Pozycja partii regionalnych w systemie politycznym współczesnej Hiszpanii

Małgorzata Myśliwiec

Zasadniczym celem pracy jest przedstawienie pozycji partii regionalnych w systemie politycznym współczesnej Hiszpanii. Książka zawiera pogłębioną i kompleksową analizę rozwiązań przyjętych na gruncie hiszpańskim, dotyczących możliwości tworzenia i finansowania partii politycznych, a także ich uczestniczenia w wyborach przeprowadzanych do organów przedstawicielskich na czterech szczeblach: lokalnym, regionalnym, państwowym i europejskim. Zasadniczą część pracy stanowi natomiast szczegółowa i wielopłaszczyznowa analiza skutków, jakie pociągnęło za sobą przyjęcie takich rozwiązań, ze szczególnym uwzględnieniem możliwości posiadania swojej reprezentacji w organach przedstawicielskich przez mniejszości zamieszkujące hiszpańskie regiony peryferyjne, charakteryzujące się wyraźnymi odrębnościami.  Praca składa się z sześciu rozdziałów. W rozdziale pierwszym autorka dokonuje teoretycznego i definicyjnego uporządkowania podstawowych pojęć i zjawisk, którymi zdecydowała posługiwać się w pracy i do których się odwołuje. Na gruncie literatury przedmiotu prezentowanych jest bowiem wiele stanowisk dotyczących sposobów definiowania takich pojęć i zjawisk jak podział socjopolityczny, grupa etniczna, narodowość, mniejszość narodowa, naród czy nacjonalizm. Autorka wyjaśnia także, w jaki sposób definiuje się współcześnie pojęcia partii regionalnej i partii etnoregionalnej oraz uzasadnia, dlaczego w jednoczącej się Europie możliwość powoływania reprezentantów do organów przedstawicielskich na czterech szczeblach – europejskim, państwowym, regionalnym i lokalnym – ma tak duże znaczenie. W rozdziale drugim podjęto próbę znalezienia odpowiedzi na pytania dotyczące pojawienia się i utrwalenia podziałów socjopolitycznych w Hiszpanii, przebiegających na linii centrum – peryferia, rozumienia w przeszłości takich pojęć jak naród i narodowość, a także o genezę partii regionalnych w Hiszpanii. W rozdziale trzecim syntetycznie przedstawione zostały zagadnienia dotyczące decentralizacji państwa hiszpańskiego. W sposób szczegółowy natomiast omówiono zasady tworzenia partii politycznych w tym państwie. Owe rozważania w sposób szczególny odnoszą się do możliwości posiadania politycznej reprezentacji przez wspólnoty zamieszkujące regiony peryferyjne państwa, jak również pokazują mechanizmy zabezpieczające hiszpańską demokrację przed groźbą powstawania ugrupowań wartościom demokratycznym zagrażającym. Rozdział czwarty poświęcono problemowi finansowania partii politycznych w Hiszpanii. W dwóch ostatnich rozdziałach przedstawiona została natomiast szczegółowa analiza skutków politycznych, jakie pociągnęło za sobą przyjęcie opisanych uprzednio rozwiązań w zakresie możliwości tworzenia partii politycznych (w tym także partii regionalnych) w Hiszpanii i ich finansowania, partycypacji w wyborach oraz w procesach związanych z tworzeniem organów wykonawczych na szczeblu państwowym i regionalnym. Publikacja jest kierowana do takich czytelników jak badacze i nauczyciele akademiccy, studenci, a także dziennikarze i politycy oraz wszystkie osoby zainteresowane problematyką działania współczesnych państw demokratycznych, a w szczególności zagadnieniami związanymi z posiadaniem politycznej reprezentacji przez wspólnoty zamieszkujące peryferyjne regiony państwa, cechujące się wyraźnymi odrębnościami.

