Wybór pism estetycznych (Henryk Struve)

Henryk Struve

Henryk Struve – filozof i estetyk, jedna z najbarwniejszych postaci nauki polskiej II połowy XIX wieku, profesor Uniwersytetu Warszawskiego, jednocześnie wzięty krytyk sztuki i teatroman, dziś pamiętany jest przede wszystkim jako przeciwnik Witkiewicza, wielki przegrany w dyskusji na temat sztuki nowoczesnej. Brak XX-wiecznych przedruków jego prac właściwie skazał go na zapomnienie. Nowy wybór studiów estetycznych, przygotowanyprzez Jolantę Sztachelską, w którym znalazły się m.in. nieprzedrukowywane od XIX-wiecznych pierwodruków studia na temat estetyki i symboliki barw, roli brzydoty w sztuce czy znakomite studium o charakterze Hamleta oraz – przypominane stosunkowo najczęściej – analizy malarstwa Matejki i Gierymskiego, ma szansę przywrócić go naszej pamięci i być może po raz pierwszy pozwoli go przeczytać tak, jak na to zasługuje.

Paleografia łacińska

Władysław Semkowicz

To niezwykle ważna publikacja z zakresu kultury piśmienniczej – polskiej i europejskiej. Przynosi szereg istotnych informacji dotyczących produkcji książki rękopiśmiennej średniowiecznych bibliotek, początków drukarstwa, a także pisma epigraficznego i średniowiecznych zapisów muzycznych. Paleografia jest nie tylko syntetycznym ujęciem dziejów pisma w łacińskiej kulturze europejskiej na przestrzeni dwóch tysięcy lat, lecz także historią szeroko rozumianej kultury piśmienniczej, historią materiałów piśmienniczych, historią bibliotek. Podręcznik Semkowicza nie stracił na aktualności – jest ciągle wykorzystywany i cytowany w opracowaniach specjalistycznych, a biorąc pod uwagę fakt, iż autor w Paleografii niejednokrotnie odnosi się do źródeł, które znał z autopsji, a które zaginęły w czasie wojny, znaczenie tego dzieła jest jeszcze większe. Książka służy zarówno historykom, historykom sztuki, jak i studentom i adeptom edytorstwa, bibliotekoznawstwa, muzykologii, kulturoznawstwa oraz innych kierunków humanistycznych. To wykład z historii kultury europejskiej.  

Co z czym? Ćwiczenia składniowe dla grup zaawansowanych

Stanisław Mędak

POZIOM B2, C1 Podręczniki UNIVERSITAS są zgodne z zasadami certyfikacji języka polskiego jako obcego Podręcznik szeroko omawia zagadnienia składni, wykorzystując przy tym najnowsze osiągnięcia językoznawstwa stosowanego. Prezentowane tu ćwiczenia są tak dobrane, że ułatwiają uczącemu się szybkie i skuteczne opanowanie reguł gramatycznych oraz samodzielne budowanie zdań i dłuższych wypowiedzi. Podręcznik zawiera: -informacje o funkcji prefiksów czasownikowych - omówienie roli zaimków dzierżawczych i zaimka się - listy przyimków łączących się z poszczególnymi przypadkami - listę rzeczowników odczasownikowych i ich odmianę - zestawienie czasowników zwrotnych oraz ich pary aspektowe Część ćwiczeniowa zawiera ponad 140 ćwiczeń różnego typu: - odpowiedzi na pytania - dialogi i teksty do uzupełnienia - ćwiczenia transformacyjne - ćwiczenia powtórzeniowe    

Polityka filozofii. Eseje

Jan Hartman

"Książka, którą składam w ręce czytelników, jest podwójnie przewrotna. Jej pierwsza część zawiera eseje i artykuły poświęcone kwestiom filozofii polityki. Wszelako na równi z polityką, choć w sposób nieco zakamuflowany, ich tematem jest sama filozofia polityki, osobliwe i trudno zauważalne ograniczenia, którym podlega każda myśl filozoficzna, wynikające z jej aspiracji do pewnego publicznego znaczenia, a więc jej nieuchronna polityczność. Dlatego „filozofia polityki” przechodzi tu w „politykę filozofii” i na tym też polega pierwsza przewrotność. Na czym polega druga? (…) Oddając się sprawie  wolności w uprawianiu filozofii polityki nauczyłem się przeto okiem człowieka wolnego spoglądać na filozofię. Dlatego druga część książki to prace metafilozoficzne, a więc o filozofii samej. Dotyczą różnych spraw, lecz z jedną wspólną intencją wyzwolenia filozofii od niej samej. I to jest również przewrotne. Większość zamieszczonych tu tekstów była już publikowana, o czym dokładnie informuje spis („Źródła tekstów”) na końcu książki. Rzecz jasna, obecnie teksty te ukazują się z pewnymi poprawkami i uzupełnieniami. Wszelako trzy eseje ukazują się drukiem po raz pierwszy właśnie w tej książce. Są to prace następujące: „Dlaczego przestałem być konserwatystą?”, „Logika sporu religijnego” oraz „Ignorancja”. - Jan Hartman

