Dominacja a wyzwolenie. Wczesnoszkolny dyskurs podręcznikowy i dziecięcy

Monika Wiśniewska-Kin

 Autorka akcentuje potrzebę poszerzania przestrzeni semantycznej w dyskursie podręcznikowym oraz konieczność uprawnienia przez szkołę otwartości poznawczej, co daje dzieciom/uczniom prawo do: - wyrastania z egocentrycznego oglądu świata i poszerzania horyzontów własnej egzystencji o cele ogólne i wybiegające w przyszłość; - poznawania siebie, rozumnego pielęgnowania indywidualności sprzężonej z empatią, odpowiedzialnością i troską o dobro ogólne; - budowanie własnej tożsamości w dialogu z innymi, przy poszanowaniu inności w zróżnicowanej kulturowo wspólnocie oraz roztropnego spożytkowania czasu i przestrzeni oraz radzenia sobie z przeciwnościami losu. Książka zawiera wyniki wnikliwych analiz zrekonstruowanych przez autorkę dyskursów podręcznikowego i dziecięcego oraz ich dramatyczną konfrontację. Paradygmat kognitywistyczny, rozumiany jako nowy kontekst teoriopoznawczy w badaniach edukacyjnych, stworzył możliwość uchwycenia podręcznikowych i uczniowskich sposobów kategoryzacji, dominujących typów racjonalności (taksonomicznej lub potocznej), a także stereotypowego i aksjologicznego opisu rzeczywistości.

Niże śródziemnomorskie jako czynnik klimatu Polski

Jan Degirmendžić, Krzysztof Kożuchowski

Publikacja zawiera wyniki badań klimatologicznych, mających na celu ocenę roli działalności niżów, wędrujących znad Morza Śródziemnego na północ wzdłuż tzw. szlaku Vb i przynoszących często gwałtowne opady, wezbrania rzek i powodzie w Europie Środkowo-Wschodniej, w tym w Polsce. Przedstawiono w niej ponad 50-letnią historię występowania niżów śródziemnomorskich. Wyróżniono najczęściej obserwowane szlaki ich wędrówki oraz określono wielkość opadów pochodzenia śródziemnomorskiego w Polsce. Zidentyfikowano także formy cyrkulacji atmosferycznej, sprzyjające aktywności niżów śródziemnomorskich. Książka jest pierwszym w literaturze polskiej monograficznym opracowaniem niżów śródziemnomorskich. Może być wykorzystana przez klimatologów i hydrologów, w tym także przez synoptyków w prognozowaniu ekstremalnych warunków hydrometeorologicznych w Polsce.  

Wyobrażenia zbiorowe społeczeństw byłej Jugosławii w XXI wieku. Perspektywa politologiczna

Magdalena Rekść

Publikacja stanowi nowatorskie na gruncie polskiej politologii opracowanie dotyczące wyobrażeń zbiorowych - kategorii kojarzonej głównie z socjologią - z punktu widzenia badaczki sfery polityki. Przyjęty model teoretyczny posłużył autorce do naszkicowania i przeanalizowania kształtów wyobrażeń zbiorowych społeczeństw byłej Jugosławii w niełatwym okresie przedłużającego się kryzysu gospodarczego i nawarstwiania się kolejnych problemów politycznych. Pogłębiona diagnoza odczuć zwykłych ludzi na temat otaczającej ich rzeczywistości doprowadziła do konstatacji, iż w ostatnich latach piętrzące się trudności i negatywne emocje zaczęły przeważać nad optymistycznymi przesłankami, a utrzymanie stabilności regionu wymaga bardziej stanowczych i przemyślanych działań ze strony wspólnoty międzynarodowej. Monografia, napisana z perspektywy politologicznej i oparta na danych jakościowych, łączy w sobie pierwiastki innych nauk społecznych i humanistycznych, co wydawało się konieczne do integralnego wyjaśnienia interdyscyplinarnej kategorii wyobrażeń zbiorowych. Takie poszerzone spojrzenie na skomplikowany region bałkański może przyczynić się do jego lepszego poznania i zrozumienia.