Miejsca wspólne, miejsca osobne, imiona sporu. Szkice z pogranicza literatury i publicystyki na Górnym Śląsku

Paweł Sarna

Miejsca wspólne, miejsca osobne, imiona sporu – tytuł publikacji wskazuje na główne związki zarówno pomiędzy częściami zbioru, jak i poszczególnymi tekstami. Owe, różnego rodzaju, powinowactwa – także obecne w tekstach „miejsca wspólne” (locci communes), objawiają się pełniej w odniesieniu do konkretnej przestrzeni geograficznej. Wszyscy twórcy, o których traktuje Autor, są bowiem – na różne sposoby – związani z Górnym Śląskiem. Prezentowana książka jest zbiorem szkiców oraz miniatur krytycznych. Część pierwsza teksty na temat poezji autorów różnych generacji – Wilhelma Szewczyka, Jana Pierzchały, Stanisława Krawczyka, Andrzeja Szuby, Tadeusza Sławka oraz Jerzego Suchanka. Osią kolejnej części jest publicystyka, a niektórzy bohaterowie części poprzedniej, Wilhelm Szewczyk oraz Stanisław Krawczyk pojawiają się w niej w innych rolach pisarskich. Na ostatnią część składają się artykuły poświęcone prasie na Górnym Śląsku – międzywojennym dziennikom „Polonia” i „Polska Zachodnia”,  powojennej „Odrze”, wydawanej w początkach Polski Ludowej (1945-1950) oraz „Śląskowi Literackiemu” (1952-1956). Ta część najbardziej ze wszystkich kieruje uwagę Czytelnika na związki literatury z polityką.

"Górnośląskie Studia Socjologiczne. Seria Nowa". T. 7

red. Tomasz Nawrocki

Rocznik „Górnośląskie Studia Socjologiczne. Seria Nowa” nawiązuje do wydawanych przez Śląski Instytut Nauk „Górnośląskich Studiów Socjologicznych”. W tomie siódmym został podjęty problem szeroko rozumianej socjologii miasta i problemów miejskich. "Górnośląskie Studia Socjologiczne. Seria Nowa” – to periodyk adresowany nie tylko do socjologów, lecz także do przedstawicieli innych nauk humanistycznych oraz wszystkich osób zainteresowanych problematyka społeczną.

Zasada ochrony samorządności terytorialnej. Studium konstytucyjne

Anna Chorążewska

W niniejszej monografii konstytucyjną instytucję samorządu terytorialnego analizuje się przez pryzmat zasady samorządności terytorialnej, ujmowanej w formie studium konstytucyjnego. Takie sformułowanie tytułowej zasady ma ujęcie nie tylko ustrojowoprawne, lecz także funkcjonalne, a następnie w rozważaniach jest rozwijane z perspektywy konstytucyjnego statusu człowieka jako indywiduum, z całą jego godnością deklarowaną przez Konstytucję, z perspektywy statusu konstytucyjnego człowieka jako obligatoryjnego członka wspólnoty samorządowej, z perspektywy statusu wspólnoty samorządowej, statusu wspólnoty narodowościowej, statusu państwa, a także z perspektywy statusu struktur organizacyjnych społeczeństwa obywatelskiego i organizacji pozarządowych. Tok wywodu prowadzi do wniosku, że samorząd terytorialny to instytucja głęboko osadzona w strukturze społeczeństwa obywatelskiego, a jako taki powinien mieć ustrojowo zagwarantowaną możliwość naturalnej ewolucji, stosownie do rozwoju i osiągania kolejnych etapów dojrzałości polskiego społeczeństwa obywatelskiego. W konsekwencji regulacja konstytucyjna tytułowej instytucji w założeniu ustrojodawcy nie powinna stanowić czynnika hamującego naturalne procesy zachodzące wraz z rozwojem społeczeństwa obywatelskiego. Praca może znaleźć zastosowanie  zarówno w sądowej kontroli konstytucyjności działalności prawotwórczej w zakresie prawa samorządowego, w sądowej kontroli wykonywania i stosowania prawa, jak i w procesie dydaktycznym i seminaryjnym. Może być także pomocna w codziennym funkcjonowaniu organizacji społecznych/pozarządowych, organów jednostek samorządu terytorialnego i radnych, a także znaleźć zastosowanie w procesach reformy administracji publicznej i tworzeniu instytucji badania efektywności i skuteczności budowy oraz działania struktur administracji publicznej.

