Krytycyzm, sceptycyzm i zetetycyzm we wczesnej filozofii greckiej

Dariusz Kubok

Seria: Studia Philosophica Silesiensia (1), ISSN 2720-1120   Zasadniczym celem rozprawy jest próba rozpoznania we wczesnej filozofii greckiej zrębów postawy krytycznej, sceptycznej i zetetycznej. W pierwszej kolejności dookreślone zostają znaczenia terminów „krytycyzm”, „sceptycyzm” i „zetetycyzm”, a także pokazane ich wzajemne relacje. Zasadniczą częścią analiz jest drobiazgowa analiza filozofii wczesnogreckiej pod kątem obecnych w zachowanych fragmentach elementów każdej z tych postaw. Jednocześnie publikacja ta stanowi zarys nowego paradygmatu interpretacyjnego dla interpretacji początków refleksji filozoficznej. Książka stara się pokazać zarówno źródła współczesnych doktryn i postaw, ale także trwałość problemów oraz ważność szeroko rozumianego krytycyzmu.

Postrzeganie i rola motywacji w procesie glottodydaktycznym. Perspektywa nauczyciela i ucznia

red. Danuta Gabryś-Barker, Ryszard Kalamarz

Seria: Publikacje Studium Praktycznej Nauki Języków Obcych (5), ISSN 2719-8065 Monografia zawiera teoretyczne i praktyczne rozważania na temat motywacji w edukacji językowej ukazanej przez autorów zarówno z perspektywy nauczającego i uczącego się w różnych grupach wiekowych, na różnych poziomach zaawansowania językowego, a tym samym w różnych kontekstach  edukacji językowej: w szkole, na studiach neofilologicznych czy też niefilologicznych (lektoraty językowe). Całość zebranych tekstów podzielona została na trzy części tematyczne obejmujące pojęcie motywacji  i czynników motywacyjnych w glottodydaktyce, motywację w różnych kontekstach edukacyjnych oraz zastosowanie nowych technologii w rozwijaniu motywacji w ujęciu praktycznym. Wybór tekstów powinien skłonić Czytelnika do refleksji nad tym czym jest motywacja, jakie czynniki na nią wpływają, jaką rolę odgrywa w jej kształtowaniu nauczyciel glottodydaktyk.

Dyskurs w aspekcie porównawczym

red. Andrzej Charciarek, Anna Zych

Ambicją monografii nie jest sformułowanie jednej obowiązującej definicji dyskursu, lecz analiza i opis różnych jego odmian zarówno w planie jednego języka, jak i w aspekcie konfrontatywnym. Autorzy poszczególnych opracowań zwracają uwagę na historyczną i kulturową zmienność interakcji werbalnych, a tym samym na dynamiczny charakter analizowanej kategorii. W centrum ich uwagi znalazły się z jednej strony problemy związane z opisem różnych odmian dyskursu, wyłonieniem ich cech dyferencjalnych, relacji między kategorią dyskursu a językowym obrazem świata, z drugiej zaś zagadnienia dotyczące zmian strukturalno-językowych, dających się zaobserwować w obrębie tradycyjnych gatunków, a także opis gatunków nowych, kształtujących się pod wpływem interaktywnych mediów. Omówione zostały również zmiany w dotychczasowych modelach zachowań językowych, przede wszystkim w funkcjonowaniu form adresatywnych i grzecznościowych, będące efektem przemian społeczno-politycznych i kulturowych. Monografia skierowana jest do wszystkich zainteresowanych problematyką dyskursu, metodologią jego opisu oraz relacji dyskursu do takich kategorii, jak styl, tekst, językowy obraz świata.

Narrating the Ghost: Readings in the Gothic and M.R. James

Jacek Mydla

Książka Narrating the Ghost: Readings in the Gothic and M. R. James poświęcona jest opowiadaniom o duchach Montague Rhodesa Jamesa (1862-1936) i literaturze "gotyckiej", które bada się za pomocą narzędzi teorii narracji. Stosując te narzędzia, Jacek Mydla opisuje technikę narracyjną klasycznej opowieści o duchach, gatunku literackiego, którego M. R. James jest jednym z najznamienitszych przedstawicieli. Za motyw przewodni uznana została kategoria dystansu, która spaja analizy i uzasadnia podział książki na dwie części. Część I koncentruje się na ideologicznym znaczeniu dystansu, które ożywiało powstanie i przyszły rozwój gotyku literackiego w Anglii "oświeceniowej" (druga połowa XVII wieku) i wiktoriańskiej (druga połowa XIX wieku). Część II analizuje użycie przez M. R. Jamesa szerokiej gamy zabiegów dystansujących, których głównym celem jest przekształcenie czytelników w ghost-seers (po polsku: "widzący ducha"), kategoria w powszechnym użyciu we współczesnej literaturze przedmiotowej. Celem monografii jest stworzenie platformy do spotkania między teorią narracji a opowieścią o duchach. Mydla pokazuje, że takie spotkanie i dialog mogą być produktywne i w ten sposób usiłuje wypełnić lukę w badaniach spowodowaną okolicznością, iż teoria narracji przez znaczny okres swojego rozwoju koncentrowała się na realistycznej fikcji literackiej. Motywacją, która przyświeca podjętym analizom jest pragnienie oszacowania, w jakim stopniu teoria narracji może zostać produktywnie zastosowana do gatunków takich jak opowieść tajemnicza (mystery story), opowieść grozy (terror fiction) i opowieść osobliwa (weird fiction) oraz, bardziej ogólnie, do gotyku literackiego. M. R. James z powodzeniem uczynił opowiadanie o duchach wybraną prowincją swojej działalności pisarskiej (która zajmowała go przez ponad dwadzieścia lat), co może oznaczać, że opowieść o duchach jest gatunkiem posługującym się własną retoryką narracyjną.

