Pieśni Osjana

James Macpherson

Seria KLASYKA MNIEJ ZNANA 

Na fali nostalgii. Lata osiemdziesiąte i dziewięćdziesiąte w najnowszej kulturze i literaturze popularnej

Dariusz Piechota

Przygotowana przez Dariusza Piechotę monografia jest fascynującą opowieścią o popkulturze, którą mam zamiar postawić na półce pomiędzy Understanding Popular Culture Johna Fiske’a a III Rzeszą Popkultury Bartłomieja Dobroczyńskiego. Odnoszę wrażenie, że autor w podobny do wymienionych przeze mnie autorów buduje narrację o kulturze popularnej, pochylając się nad konkretnymi zjawiskami i praktykami reprezentującymi popkulturę. Służy temu przyjęta przez Piechotę perspektywa mikrohistorii, wzbogacona koncepcją mitu jako praktyki narracyjnej Rolanda Barthes’a, które pozwalają się przyglądać tymże zjawiskom i praktykom codzienności, a zarazem traktować je jako powierzchnię, pod którą kryje się o wiele głębszy dyskurs kulturowy.                                                                                   Prof. dr hab. Adam Regiewicz (UJD, Częstochowa)   Dariusz Piechota – dr, literaturoznawca, asystent na Wydziale Filologicznym Uniwersytetu w Białymstoku, członek zespołu badawczego Laboratorium Animal Studies – Trzecia Kultura. Autor monografii: Między utopią a melancholią. W kręgu nowoczesnej i ponowoczesnej literatury fantastycznej (2015), Pozytywistów spotkania z naturą. Szkice ekokrytyczne (2018). Współredaktor serii wydawniczej Zielona Historia Literatury, w której dotychczas ukazały się: Emancypacja zwierząt? (2015), Ekomodernizmy (2016), Między empatią a okrucieństwem (2018), (Nie)zapomniane zwierzęta (2021). W kręgu jego zainteresowań badawczych znajdują się: literatura przełomu XIX i XX wieku (pozytywizm i Młoda Polska), współczesna literatura i kultura popularna, animal studies, ekokrytyka.

Irzykowski i inni. Twórczość Fryderyka Hebbla w Polsce 1890-1939

Katarzyna Sadkowska

Irzykowski i inni to pierwsza i oryginalna próba określenia znaczenia twórczości Fryderyka Hebbla (uznawanego obok Ibsena za prekursora literatury modernistycznej) dla odbiorców polskich w okresie 1890-1939. Przedstawiając studentów germanistyki we Lwowie (jednym z nich był Karol Irzykowski), kierowanej w latach 1883-1910 przez austriackiego profesora Richarda Marię Wernera (m.in. wydawcę dzieł Fryderyka Hebbla), autorka analizuje zjawisko przekazywania idei w relacji mistrz-uczeń, mechanizmy kształtowania (a także instrumentalizowania) literackiego kanonu. Wnikliwy opis spotkania Karola Irzykowskiego z myślą Fryderyka Hebbla, inspirującą Irzykowskiego do określenia własnej formuły nowoczesności, zawiera wiele cennych i nowych spostrzeżeń badawczych. Dodatkowym walorem książki jest wykorzystanie nieznanych, bogatych materiałów archiwalnych, dokumentujących obecność kultury niemieckiej w Galicji do 1939 roku.  

Wirtualne realis. Estetyka w epoce elektroniki

Michał Ostrowicki

Czym może być rzeczywistość człowieka w czasach elektronicznych multimediów? Zapatrzony w monitory komputerów, poddany oddziaływaniu mediów, sięgający po elektroniczne formy kontaktu – człowiek wręcz „przyrasta” do różnego rodzaju urządzeń, które przenikając do jego codzienności w coraz większym stopniu tworzą sieć elektronicznych połączeń, zastępując bezpośrednie kontakty i kreując obraz medialnej rzeczywistości. Inwazyjnie rozwijająca się elektronika stwarza z jednej strony fascynujące możliwości, z drugiej swoiście pochłania ludzką aktywność, która pierwotnie skierowana była ku realności. Człowiek coraz częściej wydaje się odwracać od rzeczywistości, zwracając wzrok i poszukując w świetle monitorów tego, co dla niego bliskie i realne, przenosząc przy tym do wytworzonej elektronicznie sfery wirtualnej swoje działania, potrzeby i emocje. Zapominanie o realności na rzecz tego, co wykreowane elektronicznie ujawnia wymiar zjawiska wirtualności jako wirtualnego realis – sfery alternatywnej dla ludzkiego przeżywania. Książka zawiera filozoficzną perspektywę opisu wirtualności. Angażuje problematykę współczesnych mediów, zjawisk powstających na tle kultury informacyjnej oraz wpływu technologii na rozwój sztuki elektronicznej. Zwłaszcza sztuka elektroniczna w ramach rozwijających się jej nurtów, np. wideo, sztuki Sieci, monitoringu, sztucznego życia lub sztucznej inteligencji, stwarza możliwość doświadczenia zjawisk wynikających z postrzegania rozwoju elektroniki. Poprzez zaprezentowanie różnych aspektów elektroniki sztuka wprowadza człowieka w zmienianą rozwojem technologii rzeczywistość.

