Wprowadzenie do teologii katolickiej. Podręcznik

Jan Słomka

Teologia chrześcijańska jest uprawiana wewnątrz wiary, a więc zakłada przyjęcie Objawienia. Ta specyfika wymaga dzisiaj szczególnego podkreślenia. Teologia katolicka wyróżnia się pośród innych nurtów teologii chrześcijańskiej oparciem na Tradycji, czyli Magisterium. Dlatego wskazane tematy, wraz z omówieniem relacji Objawienia do natchnienia Pisma Świętego, tworzą pierwszą część Wprowadzenia do teologii katolickiej. W kolejnych rozdziałach zostały przedstawione kwestie metodologiczne, relacja teologii do filozofii oraz do nauki nowożytnej. Ostatnia część Wprowadzania... poświęcona jest najważniejszym dyscyplinom teologii katolickiej.

Polityka - edukacja - płeć kulturowa. Z perspektywy antropogiki społecznej

Elżbieta Górnikowska-Zwolak

Polityka jest dzisiaj terminem wszechobecnym. W publikacji Polityka – edukacja – płeć kulturowa. Z perspektywy antropogiki społecznej autorka, reprezentantka pedagogiki (antropogiki) społecznej, analizuje różne ujęcia polityki, skupia się na polityce społecznej i edukacyjnej, poszukując miejsca dla polityki płci. Dokonuje krytycznego wglądu w politykę edukacyjną w Polsce po transformacji ustrojowej 1989 roku. Edukacja jest tu z jednej strony ujmowana szeroko, także poza szkołą, w przestrzeni publicznej, skąd płyną przekazy o wymiarze wychowawczym. Z drugiej strony, rozważania ukierunkowane są na wybrane, newralgiczne dla rozwoju dziewcząt i kobiet aspekty polityki płci i edukacji, przede wszystkim edukację seksualną, prawa reprodukcyjne. Zakończenie pisania pracy zbiegło się z wybuchem Rewolucji Kobiet (jesień 2020) upominających się o demokrację i swoje obywatelskie prawa. Publikacja może pomóc w zrozumieniu, dlaczego do tego doszło.

Czy Kirgiz zszedł z konia? Obyczaje, język i kultura Kirgistanu oczami kirgiskiej polonistki

Akylai Abylkadyr kyzy, red. i oprac. Jolanta Tambor, Agnieszka Tambor, Tomasz Gęsina

Publikacja jest drugim tomem serii "Świat po polsku". To cykl adresowany do studentów różnych kierunków humanistycznych i społecznych, szczególnie takich, które związane są z wielokulturowością i wieloetnicznością, kontaktami języków i kultur, etnografią i antropologią itp., a także do uczniów i nauczycieli. Celem książki Czy Kirgiz zszedł z konia? Obyczaje, język i kultura Kirgistanu oczami kirgiskiej polonistki jest przybliżenie czytelnikom niezwykle atrakcyjnej, egzotycznej kultury, która jest bardzo słabo znana w Polsce, choć jej korzenie tkwią w dalekiej przeszłości. Tytuł publikacji odnosi się do popularnego reportażu Ryszarda Kapuścińskiego i w jednym z rozdziałów do niego nawiązuje, starając się rzucić światło na faktyczne pochodzenie etniczne tytułowego jeźdźca. Autorka tekstu głównego i autorzy-redaktorzy tekstów dodatkowych przedstawiają Kirgistan z perspektywy jego skomplikowanej historii, realiów kulturowych, onomastyki, topografii itp. Książka jest ważną pozycją, prezentującą kolejny obszar działań badawczych i dydaktycznych UŚ.