Architektura jako sztuka

Andrzej Basista, Andrzej Nowakowski (rysunki)

Książka nie prezentuje kompletnej przemyślanej teorii, co czytelnicy mogą zauważyć w wielu jej fragmentach. W całym tego słowa znaczeniu jest zbiorem myśli na podjęty temat architektury jako sztuki, myśli, które kotłowały się przez cały czas jej powstawania.   Publikacja Andrzeja Basisty jest autorskim, indywidualnym spojrzeniem na wszystkie poruszone w niej fundamentalne dla teorii architektury kwestie. Jej podstawowym walorem jest erudycja, wnikliwość i szczególne traktowanie architektury: w sposób jednorodny, bez podziału na historyczną i współczesną – lecz po prostu jako dziedziny twórczości podlegającej niezmiennie tym samym procesom, prawom i regułom, niezależnie od czasu i miejsca powstania. Nie ulega wątpliwości, że książka stanowić będzie ważną pozycję wśród publikacji z zakresu teorii architektury i trwały punkt odniesienia dla badaczy zajmujących się tą problematyką. Z pewnością stanie się również obowiązującą lekturą dla studentów architektury oraz rozmaitych kierunków sztuk projektowych i sztuk pięknych. Z recenzji dr hab. Małgorzaty Dolistowskiej, historyczki sztuki, profesora Politechniki Białostockiej   Nie znajduję wśród książek autorów polskich pozycji o podobnych walorach. Książkę Andrzeja Basisty porównywać można raczej z klasycznym dziełem Sigfrieda Giediona Czas, przestrzeń, architektura opublikowanym 75 lat temu i przetłumaczonym na język polski blisko pół wieku temu. Inaczej niż Giedion, Basista uwzględnia w swojej książce także te obiekty, które na ogół nie bywają zaliczane przez krytyków do kategorii dzieł architektury. Pod tym względem recenzowana książka bliższa jest niewiele młodszej niż dzieło Giediona, ale także już klasycznej publikacji Bernarda Rudofsky’ego Architecture without Architects (1964). Andrzej Basista także dostrzega i pokazuje czytelnikowi atrybuty Sztuki istniejące w tego rodzaju dokonaniach. Z recenzji dr hab. Marka Kowickiego, architekta, profesora Politechniki Krakowskiej   Andrzej Basista jest architektem, emerytowanym profesorem Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie. Uczył także na wydziałach architektury w Bagdadzie, Poznaniu, Białymstoku i w Wyższej Szkole Ekologii i Zarządzania w Warszawie. Pracował projektowo w Bagdadzie i w dwu krakowskich biurach projektów.