Grań kultury. Transgresje alpinizmu

Marek Pacukiewicz

„Bo jest” – słynna odpowiedź George’a Leigh Mallory’ego na pytanie, dlaczego chce zdobyć Mount Everest – eksponuje doświadczenie ontologiczne jako fundament alpinizmu. Wspinaczka wysokogórska nie jest więc prostym wyjściem ze świata kultury w świat natury, to raczej doświadczenie istnienia granic pomiędzy nimi. Alpinista porusza się właśnie po tej „grani”. Przedmiotem niniejszej książki jest próba dookreślenia kulturowego modelu transgresji w dyskursie alpinizmu: w jaki sposób fundamentalna ontologia doświadczenia liminalnego kształtuje model świata alpinistów oraz jakiego wzorca osobowości im dostarcza. Na materiał badawczy wykorzystany w książce składają się wypowiedzi alpinistów pozyskane w trakcie antropologicznych kwestionariuszowych badań terenowych oraz narracje zaczerpnięte z literatury alpinistycznej. Poprzez ich pryzmat lakoniczne „Bo jest” doświadczenia alpinistycznego przedstawia się w pełni swej złożoności jako kontekstualne zjawisko kulturowe.

Słownik idiomatyczny francusko-polski. Dictionnaire idiomatique francais-polonais

Leon Zaręba

Bezcenne źródło wiedzy o idiomatyce języka francuskiego, zawierające nie tylko współczesne związki frazeologiczne, ale także idiomy, które można napotkać w tekstach literackich. 10 000 idiomów i 15 000 znaczeń, wiele porównań z językiem polskim oraz przejrzysty układ haseł. Słownik może być przydatny uczniom, studentom i wszystkim uczącym się języka francuskiego.

W poszukiwaniu Nowej Medyny. Muzułmańskie wizje niepodległych Indii u schyłku panowania brytyjskiego

Maciej Lang

Książka W poszukiwaniu Nowej Medyny. Muzułmańskie wizje niepodległych Indii u schyłku panowania brytyjskiego prezentuje poglądy muzułmańskich uczonych, którzy zabierali głos w burzliwych debatach na temat przyszłości społeczności muzułmańskiej w Indiach toczących się w ostatnich dekadach panowania brytyjskiego i odwołując się do nauczania islamu, formułowali zupełnie odmienne odpowiedzi na pytanie „razem czy osobno?” Kwestia tożsamości społeczności muzułmańskiej w Indiach zaczęła się krystalizować jako pochodna refleksji nad przyczynami upadku imperium Wielkich Mogołów i poszukiwania dróg wyjścia z zaistniałej sytuacji. Osią zainicjowanego wówczas dyskursu było pytanie o możliwość odzyskania przez muzułmanów utraconej na rzecz Brytyjczyków pozycji i minionej chwały, a głównym wyznacznikiem tożsamości zbiorowej wyznawców islamu był fakt wyznawania określonej religii, co implikowało zarazem przynależność do kręgu kulturowo-cywilizacyjnego odmiennego od hinduskiego otoczenia. Autor książki osadza prezentowane koncepcje w szerszym kontekście myśli politycznej klasycznego islamu i w ten sposób przybliża doktrynalny wymiar dylematów, jakie absorbowały społeczność muzułmańską w Indiach Brytyjskich w przededniu ich podziału w 1947 roku na Republikę Indii i Islamską Republikę Pakistanu. Dr nauk hum. Maciej Lang „Rozprawa składa się z sześciu rozdziałów podzielonych na podrozdziały, pozwalające wyłącznie na podstawie spisu treści prześledzić tok myśli Autora – tytuły poszczególnych fragmentów pracy dokładnie odpowiadają treści zawartej w rozdziałach i podrozdziałach, co wskazuje na godną podziwu dyscyplinę badawczą. Praca nie zawiera właściwie żadnych zbędnych elementów treściowych, żadnych rozpraszających czytelnika dygresji [...]”. Prof. zw. dr hab. Marek Dziekan Katedra Bliskiego Wschodu i Północnej Afryki Uniwersytet Łódzki „Rozprawę charakteryzuje precyzja, logika rozumowania oraz prezentacji materiału i godna podziwu zwięzłość, niezubażająca wszakże argumentacji. W mojej opinii Autor zrealizował w pełni, z dużą fachowością, elokwencją i elegancją językową postawione przed sobą zadanie.” Dr hab. Krzysztof Dębnicki Wydział Orientalistyczny UW Maciej Lang w 1993 ukończył studia na Wydziale Dziennikarstwa i Nauk Politycznych Uniwersytetu Warszawskiego. W 2016 roku uzyskał stopień doktora nauk humanistycznych na Wydziale Orientalistycznym UW. Autor artykułów i opracowań analitycznych poświęconych Azji Centralnej i Bliskiemu Wschodowi (m.in. problemom etnicznym i demograficznym, procesom pokojowym i konfliktom). Współpracował m.in. z Ośrodkiem Studiów Wschodnich. Jest współautorem publikacji z serii naukowej „Współczesna Azja Centralna” przygotowywanej przez Instytut Nauk Politycznych Uniwersytetu Warszawskiego.  

