Temperamentalne i osobowościowe podłoże codziennego heroizmu

Karina Atłas

Praca porusza tematykę heroizmu i jego związków z osobowością, temperamentem, motywacją do heroizmu i ryzyka oraz postawą względem heroizmu. Fenomen heroizmu polega na jego cechach – zachowanie pożądane społecznie połączone jest z ekstremalnością, podejmowaniem ryzyka i zagrożeniem utratą zasobów (zdrowia, życia, pieniędzy, reputacji). Empiryczne badanie heroizmu w psychologii jest nowym tematem, prawdopodobnie ze względu na to, iż nie jest on łatwy do opisania i zoperacjonalizowania. W opisanych w tej pracy badaniach analizowano jego zależności z cechami modelu HEXACO oraz psychopatią subkliniczną, narcyzmem subklinicznym i temperamentem. Weryfikację hipotez przeprowadzono w dwoch grupach badawczych – w grupie z populacji ogolnej (236 osoby) oraz w grupie z populacji zawodów związanych z ryzykiem (246 osoby). Możliwe okazało się wyróżnienie prototypów heroicznych związanych z rożnym poziomem heroizmu i różniących się cechami – bezlękowych bohaterów, bohaterów narcystycznych i wrażliwych (otwartych), osób impulsywnych – umiarkowanie heroicznych oraz osób nieheroicznych. Osoby wykonujące zawody strażaka, policjanta, ratownika i żołnierza mają wyższy poziom psychopatii subklinicznej i narcyzmu oraz wyższe natężenie heroizmu. Przypuszczalnie heroizm jest zachowaniem prospołecznym w swej istocie, jednak jego uwarunkowania są złożone i nie są związane z wysoką uczciwością, autentycznością i osobowościowym odzwierciedleniem komponentów moralnych. Z badań wynika, iż szczególne znaczenie dla heroizmu mogą mieć zuchwałość, nieustraszony temperament i narcystyczna samowystarczalność jako przekonanie o własnej skuteczności, mocy i możliwości odniesienia sukcesu w działaniu. Referowane badania pokazały, iż nawet ciemne strony osobowości mogą mieć korzystne społecznie znaczenie. Uzyskane wyniki mogą znaleźć zastosowanie w rożnych obszarach praktyki psychologicznej, takich jak szkolenia i selekcja zawodowa, edukacja i trening psychologiczny, programy edukacyjne czy terapia osób z zaburzeniami osobowości.

Podstawy geografii usług

Franciszek Kłosowski

Monografia Podstawy geografii usług złożona jest z dwu części – teoretycznej i praktycznej. W części teoretycznej, na którą składają się trzy rozdziały, rozpatrywane są definicje, klasyfikacje i cechy usług, mierniki i wskaźniki wykorzystywane w badaniach usług, ich jakość, koncepcje teoretyczne dotyczące usług, czynniki rozwoju i lokalizacji usług oraz ich finansowanie. Z kolei część empiryczna, dotycząca usług w Polsce, składa się z sześciu rozdziałów, obejmujących historię rozwoju usług na świecie i w Polsce, strukturę własnościową usług, poziom, rozmieszczenie i strukturę usług w Polsce w 2019 r., usługi w przestrzeni miasta oraz e-usługi. Ostatni rozdział stanowi podsumowanie pracy.

Modyfikacja procesu transpiracji a efektywność indukowanej fitoekstrakcji ołowiu i kadmu w wybranych gatunkach roślin

Eugeniusz Małkowski

W pracy zbadano zależności między transpiracją a efektywnością indukowanej fitoekstrakcji kadmu i ołowiu. Jako czynnik indukujący hyperakumulację obu metali w pędach roślin stosowano kwas etylenodiaminotetraoctowy. Eksperymenty prowadzone w kulturach hydroponicznych wykazały dodatnią korelację między poziomem transpiracji a zawartością Pb i Cd w pędach gorczycy sarepskiej. Jednak badania wazonowe z zastosowaniem gleby zanieczyszczonej Pb i Cd oraz pochodzącej z okolic huty cynku i ołowiu nie potwierdziły tej zależności. Stwierdzono natomiast, że o poziomie akumulacji Pb i Cd w pędach gorczycy sarepskiej i słonecznika zwyczajnego przede wszystkim decyduje stopień indukcji hyperakumulacji w roślinach. Praca adresowana jest do pracowników naukowych i doktorantów prowadzących badania nad fitoekstrakcją.

