Z bawełny i dymu. Łódź - miasto przemysłowe i dyskursy asynchronicznej nowoczesności 1897-1994

Agata Zysiak, Kamil Śmiechowski, Kamil Piskała, Wiktor Marzec, ...

W książce Łódź jest ukazana jako stolica polskiego XIX wieku, a historia tego ośrodka włókienniczego w centralnej Polsce jako historia zmagania się z nowoczesnymi przemianami w Europie Wschodniej. Autorzy odważnie rzucają wyzwanie romantycznemu i szlacheckiemu wyobrażeniu o kulturze polskiej, proponując w zamian rewolucyjną drogę do zrozumienia konfrontacji z nowoczesnością w regionie. Ta innowacyjna, interdyscyplinarna praca zręcznie łączy historię miejską i kulturową, socjologię historyczną i badania dyskursu. Odnosi się również do głównych debat intelektualnych w ramach studiów miejskich, studiów nad nowoczesnością i analizy dyskursu historycznego na świecie. * Spostrzeżenia zawarte w książce są świeże i oryginalne, dzięki czemu Z bawełny i dymu to znacznie więcej niż biografia miasta. Jest ona raczej badaniem nad nierównym tempem modernizacji i sposobem, w jaki dziennikarze nadawali sens jej powolnym postępom. Keely Stauter-Halsted Slavic Review Z bawełny i dymu zabiera czytelników w fascynującą podróż przez miejską historię Polski. Publikacja polecana jest nie tylko naukowcom i studentom historii Polski i Europy Wschodniej, lecz także osobom ogólnie zainteresowanym urbanistyką i dyskursami nowoczesności. Jan Class Behrends International Review of Social History

Poeta ze średniowiecznej ekstazy. Ksiądz Antoni Szandlerowski (1878-1911)

Katarzyna Badowska, Dorota Samborska-Kukuć

Książka zawiera rozprawy i szkice o życiu i twórczości młodopolskiego poety i dramatopisarza Antoniego Szandlerowskiego (1878-1911). To twórca nietuzinkowy i pełen sprzeczności. Był księdzem, ale - zgodnie z duchem modernizmu katolickiego, zdecydowanie potępianego przez Kościół - nad dogmatyzm przedkładał myślenie o teologii i religii jako o ekspresji uczuć ludzi wierzących. Talent literacki realizował nie w twórczości religijnej, lecz - wywołując tym dezaprobatę władz kościelnych - w utworach beletrystycznych, na dodatek silnie inspirowanych dziełami Stanisława Przybyszewskiego, uznawanego za gorszyciela, erotomana i satanistę. Nad środowiska duszpasterskie przedkładał towarzystwo ludzi sztuki. Złożył śluby czystości, lecz złamał celibat. Żył na plebanii z kobietą (i to Żydówką), lecz nie zrzucił sutanny. Skonfliktowany z przełożonymi, zamiast okazać im posłuszeństwo, wystąpił przeciw nim z paszkwilem. Został pochowany bez krzyża, ponieważ taka była jego ostatnia wola, w przypadku księdza - niewątpliwie skandalizująca. I co najważniejsze - jednym z dominujących tematów twórczości Szandlerowskiego stała się miłość zmysłowa, ujmowana jako doznanie sakralne i mistyczne. Twórczość księdza-poety oraz jej recepcja rozpięta między uwielbieniem a zapomnieniem to interesujące zagadnienie badawcze. Zwłaszcza w Łodzi, gdzie Szandlerowski - jako wikary w kościele Podwyższenia Świętego Krzyża - odnosił pierwsze, i od razu znaczące, sukcesy literacko-dramaturgiczne.

Z rękopisów: Pamiętnik (1875-1954). O poczuciu malarskim w fotografice (1953)

