"Problemy Edukacji, Rehabilitacji i Socjalizacji Osób Niepełnosprawnych". T. 18, nr 1/2014: Niepełnosprawność w rodzinie jako wyzwanie edukacyjne

Wiesława Walkowska, red. Sylwia Wrona

Tematem przewodnim pierwszego numeru czasopisma „Problemy Edukacji, Rehabilitacji i Socjalizacji Osób Niepełnosprawnych” (tom 18, 1/2014) jest Niepełnosprawność w rodzinie jako wyzwanie edukacyjne. Zachodzące w świecie przemiany w podejściu do osób niepełnosprawnych sprawiają, że zmienia się ich postrzeganie m.in. poprzez włączenie takich osób w powszechne nauczanie. Uwzględnić należy, że edukacja jest jednym z podstawowych praw człowieka. Natomiast celem systemu edukacyjnego jest pełny rozwój osobowości dzieci niepełnosprawnych, za co powinni być odpowiedzialni ci, którzy są zaangażowani w pracę z dziećmi, w tym także rodzice. Jednak aby rodzina mogła pełnić swoją rolę wobec dziecka niepełnosprawnego, powinna być wspomagana poprzez placówki opiekuńczo-wychowawcze. Przed systemem edukacji w Polsce w dalszym ciągu stoją ważne wyzwania w dziedzinie realizacji potrzeb dzieci niepełnosprawnych. Do najważniejszych należy zaliczyć: tworzenie warunków dostępu do edukacji, również na etapie przedszkola, wyrównywanie szans życiowych od momentu wykrycia niepełnosprawności aż do zakończenia edukacji, poprawę jakości kształcenia. Realizacja tych zadań sprawi, że osoby niepełnosprawne będą mogły wykorzystać swoje możliwości oraz w przyszłości decydować o swoim losie, co przełoży się na korzyści dla całego społeczeństwa. W publikacji zamieszczone zostały artykuły zarówno praktyków, jak i badaczy, którzy dzielą się doświadczeniami, wynikami badań i refleksjami z obszaru niepełnosprawności, szczególnie wyzwań edukacyjnych i wsparcia społecznego. Publikacja ma charakter interdyscyplinarny i skierowana jest nie tylko do naukowców, ale również do praktyków pracujących na co dzień z osobami niepełnosprawnymi, rodziców dzieci niepełnosprawnych oraz studentów.

Wykluczenie społeczne osób z niepełnosprawnością w środowisku lokalnym

Ilona Fajfer-Kruczek

Publikacja stanowi próbę ukazania wybranych aspektów wykluczenia społecznego osób z niepełnosprawnością w środowisku lokalnym, które stanowi jednostka terytorialna. Zaprezentowane zagadnienia dotyczą kwestii dotyczących niepełnosprawności, jej istoty, modeli i definicji, jak i prawnego statystycznego podejścia. Ponadto zaprezentowano najważniejsze ujęcia wykluczenia społecznego oraz koncepcje kapitału społecznego, które to kategorie dopełniają społeczny kontekst rozważań o niepełnosprawności w ujęciu eklektycznym. Problematyka została zobrazowana wynikami badań własnych autorki na przykładzie wybranej jednostki terytorialnej – powiatu, ukazując wybrane aspekty i konteksty społecznego funkcjonowania osób z niepełnosprawnością w zorganizowanej i dynamicznej przestrzeni prawa, organizacji i postaw społecznych. Publikacja skierowana jest do profesjonalnie pomagających, pracowników socjalnych, przedstawicieli samorządów terytorialnych i organizacji pozarządowych, pedagogów specjalnych i nauczycieli, socjologów, asystentów osób niepełnosprawnych oraz studentów pedagogiki, pracy socjalnej, pedagogiki specjalnej, polityki społecznej i innych pokrewnych.