Słownik architektów, inżynierów i budowniczych związanych z Katowicami w okresie międzywojennym. Wyd. 2

Aneta Borowik

Słownik został opracowany w celu przedstawienia sylwetek architektów, inżynierów i budowniczych, którzy współtworzyli architektoniczną tkankę Katowic w okresie międzywojennym. W pracy zamieszczono biogramy fachowców działających zarówno lokalnie czy na terenie kraju, jak i cieszących się międzynarodową sławą. Słownik zawiera artykuły dotyczące m.in. Jadwigi Dobrzyńskiej, Zygmunta Łobody, Stefana Bryły, Władysława Schwarzenberga-Czernego. Publikacja wydobywa z niezasłużonego zapomnienia nieznane fakty z ich życiorysów, pozwala na prześledzenie karier przed i po II wojnie światowej. Oprócz podstawowych danych biograficznych w każdym z haseł zamieszczono spis projektów i realizacji, ustalonych na podstawie kwerend archiwalnych, często zupełnie nieznanych w literaturze naukowej. Wielu z bohaterów słownika na nowo „otrzymało” swoje twarze dzięki publikacji mało znanych fotografii. Zamieszczony przed hasłami wstęp przybliża ogólne cechy środowiska architektonicznego Katowic w okresie międzywojennym, a dołączone na końcu życiorysy pozwalają nie tylko na zapoznanie się z ciekawymi losami bohaterów słownika, ale również ich indywidualnym stylem pisania. Publikacja jest adresowana do wszystkich, którzy interesują się szeroko pojętymi dziejami architektury modernistycznej w Polsce oraz badaczy zainteresowanych historią Śląska, w szczególności Górnego Śląska i Katowic.

Poezja, wyobraźnia, Śląsk. Szkice

Katarzyna Niesporek-Klanowska

Książka ukazuje spotkanie poety z czytelnikiem i wytworzone przez nich światy poetyckie. Można odnaleźć w niej interpretacje wierszy twórców związanych swoją biografią z Górnym Śląskiem i Zagłębiem Dąbrowskim. Łączy ich nie tylko podobne doświadczenie miejsca, ale także wspólne tematy: tęsknota za „małą ojczyzną”, rodzinnym spokojem, domem (Florian Śmieja, Jan Darowski, Stanisław Horak, Tadeusz Różewicz), szczere wyrażanie myśli, emocji, pragnień, lęków, rozczarowań wobec spraw najtrudniejszych (takich jak: ojczyzna, polityka, prawda, kobieta) czy próby poskramiania śmierci (Edward Zyman, Marian Kisiel, ks. Jerzy Szymik), epifania/metafizyka słowa (Jerzy L. Woźniak, Tadeusz Sławek, Andrzej Szuba).

