Arystoteles na nowo odczytany. Ryszarda Kilvingtona

Elżbieta Jung

 Książka jest efektem wieloletnich badań dotyczących historii nauki średniowiecznej, mianowicie początków fizyki matematycznej. Można w niej wyodrębnić dwie części: monografię, w której autorka odpowiada na pytanie, czy XIV-wieczna fizyka matematyczna, inspirowana nominalistyczną filozofią Wilhelma Ockhama, doprowadziła do zerwania z jakościową fizyką Arystotelesa już w wieku XIV, oraz – tłumaczenie Kwestii o ruchu Ryszarda Kilvingtona, jednego z twórców szkoły Oksfordzkich Kalkulatorów. Z pozycji nominalistycznej, z jednej strony odrzuca on dużą część podejmowanej przez Arystotelesa problematyki, z drugiej zaś, wypełniając obowiązki nauczycielskie na średniowiecznym uniwersytecie, poddaje teorie Stagiryty interpretacji pozwalającej odnaleźć w jego myśli elementy bliskie – jak się Kilvingtonowi wydaje – jego poglądom. W swoich kwestiach Kilvington podejmuje analizę zagadnienia zmian, rozumianych, zgodnie z definicją Arystotelesa, jako ruch przestrzenny, zmiany jakościowe oraz ilościowe w ujęciu nominalistycznym, czyniąc matematykę właściwym językiem opisu przyrody. Są one też rezultatem jego nauczania, czasami zapisu ćwiczeń odbywanych w klasie ze studentami, zatem tekst ten ma również walor historyczny, ponieważ pokazuje nam, jak wielkie wymagania stawiano studentom średniowiecznym i jak dobrze się z nich wywiązywali. Jakiego rodzaju były to „obliczenia” i jakie dzięki nim można osiągnąć rezultaty, Czytelnik dowie się z lektury książki.

Zmiana warunków funkcjonowania a efektywność inwestycyjna otwartych funduszy emerytalnych

Dorota Witkowska

W monografii zaprezentowano wyniki analiz wpływu zmian warunków funkcjonowania otwartych funduszy emerytalnych (OFE), wprowadzonych w latach 2011-2014, na ich efektywność inwestycyjną. Przedstawione badania obejmują lata 2007-2015. Wykorzystując metody ilościowe, dowiedziono, że wszystkie rozpatrywane zmiany skutkowały zwiększeniem ryzyka portfeli inwestycyjnych OFE, co nie miało przełożenia na wzrost stóp zwrotu z tych portfeli. Zastosowane mierniki efektywności pozwoliły wykazać, iż do 2014 roku inwestycje podejmowane przez fundusze emerytalne były efektywne, jednak uległo to zmianie z powodu wprowadzonych modyfikacji systemu emerytalnego. Portfele inwestycyjne OFE miały podobne charakterystyki inwestycyjne, co wynikało z obowiązującego sposobu ich oceny według tzw. benchmarku wewnętrznego.

Miasto-region-gospodarka w badaniach geograficznych. W stulecie urodzin Prof. Ludwika Straszewicza

Tadeusz Marszał

W 2016 r. mija setna rocznica urodzin Profesora Ludwika Straszewicza - twórcy łódzkiego ośrodka geografii społeczno-ekonomicznej - którego inicjatywy naukowe oraz działalność w zakresie kształcenia kadr zaowocowały pojawieniem się silnego ośrodka antropogeografii w regionie, niemającym wcześniej żadnych znaczących tradycji w zakresie tej dyscypliny wiedzy. Kierunki badań, realizowanych przez Profesora, kontynuowane i pogłębiane przez jego uczniów, nadal stanowią o pozycji i specyfice łódzkiego ośrodka akademickiego na geograficznej mapie Polski. Celem tej publikacji jest przywołanie pamięci i przybliżenie dokonań Ludwika Straszewicza w kontekście badań geograficznych, realizowanych na przełomie XX i XXI w. w obrębie problematyki, która pozostawała w sferze Jego zainteresowań naukowych. Efektem jest tom, na który składa się kilkanaście tekstów autorstwa współpracowników Profesora, a także przedstawicieli innych ośrodków geograficznych, którzy pozostawali z Nim w bliskich kontaktach naukowych. Niektóre z tych tekstów bezpośrednio odnoszą się do twórczości naukowej Ludwika Straszewicza, inne zaś prezentują wyniki badań w bliskich Profesorowi subdyscyplinach studiów przestrzennych - geografii miast, geografii regionalnej oraz geografii ekonomicznej.  