Ściąganie w szkole jako przejaw nieuczciwości szkolnej

Joanna Góźdź

Celem niniejszej pracy było zaprezentowanie problematyki ściągania w szkole ponadgimnazjalnej na gruncie teoretycznym i w oparciu o wyniki dotychczasowych badań nad tą problematyką, jak również przedstawienie rezultatów badań własnych. Przestawiono szkołę jako podstawowe środowisko rozwoju psychospołecznego ucznia oraz omówiono podstawowe teorie motywacji w edukacji ze szczególnym uwzględnieniem koncepcji Self Determination Theory, a także rolę czynników percepcyjnych w kontekście zachowań nauczycieli, rodziców (w wymiarze kontroli i wspierania autonomii) oraz relacji w klasie (w wymiarze współpracy i wsparcia oraz rywalizacji). Praca ukazuje również szkołę jako przestrzeń uczenia się zachowań pozanormatywnych, nawiązując do wybranych teorii dewiacji w odniesieniu do zjawiska ściągania, w tym do teorii neutralizacji, a także omawia teoretyczne podstawy problemu ściągania, jego źródła i motywację do ściągania wśród uczniów. Odnosi również ściąganie do kategorii ryzyka oraz moralności. W niniejszej pracy przedstawiono sześć skonstruowanych na potrzeby badania narzędzi: Kwestionariusz percepcji zachowań rodziców (matki i ojca), nauczyciela, Kwestionariusz percepcji relacji w klasie, Kwestionariusz motywacji do nauki, „Sprawdziany” oraz „Normy”, które zostały sprawdzone pod względem psychometrycznym na dużej próbie. Zastosowanie analizy czynnikowej pozwoliło na określenie składowych skal. Narzędzia diagnostyczne mogą być wykorzystywane do badań o tematyce edukacyjnej. Podjęto próbę opisu i usystematyzowania zjawiska ściągania i nieuczciwości szkolnej oraz związanych z nim doświadczeń w percepcji uczniów, a także zaprezentowania roli motywacji do nauki, oraz percepcji zachowań otoczenia w ściąganiu ujętym w ramach trzech czynników - jako ściąganie sprawcze, pomoc w ściąganiu oraz niechęć do pomocy w ściąganiu. Wyniki badań odniesiono do praktyki edukacyjnej.

Tajemni wspólnicy: czytelnik, widz i tłumacz. Opowiadania Josepha Conrada w nowych interpretacjach

red. Agnieszka Adamowicz-Pośpiech, Jacek Mydla

Książka jest zbiorem artykułów poświęconych opowiadaniom Josepha Conrada. Autorami są polscy i zagraniczni badacze twórczości pisarza oraz angliści literaturoznawcy. Proponują oni reinterpretacje krótkich utworów prozatorskich, w większości będących tekstami, którymi conradystyka się dogłębniej nie zajmowała. Celem publikacji jest demarginalizacja form krótkich i zwrócenie uwagi na ich bogactwo treściowe i formalne. Oprócz analiz literackich publikacja zawiera również artykuły poświęcone zagadnieniom związanym z filmowym adaptacjom oraz przekładom i przekładoznawstwu – zagadnienia te omawiane są oczywiście na przykładzie nowel Conrada. Książka adresowana jest do szerokiego odbiorcy, zarówno tego, który interesuje się literaturą zawodowo jak i pasjonującego się prozą literacką z zamiłowania. Będzie szczególnie cenna dla czytelnika, który dopiero przystępuje do poważniejszych studiów nad Conradem jako pisarzem, którego kunszt znalazł w gatunku opowiadania podatną formułę wypowiedzi artystycznej. Książka zawiera indeksy: osobowy, postaci fikcyjnych i utworów literackich.

Intertekst, historia i (auto)ironia. Szkice o twórczości Tadeusza Różewicza

Katarzyna Gutkowska

Niniejsza książka to zbiór szkiców łączących interpretacyjno-analityczne rozważania na temat poszczególnych utworów Tadeusza Różewicza z próbą określenia specyfiki jego gry w nawiązania i oceny modi operandi otaczającego go świata. To również refleksja na temat stosunku poety do najważniejszych kategorii humanistyki: podmiotowości i poetyckiego „ja”, historii i wagi doświadczenia, przystawalności poetyckiego słowa do materii życia, ironii i autoironii, tożsamości budowanej na pamięci i refleksyjnym odbiorze rzeczywistości w jej najpoważniejszych i najbardziej trywialnych przejawach, a także do dzieł i słów cudzych, włączanych w poetycką tkankę jego własnych utworów. Intertekstualność dzieła Różewicza pojmuje się przy tym bardzo szeroko: intertekst to zarówno inne dzieło literackie (również inny tekst samego Różewicza), jak i formacja kulturowa danej epoki, szczególny moment dziejowy, obejmujący różne formy przekazu, język mediów czy język krytyki wycelowanej w wiersze poety, dzięki któremu badacze, znawcy i tłumacze usiłują dociec Różewiczowskiej „tajemnicy wiersza”. I choć poszczególne szkice traktują o różnych aspektach twórczości poety (związkach jego wierszy z poezją Norwida, Staffa, kwestiach metapoetyckich czy światopoglądowo-historiozoficznych), niektóre z nich swym zasięgiem obejmują także punkty wspólne, co świadczy o kompaktowości i spójności poetyckiej twórczości Różewicza, od lat konsekwentnie budującego charakterystyczny nurt motywiki i sieć punktów wyjścia wokół zespołu podstawowych pojęć i kulturowych filarów. Książka przeznaczona jest dla wszystkich zainteresowanych poezją polską XX i XXI wieku, a w szczególności dla krytyków literackich, nauczycieli, studentów filologii i innych kierunków, w które wpisuje się nurt rozważań o kondycji współczesnej kultury, a także roli literatury w postindustrialnym, zmediatyzowanym świecie.