Pisane ciałem. Szkice o przygodach literatury i fotografii

Grzegorz Olszański

Interdyscyplinarna refleksja nad związkami literatury z różnymi formami sztuki - muzyką, kinem, sztukami wizualnymi, etc. - od lat stanowi ważny komponent prac literaturoznawczych. Do niedawana badania nad interakcjami między literaturą a sztukami wizualnymi zdominowana była mnogością analiz poświęconych przede wszystkim związkom literatury i malarstwa, zagadnieniu ekfrazy. Książka Pisane ciałem (szkice o przygodach literatury i fotografii) - zgodnie z podtytułem - poświęcona jest wybranym aspektom łączącym dwa różne media, dwie osobne dziedziny sztuki. Książka zostało skomponowana w taki sposób, aby w trzech autonomicznych, choć dialogujących z sobą rozdziałach, pokazać różne mechanizmy pozwalające budować interdyscyplinarne relacje między fotografią a literaturą. Interesuje mnie tu kwestia współpracy między pisarzem a fotografem, czego efektem jest wspólne dzieło, w którym to, co tekstowe modeluje odbiór tego, co wizualne (rozdział pierwszy). Zważywszy, iż akt percepcji obrazów poprzedza proces lektury pytam również o semantykę tego, co uchodzi za przezroczyste i dekoracyjne. "Dobry fotograf musi czytać twarz jak książkę musi wyłapać wszystko to, co znajduje się między wersami, musi czuć i rozumieć formę, aby oddać jej ducha poprzez światło i cień" - przekonuje Gisele Freud, fotografka specjalizująca się w portretach pisarzy. Sceptycyzm literaturoznawców względem tego rodzaju deklaracji stoi w opozycji wobec poglądów pisarzy, którzy za pomocą fotografii budują swoją rozpoznawalność, ale też nierzadko podważają fikcjonalność swych opowieści. Stawką w grze jest bowiem stworzenie symbolicznej - by posłużyć się słowami Anny Folty-Rusin - "reprezentacji, a zarazem syntezy charakterystycznych cech twórczości portretowanego" (rozdział drugi). Co ciekawe czynią tak zarówno pisarze-celebryci (w rodzaju Michała Witkowskiego), ale również klasycy, wyjątkowo sceptyczni wobec fotografii (jak Tadeusz Różewicz). W tym ujęciu fotografia staje się ważnym elementem autokreacji, jak i przewrotnym komentarzem do społecznego postrzegania postaci pisarza (rozdział trzeci).

Kształtowanie się klasy polskich przyimków wtórnych

Aleksandra Janowska

W prezentowanej książce przedstawiony został zarys problematyki ewolucji przyimków wtórnych w polszczyźnie. Różnorodne podłoże genetyczne zadecydowało o tym, że przyimki stanowią grupę niejednolitą i trudną do scharakteryzowania. Toteż – choć wiele już ukazało się prac poświęconych rozwojowi tej klasy – w dalszym ciągu jest to zagadnienie wymagające dopełnienia. Zadaniem monografii było nie tylko zebranie dotychczasowego stanu badań, ale przede wszystkim w wielu wypadkach zaproponowanie innego spojrzenia na opisywane zjawiska. Autorce zależało na wskazaniu najważniejszych kierunków ewolucji tej klasy, przedstawieniu mechanizmów, które pozwalają przejść wyrazowi z jednej klasy leksemów do drugiej. Szczególne miejsce zajmuje w pracy analiza związków zachodzących między przyimkami a przysłówkami i rzeczownikami. Nieco odrębnym zagadnieniem poruszanym w monografii jest problem rozbudowywania form przyimkowych.

Gatunki mowy i ich ewolucja. T. 5: Gatunek a granice

red. Danuta Ostaszewska, Joanna Przyklenk

W tomie podejmuje się badania nad gatunkami mowy, głównie użytkowymi. Uczeni z różnych ośrodków krajowych i zagranicznych przedstawili zagadnienia organizacji gatunków dotychczas niepodejmowanych lub rzadko omawianych; w wielu artykułach zaprezentowano także ich rozwój na przestrzeni wieków. W niniejszym tomie (piątym) w centrum uwagi badaczy znalazły się tak ważne dla genologii propozycje rozwiązań, jak: międzygatunkowość relacji i wynikające z niej możliwości nakładania się oraz krzyżowania gatunków w strefach pogranicznych; dyskutowano nadto kwestie związane z samymi procesami adaptacji, uwzględniając przy tym zjawisko współistnienia różnych gatunków w obrębie nadrzędnej struktury. Publikacja ma charakter stricte naukowy i kierowana jest do osób zajmujących się problematyką genologiczną, w tym zwłaszcza do badaczy gatunków współczesnych i historycznych oraz do studentów kierunków humanistycznych.

