"Logopedia Silesiana" 2016. T. 5

red. Olga Przybyla

„Logopedia Silesiana”, zgodnie z naukowo-badawczą tradycją czasopisma, wyjaśnia w szerokiej perspektywie opisu różnorodne aspekty mowy w rozwoju i zaburzeniach oraz dąży do przedstawienia bogatego kontekstu dyscypliny. Piąty tom gromadzi prace naukowe oraz studia przypadków obejmujące teoretyczne rozważania i strategie badawczo-metodyczno-organizacyjne. Wdzięczni jesteśmy autorom, że zechcieli podzielić się naukową refleksją i doświadczeniem terapeutycznym na polu rozwijania zdolności człowieka do porozumiewania się i coraz lepszego funkcjonowania w słowie. Mamy nadzieję, że zaprezentowane rozważania teoretyczne i praktyczne umożliwią doskonalenie terapeutycznego warsztatu i wyznaczanie skutecznej terapii złożonych klinicznie zaburzeń mowy. (Prof. dr hab. Marian Kisiel, Przewodniczący Rady Naukowej „Logopedii Silesiany”)

Czas lektury

Krystyna Koziołek

Lektura jest pierwsza. Z niej dopiero mogą się wyłonić wszystkie instytucje tekstu i nauki o literaturze. Może zanikać, przechodzić kryzys, zostać zastąpiona przez bryki i komentarze, ale najpierw musi się wydarzyć. Fakt, że lektura jest pojedynczym wydarzeniem, sprawia, że jej historia, teoria i systematyka są szczególnie trudne do skonstruowania ze względu na przygodność, indywidualizm oraz intymność aktu czytania. Próby badania lektury szybko uświadamiają, że dociekania takie należą do obszaru nauk eksperymentalnych; są swego rodzaju studiami z natury doświadczenia czytania. Celem dociekań autorki jest najpełniejsze zachowanie bogactwa i wspaniałej niespójności aktu lektury jako życiowego doświadczenia czytelnika. Opis i analiza zapisów tych doświadczeń prowadzą autorkę do prób skonstruowania modeli lektury, ale bardziej jeszcze do uchwycenia złożonych fenomenów czytania oraz sposobów ich artykulacji. Tytułowy „czas lektury” mieści w sobie nie tylko samo czytanie literatury, ale dziejącą się w tym samym „czasie” powikłaną materię życia spędzanego w towarzystwie książek.

"Teksty z Ulicy. Zeszyt memetyczny" 2018, nr 19

red. Robert Boroch, Dobrosława Wężowicz-Ziółkowska

„Teksty z Ulicy. Zeszyt memetyczny” to jedyne w kraju czasopismo naukowe, poświęcone badaniu zjawisk społecznych i kulturowych w perspektywie memetycznej. Od 2005 roku publikuje artykuły naukowe, monograficzne i przeglądowe badaczy reprezentujących różne dyscypliny nauk społecznych, przyrodniczych i humanistycznych, którzy aplikują memetykę do swych warsztatów badawczych. Jest to czasopismo interdyscyplinarne, obrazujące ewolucję teorii memu oraz możliwości jej stosowania w analizie i interpretacji zachowań społecznych (mody, kulty, epidemie, ideologie), w badaniu języka mediów ( memy internetowe, netlore, netykieta), komunikacji społecznej (np. reklama), replikacji pamięci kulturowej (tradycje, kultura masowa i popularna, cyberkultura) oraz koewolucji genetyczno-kulturowej i ewolucji maszyn. Publikuje również dyskusje, polemiki i recenzje prac interesujących dla memetyki i jej krytyków. Posiada wersję online w otwartym dostępie www.memetyka.us.edu.pl Na liście ministerialnej B – 5 punktów. Siedziba Redakcji: Instytut Nauk o Kulturze i Studiów Interdyscyplinarnych, Wydział Filologiczny, Uniwersytet Śląski, Plac Sejmu Śląskiego 1, 40-032 Katowice. Redaktor naczelna: dr hab. Dobrosława Wężowicz-Ziółkowska, e-mail: dobroslawa.wezowicz-ziolkowska@us.edu.pl. Aktualny numer jest poświęcony dyskusjom z Susan Blackmore i jej teoriami człowieka jako maszyny memowej. Temat został sprowokowany spotkaniem z Autorką „ The Meme Machine”, jakie odbyło się w Warszawie na Wydziale Lingwistyki Stosowanej na specjalne zaproszenie dra Roberta Borocha - redaktora tematycznego tego numeru.