GIS in Higher Education in Poland. Curriculums, Issues, Discussion

Iwona Jaźdźewska

 The idea for this publication was barn in June 2015, during a meeting of Polish teachers involved with Geographic lnformation Systems. The meeting was initiated by the Department of Geoinformation, Faculty of Geographical Sciences, University of Łódź, which received a grant to organize it. The discussion and presentations from academic teachers representing various universities in Poland were very interesting and sometimes heated. lt would be advisable for other educators to familiarise themselves with the aspects of GIS education among Polish geographers, foresters, surveyors and other users. The experience of Geoinformation education in Poland is still modest, so the views of people who have been involved at Polish universities with it since the 1990s should be interesting to readers. Geographic lnformation Systems (GIS) - the integration of environmental and climate issues as an important factor for economic development and quality of life – an innovative second-degree studies. Akronim GIS-E-QL: GIS for environment and quality of life

Vom konservativen Schriftsteller zum Inneren Emigranten. Ernst Wiechert - Eine Fallstudie

Marcin Gołaszewski

Der aus Ostpreußen stammende Schriftsteller und Dichter Ernst Wiechert hat zwischen 1920 und 1968 das literarische und kulturelle Leben in Deutschland und in den Nachbarländern mitbestimmt. Die vorliegende Monographie hat zum Ziel, das Gesamtschaffen Ernst Wiecherts zu analysieren und aufgrund dieser Analyse den literarischen Werdegang eines deutschen Schriftstellers zu schildern, vom Anhänger der Konservativen Revolution bis zu seinem Protest und Widerstand gegen den Nationalsozialismus. Der Kernpunkt der Arbeit ist also nicht der biographische Blick auf die Persönlichkeit Wiecherts, obwohl diese natürlich eine wichtige Rolle bei der Auslegung seiner Werke spielt und der Bezug darauf unvermeidlich ist, sondern die Analyse seiner Werke hinsichtlich ihres Widerstandspotentials und der Widerspiegelung der Entwicklung der Persönlichkeit und der Schöpferkraft Wiecherts selbst. Es soll gezeigt werden, wie einer der meistgelesenen deutschsprachigen Schriftsteller mit der nationalsozialistischen Diktatur umging und wodurch seine Entwicklung als Dichter und Entfaltung als Mensch bedingt war. Der Verfasser der Studie geht von der These aus, dass Ernst Wiechert in der bisherigen literaturwissenschaftlichen Forschung - vorwiegend eindimensional - als christlicher Autor und Repräsentant einer christlichen Orientierung innerhalb des Widerstands gegen den Nationalsozialismus im Dritten Reich wahrgenommen wurde. Diese Wahrnehmung ist und war insofern problematisch, als sie in einem nur geringen Maße die Dynamik der schriftstellerischen und publizistischen Tätigkeit Wiecherts berücksichtigt, die ein Effekt der eigenen Erfahrungen des Autors wie auch der kollektiven Einsichten seiner Generation war. In der Problematisierung dieses dynamischen Aspektes steckt der innovative Charakterdes Forschungsvorhabens. Eine weitere Frage, der in der Studie nachgegangen wird, ist das Phänomen einer relativ schnellen „Peripherisierung“ des Werks Ernst Wiecherts im Deutschland der Nachkriegszeit und seine möglichen Ursachen. Ausschnitt aus der Rezension von Herrn Prof. Dr. Czesław Karolak