Niedocenieni myśliciele - zapomniane historie filozofii

Andrzej J. Noras

Przedmiotem analiz są różne ujęcia historii filozofii prezentowane przez myślicieli, którzy z różnych powodów popadli w zapomnienie. Pierwszy z nich, Karl Groos, jest najmniej znany z całej trójki, ale z jednej strony jest uczniem Kuno Fischera, z drugiej – nauczycielem Willy Mooga. Historia filozofii Groosa zostaje ujęta w świetle systemów filozoficznych, które autor próbuje zredukować do trzech głównych typów. Hans Leisegang jest myślicielem, który historię filozofii pojmuje przez pryzmat ujawniających się w niej form myślowych, powracających z różnym natężeniem a różnych doktrynach. Dodatkowo jest Leisegang filozofem, który z powodów politycznych dwa razy został pozbawiony profesury w Jenie. Pierwszy raz przez nazistów, drugi raz za sprawą okupujących Niemcy sowietów. Willy Moog jest najbardziej znanym spośród trzech filozofów, aczkolwiek popadł w zapomnienie między innymi dlatego, że jego życie zakończyła samobójcza śmierć. Moog ukazuje się jako autor kilku znaczących historii filozofii, spośród których na szczególną uwagę zasługuje ta, która prezentuje dzieje myśli przez pryzmat biografii filozofów. Książka jest adresowana do każdego, kto zainteresowany jest historią filozofii jako sposobem prezentacji myśli filozoficznej.

Der Westslawische Name Niemcy für Deutsche und Deutschland im Schrifttum des Frühmittelalters

Idzi Panic

Jest rzeczą zastanawiającą, że wschodni sąsiedzi Niemiec (Polacy, Czesi) kraj ten nazwali nietypowo: nazwą, która nie odwołuje się do jakiegokolwiek terminu geograficznego, etnicznego lub osobowego. Nazwali ich Niemcami, co jakoby ma oddawać fakt, iż mieszkańcy tego kraju mówili językiem niezrozumiałym, byli „niemi”. Jak zatem wytłumaczyć fakt, że równie niezrozumiałych Węgrów, czy też Pieczyngów nie nazwano niemymi, Niemcami? Przyjrzyjmy się więc, jak rzecz przedstawiała się w istocie.

Dramat słowacki w Polsce. Przekład w dialogu kultur bliskich

Lucyna Spyrka

Część pierwsza książki poświęcona jest zagadnieniom teoretycznym: filozoficznym podstawom pojęcia dialogu kultur oraz kwestiom przekładu w dialogu kultur, zwłaszcza kultur bliskich, zagadnieniu bliskości kulturowej jako takiej i ukonkretnionej do kultur polskiej i słowackiej. Druga część traktuje o problematyce przekładu dramatu, zawiera omówienia polskich tłumaczeń słowackich utworów dramatycznych oraz ich miejsca w dialogu kultur polskiej i słowackiej: od przekładu najstarszego do najnowszych, z uwzględnieniem zmiennego kontekstu historycznego, w jakim przekłady te powstawały. Publikacja, skupiona na dramacie słowackim i relacjach kulturowych polsko-słowackich, adresowana przede wszystkim do słowacystów i slawistów, może też być ciekawa dla neofilologów innych specjalności, polonistów, badaczy przekładu, komunikacji międzykulturowej, dramatu, teatru i wszystkich zainteresowanych kulturą słowacką.

"Narracje o Zagładzie" 2016, nr 2: Topika Zagłady

red. Marta Tomczok (Cuber), red. Paweł Wolski

Redaktor naczelna Marta Tomczok, redaktor numeru Paweł Wolski   W bieżącym numerze prezentujemy cykl artykułów, które rozwijają projekt topiki Zagłady, autorstwa: Jagody Budzik, Sławomira Buryły, Justyny Kowalskiej-Leder, Katarzyny Kuczyńskiej-Koschany, Marty Tomczok i Pawła Wolskiego. Autorzy zastanawiają się nad teorią i nowoczesnością toposu, pokazują topikę Zagłady jako narzędzie nadające się do subtelnej analizy zarówno literatury dokumentu osobistego, jak i popkultury, wskazują także na zwiększanie się liczby toposów w ostatnich latach oraz ich zróżnicowane występowanie (nie tylko w literaturze polskiej, ale też na przykład hebrajskiej). Postulują również przygotowanie słownika topiki i podpowiadają, jak mogłoby wyglądać przykładowe hasło. Ponadto jako pierwsi w Polsce publikujemy tłumaczenie tekstu znanej za granicą psychoanalityczki Brachy L. Ettinger, potomkini polskich ocalonych (Transcryptum: Memory Tracing In/For/With the Other; komentarz – Anna Kisiel). Czytelnik nowych „Narracji…” znajdzie w nich też szkice weryfikujące lub zmieniające wiedzę na tematów związków z Zagładą Medalionów Zofii Nałkowskiej (Arkadiusz Morawiec) i Pamiętnika znalezionego w wannie Stanisława Lema (Agnieszka Gajewska), a także ważny artykuł Anity Jarzyny, objaśniający coraz bardziej dziś popularną literaturę dla dzieci i młodzieży poświęconą Holokaustowi oraz miejsce w niej zwierząt.