Ocenianie i pomiar biegłości językowej. Wybrane aspekty teoretyczne i praktyczne

red. Danuta Gabryś-Barker, red. Ryszard Kalamarz

Tom poświęcony jest różnym aspektom oceniania ucznia i jego biegłości językowej w procesie glottodydaktycznym oraz problemom, z jakimi borykają się nauczyciele języków obcych na różnych etapach edukacyjnych nauczania. Tom obejmuje teksty Autorów będących badaczami procesów uczenia się i nauczania na poziomie akademickim, jak również tych którzy są bardziej zorientowani na praktyczne rozważania dotyczące ewaluacji biegłości językowej w kontekście kształcenia językowego na lektoratach, bądź w szkole. Monografia ta obejmuje dwa główne zakresy tematyczne: zagadnienie różnych form ewaluacji i procesów walidacji narzędzi pomiaru językowego oraz przedstawia problemy na jakie w konkretnych przypadkach napotykają nauczyciele i lektorzy, ilustrując je próbami ich rozwiązania poprzez stosowanie innowacyjnych form ewaluacji ucznia. Monografia obejmuje zarówno interesujący materiał teoretyczny i praktyczny. Tom ten jest skierowany do nauczycieli glottodydaktyków na różnych poziomach nauczania języków obcych, którym proponuje się nowe rozwiązania ewaluacji biegłości językowej w różnych kontekstach nauczania.

Na boku. Pisarze teoretykami literatury?... T. 4

red. Józef Olejniczak, red. Anna Szawerna-Dyrszka

Tom jest kontynuacją serii wydawniczej Na boku, która podejmuje refleksję na temat różnych sposobów przenikania się dyskursu teoretycznoliterackiego i literackiego w nowoczesnej i ponowoczesnej literaturze polskiej. W niniejszym tomie obszar badawczy został rozszerzony o wiek XIX (reprezentuje go Henryk Sienkiewicz). Autorzy szkiców kontynuują poszukiwania wypowiedzi pisarzy na temat literatury, formułowanych obok dyskursu stricte literackiego (Zbigniew Herbert, Jacek Dukaj, Henryk Sienkiewicz), ale też subtelnie wnikających w ten dyskurs (Jan Zych, Stanisław Barańczak), a nawet ogarniających go w całości (Joanna Bartoń, Piotr Goźliński, Witold Gombrowicz). Tom rozwija też, zapoczątkowane w poprzednim tomie serii, przemyślenia dotyczące literackiej twórczości zawodowych literaturoznawców, w której dokonuje się przemieszczenie języka teoretycznego z „na boku” do centrum literatury (Zofia Mitosek). W otwierającym publikację eseju Józefa Olejniczaka pojawia się także nowe rozumienie „naboczności”, nieobecne w tomach wcześniejszych. Wynika ono z dostrzeżenia zmiany sytuacji literatury zdominowanej przez teorię. „Jeszcze parę lat temu pozycja literatury wydawała się niezachwiana, dzisiaj – jeśli wierzyć Olejniczakowi – gdy panoszy się teoria, literatura zajmuje pozycję »na boku«. Z drugiej strony, zebrane w tomie prace pokazują, że dyskurs teoretyczny nadal korzysta z dyskursu literackiego, aczkolwiek w formacji ponowoczesnych jest odwrotnie – dyskurs krytycznoliteracki i teoretycznoliteracki wyprzedza teksty literackie” (z recenzji wydawniczej prof. dr hab. Anny Węgrzyniak). Adresatem tomu jest środowisko akademickie oraz humanistycznie ukierunkowana młodzież szkół ponadgimnazjalnych.

