Mitokrytyka w badaniach literackich

Marzena Karwowska

W monografii Mitokrytyka w badaniach literackich została zaprezentowana specyfika metodologii mitokrytycznej (zwanej niekiedy mitodologią) wprowadzonej do kanonu humanistycznego przez Gilberta Duranda. Przez ostatnie dziesięciolecia światowych badań mitokrytycznych wyłoniła się wręcz nowa poetyka dzieła literackiego, z nową charakterystyczną terminologią, proponująca nowe narzędzia badawcze, w Polsce ciągle jeszcze funkcjonująca na marginesach lektur w dyskursie zdominowanym przez dynamicznie zmieniające się metodologiczne mody. Celem książki jest pokazanie potencjału mitokrytyki jako metody hermeneutyki tekstu w badaniach literaturoznawczych, w szczególności polonistycznych. W monografii podjęto próbę uporządkowania słownika mitokrytycznego, zdefiniowania podstawowych terminów teoretycznych składających się na warsztat badawczy współczesnego mitokrytyka. Publikacja składa się z dwóch, wzajemnie dopełniających się części. Pierwsza (Mitokrytyka. Teoretyczne ustalenia i aporie) jest próbą usystematyzowania najważniejszych zagadnień teoretycznoliterackich dotyczących mitokrytyki z uwzględnieniem dziś już kanonicznych tekstów założycielskich oraz najnowszego światowego stanu badań. Druga (Reimmersja kulturowa mitu) ukazuje alienację, tekstualizację i literaryzację mitu, jego artystyczne sposoby odradzania się jako antropologicznej struktury wyobraźni w literaturze XX wieku.

Wewnątrzorganizacyjna mobilność pracowników - perspektywa organizacji

Izabela Bednarska-Wnuk

Współczesne zmiany w relacji pracownik-organizacja sprawiają, że obecnie kwestie mobilności znajdują się w centrum zainteresowań teoretyków i praktyków gospodarczych. Podjęta w monografii problematyka ma istotne znaczenie dla tych organizacji, które są zorientowane na kreację pożądanego środowiska pracy i chcą wykorzystać posiadany potencjał pracowników w oparciu o świadome i celowe działania w ramach wewnętrznej mobilności. Działania te są przede wszystkim wynikiem aktywności organizacji ukierunkowanej na wdrożenie rozwiązań z tego obszaru. Niniejsza książka zawiera autorską propozycję koncepcji funkcji i kluczowych rozwiązań organizacyjnych wewnętrznej mobilności. Dokonano w niej nie tylko ich opisu, ale również zaprezentowano możliwości ich kształtowania się na tle instrumentów zarządzania: struktury, strategii i procedur. Dodatkowo wskazano na sposób zarządzania procesem wewnątrzorganizacyjnej mobilności pracowników. Monografia posiada, oprócz walorów poznawczych, także wartość aplikacyjną. Opracowane narzędzie badawcze może służyć do diagnozy rzeczywistych funkcji wewnętrznej mobilności oraz stanowić katalog wytycznych dla organizacji, zorientowanej na efektywne wykorzystanie posiadanych kompetencji pracowników i na uniknięcie ich potencjalnego odejścia, w zakresie proponowanych im odpowiednich działań mobilnościowych.

Traduttologia e Traduzioni, vol. III. Interdisciplinarietà della traduzione

Łukasz Jan Berezowski

Nel suo complesso il volume Interdisciplinarieta della traduzione, curato da tukasz Jan Berezowski, offre una rassegna ricca e aggiornata di studi che analizzano, dalle prospettive pia diverse, i risvolti interdisciplinari della traduzione e della traduttologia. Si tratta di una pubblicazione utile non solo per gli specialisti di traduttologia, ma anche per i letterati, i linguisti e i culturologi interessati al dialogo e al confronto tra le culture. Tra i meriti del libro, che presenta contributi in varie lingue, c'e anche l'ampio spettro dei testi e dei contesti presi in considerazione che rendono questa pubblicazione preziosa per una ideale biblioteca europea. (dalla recensione del prof. Raoul Bruni)