Zrównoważony rozwój - naturalny wybór

Małgorzata Burchard-Dziubińska, Dominik Drzazga, Agnieszka Rzeńca

Koncepcja zrównoważonego rozwoju wydaje się najlepszym osiągalnym sposobem urządzenia współczesnego świata, dającym szansę trwałego i sprawiedliwego rozwoju ludzkiej społeczności zarówno w skali globalnej, jak i lokalnej. Jest podejściem holistycznym, integrującym materialne i niematerialne elementy ludzkiego życia i gospodarowania. Choć, jak zaznaczono w tytule książki, zrównoważony rozwój powinien być naturalnym wyborem każdego z nas, autorzy mają świadomość, że złożoność współczesnego świata wymaga podjęcia wysiłku poznawczego, aby lepiej rozumieć aspekty społeczne, przyrodnicze i ekonomiczne, które determinują rozwój oraz służące mu procesy decyzyjne. Książka adresowana jest do szerokiego kręgu czytelników reprezentujących zwłaszcza środowisko akademickie i różne szczeble władzy. Może być także wykorzystywana jako literatura pomocna w zdobywaniu wiedzy o tym, jak podejmować działania w sferze planowania przestrzennego i rozwoju społeczno-gospodarczego zgodnie z ideą zrównoważonego rozwoju. Jest to tym istotniejsze, że pojęcie zrównoważonego rozwoju stało się niemal wszechobecne w ustawodawstwie Unii Europejskiej, skąd przenika do prawa krajowego i praktyki gospodarczej. Prawidłowe rozumienie kategorii zrównoważonego rozwoju jest zatem kluczowe także z uwagi na jego pragmatyczne znaczenie. Wątkiem przewodnim pracy są zagadnienia związane z wykorzystywaniem i ochroną środowiska przyrodniczego.  

Transnational Judicial Dialogue on International Law in Central and Eastern Europe. Annex - National Reports

Anna Wyrozumska

The purpose of the EUROCORES research project 10-ECRP-028 “International Law through the National Prism: the lmpact of Judicial Dialogue” under the direction of Professor Anna Wyrozumska was to explore the contribution national courts of Central and Eastern European States have made to the development of international law. The focus was placed on the broadly understood judicial dialogue as a means used by the courts in this respect. This volume presents the results of the first, empirical, stage of research and the information resulting from the survey conducted on the basis of the questionnaire addressed to country rapporteurs from the Czech Republic, Hungary, Lithuania, Poland, and Russia. This “raw data” was the basis for the research conducted within the whole project and the analysis presented in the monograph Transnational Judicial Dialogue on International Law in Central and Eastern Europe.

Metody i instrumenty rozwoju lokalnego. LEADER, RLKS, innowacje społeczne

Katarzyna Zajda, Łukasz Sykała, Karol Janas, Magdalena Dej

W publikacji zostały omówione metody i instrumenty rozwoju lokalnego, takie jak LEADER, Rozwój Lokalny Kierowany przez Społeczność oraz innowacje społeczne. Jej autorzy są członkami interdyscyplinarnego zespołu badawczego, w skład którego wchodzą socjolog (pracownik naukowy Uniwersytetu Łódzkiego z bogatym doświadczeniem praktycznym w zakresie współpracy z lokalnymi grupami działania) i geografowie (pracownicy Instytutu Rozwoju Miast w Krakowie, specjalizujących się m.in. w tematyce projektów rewitalizacji, na co dzień współpracujący z przedstawicielami samorządów różnego szczebla). W ciekawy i przystępny sposób zaprezentowali oni istotę i problemy związane z wdrażaniem wskazanych metod i instrumentów, poświęcając wiele uwagi praktycznym przykładom rewitalizacji i innowacji społecznych (stosunkowo słabo znanym w Polsce). Walorem książki są praktyczne rekomendacje dotyczące przeprowadzania rewitalizacji miast, a także wdrażania innowacji społecznych w różnych układach lokalnych, sformułowane w odniesieniu do poszczególnych zasad Rozwoju Lokalnego Kierowanego przez Społeczność, który w obecnej perspektywie programowania jest jednym z najważniejszych instrumentów rozwoju lokalnego.

