Wieści dobre i złe

Krzysztof Lisowski

Krzysiu, Świetny Poeto – Wisława Szymborska … wędrówka Poety w regiony innego już poznania nie przestaje być wiarygodnym zapisem tego, co będąc ciągle sobą, jednocześnie wskazuje na owo najistotniejsze coś poza nim. Janusz Szuber Ostatnie wiersze Krzysztofa Lisowskiego mają kaligraficzną czystość, podziwia się  ich zapis, oszczędność słów, minimalistyczną dyscyplinę. Śniąc i podróżując, Lisowski nieustannie zbliża się do starych źródeł, idzie po śladach, spotyka współczesne wcielenie Mnemozyny, rejestruje echa dawnych  proroctw, są w tym zawarte dyskretnie niepokój i trwoga o losy naszej cywilizacji, coś co wydaje się być przeczuciem katastrofy. Jerzy Kronhold Krzysztof Lisowski – pisarz, badacz snów i niekonieczności, redaktor, współpracownik pism literackich. Portrecista kotów i fotograf czasoprzestrzeni. Perypatetyk krakowski; cyklista. Autor licznych  książek. Do najważniejszych zalicza: Greckie lustro (2011), Czarne notesy (2012), Poematy i wiersze do czytania na głos (2013), Zaginiona we śnie (2019), Domy dni. Antologię osobistą (2020). Debiutował jako poeta w 1972 roku na łamach „Życia Literackiego” w Krakowie.

Słownictwo pism Stefana Żeromskiego. Topografia. Tom 11

Magdalena Czachorowska

Do słownictwa topograficznego zaliczone zostały jednostki wyrazowe, które definicyjnie i kontekstowo mają funkcję nazywania obiektów topograficznych, służą jako punkty orientacyjne w przestrzeni otwartej, dostarczają informacji o miejscu w realnej rzeczywistości lub rzeczywistości świata wykreowanego.

Trzy dwory. O Pannach z Wilka - prawdziwych, literackich i filmowych

Grażyna Stachówna

Książka Trzy dwory. O Pannach z Wilka - prawdziwych, literackich i filmowych powstała z fascynacji niezwykłym splotem życia i sztuki, łączącym pobyt siedemnastoletniego Jarosława Iwaszkiewicza w 1911 roku w mazowieckim dworku w Byszewach i przyjaźni z sześcioma braćmi Świerczyńskimi, jego opowiadanie Panny z Wilka, opublikowane w 1932 roku, którego akcję umieścił w fikcyjnym dworku Wilko zamieszkanym przez sześć sióstr, oraz nominowany do nagrody Oscara film Andrzeja Wajdy Panny z Wilka, będący adaptacją opowiadania, zrealizowany w 1978 roku w dworku w Radachówce. Trzy dwory, trzy epoki czasowe, sześciu chłopców i sześć dziewcząt, prawdziwe wydarzenia, ich literacka transpozycja, a potem jeszcze filmowa na zawsze pozostaną już splecione w jedną całość o enigmatycznych "migotliwych sensach". Grażyna Stachówna

Parametry pożądania. Kultura odmieńców wobec homofobii

Tomasz Basiuk, Dominika Ferenc, Tomasz Sikora

Studia nad mniejszościami seksualnymi prowadzone z pozycji niehomofobicznych i związana z nimi teoria queer rozwijają się dynamicznie od początku lat 90. Od kilku lat obecne są także w Polsce. W najnowszej książce poświęconej kulturze odmieńców autorzy podjęli polityczną i kulturową dyskusję nad różnymi uwarunkowaniami zjawiska homoseksualizmu w kontekście lokalnym. Na niniejszy tom składają się teksty zróżnicowane pod względem reprezentowanych dyscyplin naukowych, metodologii i punktów widzenia, mające zarówno charakter ogólny, jak i przedstawiające szczegółowe badania z zakresu socjologii. Interdyscyplinarny charakter całości i pozwolił na zaprezentowanie omawianych zjawisk kulturowych i społecznych w zróżnicowanych i wzajemnie oświetlających się aspektach.