Rynek surowców energetycznych a konkurencyjność gospodarki Polski

Maciej Malaczewski, Joanna Stawska, Damian Mowczan

Sytuacja polityczno-gospodarcza związana z agresją Rosji wobec Ukrainy oraz wynikające z niej ograniczenia w handlu między Unią Europejską (czyli także Polską) a Rosją, skutkuje wyraźnymi wzrostami cen dóbr stanowiących źródła energii. Problem ten dotyczy nie tylko gazu naturalnego, którego Rosja była w naszej części Europy głównym dostawcą, ale też węgla i ropy naftowej. Przyczynami wysokiego wzrostu cen są najprawdopodobniej nie tylko czynniki polityczne i gospodarcze, ale też psychologiczne (niepewność związana z nieprzewidywalnym rozwojem sytuacji). W niniejszym opracowaniu, będąc w pełni świadomym mnogości zależności ekonomicznych występujących pomiędzy Rosją, Białorusią, Ukrainą a pozostałymi krajami regionu, Europy i świata, koncentrujemy się jednak na problematyce wzrostu cen energii i związanego z tym potencjalnego relatywnego spadku konkurencyjności polskiej gospodarki na tle wybranych krajów. W niniejszej monografii postawiono następujące cele: analizę obecnego koszyka źródeł energii polskiej gospodarki oraz gospodarek podobnych, z uwzględnieniem specyfiki sektorowej każdej z nich; prognozy zmian cen poszczególnych źródeł energii w kilku wariantach scenariuszowych; wyznaczenie mnożników inflacyjnych informujących o zmianie poziomu cen w gospodarce Polski w przypadku egzogenicznego wzrostu cen źródeł energii; analizę konkurencyjności gospodarki Polski na tle wybranych krajów ze szczególnym uwzględnieniem konkurencyjności związanej z efektywnością energetyczną; analizę zmian konkurencyjności gospodarki Polski oraz gospodarek podobnych w oparciu o prognozy scenariuszowe wzrostu cen źródeł energii; wskazanie zagrożeń konkurencyjności gospodarki Polski na tle innych, podobnych gospodarek oraz sugestie formy dalszych badań nad analizowanym zjawiskiem. Realizacja powyższych celów pozwala na stwierdzenie, że przeprowadzone analizy i opracowane na ich podstawie wyniki stanowią oryginalne podejście do omawianych zagadnień.

Improwizacja w literaturze polskiej XX wieku

Tomasz Bocheński

Tomasz Bocheński zabiera czytelnika w podróż po nowych, śmiałych interpretacjach twórczości najwybitniejszych pisarzy XX wieku: Wiesława Myśliwskiego, Brunona Schulza, Witolda Gombrowicza, Juliana Tuwima i Witkacego. Ta osobista wyprawa, wyznaczana zaczerpniętą z muzykologii kategorią improwizacji –wykorzystaną w taki sposób po raz pierwszy w literaturoznawstwie polskim – sama także nabiera rytmu niecodziennej autorskiej improwizacji. Zarazem jednak autor, odsłaniając kolejne warstwy tekstów i docierając do warstwy pierwotnej, kluczowej, pozostaje blisko wyjaśnianego tekstu literackiego, pozwala mówić interpretowanym utworom.

Teatr lęków André de Lorde\'a

Tomasz Kaczmarek

Cierpiący na nerwicę lękową André de Lorde (1871–1942) napisał wiele sztuk, które jeszcze w latach 20. XX wieku przejmowały paryżan szczerym strachem. Jego utwory na stałe weszły do repertuaru teatru Grand-Guignol (1897–1962), znanego przede wszystkim dzięki mrożącym krew w żyłach widowiskom. Tryskająca krew, wydłubywanie oczu, wbijanie na pal, skalpowanie czy przebijanie nożem serca stały się typowymi składnikami nowego makabrycznego gatunku. Owa scena, która szybko zyskała międzynarodową sławę – stając się obok wieży Eiffla i katedry Notre-Dame jednym z najatrakcyjniejszych miejsc na turystycznej mapie francuskiej stolicy – wyspecjalizowała się w ukazywaniu przerażających obrazów, które miały doprowadzić widza na skraj załamania nerwowego. Na sali czuwał nawet zatrudniony lekarz gotowy udzielić pierwszej pomocy osobom o wyjątkowo słabych nerwach. Wspomnieć tu trzeba, że liczba omdleń i spazmatycznych reakcji widowni decydowała o sukcesie lub o fiasku przedstawienia. Publiczność odwiedzała ochoczo paryskie centrum potworności, w którym epatowano okrucieństwem i wyrafinowanymi torturami, aby odreagować autentyczne lęki czy dać upust swym ukrytym, często sadystycznym potrzebom. Tomasz Kaczmarek