Uwarunkowania skuteczności działania inkubatorów przedsiębiorczości

Krzysztof Świeszczak

Skłonność społeczeństwa do prowadzenia własnej działalności gospodarczej odgrywa istotną rolę w rozwoju krajowych gospodarek. Biorąc pod uwagę charakterystykę jednostek należących do sektora MŚP, ich potrzeby oraz bariery, niekiedy uniemożliwiające egzystencję na rynku, warto zwrócić uwagę na konieczność kreowania narzędzi wspomagających przedsiębiorczość. Spośród licznych instrumentów wsparcia jednostek z sektora MŚP na szczególną uwagę zasługują inkubatory przedsiębiorczości, których działalność koncentruje się wokół kompleksowej pomocy udzielanej zarówno obecnym, jak i potencjalnym przedsiębiorcom. Pomimo że w zasadzie każda ze wskazanych instytucji jest inna, posiada własne, niekiedy unikatowe cechy, zadania oraz cele, organizacje te należą do najbardziej popularnych form wspomagania postaw przedsiębiorczych funkcjonujących na całym świecie. W związku z tym podmioty gospodarcze objęte wsparciem uczestniczą w procesie inkubacji, którego finalnym celem jest przygotowanie przedsiębiorstw do stabilnej egzystencji na rynku. W monografii opisano problemy związane z uwarunkowaniami skuteczności inkubatorów przedsiębiorczości, która stanowi niezwykle istotny aspekt funkcjonowania analizowanych instytucji wsparcia. Analizy przeprowadzone na przykładzie organizacji prowadzących działalność w województwie łódzkim dostarczają wiele wniosków zarówno dla decydentów na poziomie lokalnym oraz regionalnym, jak i menedżerów wszystkich ośrodków inkubujących podmioty gospodarcze. 

Londyn wobec ochrony mniejszości żydowskich w Europie Środkowo-Wschodniej (1918-1919)

Dariusz Jeziorny

Autor monografii przedstawia rolę dyplomacji brytyjskiej w ustanowieniu traktatowej ochrony Żydów w krajach Europy Środkowo-Wschodniej po zakończeniu I wojny światowej. Analizuje kwestię przygotowań Rządu Jego Królewskiej Mości do negocjacji pokojowych i pokazuje, jakie znaczenie miała w nich problematyka żydowska. Omawia wpływ zajść antysemickich, o których szeroko rozpisywała się ówczesna prasa, na podejmowane kroki. Uwydatnia rolę Brytyjczyków w procesie decyzyjnym Konferencji Pokojowej w Paryżu w sprawie gwarancji dla mniejszości i ich kształtu. Dochodzi do wniosku, że to właśnie dyplomacji brytyjskiej zawdzięcza Europa uchwaloną w Paryżu pierwszą w historii wersję międzynarodowego zapewnienia praw mniejszościom. Wskazuje wreszcie na wpływ działań podmiotów zewnętrznych na linię polityczną Londynu (inne mocarstwa, kraje Europy Środkowo-Wschodniej, organizacje żydowskie). Wszystkie te kwestie pozwalają na określenie profesjonalizmu i skuteczności dyplomacji brytyjskiej po zakończeniu I wojny światowej. 

