Styl późny w muzyce, literaturze i kulturze. T. 3

red. Eugeniusz Knapik, Agnieszka Woźniakowska, Wojciech Stępień, Jarosław Szurman

Dwa kolejne tomy, trzeci i czwarty, Stylu późnego w muzyce, literaturze i kulturze są zapisem wykładów wygłoszonych na konferencji zorganizowanej w 2014 roku przez Akademię Muzyczną w Katowicach i Uniwersytet Śląski. Było to już trzecie spotkanie z cyklu „styl późny”, które zgromadziło muzykologów, teoretyków muzyki, literaturoznawców, historyków sztuki, kulturoznawców i filozofów. Problematyka obydwu publikacji dowodzi, że zjawiska „późności” i „schyłkowości” wciąż budzą wiele kontrowersji, nie poddają się jednoznacznym klasyfikacjom i opisom. W tomie trzecim pomieszczono artykuły dotyczące zagadnień stylu późnego w kulturze europejskiej począwszy od XVIII wieku. Wśród poruszonych tematów, widzianych przez autorów poprzez pryzmat stylu późnego i „późności”, znalazły się: polskie poetyki oświeceniowe Golańskiego, Dmochowskiego oraz Krasickiego, styl empire w kontekście całej epoki oraz myśli Hegla, Klavierstücke op. 118 Brahmsa jako cykl, muzyka szkoły burgundzkiej XV wieku a twórczość francuskich kompozytorów końca XIX wieku, Trio fortepianowego d-moll op. 120 Gabriela Fauré na tle jego dzieł kameralnych,  IV Symfonia op. 58 i poemat na organy solo In paradisum op. 61 Nowowiejskiego, indywidualizm stylistyki Rachmaninowa, twórczość Mahlera,  „schyłkowość” w powieściach Wilde’a, Joyce’a i O’Briena, dzieła poetyckie Lawrence’a w perspektywie estetyki egzystencji i książki Saida On Late Style, retoryka dynamicznej statyczności jako nowy paradygmat filozoficzny i kulturowy.

Literatura polska obu Ameryk. Studia i szkice. Seria druga

red. Bożena Szałasta-Rogowska

Druga seria Literatury polskiej obu Ameryk nie ma być tylko dopełnieniem czy kontynuacją serii pierwszej. W książce tej, zawierającej prawie trzydzieści artykułów, podjęto oczywiście po raz kolejny szereg problemów dotyczących polskiej twórczości literackiej powstającej na obu amerykańskich kontynentach, jednakże są to najczęściej tematy dość świeże w polskim literaturoznawstwie (na przykład losy potomków polskich emigrantów do Ameryki, amerykańskie wizje pisarzy krajowych czy „świat nieprzedstawiony” w polskiej literaturze emigracyjnej).

Wprowadzenie do teologii katolickiej

Jan Słomka

Wprowadzenie do teologii katolickiej; zgodnie z tytułem; przeznaczone jest przede wszystkim dla tych; którzy rozpoczynają studiowanie teologii. Stanowi ono pierwsze; ogólne spojrzenie na przedmiot podejmowanych studiów. Również już zaawansowani w studiowaniu teologii mogą; mamy nadzieję; z zaciekawianiem przeczytać niniejszą książkę; aby skonfrontować swoje wyobrażenia o teologii z tu przedstawionymi. Być może okaże się ono interesujące także dla zainteresowanych teologią; ale niezamierzających jej studiować; a nawet dla tych; którzy (już) nie uważają się za chrześcijan. Chrześcijaństwo stanowi ważną część życia; także społecznego. W Europie chrześcijaństwo; a w Polsce przede wszystkim katolicyzm; współtworzą naszą tożsamość. Wiadomości o życiu Kościoła; rozstrzygnięciach doktrynalnych; decyzjach papieża czy biskupów raz po raz pojawiają się pośród informacji medialnych. Wprowadzenie do teologii katolickiej może pomóc lepiej te wiadomości rozumieć. Taka różnorodność adresatów musi spowodować; że dla żadnego z nich tekst w całości nie będzie interesujący czy zrozumiały. Trudno; ale jeśli jednak jakiś fragment tego opracowania pomoże Czytelnikowi lepiej zrozumieć; czym jest teologia – spełni swoje zadanie. /fragment wstępu/

Wybieram gramatykę! Dla cudzoziemców zaawansowanych na poziomie C i dla studentów kierunków filologicznych. Wyd. 3. popr