Pedagogiczny wymiar kultury fizycznej i zdrowotnej w życiu współczesnego człowieka

Arkadiusz Kaźmierczak, Jolanta E. Kowalska, Anna Maszorek-Szymala, Anna Makarczuk

Prezentowana publikacja dotyczy wybranych zagadnień związanych z kulturą fizyczną i zdrowotną współczesnego człowieka. Autorzy - specjaliści z zakresu pedagogiki, nauk medycznych i nauk o kulturze fizycznej - podejmują m.in. problematykę wartości kultury fizycznej w procesie kształcenia i wychowania, współczesnych czynników promocji zdrowia i edukacji zdrowotnej, zdrowotnych uwarunkowań aktywności ruchowej czy społecznych kontekstów idei olimpijskiej. Tematyka ta wpisuje się w ważny nurt rozważań, w którym poszukuje się nowych rozwiązań pedagogicznych, zwłaszcza w odniesieniu do idei edukacji olimpijskiej i zdrowotnej. 

Varia Mediaevalia. Studia nad średniowieczem w 1050. rocznicę Chrztu Polski

Kirił Marinow, Kamil Szadkowski, Katarzyna Węgrzyńska

Książka jest zbiorem tekstów prezentujących szeroki wachlarz zagadnień dotyczących historii średniowiecznej Polski i Europy. W czterech działach – na wybranych, konkretnych przykładach – podjęto tematykę dotyczącą monarchów i ich rodzin, społeczeństwa i jego poczynań, sztuki, architektury i artefaktów życia codziennego, jak również światopoglądu ludzi wieków, średnich. Tak różnorodne problemy badawcze zaciekawią wszystkich, którzy interesują się historią średniowiecza, w tym heraldyką, genealogią, archeologią czy historią sztuki.

Wokół rządu w polskim i litewskim prawie konstytucyjnym

Dariusz Górecki

Prezentowana książka poświęcona jest problematyce rządu w Polsce i na Litwie. We współczesnej polskiej literaturze prawnokonstytucyjnej badania porównawcze dotyczące tej tematyki w obu państwach poruszane są sporadycznie. Publikacja jest owocem współpracy nawiązanej przez pracowników Katedry Prawa Konstytucyjnego Uniwersytetu Łódzkiego z pracownikami Katedry Prawa Publicznego Uniwersytetu Wileńskiego. W wyniku tego współdziałania ukazały się dotąd trzy monografie: Aktualne problemy polskiego i litewskiego prawa konstytucyjnego, Łódź 2015; Lietuvos ir Lenkijos konstitucinės teisės aktualijos: Parlamentas (Aktualia litewskiego i polskiego prawa konstytucyjnego: parlament), Vilnius 2016 oraz Instytucja prezydenta w polskim i litewskim prawie konstytucyjnym, Łódź 2017. Prof. zw. dr hab. Dariusz Górecki

Kulturowe uwarunkowania postaw kobiet i mężczyzn w różnym wieku wobec swego wyglądu i zdrowia

Ewa Malinowska, Krystyna Dzwonkowska-Godula, Emilia Garncarek, Julita Czernecka, ...