Rozwój zawodowy pracownika. Szanse i zagrożenia

Katarzyna Januszkiewicz

 W pracy przyjęto założenie, iż rozwój zawodowy pracownika jako proces złożony, zdeterminowany jest przez siły działające zarówno po stronie organizacji jak i jednostki, które konstytuują jego przebieg w ciągu całego życia człowieka. Celem teoretycznym prezentowanej książki jest identyfikacja i analiza owych czynników oraz próba ich charakterystyki jako stymulatorów i inhibitorów procesu rozwoju, natomiast praktycznym – wskazanie i rekomendację kompleksowego ujmowania rozwoju zawodowego, z koniecznością uwzględnienia satysfakcji z pracy oraz wartości preferowanych przez pracownika. Książka składa się z trzech części. W pierwszej podano szczegółowej analizie zagadnienie rozwoju w ujęciu teoretycznym. Część druga ma charakter zdecydowanie praktyczny, trzecia zaś stanowi konstatację prezentowanych treści, wskazując na zależności i powiązania w rozwoju jednostki, pracownika i organizacji. Publikacja prócz rozważań merytorycznych, które mogą być podstawą do działalności dydaktycznej i wykorzystywania jej w charakterze podręcznika akademickiego, zawiera również szereg wskazówek dla praktyków zarządzania, które mogą stać się inspiracją do kształtowania pożądanego środowiska organizacyjnego.

E-folklor w dobie kultury digitalnej. Szkice i studia z przedmową Andy'ego Rossa

Violetta Krawczyk-Wasilewska

Publikacja jest fascynującym zbiorem esejów autorki, bazujących na jej referatach, prezentowanych środowisku międzynarodowemu w ostatnim 15-leciu i dotyczy nowego folkloru, przekraczającego granice cyberprzestrzeni i wkraczającego już do życia codziennego użytkowników globalnych mediów elektronicznych. Pojęcie e-folkloru zmienia oblicze współczesnej folklorystyki, która z nauki historycznej, badającej lokalne dziedzictwo niematerialne staje się nauką o mediach, ukierunkowaną antropologicznie. 

Dietetyka i sztuka kulinarna antyku i wczesnego Bizancjum (II-VII w.). Część II, Pokarm dla ciała i ducha

Maciej Kokoszko

Jest to kontynuacja cyklu książek poświęconych historii jedzenia, dietetyki i medycyny w antyku klasycznym i wczesnym Bizancjum. Autorzy przedstawiają studia odnoszące się do kolejnych grup pokarmów – kontynuując wątek podjęty w części I książki Dietetyka i sztuka kulinarna antyku i wczesnego Bizancjum (II–VII w.) pt. Zboża i produkty zbożowe w źródłach medycznych antyku i wczesnego Bizancjum (nr XVI, ser. „Byzantina Lodziensia”), opisując rolę roślin strączkowych i warzyw, immanentnych składników diety starożytnych. Analizują też znaczenie mięs, podrobów i wyrobów wędliniarskich w kuchni i praktyce medycznej. Ważne są też teksty odnoszące się do kulturowych, ideologicznych i ekonomicznych aspektów żywności w życiu ówczesnych społeczności grecko-rzymskich i bizantyńskich. Aprowizacja Antiochii nad Orontesem nabiera znaczenia studium przypadku, zaś tekst o nawykach żywieniowych, smakoszostwie i poszczeniu ilustruje kontekst antropologiczny i historyczny diety. Pozwala zrozumieć pozamaterialne przyczyny konkretnej praktyki dietetycznej na podstawie drobiazgowej i erudycyjnej analizy setek świadectw źródłowych ówczesnego piśmiennictwa i pokazuje religijne znaczenie zwyczajów żywieniowych. Publikacja stanowi syntetyczne ujęcie zarządzania dostępnością żywności dla dużych skupisk ludzkich tego okresu. Antiochia nad Orontesem jest dobrym przedmiotem badań ze względu na długotrwałą (i ciągle aktualną) tradycję badań archeologicznych i stosunkowo bogaty zasób źródeł pisanych. 