Stawanie się badaczem terenowym według Dziennika Bronisława Malinowskiego

Marcin Kozak

Postać Bronisława Malinowskiego trudno pominąć w dyskursie antropologicznym. Wkład naukowy, jaki do tej dziedziny wniósł badacz, był krokiem milowym, który otworzył nowe perspektywy postrzegania tej nauki i badania innych kultur oraz ukształtował nowe spojrzenie na teren w antropologii. Praca ta jednak nie będzie zsumowaniem dokonań autora Argonautów zachodniego Pacyfiku, lecz próbą spojrzenia na proces stawania się badaczem — nie tylko od strony socjologicznej, ale również psychologicznej. (fragment wstępu)

Ludzki wymiar historii. Gustaw Herling-Grudziński, Konstanty A. Jeleński, Czesław Miłosz wobec historii, wspólnoty i sztuki

Książka Ludzki wymiar historii… przedstawia, w jaki sposób Gustaw Herling-Grudziński, Konstanty A. Jeleński, Czesław Miłosz w poszczególnych etapach swojego życia byli uwikłani w historię. Bohaterowie, choć  przynależą do dwóch pokoleń literackich: 1910 i 1920, reprezentują tą samą formację kulturową. Są polskimi humanistami ukształtowanymi przez wspólny paradygmat wartości ufundowany na bazie tożsamych lektur. Kolejne części pracy poświęcone zostały ich zmaganiom z doświadczeniem totalitaryzmu i moralnymi dylematami artysty. Autorka prezentuje zaangażowanie bohaterów książki w literackie życie Europy i ich pisarską aktywność na łamach zachodnich czasopism. Omówiona zostaje także problematyka metafizyczna i aksjologiczna obecna w pisarstwie Herlinga, Jeleńskiego i Miłosza. We wszystkim co robili: pisali, komentowali, wyjaśniali opinii publicznej Zachodu, zmierzali wreszcie do tego, by jak najadekwatniej wysłowić metafizyczne fundamenty sztuki i istnienia, widoczne było ich osobowe piętno i osobiste zaangażowanie. Tym samym Historia, podobnie jak ich historie zyskiwały indywidualny, a zatem ludzki wymiar.

Od żony górnika do naukowca. Zmiana systemu wartości i ról społecznych kobiet na terenach poprzemysłowych Górnego Śląska

Urszula Swadźba, Monika Żak

Opracowanie socjologiczne podejmuje – z punktu widzenia kulturowego – problemy związane z nierównością płci, dostępem kobiet do rynku pracy, tożsamością kobiet, władzą w rodzinie, łączeniem ról pracowniczych z rolami rodzinnymi. Aktualnie jesteśmy świadkami osłabiania kulturowego wzoru presji skierowanej pod adresem kobiet, aby przede wszystkim wypełniały rolę żony i matki. Prowadzone badania socjologiczne wskazują na istniejące nadal bariery w awansie zawodowym kobiet oraz na problemy wynikające z łączenia ról społecznych. Taka sytuacja dotyczy kobiet w Polsce, szczególnie na Śląsku, zmieniają się bowiem role społeczne Ślązaczek, a także kontekst społeczny wypełniania wielu ról: żon, matek i pracownic. Środowisko, w którym dawniej społeczne role płci były ściśle rozdzielone, zmienia sposób definiowania ról kobiet i mężczyzn. Monografia zawiera omówienie wyników badań prowadzonych wśród kobiet zamieszkujących tereny poprzemysłowe Górnego Śląska. Przedstawiono w niej opinie na temat systemu wartości, interpretacji ról społecznych – przede wszystkim roli żony i matki oraz pracownicy. Zaprezentowano także spojrzenia na stereotypowy podział ról kobiecych i męskich.

Antyfont, Dejnarchos i Likurg

Michał Bizoń, Jakub Filonik, Jan Kucharski

Niniejsza praca jest pierwszym polskim tłumaczeniem wszystkich zachowanych mów trzech spośród tzw. ‘pomniejszych mówców’ (oratores minores), Antyfonta (ok. 480 – 411 p.n.e.), Dejnarchosa (ok. 360 – ok. 290 p.n.e.) i Likurga (ok. 390 – 324 p.n.e.). Przekłady poprzedzone zostały obszernym wprowadzeniem (tak ogólnym, jak i szczegółowymi, poprzedzającymi pojedyncze mowy) i opatrzone wyczerpującym komentarzem podejmującym kwestie tekstualne, stylistyczne, prawne, historyczne i kulturowe.