W książce ukazano wpływ czynników kulturowych na postawy ludzi wobec własnego zdrowia i wyglądu. Koncepcja hierarchicznego uporządkowania relacji między płcią kulturową a kulturowo definiowanym wiekiem oraz ich oddziaływania na siebie pozwoliła na wprowadzenie i zastosowanie w badaniach nowej kategorii socjologicznej, tj. upłciowionego wieku (gendered age). Dało to możliwość pogłębionej analizy przekonań, ocen i zachowań kobiet oraz mężczyzn w różnym wieku w odniesieniu do własnego wyglądu i zdrowia. W części empirycznej zaprezentowano definicje kobiecości i męskości funkcjonujące u ludzi będących w różnych fazach życia. Scharakteryzowano także stan świadomości badanych na temat wpływu kulturowych koncepcji płci, wieku i upłciowionego wieku na ich postrzeganie swego wyglądu i zdrowia. Wykorzystano ponadto koncepcję zakładającą definiowanie wyglądu i zdrowia jako indywidualnych zasobów kapitału ludzkiego zyskujących współcześnie na znaczeniu. Publikacja poszerza ogólną wiedzę o genderowych uwarunkowaniach zjawisk społecznych. Mieści się w obszarze takich dziedzin, jak gender studies, socjologia płci, socjologia ciała i zdrowia. Jest adresowana nie tylko do naukowców - socjologów, antropologów, kulturoznawców, psychologów czy lekarzy, lecz także do osób zainteresowanych podjętą problematyką.

Stowarzyszanie się "wykluczonych". Przykład bezdomności

Małgorzata Kostrzyńska

Podstawę do napisania książki stanowi trwające kilka lat badanie partycypacyjne, prowadzone wśród bezdomnych mężczyzn próbujących „Wziąć sprawy w swoje ręce” i samodzielnie powołać organizację, która miała temu sprzyjać. Efektem badania stała się rekonstrukcja procesu ich stowarzyszania się, w który wpisane są mechanizmy stygmatyzacji ujawniające się na styku światów osób bez domu oraz „domnych”.Wygenerowana w badaniu teoria ciągłości biograficznej stowarzyszenia, ujawniająca cykliczność przemian władzy i powtarzalność towarzyszących jej mechanizmów, może mieć zastosowanie w różnych stowarzyszeniach, które są specyficzne, lecz nie ze względu na kwestię społeczną, ale działanie społeczne, komunikację - bezdomność stanowi tu jedynie przykład służący dalszemu uogólnieniu. Publikacja skierowana jest zarówno do środowiska akademickiego (badacze, studenci), jak i środowiska organizacji pozarządowych i profesjonalistów zajmujących się na co dzień pomocą oraz integracją społeczną. „Opis zawarty w pracy jest uchwyceniem procesu stowarzyszania się, równoznacznego z kondycją demokracji, która „istoczy się” między innymi w takim właśnie - ludzkim działaniu. W tym przypadku, dzięki wybranej metodologii i ogromnej wrażliwości badawczej Autorki - działaniu znakomicie wiążącym zróżnicowane światy Badanych i Badaczki, przekraczającym społeczne podziały, łamiącym stereotypy oraz zdejmującym (przemieszczającym) piętna [...]. Autorka zadbała o każdy szczegół i - ogromnie celnie - określiła go jako badanie społecznie zaangażowane, wiążące się ze społeczną zmianą [...]. Arcyciekawe są wyniki analizy strategii i taktyk rozgrywających się w przestrzeni hostelu i obecnych w analizowanym procesie stowarzyszania się. Zachowując świadomość ograniczeń wynikających z metody, skłaniają one do refleksji o uniwersalnym charakterze. Praca jest fascynująca. Z recenzji prof. zw. dr hab. Marii Mendel

Dysproporcje społeczne i gospodarcze w przestrzeni Łodzi. Czynniki, mechanizmy, skutki