Mowy

Hyperejdes, przekł. ze wstępem i komentarzem Jan Kucharski

Ateński orator Hyperejdes w starożytności uchodził za drugiego wśród mówców po Demostenesie, a pod wieloma względami to jemu właśnie przyznawano palmę pierwszeństwa. Jego twórczość, przez długi czas zaginiona i poza garścią fragmentów nieznana, odkryta została na nowo w XIX wieku, w piaskach Egiptu. Wydobyto wtedy na światło dzienne sześć mów jego autorstwa, które do niedawna składały się na całą spuściznę Hyperejdesa dostępną współczesnemu czytelnikowi. Ostatnia dekada (2005-2008) przyniosła jednak nowe spektakularne odkrycia: identyfikację na tzw. „palimpseście Archimedesa” obszernych partii dwóch kolejnych dzieł. Niniejsza książka jest pierwszym polskim przekładem Hyperejdesa, obejmującym cały aktualnie dostępny korpus ośmiu mów jego autorstwa oraz wybór fragmentów, opatrzonym wprowadzeniem i komentarzem.

"Scripta Classica" 2018. Vol. 15

red. Edyta Gryksa

Praca jest zbiorem ciekawych artykułów dotyczących historii kultury i tradycji starożytnej Grecji i Rzymu, skierowaną do grona czytelników zainteresowanych szeroko rozumianą tematyką antyczną. Pierwszym tekstem jest „Pieśń na cześć Pejtaufeja, Usi oraz Klasyki, tzn. pieśń na cześć Katowickiego Koła Polskiego Towarzystwa Filologicznego, które kończy lat dziewięćdziesiąt, Uniwersytetu Śląskiego, który wkrótce osiągnie półwiecze, oraz Katedry Filologii Klasycznej w Katowicach, która zdołała przetrwać ćwierć wieku.” Pieśń, autorstwa dr Anny Szczepaniak, została napisana w języku greckim i przetłumaczona na język polski. Obok przekładu tekstu Repozjanusa, który do tej pory nie został wydany w języku polskim, czytelnik może sięgnąć po artykuły dotyczące problemu starożytnej perswazji. Ich treści zostały zreferowane podczas CVII Walnego Zjazdu Polskiego Towarzystwa Filologicznego, w ramach którego zorganizowana została konferencja naukowa Antyczne Techniki Perswazyjne (14-16.09.2017, Katowice). Wspomniane teksty to: “References to Historical Figures as a Means of Persuasion in Ancient Rhetoric. A Research Methodology Applicable to Cicero”; “Ispirazioni antiche nella retorica politica del ’300: dall’immagine alla parola. Il caso di Cola di Rienzo e Francesco Petrarca”; “Persuasion and Religion, i.e. How to Convince Somebody about Religious Illusion”; “If Cloud Cuckoo Land Were Conquered by the Nazis…”.

"Nowa Biblioteka. New Library. Usługi, Technologie Informacyjne i Media" 2016, nr 4 (23): Historia książki dla dzieci i młodzieży

red. Irena Socha, red. Izabela Swoboda

Ostatni w roku 2016 numer „Nowej Biblioteki” (czwarty, kolejny 23) pod redakcją Ireny Sochy poświęcony jest różnorodnym zagadnieniom historii książki dla dzieci i młodzieży od połowy wieku XIX po współczesność. Uzupełnia pewną lukę dotychczasowych badań poświęconych w większości dziejom książki literackiej dla młodego odbiorcy. W tomie znajdujemy bowiem artykuły odnoszące się do książki użytkowej z drugiej połowy XIX i początku XX wieku, pełniącej istotne funkcje kształtowania wzorów postaw i zachowań kulturalnych: w odniesieniu do gier i zabaw zespołowych i indywidualnych (Izabella Szafranalias-Szafrańska), śpiewu szkolnego i towarzyskiego (Mirela Kluczniok), repertuarów lektury szkolnej i spontanicznej (Bożena Wałek), zachowań czytelniczych odzwierciedlanych również w malarstwie obyczajowym (Katarzyna Krupka-Jedynak). Kilka innych tekstów podejmuje różne aspekty uwarunkowań recepcji książki dziecięcej: wydawniczych - autorki powieści Tajemniczego ogrodu F. H. Burnett  (Anna Gwadera); politycznych - w latach sterowanego ideologicznie pisarstwa lat 50. (Marta Nadolna-Tłuczykont); zależnych od cech gatunkowych i wychowawczych tekstu, na przykładzie powieści Adama Bahdaja (Adrian Uljasz). Aktualny i poznawczo wartościowy jest również obszerny dział Materiałów, Sprawozdań, jak też Recenzje i omówienia nowości wydawniczych, nie tylko z zakresu książki dziecięcej.