Z teorii i praktyki zapożyczeń literackich w Rosji w XVIII wieku

Anna Warda

Publikacja unikatowa w ramach polskich badań nad procesem literackim w XVIII wieku. [...] Zastosowana w niej metodologia badań intertekstualnych, połączona z erudycyjną znajomością rosyjskiego procesu historycznoliterackiego w XVIII wieku w jego korelacji z literaturą europejską pozwala na precyzyjną analizę utworu literackiego w aspekcie podjętego tematu. Gorąco polecam tę monografię z uwagi na wszechstronność analizy tekstów i walory warsztatu Autorki, umiejętnie różnicującej postępowanie badawcze i interpretacyjne w odniesieniu do praktyk imitacyjnych stosowanych w XVIII wieku w ich zróżnicowanych uwarunkowaniach kontekstualnych, a także trafność wyboru narzędzi badawczych. To oryginalne opracowanie mało zbadanego aspektu rosyjskiego procesu literackiego w XVIII wieku stanowi ciekawy materiał dla badaczy literatury rosyjskiej, studentów oraz osób zainteresowanych tym okresem w dziejach literatury rosyjskiej. Z recenzji prof. dr hab. Aliny Orłowskiej

Świat - Polska - Łódź. Studia z dziejów społecznych i narodowościowych

Witold Jarno, Krzysztof Lesiakowski

Publikacja jest zbiorem studiów dedykowanych profesorowi Uniwersytetu Łódzkiego Leszkowi Olejnikowi w związku z jego jubileuszem. Liczne grono współpracowników Profesora przedstawiło w niej wyniki swoich badań i zebrało je w trzech częściach o stosunkowo szerokich ramach tematycznych. Ich zasięg chronologiczny obejmuje okres od początku XIX wieku aż po czasy współczesne. W pierwszej części znajdują się teksty poświęcone wybranym zagadnieniom polityki międzynarodowej. Druga część zbioru zawiera omówienie szeroko rozumianych problemów narodowościowych, natomiast trzecia dotyczy historii Łodzi i regionu. Rozległe spektrum poruszanych tematów zainteresuje zarówno badaczy, jak i miłośników historii.

Każdą iskrą rozpaleni... Żydowscy artyści w kręgu nowej sztuki. Idee - postawy - relacje

Irmina Gadowska, Krystyna Radziszewska, Agnieszka Świętosławska

Pojęcie żydowskiej "nowej sztuki" określa dokonania twórców reprezentujących różne środowiska, działających w drugiej i trzeciej dekadzie XX wieku, którzy poszukując oryginalnych form artystycznej wypowiedzi, sięgali z jednej strony do tradycji, z drugiej - do aktualnych nurtów sztuki zachodnioeuropejskiej. W Łodzi pierwszym przejawem zachodzących zmian była działalność grupy Jung Idysz. Książka stanowi próbę podsumowania i poszerzenia wiedzy o znaczeniu tej grupy dla żydowskiego środowiska artystycznego. Zebrane w tomie artykuły obejmują różnorodny zakres tematyczny, reprezentują zróżnicowane metody badawcze i interdyscyplinarne sposoby ujęcia zjawisk: od osadzonych w szerokim kontekście przemian społeczno-politycznych rozważań o drogach rozwoju nowej kultury żydowskiej, przez refleksje nad kwestią tożsamości i narodowości, po charakterystykę wybranych aspektów twórczości poszczególnych artystów. Autorzy tekstów prezentują nowe ustalenia i interpretacje, wysuwają hipotezy i stawiają postulaty, które pozwalają z nowej perspektywy spojrzeć na barwny okres tworzenia żydowskiej "nowej sztuki".