Kenosis. Simone Weil i Kaija Saariaho

Katarzyna Kucia-Kuśmierska

Książka stanowi próbę interpretacji wymiaru kenotycznego w refleksji Simone Weil oraz „audioportretu” filozofki – oratorium La Passion de Simone Kaiji Saariaho (2006). Utwór muzyczny fińskiej kompozytorki w całości odnosi się do sylwetki oraz myśli Weil, a jego ukształtowanie formalne jest wzorowane na nabożeństwie Drogi Krzyżowej. W centrum uwagi znajduje się problem kenozy, rozpatrywany w kontekstach filozoficzno-teologicznych, estetycznych, hermeneutycznych oraz etycznych – zarówno w odniesieniu do pisarstwa Weil, jak i muzyki Saariaho. Myśl francuskiej filozofki została ujęta w perspektywie postsekularnej avant la lettre, a szczególną uwagę autorka poświęca motywom kenozy, (nie)obecności Boga, kenotycznej uważności, bliskiej postsekularnemu pojęciu adoracji w kontakcie z drugim człowiekiem, oraz etycznej postawy miłosierdzia wobec anonimowego bliźniego. Otwiera tym samym na nowo dyskusję na temat doniosłości myśli Weil w dzisiejszym momencie historycznym. Książka p. Katarzyny Kuci-Kuśmierskiej jest dziełem samodzielnej refleksji i to refleksji niełatwej, bowiem dotyczącej tyleż literatury, co teologii i muzyki. (...) Zachowując szacunek dla kon-strukcji dzieła muzycznego fińskiej kompozytorki, Autorka nie poprowadziła nas drogą ściśle muzykologiczną, ale hermeneutyczną (...) – to znaczy starała się przeplatać nić kompozytorską z literacką i filozoficzną tak, aby powstało coś, co pozwala na powołanie do życia struktury myśli Weil (…). Specjalnie posługuję się słowem struktura, bowiem jego przestrzenny charakter spra-wia, że opuszczamy książkę (…) z obrazem życia (…). Ta myśl wcielona, mówi Autorka, jest nieodzownie „paradoksalna” (…). Jednym z największych jej paradoksów jest to, że zawdzięcza zwycięstwo klęsce, nasycenie głodowi, obecność nieobecności, sprawiedliwość powstrzymaniu się od bezwzględnego dochodzenia swych racji. Wszystko to doświadczenia obce dzisiejszemu światu, ale niezbędne, by go próbować ratować. Prof. dr hab. Tadeusz Sławek, Uniwersytet Śląski Dr Katarzyna Kucia-Kuśmierska jest literaturoznawczynią i śpiewaczką. Ukończyła studia komparatystyczne na Wydziale Polonistyki UJ oraz śpiew solowy w Akademii Muzycznej w Krakowie. Współpracuje z zespołami muzyki dawnej oraz z kameralnym zespołem wokalnym Cracow Singers . Pracuje na stanowisku asystenta w Katedrze Teorii Literatury Wydziału Polonistyki UJ. Interesuje się problematyką szeroko rozumianych związków muzyki z literaturą.