Kulturowa teoria literatury. Główne pojęcia i problemy

Michał Paweł Markowski, Ryszard Nycz

Prezentowany tom jest pierwszym efektem realizacji szerszego projektu poświęconego rozwijaniu koncepcji kulturowej teorii literatury. W tej fazie celem naszym było po prostu uchwycenie zmian zaszłych we współczesnej refleksji teoretycznoliterackiej oraz ukazanie ich skutków dla rozumienia zarówno kluczowych kategorii, jak terytorium i statusu obecnej(i przyszłej) kulturowej - już faktycznie- teorii literatury. Jest ona kulturowa, ze względu na osadzenie jej założeń, narzędzi i przedmiotu tyleż w historycznym polu kultury, co i w antropologicznej wiedzy o niej; jest teorią, bo zachwouje ambicje formułowania prawidłowości o badanych zjawiskach, ich tendencjach rozwojowych oraz naturze relacji między- (a zwłaszcza trans-) kulturowych (i trans-dyscyplinowych); pozostaje też teorią literatury, gdyż jej obiekt centralny (czy prototypowy) stanowi dalej literatura - i w wielości swych dotychczasowych znaczeń, i w postaciach oraz sensach nowych, aktualnie urzeczywistnianych. Uczestnikami tego przedsięwzięcia byli przede wszystkim członkowie i członkinie Katedry Antropologii Literatury i Badań Kulturowych Wydziału Polonistyki UJ oraz zaprzyjaźnieni z nami badacze i badaczki z sąsiednich katedr, którzy podjęli tę pracę realizując projekt badawczy, a także ci, którzy dołączyli do nas później zainteresowani samą problematyką. Dwuczęściowa kompozycja tomu odpowiadać ma intuicyjnie uchwytnym przemianom wewnątrz oraz wokół teorii literatury, pojętej w klasycznie nowoczesnej jej postaci. Stąd część pierwsza zawiera artykuły obrazujące przemiany kluczowych pojęć i problematyk tradycyjnie rozumianej teorii literatury; część druga natomiast - pojęcia i problematyki nie mieszczące sie w tych ramach.

Romantyzm, niedokończony projekt. Eseje

Agata Bielik-Robson

Wszystkie prezentowane tu eseje krążą uparcie wokół jednej kwestii: aktualności romantyzmu. Pomimo wielkiej rozpiętości tematów - od filozofii, przez literaturę, do polityki - mają one swój punkt zborny, dzięki któremu układają się w luźną konstelację romantyczną, dokładnie taką, jaką za wzór ładu brali romantycy jenajscy: dygresyjną, arabeskową, a jednak nie całkiem chaotyczną. Stąd też tytuł wyboru: Romantyzm, niedokończony projekt, będący czytelną aluzją do znanego tytułu rozprawy Habermasa na temat oświecenia. Na przekór Habermasowi i innym twardym oświeceniowcom, autorka broni dziedzictwa romantyzmu przed popularną kliszą, postrzegającą w nim skłonność do irracjonalizmu, gorączki i szaleństwa. Bliska jej postawa romantyczna, wypracowana przede wszystkim przez myślicieli brytyjskich, bynajmniej nie oddziela rozwagi i romantyczności - sense and sensibility - lecz chytrze łączy oba podejścia. Romantyzm okazuje się tu pewną szczególną formą racjonalności, a nie, jak to się zwykle w polskiej tradycji przedstawia, rozwichrzoną „romantycznością" przeciwstawioną „szkiełku i oku".  

Sława Żmudzinów/Žemaičių šlovė. Antologia dwujęzycznej poezji litewsko-polskiej z lat 1794-1830

Paweł Bukowiec

Antologia prezentuje wiersze tych spośród działających na Litwie w pierwszych dekadach XIX wieku poetów, do których pasuje przymiotnik „dwujęzyczny”. Przynosi ona teksty litewskie i polskie, dotychczas w polskim dyskursie literaturoznawczym obecne jedynie w omówieniach, zaś w literaturoznawstwie litewskim funkcjonujące wprawdzie od dawna, ale – w przypadku utworów polskich – w edycjach nie dość starannych. Zebrane razem, teksty te wyraźnie pokazują, jak arbitralne i paradoksalne bywają zasady konstruowania kanonów literatur narodowych, a także jak wielowymiarowym, bogatym i zmiennym fenomenem bywa tożsamość narodowa.

Kino klasyczne. Historia kina, tom 2

Tadeusz Lubelski, Iwona Sowińska, Rafał Syska

Po dwóch latach od publikacji Kina niemego przekazujemy Państwu drugi tom zbiorowej Historii kina, Kino klasyczne. Koncentrujemy się na trzech dekadach z dziejów kinematografii: od wprowadzenia dźwięku (1927 rok) po koniec lat 50.  Zapraszając Czytelników w podróż po historii kina, w istocie opisujemy wiek XX, z jego kulturowymi modami, ideologią, przemianami społecznymi i ekonomicznymi. Wśród autorów poszczególnych rozdziałów znajdują się  najwybitniejsi polscy filmoznawcy, specjaliści w swych dziedzinach.  Powstała dzięki temu książka, która stanowi nieoceniony przewodnik po filmowej klasyce, pełen pogłębionych analiz, wartościowych kontekstów i nowych odczytań, ale też – ciekawostek, anegdot i unikatowych fotosów. Mamy nadzieję, że dzięki temu dowiedzie ona różnorodności kina i jego ogromnego wpływu na niemal wszystkie dziedziny życia. Recenzenci prof. dr hab. Maryla Hopfinger prof. dr hab. Piotr Zwierzchowski