Włodzimierz Kirchner, Jadwiga Goniewicz, Dorota Samborska-Kukuć, Hanna Kirchner

Zauważył, że na bladej twarzy panny Skłodowskiej pojawiły się mocne rumieńce, gdy zasiadał do stołu pan Kazimierz. Podczas żywej z nim rozmowy szczere jej oczy, takie wymowne, zdradzały głębokie uczucie. [...] Cóżby to była za żona taka guwernantka, taka emancypantka, co za reprezentacja, jaka degrengolada. Pannie Skłodowskiej wymówiono posadę. Wyjechała. Po tym pan Kazimierz został profesorem Uniwersytetu Jagiellońskiego, jednym z najsławniejszych matematyków polskich. Panna Skłodowska zaś przecierpiała bardzo wiele. A dla potężnych duchów takie cierpienie miłosne to olbrzymie zarzewie, które niewygasającym ogniem przez całe życie będzie wypalało ich genialne postacie. [...] Panią Curie-Skłodowską zobaczyłem kilkadziesiąt lat potem w Teatrze Narodowym na przedstawieniu. Siedziała jak zawsze skromnie, ale ta jej potężna twarz o czole, które jej połowę twarzy zajmowało, o dziwnie płomiennym spojrzeniu, tak porwała mój wzrok, że nie mogłem oczu od niej oderwać. Czułem, że ją to nawet żenowało. Nazajutrz pobiegłem do pani Szalayowej, jej siostry, aby uzyskać możność fotografowania tej szlachetnej twarzy. Ale, niestety, było za późno. Włodzimierz Kirchner, Pamiętnik (fragment) Kirchner jest w pełni świadom formy, po którą sięga, odsłania więc z rozmysłem formowanie się koncepcji, rozważa celowość i kierunek reminiscencji, pokazuje specyficzny proces twórczy: meandry i transfery pamięci oraz korzyści, jakie płyną dla niego z uzewnętrzniania własnych myśli - teraźniejszych i odtwarzanych. [...] Ów słynny Lejeune'owski "pakt autobiograficzny" zawierany jest w pełni intencjonalnie i będzie realizowany przez Kirchnera bez nadmiernej, zniekształcającej przeszłość autokreacji, a taka przecież była możliwa, rzecz powstawała bowiem nie sibi soli, ale na zamówienie, do druku - jako uwarunkowany politycznie przykład dziejów księdza-apostaty. prof. dr hab. Dorota Samborska-Kukuć (wyimek ze wstępu)

An Interreligious Dialogue: Portrayal of Jews in Dutch French-Language Periodicals (1680-1715)

Michael Green

This monograph analyses the way that Jews were portrayed in various scholarly journals and lay gazettes published in French in the United Provinces of the Netherlands, mostly by Huguenot refugees. Many of these sources have previously escaped scholarly attention, and as such are valuable sources for exploration. The scholarly journals are mostly focused on the discussion of historical and theological aspects of Jewish people and Judaism, the origins of their language and its influence on others, and their customs and nuances related to worship. The lay gazettes discuss gossip and contemporary events, portraying the Jews as their editors see them. Jews were depicted in these sources in several unique ways which are identified in this study. Particular attention is given to the dimension of privacy, which provides an additional tool of analysis aimed at better understanding how these constructs were created. The final part of this book examines how Muslims in general and Turks in particular, as well as the Siamese, were portrayed in the same sources, in order to investigate whether they were treated differently than the Jews.

Handel internetowy. Perspektywa e-konsumenta

Bogdan Gregor, Magdalena Kalińska-Kula

Rewolucja cyfrowa, znosząc barierę czasu i przestrzeni, motywuje do zakupów w Internecie, a dostępność kanału wirtualnego transformuje zachowania zakupowe konsumentów. Dynamicznie rozwijający się sektor handlu internetowego implikuje daleko idące zmiany w postawach, zachowaniach rynkowych i oczekiwaniach współczesnych konsumentów. Podjęty w pracy problem badawczy sprowadza się do rozpoznania zachowań współczesnego (nowego) konsumenta, który podejmuje decyzje w środowisku cyfrowym, zdominowanym przez innowacyjne technologie. Praca ma charakter teoretyczno-empiryczny. Podstawę źródłową rozważań stanowi obszerna literatura przedmiotu oraz wyniki własnych badań empirycznych o zasięgu międzynarodowym. Badaniami objęto konsumentów z Polski oraz pięciu innych krajów europejskich - z Białorusi, Ukrainy, Hiszpanii, Portugalii i Włoch. Na bazie pozyskanych danych przeprowadzono analizę porównawczą dotyczącą roli i uwarunkowań rozwoju handlu internetowego oraz postaw i zachowań e-konsumentów w procesach zakupowych w przekroju badanych krajów. Książka wpisuje się w niezwykle aktualny i ważny nurt rozważań związanych z trans- formacją biznesu w erze technologii cyfrowych. Ma ona walory poznawcze, metodyczne i aplikacyjne, co pozwala kierować ją do szerokiego grona odbiorców. Może być ona inspirująca dla przedstawicieli świata nauki - badaczy zajmujących się tą problematyką, użyteczna dla podmiotów funkcjonujących w branży e-commerce, a także wykorzystana w dydaktyce - na studiach z zakresu ekonomii i zarządzania oraz na studiach podyplomowych, poświęconych problematyce e-commerce. Praca dotyczy istotnych i aktualnych problemów zmian w zachowaniach konsumentów oraz zmian w funkcjonowaniu przedsiębiorstw, których zadaniem jest dostosowanie się do oczekiwań nowej generacji nabywców. Silną stroną pracy, jej stroną oryginalną, są przeprowadzone i opisane badania, prowadzone w kilku krajach Europy Wschodniej i Zachodniej. Praca ma wymiar międzynarodowy. Z recenzji prof. Henryka Mruka

