wierszy i tekstów piosenek autorstwa kilkudziesięciu twórców — od utworów z dwudziestolecia międzywojennego, stanowiących istotną tradycję dla późniejszych ujęć, po tomiki reprezentantów roczników dziewięćdziesiątych. Pierwsza część, Etapy, poświęcona została sposobom użycia metafory szkoły w poezji dwóch okresów: lat 1945-1989 i po roku 1989. Chronologiczne ujęcie pozwala ukazać międzypokoleniowe podobieństwa i różnice w wykorzystaniu szkolnych elementów w funkcji metaforyzującej. W części drugiej (Tematy) zaprezentowano elementy szkolnej rzeczywistości (przybory, typy szkół i etapy edukacji, nauczycieli i uczniów, rozkład zajęć, sposoby kontroli osiągnięć), które budują metafory, umożliwiając zwerbalizowanie w poezji wielu doświadczeń egzystencjalnych (miłości i śmierci, przeszłości, teraźniejszości i przyszłości, poznania samego siebie czy Innego). Zarówno ponadczasowość szkoły jako wielkiej metafory, jak i zmieniające się z czasem strategie metaforyzacji składają się na wielofunkcyjność tego rodzaju twórczych praktyk, które pozwalają uchwycić liczne aspekty życia.

Ogród - miejsce upraw czy symbol

red. Witold Jacyków, red. Dariusz Rymar

W prezentowanej książce pojęcie „ogród” zostało ujęte wieloaspektowo – jako system, symbol, metafora, środek wyrazu artystycznego, forma wypowiedzi literackiej, przedmiot badań naukowych, i poddane wielowymiarowemu oglądowi. Tekst publikacji wyraźnie dzieli się na dwie części. W pierwszej z nich przedstawione są trzy zasadnicze wątki, które pomyślane zostały jako rama refleksji i szczegółowych opisów w części drugiej. Obydwie części stanowią z kolei intelektualne „tło”, które ma dialogować z bogactwem znaczeń, jakie niesie ze sobą obraz w kolekcji fotografii zamieszczonych po dyskursie teoretycznym. Jak twierdzą redaktorzy, łącznie tekst i obrazy mają tworzyć sieć „permutacji”, która winna zachęcić odbiorcę do aktywnego współtworzenia „przedmiotów” estetyczno-intelektualnych.  

"Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego" 2017. T. 20

Maksymilian Pazdan

Dwudziesty tom Problemów Prawa Prywatnego Międzynarodowego otwiera artykuł poświęcony cywilnoprawnym aspektom przedsięwzięć kosmicznych, w tym w szczególności problematyce odpowiedzialności za szkody związane z tego rodzaju działalnością. Poza tym czytelnik znajdzie także odpowiedź na pytanie o prawo właściwe dla zbiegu roszczeń odszkodowawczych w odniesieniu do szkód spowodowanych przez zabieg medyczny, jak również o prawo właściwe dla testamentów wspólnych. W bieżącym tomie Problemów Prawa Prywatnego Międzynarodowego swoje miejsce znalazło także pogłębione opracowanie dotyczące roli prawa publicznego w międzynarodowym arbitrażu handlowym z udziałem państwa. Godne polecenia są także dwa artykuły poświęcone obcym regulacjom prawa prywatnego międzynarodowego – Wspólnoty Niepodległych Państw oraz Dominikany. Dwudziesty tom Problemów Prawa Prywatnego Międzynarodowego zamyka przekład dominikańskiej ustawy kolizyjnej z 2014 roku.

Polytropos. Na drogach Tadeusza Sławka. Tracing Tadeusz Sławek's Routes

red. Piotr Bogalecki, Zbigniew Kadłubek, Alina Mitek-Dziemba, Karolina Pospiszil

Dwujęzyczny tom Polytropos. Na drogach Tadeusza Sławka / Tracing Tadeusz Sławek’s Routes to zbiór artykułów, esejów, wspomnień i wierszy dedykowanych Tadeuszowi Sławkowi przez współpracowników, uczniów i przyjaciół w siedemdziesięciolecie Jego urodzin. Książka ta stanowi rozpisany na wiele głosów dialog toczący się wokół bogatej spuścizny literackiej, akademickiej i filozoficznej Profesora, mający ambicję prześledzenia Jego idiosynkratycznych ścieżek, jak też wytyczenia dróg własnych, kluczących niejasno wokół lub przecinających się z wielotorową myślą Jubilata. Publikacji patronuje homerycka metafora polytropos, czyli idea Odyseuszowej wielodrożności, polimorficzności, sprytu i inwencji, która ma jednocześnie znaczenie językowe: politropia to sztuka stosowania wielości figur i tropów, retoryczna zmyślność, mistrzostwo w posługiwaniu się słowem, a zarazem zwielokrotniona odpowiedź na różnorodność doświadczenia. Mnogie drogi języka krzyżują się zatem ze splątanymi drogami świata, dając początek wielowątkowej opowieści. Głęboko relacyjna, dialogiczna perspektywa podkreślona jest również specyficznym układem słowno-przestrzennym książki, która za Tadeuszem Sławkiem skupia się na kreśleniu związków za pomocą drobiazgów językowych: przyimków i spójników, artykułując w ten sposób zredukowaną do minimum, a zarazem zdynamizowaną filozofię słowa i bycia.