Małgorzata Kita

Skrypt przeznaczony jest dla osób, które opanowały już – przynajmniej w zarysie – polski system gramatyczny, dla których ten system przestał być obcy i które wstępny etap borykania się z polską morfologią mają za sobą. Autorka koncentruje się na praktycznym zastosowaniu gramatyki. Książka składa się z czterech części, z których każda przedstawia poszczególne poziomy języka: dźwiękowy, fleksyjny, słowotwórczy i składniowy. Każdej części towarzyszy podręczny indeks odpowiedników podstawowych polskich terminów gramatycznych w czterech językach: angielskim, francuskim, niemieckim i rosyjskim, mający układ rzeczowy. Informacje gramatyczne należy traktować jako syntetycznie przedstawiony repertuar środków i mechanizmów gramatycznych języka polskiego. Wskazując gramatyczne prawidłowości i mechanizmy języka polskiego, autorka kieruje uwagę Czytelnika również na zjawiska bardziej subtelne, na niuanse tkwiące w gramatyce, których świadomość i znajomość oraz celowe wykorzystanie w praktyce komunikacyjnej sprawiają, że poznawany język staje się coraz bliższy. Skala trudności ćwiczeń jest zróżnicowana: obok łatwych są również ćwiczenia wymagające znacznego wysiłku intelektualnego, aby Czytelnik wykonując ćwiczenia, nie wpadał w pułapkę mechaniczności i rutyny, by jego podejście do stawianych mu zadań było kreatywne, by rozwiązując problemy gramatyczne o różnym stopniu złożoności, czuł się nie obiektem nauczania, lecz partnerem tej pasjonującej formy interakcji społecznej, jaką jest proces poznawania języka. Jej drugą stroną – za pośrednictwem autorki i jej propozycji oraz ewentualnego nauczyciela, który będzie miał bezpośredni kontakt ze studiującym – jest sam JĘZYK oraz dziedzictwo kulturowe Polaków wyrażone w tym języku. Stąd wynika dobór tekstów literackich (będących egzemplifikacjami poszczególnych zjawisk gramatycznych), które zaczerpnięto z polskiej spuścizny literackiej, mocno zróżnicowanej językowo, stylistycznie, treściowo, emocjonalnie i (częściowo) chronologicznie.

Kuchnia w języku i kulturze dawniej i dziś

Tomasz Gęsina, Wioletta Wilczek

Książka Kuchnia w języku i kulturze dawniej i dziś powstała z inspiracji światem kuchni, dostarczającym nieustannych wrażeń zmysłowych. Większość opublikowanych artykułów, zamieszczonych w monografii, została wygłoszona podczas konferencji naukowej „Kuchnia w języku i kulturze dawniej i dziś” (Katowice, 9 maja 2017 r.), natomiast niektóre powstały w wyniku ożywionych dyskusji nad zaprezentowanymi wystąpieniami i zainteresowaniem tematyką kuchenną. Inicjatywa wydarzenia została podjęta przez Instytut Języka Polskiego im. Ireny Bajerowej we współpracy z Katedrą Międzynarodowych Studiów Polskich oraz Szkołą Języka i Kultury Polskiej Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach. Autorzy artykułów podjęli różnorodną problematykę związaną z tym zagadnieniem w ujęciu historycznym i współczesnym. Ważnym aspektem badań była także kuchnia narodowa i regionalna. Wymienione kręgi tematyczne stały się podstawą do wydzielenia trzech części niniejszej pracy. W pierwszej z nich - Kulinaria przeszłości - dawna kuchnia w języku i tekście - znalazły się prace poświęcone analizom dawnej leksyki i tekstów (najstarsza polska książka kulinarna Compendium ferculorum autorstwa Stanisława Czernieckiego, zestawiona ze współczesnymi publikacjami o tematyce kulinarnej; leksyka związana z nazwami dawnych naczyń i narzędzi kuchennych; analiza dzieła De herba vetonica Antoniusza Muzy, łączącego w sobie wątki z kilku dziedzin: kuchni, religii i medycyny). W drugiej części - Nowoczesność i tradycja - współczesne odsłony kulinarne – znajdują się cztery teksty podejmujące różnorodne funkcjonowania sfery kulinarnej w różnych przestrzeniach (recepcja kuchni włoskiej w najnowszej literaturze polskiej; przestrzeń telewizyjna i ewoluujący w jej obrębie gatunek poradnika kulinarnego; przekształcenia gatunku przepisu na podstawie dwóch przykładowych tekstów, oddzielonych ponad stuletnim czasem powstania: przepisu pochodzącego z Uniwersalnej książki kucharskiej Marii Ochorowicz-Monatowej tekstu zawartego w książce autorstwa Kingi Paruzel Nie…zwykła kuchnia, bo każdy jest inny; porównanie zróżnicowanych czasowo wydań znanej książki kucharskiej Kuchnia polska (z roku 1959 oraz wersji późniejszych – z roku 1985 i 1993). Z kolei artykuły zebrane w części trzeciej - Smaki świata i bliskiej okolicy - kuchnie narodowe i regionalne - łączy tematyka sygnalizowana tytułem działu, powstała z chęci charakterystyki sfery kulinarnej łączącej ludność zamieszkującą dane państwo lub region (kuchnia gruzińska, kirgiska oraz śląska). Artykuły zgromadzone w tej książce, pomimo iż wykorzystują często odmienne założenia metodologiczne, potwierdzają, że tematyka kulinarna stanowi impuls inspiracji badawczych. Poczynione analizy i obserwacje prezentują bogaty materiał źródłowy, świadcząc tym samym o niezmiennie istotnej roli sztuki przyrządzania potraw w życiu człowieka. Złożoność i różnorodność podjętej problematyki przekonuje o możliwości dalszych, wieloaspektowych badań nad kuchnią w języku, literaturze czy kulturze. Publikacja skierowana jest do badaczy, zajmującymi się zagadnieniami kulinarnymi z różnych perspektyw, a także do studentów kulturoznawstwa, filologii, antropologii, zainteresowanych tematyką kuchni. Książka stanowi również ciekawy przewodnik po świecie kuchni – od czasów najdawniejszych do tych współczesnych.