Pamięć krajobrazu. Wyludnione miejscowości z terenu dawnych Prus Wschodnich

Anna Majewska

Pamięć. Krajobraz ma swoją własną. Gruzowiska, które pozostały po domach, żeliwne krzyże na niewielkich cmentarzach chylące się ku ziemi pod upływem czasu, fragmenty porcelany, zardzewiała klamka, drzwiczki od kuchennego pieca, kruszące się kamienne schody, przewrócone sztachety drewnianego płotu... To pozostałości gwarnego życia niewielkich miejscowości, których nazwy już dawno wymazano z drogowskazów i map. Książka jest opowieścią o wyludnionych wsiach, osadach, folwarkach, leśniczówkach i dworach Warmii, Mazur oraz Powiśla - terenów, które do 1945 roku stanowiły część Prus Wschodnich. Miejscowości opuszczone w konsekwencji zmian politycznych, społecznych i gospodarczych są dzisiaj integralną częścią pojeziernego krajobrazu. Na kamiennych pozostałościach zabudowań wyrosły drzewa, oplatając ruiny korzeniami. Wyludnione zagrody stanowią wyjątkowe zespolenie natury z kulturą, z którego już nie sposób wyabstrahować poszczególnych elementów, nie naruszając całego układu. Siły sprawcze zostały tu odwrócone - już nie człowiek kształtuje przestrzeń wsi, lecz rolę głównego aktora przejęła natura. Następuje intensywna sukcesja roślinności, a mury rozpadają się pod wpływem wietrzenia fizycznego. Jednocześnie to, co się zachowało, staje się częścią krajobrazu, nadal czytelne, choć wtopione w jego struktury dużo bardziej niż kiedyś. Zdefragmentowane pejzaże dawnej pruskiej wsi są wyjątkowym materialnym nośnikiem pamięci. Będąc "w procesie rozkładu", wciąż intrygują i budzą ciekawość. Co i dlaczego pozostało po niemal ośmiuset opuszczonych wiejskich jednostkach osadniczych dawnych Prus Wschodnich? Jeśli chcesz się tego dowiedzieć, ta publikacja jest właśnie dla Ciebie. Są miejsca "zapomniane", o których nie sposób zapomnieć!

Análisis de errores en la adquisición de los modos indicativo y subjuntivo por estudiantes polacos de Español como Lengua Extranjera

Agnieszka Kruszyńska

La selección modal y la oposición entre los modos indicativo y subjuntivo son unos de los temas que provocan mas problemas a los estudiantes polacos que intentan aprender espanol. Si bien el polaco y el espanol son idiomas con muchas diferencias significativas en sus sistemas, la oposición modal es una de las que mas obstaculizan el aprendizaje. Desde el punto de vista de los mismos profesores, dicha oposición es uno de los temas mas complejos, especialmente si se trata de profesores no nativos. La razón por la que se escogió este tema de investigación responde a un escaso numero de trabajos cientificos contrastivos entre el polaco y el espanol centrados en el alumnado polaco y la aplicación del subjuntivo. Ademas, en el futuro, este trabajo puede servir para desarrollar un estudio mas amplio que abarque otros aspectos y la complejidad de las lenguas en cuestión. Asimismo, puede suponer una base para los futuros investigadores que quieran profundizar en el tema y, a su vez, ahondar en el aspecto teórico-practico del proceso de ensenanza-aprendizaje de la oposición modal en el mundo del Espanol como Lengua Extranjera (ELE). Este trabajo de investigación tuvo como objetivo, en primer lugar, examinar el estado actual de la cuestión presentada y, en segundo lugar, llevar a cabo un analisis pormenorizado de los errores cometidos por los estudiantes polacos en cuanto a la selección modal. En ese sentido, la presente tesis doctoral cuenta con una dimensión tanto teórica como practica, ya que brinda pautas a los profesores que trabajan o van a trabajar con estudiantes de espanol provenientes de Polonia.