Marcin Wójcik, Andrzej Suliborski

Przejawem dyskusji na temat nierówności w rozwoju poszczególnych części miasta jest m.in. model „dualnego miasta”, który ma swoje rozmaite interpretacje na gruncie badań społeczności izolowanych (grodzenie przestrzeni) czy odnowy miast (gentryfikacja, rewitalizacja). W związku z tym Łódź jest ciekawym przedmiotem badań nad zmianami w okresie socjalistycznym i w czasach współczesnych. Całość tych żywiołowych zmian doprowadziła do chaosu w zagospodarowaniu przestrzeni, zwłaszcza w centrum miasta. Łódź poszukuje dzisiaj nowej tożsamości, której podstawą staje się także jej przeszłość kulturowa. Otwarcie miasta na wpływy procesów globalizacji i modernizacji zmienia w sposób żywiołowy jego przestrzeń społeczną i materialną w kierunku narastania dysproporcji i różnic, które istnieją zarówno między bliskimi sąsiadami, jak i między sąsiednimi budynkami, ulicami czy całymi kwartałami miasta. Książka jest interesującym studium zjawisk miejskich początku XXI w. Postawiono w niej pytanie o kierunek i zakres (uwarunkowania, procesy tempo, efekty) różnicowania się przestrzeni miejskiej w okresie transformacji w kontekście oddziaływania procesów globalizacji i lokalnych. Chodzi tutaj o identyfikację różnych przestrzeni rozwoju, takich jak miejsca stojące na uboczu czy też obszary dynamicznego wzrostu i dobrobytu w mieście. Podstawowym celem jest wyjaśnienie, jakie czynniki wywołują powstawanie nowych lub utrwalanie dotychczasowych dysproporcji w przestrzeni miasta. 

ErotoSlavia. O miłości i erotyce w literaturach słowiańskich

Dejan Ajdačić

Publikacja zawiera zbiór szkiców na temat miłości serbskiego slawisty Dejana Ajdačicia. teoretyka i krytyka literatury, folklorysty i etnolingwisty, badacza kontrastywnej kulturologii słowiańskiej, tłumacza i redaktora, łączącego znajomość trzech słowiańskich tradycji kulturowych: południowej, wschodniej i zachodniej. W zamieszczonych tekstach autor przedstawia interpretacje dzieł renesansu, romantyzmu, realizmu, nadrealizmu - aż po najnowsze utwory literatury chorwackiej, serbskiej, bułgarskiej, czeskiej, polskiej, ukraińskiej i rosyjskiej. "Niezwykle ważnym walorem książki jest, z jednej strony, jej aletheiczny wymiar, przypominający Czytelnikowi doby ponowoczesnej, kiedy umarły wielkie narracje, kulturowy namysł nad tajemnicą miłości eros, w którym to, co filozoficzne, przenika się z tym, co literackie, a to, co teologiczne - z tym, co ludowe. [...] Tak jak sama miłość jest zagadką, tak formy jej literackiego obrazowania są z całą pewnością w tym konkretnym wypadku próbą przejścia przez labirynt form i ukazania tego, co najistotniejsze w miłości. Całość z pewnością tworzy dla polskiego Czytelnika, niekoniecznie zainteresowanego literaturami słowiańskimi, bardzo ciekawy projekt badaczy w perspektywie antropologicznej, komparatystycznej i filologicznej". Ze wstępu prof. UZ dr. hab. Bogdana Trochy

Od Boga do terroru. Rola religii w ideologii dżihadyzmu na przykładzie organizacji Al-Kaida

Stanisław Kosmynka

Autor porusza szereg ważnych kwestii związanych ze zjawiskiem terroryzmu, jego definiowalnością i współczesnymi formami jego manifestowania. Koncentruje się na ukazaniu religijnej motywacji, stojącej za zamachami terrorystycznymi dokonywanymi przez islamistów w rożnych częściach świata. Istotę rozważań stanowi refleksja nad tym, dlaczego i w jaki sposób stosowany jest terror w imię Boga, jakie przesłanki towarzyszą jego wyrazicielom i jakie formy on przybiera. Towarzyszy temu omówienie poglądów głównych myślicieli, którzy są przywoływani przez współczesnych islamistów. Autor wielokrotnie zwraca uwagę na to, że mechanizmy identyfikacji i tożsamości oparte na pojęciu sacrum generują tak sprzeczne z jego istotą treści interpretacyjne, co niejednokrotnie prowadzi do podejmowanej w imię wiary przemocy. Podkreśla fundamentalne różnice między zasadami islamu a terroryzmem, wykrzywiającym jego przesłanie. W bardzo interesujący sposób charakteryzuje postawy i działania terrorystów oraz społeczno-psychologiczne uwarunkowania kształtujące ich motywację i tożsamość. Socjologiczna, analiza, diagnoza i interpretacja oświadczeń liderów Al-Kaidy pozwoliła Autorowi publikacji przedstawić w sposób niezwykle pogłębiony sposoby prezentowania antagonizmów i obowiązków adresowanych do wiernych przez islamistycznych terrorystów. W swojej pracy Stanisław Kosmynka dotyka również takich kwestii, jak męczeństwo czy wymiary percepcji „świętej wojny” i jej orędowników. 