Transhumanizm. Od przodków do awatarów

Jennifer Huberman

Jakie są potencjalne skutki klonowania umysłu? Ektogeneza to prowokacja czy przyszłość reprodukcji? Jak transhumaniści kreują pokrewieństwo i płeć w post-ludzkiej przyszłości? Transhumanizm jest zjawiskiem tak popularnym, że wydaje się obecny wszędzie. Jego wpływ można dostrzec w serialach telewizyjnych, takich jak Westworld, w programie SpaceX i autonomicznych pojazdach Elona Muska, a także w próbach wykorzystania przez wojsko nowych technologii do zwiększenia zdolności poznawczych żołnierzy na polu walki. Jasne jest, że projekty transhumanistyczne już teraz aktywnie przetwarzają społeczne, materialne i wyobrażeniowe światy, w których żyjemy. A jednak transhumanizmowi poświęcono zaskakująco mało uwagi jako antropologicznemu przedmiotowi badań. [...] * Niniejsza książka zaczyna się od paradoksu. Pod względem etnograficznym koncentruje się ona na futurystycznym ruchu społecznym oddanym idei wiecznej transcendencji. Z akademickiego punktu widzenia dowodzi jednak, że możemy osiągnąć wielką mądrość, wracając do przeszłości. Wsłuchiwanie się w słowa protoplastów naszej dyscypliny może nadal dostarczać ważnych spostrzeżeń na temat światów i ludzi XXI wieku. Dlatego w tej publikacji przyjmuję podejście do transhumanizmu, które nazywam "powrotem do przyszłości". Fragment książki Transhumanizm. Od przodków do awatarów

Wiedza. Krótkie Wprowadzenie 48

Jennifer Nagel

Wiedza stanowi zwięzłe wprowadzenie do teorii poznania. Autorka omawia główne zagadnienia i debaty w epistemologii, w tym problem sceptycyzmu. Czym jest wiedza? Czym różni się od przekonania? Jaki charakter powinno mieć uzasadnienie, aby było wystarczająco dobre do posiadania wiedzy? Skąd wiemy, że świat zewnętrzny istnieje naprawdę, a nie jest tylko snem? Autorka nie tylko przybliża czytelnikowi te klasyczne problemy, pojawiające się już w starożytności, ale również odnosi je do najnowszych wyników badań dotyczących poznania, języka i umysłu.

Biała Księga. Raport na temat rynku wydawnictw naukowych w Polsce w 2023 roku

Ewa Bluszcz

Projekt zatytułowany Biała Księga wydawnictw naukowych w Polsce został zainicjowany przez Komisję ds. Wydawnictw Naukowych przy Konferencji Rektorów Akademickich Szkół Polskich (KRASP) oraz Sekcję Wydawców Akademickich i Naukowych (SWAiN) Polskiej Izby Książki (PIK) w 2021 r. w związku z organizacją corocznej konferencji poświęconej problematyce publikowania naukowego w Polsce. Cel tego przedsięwzięcia stanowi zebranie i coroczne aktualizowanie danych, które umożliwi diagnozowanie problemów, formułowanie wniosków i proponowanie rozwiązań dotyczących rynku wydawnictw naukowych w Polsce. Zamiarem zespołu, który opracowuje dokument, jest - oprócz systematycznego gromadzenia danych ogólnych o rynku - syntetyczne podsumowanie zebranych za pomocą formularza ankietowego opinii i uwag środowiska wydawców dotyczących wybranych zagadnień. Zakładamy, że ankieta będzie aktywowana co roku przy okazji kolejnej konferencji, zaś jej wiodący temat będzie w tym samym cyklu - w zależności od bieżących potrzeb - modyfikowany. Raport 2023 przygotowany został przez specjalistów pracujących w branży wydawniczej, którzy wydają publikacje naukowe polskich autorów, oraz ekspertów ze środowisk naukowych. Uważamy, że ich doświadczenie gwarantuje kompetencje niezbędne przy opisywaniu zjawisk, potrzebne do wychwycenia aktualnych trendów, problemów, potrzeb i wyzwań. Dane do raportu za rok 2023 pochodzą z ankiety ICI Journals Master List 2022 przygotowanej przez Index Copernicus w 2023 r., corocznego raportu Biblioteki Narodowej (Ruch wydawniczy w liczbach 2022) oraz komentarzy ekspertów. Z Wprowadzenia