Z dziejów leksykografii polsko-łacińskiej. Przedmowy do słowników

Anna Lenartowicz-Zagrodna

Prezentowana publikacja to bardzo wartościowe krytyczne wydanie przedmów do słowników polsko-łacińskich z kilku stuleci. Może stanowić wstęp do kolejnego etapu badań nad dziejami leksykografii. Na pochwałę zasługuje nie tylko pomysł edycji przedmów, lecz także wykonanie tego zadania. Autorka bardzo dobrze orientuje się w historii leksykografii i realiach kulturowych oraz włożyła wiele pracy w znakomite tłumaczenia z łaciny na język polski. Przystępny język opisów i liczne objaśnienia sprawiają, że książka jest ważna zarówno dla specjalistów, jak i dla miłośników dawnej polszczyzny. Z recenzji dr hab. Lucyny Agnieszki Jankowiak, prof. IS PAN

W stronę samorealizacji. Re-decyzje życiowe kobiet

Aleksandra Chmielińska, Monika Modrzejewska-Świgulska

Ideą przewodnią książki jest założenie, że jedną z dróg prowadzących do samorealizacji kobiety jest wprowadzenie zmiany redefiniującej jej dotychczasowe życie, co określiłyśmy mianem re-decyzji życiowej. Publikacja jest efektem badań – wywiadów z kobietami, które dokonały takiej wieloaspektowej zmiany w poszukiwaniu autentyczności. Koncentrujemy się na zagadnieniach stawania się bardziej sobą, docierania do własnego głosu oraz na tym, kim naprawdę chce się być i jak chce się żyć. Mamy nadzieję, że książka będzie inspirująca zarówno poznawczo, jak i życiowo, a w zaproponowanych treściach – modelu re-decyzji życiowych i trzech porządkach biograficznych – Czytelniczki odnajdą własne doświadczenia lub kierunek rozwoju osobistego. Publikacja powstała w atmosferze naszej wieloletniej przyjaźni. Jest o kobietach i dla kobiet. Autorki Książka autorstwa Aleksandry Chmielińskiej i Moniki Modrzejewskiej-Świgulskiej stanowiła dla mnie poznawczą i intelektualną przyjemność. Przedmiot zainteresowania Autorek stanowią tzw. re-decyzje w kontekście działań podmiotowych kobiet. Sposób ujęcia i przedstawienia problematyki, jak również podejście metodologiczne to przykład dojrzałej, refleksyjnej postawy badawczej. Monografia ma charakter empiryczno-analityczny, pod wieloma względami nowatorski i wyróżniający się na tle innych publikacji polskich. Tym, co ją szczególnie wyróżnia, jest próba kompleksowego wyjaśnienia opisywanej rzeczywistości poprzez wprowadzenie autorskiego modelu koncepcyjno-analitycznego. Z recenzji dr hab. Anety Ostaszewskiej

Wybrane zagadnienia hydrogeologiczne oraz różne aspekty związane z eksploatacją wód podziemnych

Ewa Krogulec

Publikacja zawiera aktualnie podejmowaną problematykę badawczą zarówno w zakresie prac naukowych, jak i ich praktycznych zastosowań. Prezentowane zagadnienia stanowią kompendium wiedzy na temat badań nad jakością i ilością wód podziemnych (obejmują także ich poszukiwania i charakterystykę filtracyjną wodonośca), optymalnych technologii ujmowania wód w odniesieniu do wodociągów, odwodnień oraz prawa dotyczącego gospodarowania wodą. [...] Bez wątpienia można uznać, że niniejsza monografia stanie się cenną, interdyscyplinarną publikacją z zakresu hydrogeologii stosowanej. Ukazuje bogate doświadczenia środowisk współpracujących hydrogeologów i hydrotechników na różnym stopniu kariery zawodowej. dr hab. Dorota Porowska, prof. ucz. Książka zakorzeniona jest w unikalnym czterdziestoczteroletnim cyklu konferencji Problemy wykorzystania wód podziemnych w gospodarce komunalnej dedykowanym środowiskom hydrogeologicznym i wodociągowym. Monografia stanowi ważny element w dzieleniu się doświadczeniem umożliwiającym rozpowszechnienie specjalistycznej i aktualnej wiedzy, co pozwala na coraz bardziej optymalną, to znaczy ekologiczną i ekonomiczną, gospodarkę wodną. [...] Publikacja stanowi bardzo wartościowy zbiór opracowań specjalistycznych (badawczych, inżynierskich oraz prawnych) zawierających doświadczenia szczegółowych analiz oraz innowacyjne rozwiązania, z których wiele stanowi przełomowe projekty w gospodarce wodnej. dr hab. inż. Paweł Popielski, prof. ucz.