Działalność instytucji wydawniczych na rzecz oświaty i edukacji w XIX i początkach XX wieku

Iwonna Michalska, Grzegorz Michalski

Książka poświęcona jest instytucjom wydawniczym, których działalność w znaczący sposób wspierała funkcjonowanie rodzimej oświaty i edukacji w XIX i pierwszych latach XX w. Zawiera ona treści dotyczące inicjatyw edytorskich w tej dziedzinie podejmowanych na ziemiach polskich. W części zatytułowanej „Wkład w realizację idei oświatowych” znalazły się zagadnienia dotyczące: wydawców profesjonalnych w Królestwie Polskim i ich stanowiska wobec programów upowszechniania i popularyzacji wiedzy, kontekstów edukacyjnych działalności wydawniczej polskiej socjalnej demokracji w Galicji, udziału oficyny wydawniczej Karola Miarki (młodszego) w rozwoju ruchu polskiego na Górnym Śląsku, aktywności wydawnictwa M. Arcta. W drugiej części, „Wspomaganie kształcenia i udział w doskonaleniu pracy szkoły”, skoncentrowano się na kwestiach: wkładu krakowskich oficyn wydawniczych w rozwój staropolskiej literatury pedagogicznej, problematyki pedagogicznej jako obszaru zainteresowań wydawców rosyjskich przełomu XVIII i XIX w. i wielu innych. Trzecia część poświęcona jest „Udziałowi w dziele samokształcenia”. Redaktorzy monografii podjęli poszukiwania historyczno-pedagogiczne zmierzające do przedstawienia dorobku stanowiącego ofertę wydawniczą dla pracowników systemu oświaty, uczniów i ich rodziców, a także opiekunów. Nie ograniczono się tylko do wydawnictw powszechnie znanych, ale również do dokonań tych mniejszych, lokalnych, o których nikt lub prawie nikt dzisiaj już nie pamięta.  

Être en minorité, être minorité

Anita Staroń, Sebastian Zacharow

La notion de minorité est centrale dans la réflexion contenue dans ce volume. Elle est à comprendre très largement, dans le sens d’une collectivité particulière (nationale, ethnique, religieuse, parlementaire, sexuelle, d’opinion), considérée dans son rapport avec le groupe dominant. La présente étude réunit les représentants de plusieurs domaines : sociologie, histoire, politologie, sciences du langage, études littéraires. Grâce à cette richesse d’approches, la minorité apparaît sous plusieurs formes. Loin de considérer la relation majorité/minorité dans le seul contexte de l’oppresseur – oppressé, certaines études ont tablé sur le rapport de coexistence plutôt que d’exclusion. Le volume est à la fois hétéroclite et uni, par l’analyse pertinente que les chercheurs proposent du problème de la minorité, vue sous plusieurs formes et aspects, ce qui permet d’espérer qu’il arrivera à un large éventail de lecteurs. Il serait souhaitable que ces études sur les questions identitaires contribuent, un tant soit peu, à apprivoiser la réalité pas toujours facile à comprendre et, par conséquent, à la rendre meilleure. Car, comme nos auteurs semblent en convenir, on pourrait dire, avec Shimon Peres, que « la majorité appartient au passé et la minorité à l’avenir ».