Stan i współczesne zmiany systemów lodowcowych południowego Spitsbergenu. W świetle badań metodami radarowymi

Mariusz Grabiec

Książka podejmuje problem zmian zachodzących w obszarach zlodowaconych południowego Spitsbergenu w kontekście współczesnej ewolucji środowiska przyrodniczego. Celem przedstawionych studiów jest określenie, w jaki sposób systemy lodowcowe reagują na zmieniające się warunki środowiskowe, a zwłaszcza na ocieplenie klimatu. Poprzez przedstawienie stanu poszczególnych elementów środowiska glacjalnego, a także mechanizmów regulujących ich funkcjonowanie przedstawiona jest sieć wzajemnych interakcji zachodzących w systemach lodowcowych. W poszczególnych rozdziałach książki omawiane są kwestie uwarunkowań topograficznych i topoklimatycznych akumulacji śniegu na lodowcach, roli firnu i zasilania wewnętrznego w kształtowaniu bilansu masy lodowców, ewolucji stanu termicznego lodowców, czy wreszcie zmiany w sieci drenażu podlodowcowego po Małej Epoce Lodowej. Praca wykorzystuje w analizie zestaw badań terenowych z lat 2007 – 2014 wykonywanych na południowym Spitsbergenie pomiędzy fiordami van Keulenfjorden na północy i Hornsund na południu. Główną metodą badawczą szeroko omówioną w książce jest naziemne sondowanie radarowe. Wyniki z kilkuset kilometrów profili georadarowych zostały poddane analizie celem przestudiowania procesów zachodzących pod powierzchnią pokryw lodowych, nieuchwytnych innymi metodami badawczymi. Książka kierowana jest zarówno do osób studiujących procesy glacjalne i reakcję kompleksów lodowcowych Arktyki na zmiany środowiskowe, specjalistów wykorzystujących metody geofizyczne, a zwłaszcza georadarowe, w obszarach zlodowaconych, a także do pasjonatów obszarów polarnych.

Dyskurs autopromocyjny dawniej i dziś. T. 2

red. Aleksandra Kalisz, Ewelina Tyc

Autopromocja w przestrzeni publicznej stała się w ostatnich latach niezwykle sprawnym narzędziem działań zmierzających do osiągnięcia określonych celów zarówno przez rozmaite instytucje, jak i same jednostki. Jednak aby móc w sposób właściwy, a więc z określonym skutkiem, wypromować siebie czy wytwory własnego umysłu, należy znać pewne mechanizmy rządzące współczesnym rynkiem. Zbiór przedłożonych artykułów składających się na tom Dyskurs autopromocyjny dawniej i dziś jest próbą ukazania autopromocji jako kategorii żywo obecnej w różnych dziedzinach naszego życia. Interesujące będzie zatem pokazanie różnych technik autopromocyjnych, które śmiało mogą zostać włączone do dobrych praktyk komunikacyjnych. Skoncentrowanie na tym co dawniej ma na celu przybliżenie miejsc w przeszłości, w których owe praktyki były wykorzystywane, dając początek wszelkim obecnie stosowanym mechanizmom. Ujęcie synchroniczne i diachroniczne ma zatem uświadomić czytelnikowi, że autopromocja i autoprezentacja to kategorie, których we współczesnym świecie, tak mocno zanurzonym w kulturze mediów, nie sposób uniknąć. Co więcej, nie można ignorować ich wagi. Należy pogłębiać wiedzę na ich temat, aby stawać się z jednej strony świadomym odbiorcą, z drugiej zaś profesjonalnym i intencjonalnym nadawcą komunikatów autopromocyjnych.