Architektura trynitarzy na ziemiach dawnej Rzeczypospolitej

Mirosława Sobczyńska-Szczepańska

Książka stanowi pierwszą próbę całościowego omówienia architektury polsko-litewskiej prowincji trynitarzy. W rozdziałach wstępnych zostały przedstawione czynniki potencjalnie determinujące działalność zakonu na polu sztuki: jego historia, misja i duchowość oraz zawarte w trynitarskiej regule i konstytucjach przepisy odnoszące się do kwestii artystycznych. Rozważania nad genezą i recepcją rozwiązań formalnych zastosowanych w budowlach wzniesionych dla trynitarzy na ziemiach dawnej Rzeczypospolitej (w większość niezachowanych lub poddanych daleko idącej transformacji) poprzedza rekonstrukcja ich dziejów i pierwotnego kształtu. W osobnym rozdziale podjęto problem autorstwa poszczególnych obiektów oraz wpływu inwestora na wybór koncepcji architektonicznej. Ostatnim zagadnieniem poruszonym na kartach monografii jest wymowa ideowa trynitarskich budowli z uwzględnieniem ich dekoracji malarsko-rzeźbiarskiej.

"Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego" 2016. T. 19

Maksymilian Pazdan

W dziewiętnastym tomie Problemów Prawa Prywatnego Międzynarodowego, we wprowadzającym artykule, czytelnik znajdzie teoretyczne omówienie wybranych zagadnień odnoszących się do najczęściej stosowanych w normach kolizyjnych łączników personalnych osób fizycznych. W kolejnym opracowaniu – już bardziej praktycznym – wskazano sposoby wyznaczania statutu personalnego osób prawnych i wskazano wady oraz zalety każdej z proponowanych metod. Godna polecenia jest także publikacja poświęcona problematyce spadkowej na tle rozporządzenia UE 650/2012, odnosząca się do zasady jednolitości statutu spadkowego. Oprócz tego, w bieżącym tomie czasopisma, swoje miejsce znalazło poza tym opracowanie dotyczące obecnej sytuacji arbitrażu korporacyjnego w prawie polskim.  Dopełnienie tomu stanowi studium poświęcone prawu małżeńskiemu oraz spadkowemu w świecie orientalnym oraz publikacja postanowienia Sądu Okręgowego w Gorzowie Wielkopolskim z 8 marca 2016 r. (sygn.: V Cz 664/15) o skierowaniu pytania prejudycjalnego do Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości w sprawie skuteczności zapisu windykacyjnego w odniesieniu do nieruchomości położonej w państwie, którego prawo nie zna tej instytucji prawnej.

Widowisko - teatr - dramat. Podręcznik dla studentów kulturoznawstwa. Wyd. 2. popr. i uzup

red. Ewa Wąchocka

Wobec dużej liczby różnego typu wydawnictw na tematy związane ze sztukami widowiskowymi, teatrem, jego antropologią, performatyką, potrzebny jest swego rodzaju przewodnik pokazujący te zjawiska, wprowadzający w podstawowe pojęcia dotyczące teatru, jego natury, form, przybliżający zagadnienia teoretyczne i zasady instytucjonalnej organizacji teatru. Powinien on ułatwiać również orientację w literaturze przedmiotu. Takim przewodnikiem jest właśnie prezentowany skrypt, opracowany przez osoby prowadzące wykłady z teatrologii. Publikacja adresowana jest przede wszystkim do studentów kulturoznawstwa, ale może być pomocną i interesującą pozycją także dla studentów polonistyki i innych kierunków humanistycznych.