Dobrowolne ujawnienia informacji finansowej

Ewa Śnieżek, Michał Wiatr

Celem publikacji jest przedstawienie propozycji doskonalenia dobrowolnych ujawnień informacji finansowej w sprawozdaniach podmiotów gospodarczych oraz podkreślenie ich znaczenia w raporcie biznesowym w XXI wieku, a więc wskazanie na potrzebę kształtowania nowego modelu sprawozdawczości. Monografia zawiera wieloaspektowe omówienie problematyki doskonalenia współczesnej sprawozdawczości finansowej poprzez dodatkowe, dobrowolne ujawnienia informacji analizowanej w kontekście nowoczesnych trendów raportowania biznesowego, sytuacji finansowej, dokonań i perspektyw rozwoju przedsiębiorstw.

W kręgu zagadnień języka, literatury i kultury. Księga jubileuszowa dedykowana Profesorowi Jarosławowi Wierzbińskiemu

Krystyna Ratajczyk, Agata Piasecka

Księga ma charakter szczególny, związany z jubileuszem naukowym Profesora Jarosława Wierzbińskiego – rusycysty, językoznawcy, wieloletniego Dyrektora Instytutu Rusycystyki, Kierownika Zakładu Językoznawstwa. Jest ona wyrazem uznania środowiska naukowego dla osiągnięć Jubilata, którego dorobek obejmuje badania, między innymi, z zakresu lingwistyki tekstu, lingwistyki kulturowej, lingwistyki kognitywnej, semantyki i stylistyki, językowej organizacji tekstu literackiego, funkcjonowania kategorii semantyki leksykalnej, stylu artystycznego, dyskursu politycznego. Autorami poszczególnych rozdziałów są przyjaciele, koledzy i współpracownicy Profesora – rusycyści, poloniści, slawiści, angliści z Wydziału Filologicznego Uniwersytetu Łódzkiego oraz innych ośrodków w kraju i za granicą, którzy tekstami zechcieli wyrazić Jubilatowi swój szacunek, uznanie, sympatię, życzliwość, wdzięczność. W Księdze znalazły się prace językoznawcze, literaturoznawcze i kulturoznawcze. Pomimo różnorodnej problematyki łączy je temat przewodni oraz osoba Adresata, któremu Autorzy dedykowali efekty swoich badań.

Uwolnij umysł. Rozważania na temat języka, literatury i kultury

Aleksandra Janowska, Maria Migodzińska

Uwolnij umysł. Rozważania na temat języka, literatury i kultury to książka o szczególnym charakterze, stanowiąca przegląd aktualnych badań prowadzonych przez młodych naukowców. Wyróżnia ją niezwykle szeroki wachlarz tematyczny oraz otwarte i niezależne spojrzenie autorów na omawiane kwestie. Oprócz tekstów czysto literaturoznawczych czy językoznawczych w prezentowanej monografii znajdziemy również takie, których nie da się przypisać do jednej dyscypliny - wielowymiarowa i złożona natura poszczególnych rozdziałów stanowi kwintesencję całego tomu, a zarazem potwierdzenie idei otwartego umysłu. Mamy nadzieję, że publikacja spotka się z zainteresowaniem szerokiego grona odbiorców i stanie się inspiracją dla kolejnego pokolenia młodych badaczy.