"Cieszyński Almanach Pedagogiczny". T. 5: Świat wartości w wychowaniu i edukacji

red. Urszula Szuścik

Cieszyński Almanach Pedagogiczny jest periodykiem o tematyce ogólnopedagogicznej, otwartym na szeroko rozumianą współpracę. Powstał z inicjatywy Dyrekcji Instytut Nauk o Edukacji Wydziału Etnologii i Nauk o Edukacji w Cieszynie, Uniwersytet Śląski. Tom 5 Almanachu na temat Świat wartości w wychowaniu i edukacji obejmuje swoją problematyką teksty, w których poruszone są zagadnienia filozofii wychowania, aksjologii wychowania, oddziaływania kultury na młode pokolenie, wartości rodziny w wychowaniu, samorządności, edukacji przez sztukę. W części recenzje omówiono publikację Marii Januszewskiej-Warych, W poszukiwaniu nowoczesnej, demokratycznej i narodowej wizji reformy szkolnictwa. Ogólnopolski Zjazd Oświatowy (Łódź, 18-22 czerwca 1945 roku) Wydawnictwo „Impuls” Kraków 2015, ss. 382. Całość zamyka Kronika, w której podano wybrane osiągnięcia z pracy Instytutu. Almanach (Tom 5) jest skierowany do teoretyków i praktyków aksjologii wychowania i nauczania, pedagogów, nauczycieli, studentów pedagogiki, wiedzy o kulturze i osób zainteresowanych wychowawczymi aspektami pedagogiki.

Zapomniani książęta? Sułkowscy w XVIII-XX wieku

red. Grzegorz Madej, red. Dariusz Nawrot

Spis treści   Wstęp / 7   Adam Perłakowski: Aleksander Józef Sułkowski – u źródeł potęgi rodu / 13 Jiří Brňovják: Heraldika Alexandra Josefa Sułkowského. Vizualizace titulárního vzestupu polského magnata ve světle říšských a českých panovnických privilegií / 29 Michał Zwierzykowski: August Sułkowski i strategia budowy pozycji rodu. Od książąt na Bielsku do senatorów Rzeczypospolitej / 51 Grzegorz Madej: Inwentaryzacja bielskiego zamku po śmierci księcia Aleksandra Józefa Sułkowskiego w 1804 roku / 69 Dariusz Nawrot: Jan Nepomucen Sułkowski w powstaniu na Nowym Śląsku w 1807 roku / 89 Dawid Madziar: Początki kariery wojskowej księcia Antoniego Pawła Sułkowskiego / 113 Jarosław Czubaty: Honor czy defetyzm? Dylematy Antoniego Pawła Sułkowskiego na tle wyborów Polaków w 1813 roku / 131 Miha Preinfalk: Jožef baron Dietrich in njegove povezave z rodbino Sulkowski / 143 Piotr Kenig: Pod dwugłowym orłem. Sułkowscy w armii Habsburgów w latach 1746–1918 / 165 Jakub Krajewski: Lasy książęce w Bielsku-Białej i okolicy / 195 Mojca Rjavec: Plemiška družina Sulkowski v Bresternici pri Mariboru v 20. stoletju / 209 Grażyna Sokół-Szołtysek: Przyczynki do dziejów zespołu Archiwum Książąt Sułkowskich w Bielsku w zasobach Archiwum Państwowego / 225   Indeks nazwisk / 237

Nowy Nowak (Tadeusz). Zbiór szkiców z reprodukcjami obrazów Stanisława Baja

red. Józef Olejniczak, Ryszard Knapek

Pierwsza zbiorowa monografia twórczości Tadeusza Nowaka to próba odczytania tego dzieła na nowo – w nowych kontekstach oraz przy zastosowaniu języków opisu i interpretacji, jakie wyłoniły się w naukach humanistycznych ostatnich dekad. Ale jest to też próba całościowego oglądu tego dzieła, inspirującego zarówno badaczy literatury, jak i malarzy (stąd w tomie opublikowano reprodukcje malarstwa Stanisława Baja, a na okładce namalowany przez niego portret poety), bardów (na dołączonej do tomu płycie znaleźć można pieśni do wierszy Nowaka wykonywane przez Jacka Telusa i Kalinę Jaglarz) oraz po prostu przyjaciół poety (Stanisława Balbusa, Stanisława Baja). Wersja elektroniczna nie zawiera płyty CD