Postawy pro- i antyeuropejskie w Polsce i Austrii w latach 2015-2021. Na podstawie analizy tygodników "Polityka" i "Der Spiegel"

Małgorzata Schulz

Problemy dotyczące przyszłości Unii Europejskiej stały się w ostatnich latach niezmiernie istotne, zwłaszcza w kontekście zmian politycznych i społecznych w całej Europie, w tym również w Polsce i Austrii. Badanie postaw pro i antyeuropejskich staje się kluczowym obszarem analizy, pozwalającym zrozumieć dynamikę społeczeństw europejskich w obliczu wyzwań politycznych, ekonomicznych i kulturowych. Wybory do Parlamentu Europejskiego pokazują, że z każdą eurokampanią wydłuża się lista wspólnych tematów do podjęcia, takich jak polityka migracyjna, koszty zielonej transformacji, bezpieczeństwo Europy, a także problem rosnących wpływów skrajnej prawicy. Rozważania zawarte w tej publikacji dotyczą lat 2015-2021. Na podstawie analizy artykułów z dwóch opiniotwórczych tygodników - "Polityki" i "Der Spiegel" - zbadane zostały postawy obywateli wobec idei wspólnej Europy. Kluczowym celem badania jest nie tylko identyfikacja tendencji pro- i antyeuropejskich, lecz także zrozumienie głównych czynników kształtujących te postawy w Polsce i Austrii. Od Autorki Największą zaletą [...] monografii są przede wszystkim badania własne, przeprowadzone na potężnym materiale, przygotowane zgodnie z kanonami metodologii nauk społecznych, przynoszące interesujące poznawczo rezultaty. [...] Nie jestem w stanie wskazać innej pracy, opartej na analizie przekazów medialnych dwóch konkretnych tygodników (,,Der Spiegel'' i ,,Polityka''), operującej w obszarze euroentuzjazmu i eurosceptycyzmu w określonym periodzie. [...] książka jest wielowymiarowo konkurencyjna, czyli trudno jest mi wyobrazić sobie sytuację, w której jakiś inny autor wybrał taki, a nie inny problem badawczy, określił takie, a nie inne tło analiz, wskazał takie, a nie inne tytuły prasowe, w takich, a nie innych krajach [...]. To właśnie potwierdza innowacyjność pracy''. Z recenzji . dr hab. Katarzyny Dojwy-Turczyńskiej, prof. Uniwersytetu Wrocławskiego ,,Badania opisane w [...] pracy cechują się wysokim stopniem oryginalności, a publikacja zapełnia istniejącą lukę w zakresie literatury naukowej na temat postaw pro- i antyeuropejskich w Polsce i Austrii. Ze względu na atrakcyjność tematu i jasne przedstawienie wywodu publikacja może znaleźć szerokie grono odbiorców''. [...] Warto przetłumaczyć książkę na język niemiecki i rozpowszechnić w Austrii. Z recenzji dr hab. Andrzeja Kansego, prof. Akademia Mazowiecka w Płocku

The Woman Artist: Essays in memory of Dorota Filipczak

Tomasz Dobrogoszcz, Tomasz Fisiak, Agata Handley, Krzysztof Majer

The volume, honoring Professor Dorota Filipczak, whose energetic and fruitful academic career was cut short in 2021, offers a contribution to literary criticism and culture studies, the areas on which her own scholarly endeavors centered. The theme of "the woman artist" was of particular significance both for Filipczak's inquiry into the work of writers such as Alice Munro, Jane Urquhart, Michele Roberts or Margaret Laurence, and for her own poetic practice. Rather than focus on her achievements in various fields (as scholar, writer, teacher, poet, and translator), the texts collected in this volume go beyond remembrance and the honoring of an established scholar's remarkable feats. Despite their undeniable commemorative role, the chapters are an attempt to carry Dorota Filipczak's academic endeavors forward, into the future, with her own texts serving as prologue and inspiration. The contributors to the volume - representing various fields of the academia - are her friends, colleagues and collaborators, and the essays eloquently testify to her intellectual influence. From more personal reflections and ruminations inspired by Filipczak's life and work to articles exploring the work of a range of women artists, the volume offers an investigation of various approaches to autobiography, tensions between public personas and private selves, subversive performative personas, transcending religious frameworks of bodily discipline, as well as "toggling" between the human and the nonhuman.