Biospołeczne uwarunkowania uczestnictwa w kulturze fizycznej i zdrowotnej osób w różnym wieku

Anna Makarczuk, Anna Maszorek-Szymala, Jolanta E. Kowalska, Arkadiusz Kaźmierczak

Prezentowana publikacja dotyczy uniwersalnych zagadnień wartości kultury fizycznej w procesie kształcenia i wychowania, pedagogicznych i historycznych przejawów idei olimpijskiej, współczesnych problemów promocji zdrowia i edukacji zdrowotnej, a także zdrowotnych uwarunkowań aktywności ruchowej. Autorzy - specjaliści z zakresu pedagogiki, nauk medycznych i nauk o kulturze fizycznej - podejmują m.in. problematykę związaną z pozytywnym wpływem ruchu na ludzki organizm w różnych okresach życia: począwszy od wczesnego dzieciństwa, poprzez życie dorosłe, aż po starość.

Instytucja odpowiedzialności posiłkowej w polskim prawie karnym skarbowym

Katarzyna Rydz-Sybilak

Instytucja odpowiedzialności posiłkowej stosowana wcześniej fakultatywnie stała się obecnie obligatoryjna w razie wystąpienia przesłanek ją warunkujących. Jest ona szczególną formą odpowiedzialności przewidzianą w kodeksie karnym skarbowym. Systemowo jest odpowiedzialnością inną niż odpowiedzialność karna powszechna za własne działanie lub zaniechanie. Typowy dla prawa karnego aspekt indywidualizacji ponoszenia kary za swoje przewinienia podlega w prawie karnym skarbowym modyfikacjom. Zakłada bowiem możliwość przeniesienia wykonania kar i środków karnych o charakterze finansowym – ze sprawcy na inny podmiot. Rodzi się zatem pytanie o charakter oraz wymiar omawianej instytucji. Pomocny dla wyjaśnienia tej kwestii jest niewątpliwie sam charakter prawa karnego skarbowego i wiodący w nim prym walor kompensacji, będący priorytetem, dla podstawowej w prawie karnym powszechnym, represji. Oczywiście głównym zadaniem prawa karnego skarbowego jest przecież w istocie dążenie do zapewnienia wpływów przynależnych Skarbowi Państwa z różnych tytułów prawnych, tak więc egzekwowanie należności staje się głównym celem i zadaniem nadrzędnym, nawet nad karno-wychowawczym aspektem prewencyjnym celów wszystkich kar i środków karnych. Książka jest syntetycznym, jak również całościowym ujęciem zagadnień dotyczących statusu oraz uprawnień podmiotu mającego ponosić odpowiedzialność posiłkową, jak również kumulacji jego roli z inną stroną, czy też quasi-stroną postępowania karnego skarbowego. 

Zewnętrzne źródła finansowania samorządu terytorialnego. Teoria a praktyka

Beata Guziejewska

 Finanse publiczne pełnią w gospodarce rynkowej szczególną rolę, determinując zachowania zarówno indywidualnych podmiotów, jak i rozwój całej gospodarki. Zajmują się nie tylko przepływem strumieni dochodów i wydatków publicznych, ale badają przyczyny oraz skutki zjawisk i procesów nimi wywołanych. Nieodłącznym elementem w systemie finansów publicznych jest samorząd terytorialny, będący wyrazem decentralizacji zadań i finansów w państwie. Samorząd terytorialny stanowi publicznoprawny związek mieszkańców danego obszaru, realizujący zarząd sprawami danej wspólnoty. Fenomen samorządu terytorialnego i jego finansów polega na tym, że z jednej strony mają one żywotne znaczenie dla codziennej egzystencji każdego obywatela, z drugiej są elementem finansów państwa jako całości. Celem niniejszej pracy jest przedstawienie systemu zewnętrznych źródeł finansowania samorządu terytorialnego zarówno w aspekcie teoretycznym, jak i rozwiązań praktycznych oraz funkcji spełnianych przez nie w finansach publicznych, tak z punktu widzenia państwa jak i podmiotów komunalnych.