Sztuka i jej wartości

red. Zenon Mojżysz, red. Jadwiga Uchyła-Zroski

„W monografii zatytułowanej Sztuka i jej wartości zagadnienia te ukazane zostały w trzech logicznie powiązanych częściach: w rozważaniach teoretycznych związanych ze sztuką, w praktycznym podejściu do sztuki, w jej osobistym przeżywaniu, doświadczaniu i tworzeniu, a także w procesie szeroko pojętej edukacji estetycznej. [...] Mówiąc o sztuce, dotykamy zagadnień związanych z różnymi jej dziedzinami: tradycyjnymi i bardziej nowoczesnymi. Możemy też doszukiwać się wartości w niej zawartych na różnych płaszczyznach, zarówno w istniejących już dziełach, jak i w samym akcie tworzenia, w interpretacji i odbiorze. Takie wieloaspektowe odniesienie do wartości świadczy nie tylko o bogactwie sztuki, ale także o szerokich możliwościach i konieczności wykorzystania kontaktu z nią w edukacji”. – Z recenzji wydawniczej prof. dr hab. Elżbiety Szubertowskiej

Odkodowana bliskość. Powieściopisarstwo Enrique Vili-Matasa, Antonia Muñoza Moliny i Alejandra Cuevasa w kontekście prozy polskiej po 1989 roku

Katarzyna Gutkowska-Ociepa

Niniejsza rozprawa stanowi polskojęzyczną, porównawczą interpretację wybranych powieści wydanych po 1989 roku w Hiszpanii i Polsce. Opiera się na przekroju problemowym i strukturalnym tekstów pięciu prozaików z dwóch odmiennych kręgów kulturowych, nie zaś – co najczęściej spotyka się w przypadku dwubiegunowych analiz literaturoznawczych – na kwestiach translatorycznych czy receptywnych. Rozważania interpretacyjno-porównawcze poprzedzone są refleksją na temat statusu komparatystyki jako dziedziny współczesnych badań literaturo- i kulturoznawczych, ze szczególnym uwzględnieniem teorii amerykańskich, hiszpańskich, polskich i niemieckich. Wybór utworów do powieściowych konfrontacji – choć subiektywny – pozwala czytelnikowi dostrzec tendencje rozwojowe w prozie hiszpańskiej i polskiej. Książka skierowana jest do literaturoznawców, kulturoznawców, studentów filologii oraz wszystkich zainteresowanych najnowszą literaturą hiszpańską i polską, a także komparatystyką literacką – zarówno w ujęciu teoretycznym, jak i interpretacyjno-porównawczym.

The Language-Cognition Interface in Bilinguals: An evaluation of the Conceptual Transfer Hypothesis

Jolanta Latkowska

Książka skierowana jest do studentów i pracowników naukowych filologii obcych, których zainteresowania obejmują psycholingwistyczne zależności pomiędzy umysłowością a językiem w kontekście szeroko pojmowanej dwujęzyczności. Zawiera przegląd współczesnych teorii dotyczących budowy słownika umysłowego osób dwujęzycznych, relacji pomiędzy myślą a językiem oraz dyskusję najnowszych badań przeprowadzonych w ośrodkach krajowych i zagranicznych. Punktem odniesienia w analizie powyższych zagadnień jest hipoteza transferu konceptualnego autorstwa znanych amerykańskich psycholingwistów Anety Pavlenko i Scotta Jarvisa. Niewątpliwym atutem książki jest jej część badawcza przedstawiająca wyniki badań nad dwujęzycznością studentów filologii angielskiej w Polsce oraz polskich emigrantów w Wielkiej Brytanii i Irlandii, które przeprowadzono w latach 2008-2010. Zebrane dane są podstawą oceny zasadności założeń omawianej w pracy hipotezy. Ponadto, pozwalają na porównanie efektywności uczenia się języka drugiego (obcego) w warunkach szkolnych i naturalnych oraz obrazują jak intensywny kontakt z dwoma językami kształtuje rozumienie i użycie znaczeń semantycznych i konstrukcję narracji w obu językach.