Południowokoreański nacjonalizm - kategoria Innego w budowaniu filmowych narracji narodowych

Joanna Beczkowska

Autorka opracowania koncentruje się na roli "Innego" w kształtowaniu nacjonalizmu i tożsamości narodowej poprzez studium przypadku Korei Południowej oraz jej relacji z Koreą Północną i Japonią. Głównym celem publikacji jest identyfikacja, charakterystyka i analiza różnych ról przypisywanych sąsiednim państwom w procesie konstruowania południowokoreańskiej tożsamości narodowej. Badania skupiły się na narracjach filmowych, które mają znaczący wpływ na kształtowanie zbiorowej pamięci i tożsamości narodowej oraz stanowią istotne narzędzie polityczne i ideologiczne. Polityka Korei Południowej nie jest kształtowana wyłącznie poprzez czynniki racjonalne, ale także w odniesieniu do dwóch "Znaczących Innych" - Japonii i Korei Północnej. W takiej sytuacji czynniki emocjonalne mają znaczenie w podejmowaniu decyzji. Co więcej, posiadanie dwóch "Znaczących Innych" i niejako dwóch tożsamości - koreańskiej i południowokoreańskiej - komplikuje relacje dwustronne. Jako naród koreański Korea Południowa powinna dążyć do zjednoczenia z KRLD, jednocześnie czując potrzebę rozliczenia się z okresem kolonialnym, co generuje konflikt z Japonią. Natomiast dla narodu południowokoreańskiego największe zagrożenie stanowi Korea Północna - również w sensie symbolicznej legitymizacji władzy i reprezentacji Korei. Ta tożsamość wymaga dążenia do dominacji nad KRLD i skłania do współpracy z Japonią w oparciu o wspólne wartości. Identyfikacja ról, które odgrywają te państwa jako "Znaczący Inni" w narracjach narodowych, staje się zatem przydatnym narzędziem w analizie zachowania Korei Południowej na arenie międzynarodowej.

Text Matters: A Journal of Literature, Theory and Culture, No. 2 (2012)

Dorota Filipczak

The theme of issue 2 (2012) is "Marginalia/Marginalities" explored across literature, theatre, film, and cultural theory. It opens with a conversation between Dorota Filipczak and film director Krzysztof Zanussi, addressing cultural exchange and the challenges faced by European cinema. The section "Marginal Matters in Theatre and Film" examines how actors and marginalized spaces have been historically portrayed. Its contributors discuss 18th-century biographies that reframe actors as cultural agents, Samuel Beckett's self-translation of Waiting for Godot, nature as a marginal force in Terrence Malick's The Thin Red Line, and the rise of The Big Lebowski from cult obscurity to cultural significance. The authors in the "Margins in Fiction, Poetry and Literary Theory" section write about revisiting the Gothic genre, linking marginality to terror and the fantastic in fin de siecle fiction, Bruno Schulz's ex-libris art, J. H. Prynne's poetry, Edward Said's oeuvre, the Polish reception of Thomas Keneally, and the role of false quotations in Jim Crace's Arcadia. The final section, "Marginalized Identities," focuses on individuals in conflict with dominant cultural or social norms. Topics include Ira Daniel Aldridge's biography, gay masculinities in "Brokeback Mountain," female marginalization in dystopian fiction, and intercultural identity in works by Alice Walker, Louise Erdrich, Daniel Chacon, Michel Tournier, Monica Ali, Jhumpa Lahiri, and Aravind Adiga. The issue concludes with three reviews (of The Making of London: London in Contemporary Literature by Sebastian Groes; Simon Glendinning's Derrida; and Native Authenticity: Transnational Perspectives on Native American Literary Studies, edited by Deborah L. Madsen), as well as two interviews: between Fadia Faqir and Maria Assif, and Norman Ravvin and Krzysztof Majer.