Gramatyka przepisu jako przesłanka decyzji interpretacyjnej

Mateusz Zeifert

Praca poświęcona jest gramatyce języka aktów prawnych i roli, jaką odgrywa ona w praktyce interpretacji prawa. Główną część pracy stanowi analiza orzeczeń polskich sądów, w których poruszane są zagadnienia budowy gramatycznej stosowanych przepisów, takie jak: składnia zdania, spójniki, interpunkcja, kategorie gramatyczne czasowników i rzeczowników. Jak się okazuje, kwestie te nierzadko wpływają na podejmowane przez sądy decyzje interpretacyjne, a w literaturze przedmiotu jak dotąd nie poświęcano im zbyt wiele uwagi. Analiza prowadzona jest z wykorzystaniem dorobku nie tylko teorii prawa, ale także nauk o języku, a w szczególności – językoznawstwa kognitywnego (głównie w postaci gramatyki kognitywnej Ronalda Langackera). Ten oryginalny nurt lingwistyczny uważa się obecnie za dominujący, jednak w prawoznawstwie ciągle pozostaje niemal nieznany. Jednym z walorów pracy jest czytelne, przystępne przedstawienie go na tle starszych nurtów teoretycznych (językoznawstwa strukturalnego i transformacyjno-generatywnego). Pracę wieńczą praktyczne wskazówki dla stosujących prawo i redagujących przepisy, oparte na drobiazgowej analizie orzeczeń i zaprezentowanych koncepcjach lingwistycznych. Sprawia to, że praca powinna zainteresować zarówno teoretyków prawa, legislatorów, jak i praktykujących prawników.

Stawanie się badaczem terenowym według Dziennika Bronisława Malinowskiego

Marcin Kozak

Postać Bronisława Malinowskiego trudno pominąć w dyskursie antropologicznym. Wkład naukowy, jaki do tej dziedziny wniósł badacz, był krokiem milowym, który otworzył nowe perspektywy postrzegania tej nauki i badania innych kultur oraz ukształtował nowe spojrzenie na teren w antropologii. Praca ta jednak nie będzie zsumowaniem dokonań autora Argonautów zachodniego Pacyfiku, lecz próbą spojrzenia na proces stawania się badaczem — nie tylko od strony socjologicznej, ale również psychologicznej. (fragment wstępu)

"Podążamy tymi samymi lub podobnymi drogami myślowymi". Tematyka korespondencji logicznej Gottloba Fregego z Giuseppem Peanem, Davidem Hilbertem i Bertrandem Russellem

Gabriela Besler

Korespondencja Fregego z wielkimi matematykami przełomu XIX i XX w., Giuseppe Peanem, Davidem Hilbertem i Bertrandem Russellem miała wielkie znaczenie dla rozwoju logiki, matematyki i filozofii. Russell, w swym pierwszym liście do Fregego, odwołując się do pierwszej książki Fregego Begriffsschrift, formułuje trudność prowadzącą do antynomii. W odpowiedzi Frege odnosi zauważoną trudność do Grundgesetze der Arithmetik i odkrywa antynomię u podstaw swego systemu logicznego, który to system miał umożliwić definiowanie podstawowych pojęć arytmetyki liczb naturalnych i tym sposobem ugruntować arytmetykę. Dyskutowano także nad następującymi tematami: Liczba koniecznych terminów pierwotnych w systemie logicznym. Symbole kwantyfikacji i ich rozumienie. Koncepcja geometrii (oparta na intuicji przestrzennej lub abstrakcyjny system bez interpretacji). Aksjomaty w geometrii (zawsze prawdziwe fundamentalne fakty intuicji lub definicje pojęć pierwotnych). Teoria typów (powinno się mówić o Fregego-Russella teorii typów). Warunki poprawnej definicji (tu warunek istnienia definiowanego obiektu). Rozumienie klasy (abstrakcyjny obiekt czy system fizycznych jednostek). Frege odwołuje się często do swych założeń filozoficzno-semantycznych, a wśród nich do konieczności odróżnienia sensu i znaczenia wyrażeń językowych oraz prawdy i fałszu jako idealnych obiektów do których odnoszą się odpowiednio wszystkie zdania prawdziwe i fałszywe. Wielokrotnie przedstawia także – dyskutując z zwolennikami logiki jako nauki o ludzkim myśleniu – koncepcję obiektywnej myśli, niezależnej od jakiegokolwiek podmiotu poznającego, gwarantującą możliwość uprawiania nauki. Pokazane jest także społeczne tło, w jakim rodziła się logika matematyczna przełomu XIX i XX w. Książka adresowana jest do szerokiego grona czytelników zainteresowanych historią i rozwojem logiki przełomu XIX i XX w.