Czynny żal związany z usiłowaniem w polskim prawie karnym. Analiza dogmatyczna i kryminalnopolityczna

Olga Sitarz

Niniejsza monografia w sposób całościowy prezentuje instytucję czynnego żalu związanego z usiłowaniem. Ze względu na tak sformułowany temat autorka poprzedziła główne rozważania omówieniem historii i funkcji zarówno usiłowania, jak i instytucji czynnego żalu. Zasadniczy trzon pracy stanowi jednak analiza obowiązujących przepisów kształtujących przesłanki i karnoprawnych konsekwencji okazania czynnego żalu na etapie usiłowania. Taki dobór zagadnień pozwolił na wyprowadzenie ogólnej oceny końcowej, czy i na ile przepisy polskiego kodeksu karnego pozwalają na realizację zakładanych celów związanych z wprowadzeniem do polskiego porządku prawnego instytucji czynnego żalu okazanego przed dokonaniem. W Polsce ukazały się dwie monografie dotyczące czynnego żalu, które jednak odnosiły się do wszystkich jego postaci, co powoduje, że rozważania tam przeprowadzone nie są zbyt pogłębione. Książka adresowana jest z jednej strony do teoretyków prawa karnego, z drugiej zaś – do praktyków, którzy w swojej pracy zawodowej mają do czynienia z prawem karnym. Dodać też należy, że chociaż zasadniczym przedmiotem badawczym jest czynny żal, to jednak jego zamierzone powiązanie z usiłowaniem spowodowało, że dość obszerna część publikacji stanowi analizę przepisów dotyczących samego usiłowania.

Le figement langagier. Approche générale, contrastive et en phraséotraduction. Défis, problèmes, conceptions

Monika Sułkowska

Frazeologizacja, która polega na utrwalaniu się połączeń wyrazowych jest zjawiskiem uniwersalnym, występuje w każdym języku naturalnym, ale może organizować się odmiennie w każdym z nich. Polileksykalne reprodukty językowe, które są efektem frazeologizacji, są bardzo powszechne w codziennej komunikacji. Frazeologia, analizująca utrwalone związki wyrazowe, w ostatnim czasie wydatnie rozszerzyła zakres i obszar swoich badań, a w centrum jej zainteresowań zaczęły znajdować się te typy polileksykalnych struktur, które w tradycyjnej frazeologii sytuowały się na pograniczach albo poza zasięgiem tej dziedziny. Taki stan rzeczy wymaga nowego, aktualnego spojrzenia na frazeologizację, a także uzasadnia potrzebę weryfikacji, rozszerzenia i uaktualnienia badań we współczesnej frazeologii. Ponadto, poważnym wyzwaniem we współczesnej translatoryce jest międzyjęzykowy transfer utrwalonych związków wyrazowych. Przedstawione w niniejszej monografii rezultaty badań we frazeologii ogólnej i kontrastywnej, a także w zakresie frazeotranslacji mogą okazać się w tej perspektywie bardzo pomocne.

W kierunku nacjokracji. Tendencje autorytarne, totalistyczne i profaszystowskie w polskiej myśli politycznej (1933-1939): narodowcy - narodowi radykałowie - narodowi socjaliści

Jarosław Tomasiewicz

Niniejsza praca jest kontynuacją mojej wcześniejszej publikacji poświęconej tendencjom autorytarnym i profaszystowskim w polskiej myśli politycznej lat 1921–19351. Choć zasadniczo posługuję się wypracowaną wcześniej metodologią, to jednak książka ta nie jest prostym przedłużeniem zarysowanych uprzednio wątków. W latach 30. uległ zmianie kontekst, w którym rozwijała się polska myśl polityczna. W dobie Wielkiego Kryzysu gospodarczego pogłębieniu uległ kryzys demokracji – kwestionowano już nie tylko konkretne rozwiązania instytucjonalne, ale same jej aksjologiczne fundamenty. O ile wcześniej osamotniona dyktatura Mussoliniego traktowana była jako ciekawy, acz ryzykowny eksperyment, swoiście włoski fenomen niemożliwy do implementowania poza Półwyspem Apenińskim, o tyle w latach 30. nastąpił rozkwit dyktatur w państwach ościennych; faszystowski wzorzec promieniował już nie z odległej Italii ale z sąsiednich Niemiec. Zarazem faszyzm ostatecznie „wypączkował” wówczas z szerszej formuły prawicowego autorytaryzmu, uzyskując totalitarną swoistość. Mówiąc precyzyjnie, nastąpiło przejście od modelu autorytarnego (zadowalającego się redukcją parlamentaryzmu) do totalitarnego (charakteryzującego się nie tylko autokratyzmem, ale też Gleichschaltungiem). Większe ciśnienie wzorców totalitarnych prowadziło do polaryzacji: w pewnych środowiskach wcześniejsze zainteresowanie faszyzmem zanikło, natomiast w innych uległo wzmocnieniu. Celem tej pracy jest zbadanie, w jaki sposób i w jakim stopniu ideologia faszystowska, triumfująca w latach 30. XX w., wywierała wpływ na polską myśl polityczną. (fragment wstępu)