Politics and Society in the Islamic World. Polityka i społeczeństwo w świecie islamu

Izabela Kończak, Magdalena Lewicka, Marta Widy-Behiesse

As we prepare this book for publication, the enthusiasm for the «Arab Spring» has proved entirely misguided. The situation across the Middle East is now more dangerous than it has been for half a century. Tunisia’s revolution sparked a string of regional uprisings which ousted the rulers of Egypt, Libya and Yemen, leading to chaos in Egypt and anarchy in Libya, as well as to conflict in Syria. Several major world powers have become embroiled in the latter and the conflict evolved into full scale war. Although Bashar al-Assad of Syria still has control over some territories due to his secret police and the armed forces, he cannot, and probably has no interest in stopping the expansion of the Islamic State of Iraq and Syria (ISIS) - a Salafi militant organization born in 2014 in the political vacuum in Iraq left by the fall of Saddam Hussein. With thousands of migrants fleeing conflict-torn countries of the Middle East, Europe is currently struggling to cope with a massive refugee influx, although the vast majority of the refugees have remained in the region, especially in the camps in Turkey, Lebanon and Jordan. Some European countries, including Germany and Sweden, opened their gates to refugees, while others (i. e. Poland and Hungary) refused to take the migrants. Undoubtedly, the migrant crisis has been feeding xenophobia and political populism - anti-immigrant sentiment was one of the reasons why the British voted to leave the European Union in referendum held in June, 2016.  

Przywry Trematoda. Część systematyczna Digenea: Echinostomida

Katarzyna Niewiadomska

Kolejny tom serii „Fauna Słodkowodna Polski” poświęcony jest krajowym przywrom (Trematoda) z rzędu Echinostomida. opisano w nim anatomię, biologię, ekologię i taksonomię tych zwierząt. Zawiera również klucze do oznaczania żyjących w wodach śródlądowych Polski przedstawicieli tego taksonu. Uwzględnienie badań molekularnych, prowadzonych przez zespoły Cribba i Olsona spowodowało zmiany w przyjętej wcześniej klasyfikacji a także w ustaleniu związków filogenetycznych, samodzielności grup i ich pokrewieństw. Gatunki przywr występujące w Polsce były tylko w małej części opisywane przez polskich autorów z podaniem wymiarów i rysunków, dlatego też w większości przypadków autorka korzystała z opisów zamieszczonych w literaturze spoza Polski. Natomiast, kiedy gatunki przywr notowane były w Polsce tylko w żywicielach ostatecznych, a ich cykle rozwojowe znane są z literatury, korzystała z tych opracowań przy opisie cerkarii i/lub metacerkarii. Znajomość stadiów rozwojowych przywr opisanych w książce powinna być dla zainteresowanych badaczy wskazówką do poszukiwania postaci rozwojowych w naszych wodach. 

Psychospołeczne bariery zaspokajania potrzeb pracowników. Diagnozowanie sytuacji pracy

Jolanta Bieńkowska

 Między pracownikami a pracodawcami istnieje układ oparty na wymianie. Pracodawca potrzebuje pracy ludzkiej do realizacji swoich przedsięwzięć. Pracownik oczekuje w zamian rekompensaty, nie tylko w postaci zapłaty. Układ ten byłby idealny, gdyby oczekiwania obu stron mogły być w pełni zaspokajane. W rzeczywistości trudno o zrównoważenie aspiracji obu stron. Pracodawcy chcą, aby pracownicy pracowali więcej i chętniej. Ci drudzy wysuwają zastrzeżenia, co do poziomu zaspokojenia ich potrzeb. Każdy chce osiągnąć jak najwięcej, ale przewaga sił leży po stronie dających zatrudnienie. To oni dyktują warunki, od których zależy zadowolenie ludzi świadczących pracę. Podejmując próbę rozwiązania tego problemu, najlepiej zatem dążyć do konsensusu, czyli usuwać powody niedogodności odczuwanych przez pracowników tak, aby mogli oni lepiej wykonywać swoje zadania.