Ankoku butō Hijikaty Tatsumiego teatr ciała-w-kryzysie

Katarzyna Julia Pastuszak

Książka Ankoku butō Hijikaty Tatsumiego - teatr ciała-w-kryzysie prezentuje się jako wyjątkowe pod każdym względem, wnikliwe studium ankoku butō (dosł. taniec ciemności) Hijikaty Tatsumiego, wielkiego japońskiego artysty i protoplasty nowatorskiego gatunku sztuki, jakim jest butō. Stanowi ona jednocześnie niezwykle cenne kompendium wiedzy na temat genezy, rozwoju i obecnej kondycji tego wielonurtowego, złożonego zjawiska, którym fascynuje się cały współczesny świat tańca. [dr hab. Beata Kubiak Ho-Chi] Dr Katarzyna Pastuszak - teatrolog, tłumacz, tancerka/performerka, współtwórczyni Teatru Amareya, kurator Gdańskiego Festiwalu Tańca (Klub Żak). Ukończyła Skandynawistykę (UG) i Wiedzę o Teatrze (Akademia Teatralna, Warszawa) oraz Filologiczne Studium Doktoranckie UG (tytuł doktoratu „Ankoku butō Hijikaty Tatsumiego – teatr ciała-w-kryzysie”, 2010). Członek CID (International Dance Council), Polskiego Towarzystwa Kulturoznawczego, Rady Kultury Prezydenta Miasta Gdańska. W latach 2003-2007 realizowała w Klubie Żak Festiwal Tańca Butō. W 2010 wraz z Teatrem Amareya założyła Gdańską Szkołę Butō działającą przy Klubie Winda - Gdański Archipelag Kultury, gdzie prowadzi warsztaty i wykłady dotyczące butō. Prowadzi gościnne wykłady i warsztaty także na UG, ASP-Gdańsk, za granicą (Norwegia, Rosja, Japonia i in.). Występowała we wszystkich grupowych produkcjach Teatru Amareya 2003-2014 oraz w projektach z twórcami zagranicznymi – np. Dream Regime z Gekidan Kaitaisha z Tokio pokazywany w Polsce i Japonii (2007-2011), Caravan Project z Ang Gey Pin (2008), Ten ku Youran z Daisuke Yoshimoto (2006), Mandala życia i śmierci w reżyserii Atsushiego Takenouchiego (2005). W lutym 2011 razem z Teatrem Amareya występowała na scenie Morishita Studio - Tokio, w ramach projektu Dream Regime Project organizowanego przez Gekidan Kaitaisha. W lipcu 2014 autorski spektakl Nomadka w reżyserii Katarzyny Pastuszak zostanie zaprezentowany w Tokio na festiwalu Theatre X International Dance Theatre Festival. Autorka tłumaczeń zawartych w publikacji pod redakcją Jadwigi Majewskiej pt. Świadomość ruchu. Teksty o tańcu współczesnym (Ha!art, Kraków 2013).

Medykalizacja nadpobudliwości

Michał Wróblewski

ADHD ‒ pojęcie to jeszcze dwadzieścia lat temu funkcjonowało w społeczeństwie w szczątkowej formie. Jeżeli dziecko wierciło się w krześle, nie potrafiło usiedzieć w miejscu i miało problem z dłuższym skupieniem uwagi, to postrzegane było jako niegrzeczne. Współcześnie rzecz przedstawia się zupełnie inaczej. ADHD jest jedną z najczęściej diagnozowanych wśród dzieci i młodzieży jednostek psychiatrycznych. Celem książki jest odpowiedź na pytanie: w jaki sposób nadpobudliwe zachowanie z czasem zaczęło być symptomem zaburzenia psychicznego? Autor omówił w sposób ciekawy i niestandardowy historię wiedzy wokół ADHD i proces stopniowego rozszerzania kategorii diagnostycznej, a także zanalizował najważniejsze kontrowersje naukowo-społeczne wokół etiologii i terapii farmakologicznej, dodając do tego wątek globalnej ekspansji amerykańskiej definicji zaburzenia. Ponadto ‒ na podstawie wywiadów pogłębionych, analizy treści czasopism medycznych oraz analizy dyskursu medialnego ‒ można w książce prześledzić proces wyłaniania się nadpobudliwości w kontekście polskim. Publikacja ta mieści się w ramach socjologii medycyny, zdrowia i choroby oraz korzysta z metodologii i siatki pojęciowej teorii aktora-sieci, co w znaczący sposób wzbogaca jej walor naukowy.   „Szczególnie nowatorskie i nieoczywiste jest połączenie socjologii medycyny, studiów nad nauką i techniką (…) oraz wspomnianych już analiz biopolitycznych. To właśnie wraz z podjęciem analiz dotyczących centro-peryferyjnego usytuowania zarówno choroby, jak i badaczy pozwala Michałowi Wróblewskiemu na ukazanie polityczności choroby w sposób złożony i zniuansowany, dzięki czemu ucieka od prostych, samonarzucających się propozycji. Jest to ważne, gdyż przy omawianiu kontrowersji naukowo-społecznych istnieje ryzyko zastosowania strategii, które mogą się okazać szkodliwe w przestrzeni publicznej. Szczególnie ważne jest, abyśmy unikali „handlowania wątpliwościami”, czyli aby autorzy analizujący wybrane kontrowersje naukowo społeczne (np. ruchy antyszczepionkowe, energia atomowa, GMO) nie wytwarzali dodatkowego elementu niepewności. Michałowi Wróblewskiemu to się udało (…)”. Z recenzji dra hab. Andrzeja W. Nowaka   Michał Wróblewski – socjolog i filozof, pracownik Wydziału Humanistycznego Uniwersytetu Mikołaja Kopernika. Redaktor pracy Kultura i hegemonia. Antologia tekstów szkoły z Birmingham (Toruń 2012). Autor publikacji: Hegemonia i władza. Filozofia polityczna Antonia Gramsciego i jej współczesne kontynuacje (Toruń 2016), Czyje lęki, czyja nauka? Struktury wiedzy wobec kontrowersji naukowo-społecznych (Poznań 2016, razem z A.W. Nowakiem i K. Abriszewskim), Efekt Bilbao czy kult cargo. Nowe instytucje kultury w Polsce (Elbląg 2018, razem z Ł. Afeltowiczem, J. Gądeckim, K. Olechnickim i T. Szlendakiem). Prowadzi badania w ramach socjologii medycyny, zdrowia i choroby oraz studiów nad nauką i techniką. Stypendysta Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego.