W przestrzeniach kultury. Studia interdyscyplinarne

red. Beata Gontarz, Magdalena Kempna-Pieniążek, Anna Maj

Seria: Media i Kultura (1), ISSN 2719-9789   Złożone w monografię teksty, odmienne w założeniach, w przyjętej metodologii, w wyborze (niekiedy punktowym) materiału, który stał się podstawą do poczynionych rozpoznań, wchodzą jednakowoż we wzajemne interakcje, tworząc przestrzeń partycypacji praktyk i badawczych, i kulturowych. Zebrane w pierwszej części tomu artykuły prezentują różnorodność konceptualizacji tekstów kultury, rozpoznają modusy i efekty włączania się w jej dziedzictwo, wskazują na aspekty jej współtworzenia i korzystania z niej, eksponują i poddają krytycznej analizie rozmaitość sposobów uczestnictwa w kulturze. Drugą część tomu zdominowały refleksje dotyczące sytuacji (i transformacji) podmiotu, kultury, jej odbiorców, wreszcie: całej humanistyki we współczesnej rzeczywistości medialnej. Podstawowym kontekstem omawianych tutaj przez autorów zjawisk jest rewolucja cyfrowa, której skutki wciąż nie są dla nas w pełni uchwytne. Taka sytuacja nie tylko zmusza badaczy do wypracowywania nowych narzędzi i metodologii, lecz także prowokuje do zadawania pytań o szanse i zagrożenia, jakie stwarzają nowe technologie w zakresie budowania (post)ludzkiej tożsamości, modyfikowania zasad komunikacji społecznej i ustanawiania relacji między kulturą wysoką i niską.

The Discourse of M: Managing British Intelligence in James Bond Movies

Anna Majer, Piotr Mamet

The Discourse of M różni się od książek, które do tej pory napisano na temat serii filmów o agencie 007. To nie główny bohater – James Bond – jest przedmiotem zainteresowania autorów, lecz M – osoba będąca szefem brytyjskiego wywiadu (MI6) i zwierzchnikiem Bonda. W postać M wciela się trzech aktorów (Bernard Lee, Robert Brown i Ralph Fiennes) i jedna aktorka (Judith Dench), a każda z tych osób stwarza wyjątkową kreację szefa MI6, reprezentując różne style zarządzania, co ma odzwierciedlenie w języku. To właśnie stało się przedmiotem dociekań badaczy – dyskurs M. Książka ma charakter pracy naukowej. Socjolingwistyczną i pragmatyczną analizę materiału badawczego (wypowiedzi M) poprzedza teoretyczna podbudowa dotyczącą dyskursu instytucjonalnego, krytycznej analizy dyskursu, koncepcji władzy i aspektów pragmatycznych – aktów mowy i uprzejmości. Część badawczą rozpoczyna analiza pozycji M jako szefa wywiadu na przestrzeni lat, na podstawie wypowiedzi bohaterów w różnych konfiguracjach – M-Bond, M-zwierzchnicy czy M o sobie. Dalej obserwujemy, jak zmienia się dyskurs M w poszczególnych odcinkach serii. Jako manager, M wydaje rozkazy, dokonuje oceny i dba o zachowanie najwyższych standardów i swych podwładnych. Książka przedstawia, w jaki sposób każdy z czterech M realizuje swoje managerskie zadania, jaka jest specyfika języka każdego z nich i w jaki sposób za pomocą języka realizują oni swoje cele, a tym samym cele MI6.