Kryzysy w Unii Europejskiej w drugiej dekadzie XXI wieku. Uwarunkowania - przebieg - implikacje

red. Tomasz Kubin, Mieczysław Stolarczyk

Unia Europejska znalazła się w drugiej dekadzie XXI wieku w kryzysie egzystencjalnym. Przyczyną tego stanu było współwystępowanie (nakładanie się) wielu kryzysów i stosunkowo słabe efekty podejmowanych działań zmierzających do ich rozwiązania. Celem badawczym książki jest poddanie analizie najważniejszych kwestii dotyczących głównych przyczyn i przejawów kryzysów występujących w UE w drugiej dekadzie XXI wieku oraz wskazanie na możliwości ich rozwiązania, a także na ich implikacje dla dalszej realizacji europejskiego projektu integracyjnego. Prezentowany praca zbiorowa zawiera dwadzieścia cztery artykuły, które zostały pomieszczone w czterech częściach zatytułowanych: Teoretyczne aspekty kryzysów w Unii Europejskiej, Uwarunkowania kryzysów w Unii Europejskiej, Przejawy kryzysów w Unii Europejskiej oraz Implikacje kryzysów w Unii Europejskiej. Autorami poszczególnych opracowań są badacze z wielu polskich ośrodków akademickich. Opracowanie adresowane jest do szerokiego grona Czytelników. Artykuły zamieszczone w publikacji powinny zainteresować badaczy procesów integracji europejskiej, studentów, dziennikarzy, polityków oraz tych wszystkich, którzy chcieliby poszerzyć swoją wiedzę na temat głównych przyczyn, przejawów i implikacji kryzysów występujących w Unii Europejskiej w drugiej dekadzie XXI wieku (m.in. kryzysu strefy, euro, kryzysu uchodźczo-migracyjnego, kryzysu polityki bezpieczeństwa i obrony, kryzysu aksjologicznego, kryzysu uznanego (powszechnie akceptowanego) przywództwa Niemiec w UE).

Polityka społeczna. Rozważania o teorii i praktyce

Paweł Grzywna, Joanna Lustig, Marian Mitręga, Natalia Stępień-Lampa, ...

  W pracy podjęto problematykę polityki społecznej i jej subdyscyplin. Polityka społeczna w Polsce podlegała licznym przeobrażeniom. Ze względu na nieustanne zmiany instytucjonalne, przekształcenia w strukturze społecznej, postęp technologiczny, procesu tego nie można uznać za dokonany. Coraz większy zakres usług, nowe metody zarządzania, rozwój społeczeństwa wiedzy oraz zacieśniająca się współpraca międzynarodowa powodują, że działalności tej nie należy postrzegać jedynie w kategoriach sprawiedliwości redystrybutywnej. Z tego względu zdaniem autorów monografii uzasadnione i wartościowe jest prowadzenie studiów z zakresu tej dyscypliny naukowej. Prowadzone w pracy rozważania wpisują się w dwa nurty myślenia o polityce społecznej – jako o teorii i jako o praktyce. Monografia stanowi syntetyczny przewodnik po głównych obszarach badawczych współczesnej polityki społecznej. Składa się ona z 16 rozdziałów, w których scharakteryzowano następujące kwestie z zakresu polityki społecznej: zagadnienia definicyjne, genezę (polityki społecznej i działalności pomocowej). podejście modelowe, bezpieczeństwo społeczne, działalność trzeciego sektora, politykę ludnościową, politykę wobec osób niepełnosprawnych, zabezpieczenie społeczne, ubóstwo, politykę edukacyjną, politykę zdrowotną, politykę rynku pracy, politykę mieszkaniową, politykę rodzinną. Publikacja adresowana jest do osób zainteresowanych materią polityki społecznej, decydentów politycznych, w tym szczególności przedstawicieli władz samorządowych, a także instytucji II i III sektora.

Tradycyjny bułgarski obrzęd weselny. Studium etnolingwistyczne

Joanna Mleczko

Praca poświęcona tradycyjnemu bułgarskiemu weselu ujmowanemu w kategoriach rite de passage. Sam obrzęd jest w niej traktowany jako tekst "kultury", tworzony przez elementy należące do różnych języków semiotycznych. Wykorzystując fakt, że czynność podjęta w czasie realizacji obrzędu potencjalnie łączy w sobie elementy jego kodu personalnego (subiekta i /lub obiekt), temporalnego, przestrzennego (usytuowanie w czasie i przestrzeni), przedmiotowego (wykorzystanie rekwizytu obrzędowego), werbalnego i muzycznego (jeśli towarzyszy jej wypowiadanie słów lub muzyka),  przy ekscerpcji materiałów źródłowych nacisk położono na kod akcjonalnym wesela. Analiza etnolingwistyczna wykorzystująca dane etnograficzne i językowe (teksty folkloru, terminologia, frazeologizmy, przysłowia) pozwala  na odkrycie sensów symbolicznych, jakie niosą ze sobą konkretne działania oraz funkcji, które spełniają w planie semantycznym obrzędu.