Elementy pragmatyki komunikatywistycznej w wykładach i ćwiczeniach

Anita Grzegorzewska

Współczesna lingwistyka walczy z analfabetyzmem komunikacyjnym, obierając za przedmiot swoich obserwacji procesy realnej komunikacji. W szczególności jedna z dziedzin językoznawczych - pragmatyka - umożliwia ogólniejszą od dotychczasowych perspektywę opisu mechanizmów rządzących konwersacją. Proponując interdyscyplinarne podejście do języka, bada relacje między elementami języka a jego użytkownikami. Wykorzystuje w każdej ze swoich postaci metody wypracowane m.in. w ramach językoznawstwa, filozofii, logiki, socjologii i psychologii. Wśród wielu teorii pragmatycznych (semiotycznej, kumulacyjnej, delimitacyjnej, prakseologicznej, mentalnej) poczesne miejsce zajmuje pragmatyka komunikatywistyczna Aleksego Awdiejewa, opisująca jednostki językowe i rytuały ich użycia w komunikacji. Podręcznik pisałam z myślą o studentach kierunku dziennikarstwo, media i projektowanie komunikacji Uniwersytetu Łódzkiego, jak również ze świadomością, że publikacja może znaleźć szersze grono odbiorców. Dokonując doboru treści i sposobów jej prezentacji, uwzględniłam oczekiwania zarówno nauczycieli akademickich, jak i studentów kierunków, na których omawia się zagadnienia związane z językoznawstwem, komunikacją społeczną i dziennikarstwem. Zainspirowana rozmowami z młodymi badaczami reprezentującymi dziedzinę nauk humanistycznych i społecznych, określiłam dwa dodatkowe cele podręcznika: wsparcie Czytelników w podejmowanych analizach tekstów i przygotowanie ich do świadomego odbioru tekstów naukowych poświęconych metodologii komunikatywistycznej. Ze Wstępu

Psychologia sztuki

George Mather

Dlaczego czerpiemy przyjemność ze sztuki? Co skłania nas do tworzenia dzieł artystycznych? Czy nauka o mózgu może być przydatna w zrozumieniu naszego zamiłowania do sztuki? Psychologia sztuki zapewnia eklektyczny wstęp do niezliczonych metod, dzięki którym psychologia może pomóc w pojmowaniu i docenieniu działalności twórczej. Odkrywając, w jaki sposób postrzegamy wszystko, co nas otacza, od koloru po ruch, prezentowana książka umożliwia przyjrzenie się tworzeniu sztuki jako formie ludzkiego zachowania, które czerpie z historii jako nieustannego źródła inspiracji, konfliktu i dyskusji. Ukazuje też, jak oszustwo, technologia reprodukcji i seksizm wpływają na naszą ocenę sztuki. George Mather - profesor psychologii na Uniwersytecie w Lincoln, w Zjednoczonym Królestwie. Jego główne zainteresowania badawcze obejmują postrzeganie ruchu, sztuki i iluzji wizualnych.

Życie prywatne Polaków w XIX wieku. Kariera w optyce prywatności. Tom 9

Jarosław Kita, Maria Korybut-Marciniak

Jedną z największych przygód badaczy przeszłości jest odkrywanie motywów działania człowieka. To często mozolna rekonstrukcja uwarunkowań, które nadały kierunek aktywności jednostki, grupy, narodu. Przeszłość składa się z faktów, które zostały zapamiętane, oraz tych, które uległy zapomnieniu albo uznano je za niewygodne, oczywiste lub nikomu niepotrzebne i przez to bezwartościowe. Historyk zamierzający zrekonstruować obraz przeszłości w możliwie pełnej formie musi pochylić się również nad „przemilczeniami”, motywami ukrytymi, a czasem nieuświadomionymi. Odrzucenie w badaniach nad historią społeczną i biografistyką źródeł o charakterze prywatnym lub prywatności dotyczących może doprowadzić do zniekształceń, utrwalenia pośmiertnych legend bohaterów, którzy z racji sprawowanych funkcji, ról, jakie odegrali w określonym czasie, sukcesów lub porażek w ważnych momentach dziejowych, ukazywani są wyłącznie przez pryzmat aktywności publicznej. „Etykiety”, jakie nadali im współcześni lub biografowie, zostają wówczas przekształcone w mity i stereotypy, a z pola widzenia traci się indywidualne uwarunkowania, motywy zakonspirowane przed „publicznością” lub te o charakterze socjokulturowym i intymnym. Badacze przemian społeczno-kulturowych na ziemiach polskich w dobie rozbiorów coraz częściej sięgają do źródeł prywatnych, co przynosi ciekawe z poznawczego punktu widzenia wyniki i otwiera nowe perspektywy. Życie prywatne jest bowiem fragmentem społecznego procesu – determinuje je poziom rozwoju cywilizacyjnego, sytuacja polityczna, model kulturowy, świadomość historyczna etc. W prezentowanym tomie proponujemy czytelnikom odświeżone spojrzenie na Polaków w XIX stuleciu poprzez ukazanie w nowym świetle grup społecznych, reinterpretacje znanych lub rekonstrukcję dotąd niezidentyfikowanych rysów biograficznych oraz fragmentów życiorysów ze szczególnym uwzględnieniem prywatnych uwarunkowań karier.