Bolesław Kardaszewski. Architektura i polityka

Błażej Ciarkowski

„Książka Błażeja Ciarkowskiego to napisana dobrym, żywym językiem opowieść o architekcie zmagającym się z ograniczeniami «realnego socjalizmu», z uporem dążącym do realizacji swoich twórczych koncepcji i próbującym minąć progi modernizmu – nawet za cenę kompromisów z komunistyczną władzą, a odchodzącym przedwcześnie z poczuciem niewykorzystanego potencjału twórczego. Jej bohater, mimo że z urodzenia warszawianin, związał się z Łodzią i tutaj przyszło mu działać – w mieście o specyficznym charakterze, co czyni tekst tym bardziej ciekawym”. Z recenzji prof. Krzysztofa Stefańskiego   Profesor Bolesław Kardaszewski (1931-2000) był jednym z najważniejszych architektów w powojennej historii Łodzi. Pozostawił po sobie szereg realizacji, tuziny projektów i koncepcji, oraz rzesze uczniów, którzy z nieskrywaną estymą wspominają Mistrza. Człowiek sukcesu? Bynajmniej. Do końca życia towarzyszyło mu przekonanie o zawodowym niespełnieniu, owa gorzka refleksja nieobca największym twórcom. Postać Kardaszewskiego wpisywał się, mimo swej niezaprzeczalnej wyjątkowości, w archetypiczny niemalże obraz przedstawiciela całego pokolenia architektów pracujących w powojennej rzeczywistości. Profesjonalną edukację pobierał u wybitnych twórców dwudziestolecia międzywojennego, sami zaś zaczynał projektować w chwili, w której krótkie panowanie socrealistycznej doktryny dobiegało końca. Przyszło mu działać w atmosferze fałszywego kultu nowoczesności, zmagać się z bezmyślnym produktywizmem, normatywami i ograniczeniami systemu centralnie sterowanej gospodarki. Twórczą dojrzałość osiągnął w latach przełomu, gdy wiara w modernizm zastępowana była przez postmodernistyczny pluralizm, a ustrój komunistyczny chwiał się, by ostatecznie upaść w 1989 roku. Wyjątkowość Kardaszewskiego polegała na tym, że był obserwatorem krytycznym nie szukającym gotowych recept, lecz inspiracji nie na płaszczyźnie idei. Nie odtwarzał, lecz kreował. Był twórca świadomym, o szerokich horyzontach i wielkiej wiedzy, którą umiejętnie zespajał z praktyczną biegłością. Jego realizacje – zarówno o funkcji mieszkalnej („Bolek”, „Irena”), biurowej („Dom Chłopa”), jak i akademickiej (gmachy Instytutu Fizyki, Wydział Budownictwa oraz Państwowej Wyższej Szkoły Sztuk Plastycznych), zdradzały wyjątkowy talent twórcy i wyróżniały się ze wszechobecnej budowlanej nijakości. Ilość obiektów wzniesionych według projektów Kardaszewskiego, jakkolwiek okazała, nie jest adekwatna do skali jego talentu i możliwości twórczych. Przyjaciele i dawni współpracownicy, wspominają profesora jako postać wyrastającą ponad otaczającą rzeczywistość, która w innych realiach społeczno-politycznych mogłaby osiągnąć jeszcze więcej. Jednocześnie pozostawiona przez niego spuścizna, zarówno ta architektoniczna, istniejąca w przestrzeni miejskiej, jak i niematerialna – w umysłach i sercach dawnych współpracowników i uczniów, pozwala zaliczyć go w poczet najwybitniejszych architektów w całej historii Łodzi i najważniejszych budowniczych lat powojennych w skali Polski.   Błażej Ciarkowski (ur. 1982) – architekt i historyk sztuki. Absolwent architektury na Politechnice Łódzkiej i historii sztuki na Uniwersytecie Łódzkim. W 2012 r. obronił z wyróżnieniem doktorat na Politechnice Łódzkiej. Od 2012 r. adiunkt w Katedrze Historii Sztuki Uniwersytetu Łódzkiego. Laureat nagrody Marszałka Województwa Łódzkiego za najlepszą rozprawę doktorską związaną tematycznie z województwem łódzkim.