Edukacja przez słowo - obraz - dźwięk

red. Justyna Hanna Budzik, Ilona Copik

Tytuł tomu, Edukacja przez słowo ‒ obraz ‒ dźwięk, wyznacza szerokie spektrum zainteresowań z zakresu teorii i praktyki dydaktycznej w odniesieniu do przeróżnych tekstów audiowizualnych. Autorzy opisują edukacyjny potencjał: filmu (fabularnego, dokumentalnego, animowanego), literatury w relacji z ekranizacjami, dzieł sztuki mediów, telewizji i przekazów popkulturowych. Słowa, obrazy i dźwięki są bowiem źródłem refleksji, pobudzają odbiorców – zwłaszcza młodych – do nadawania im znaczeń, są nośnikiem wartości społecznych. Dlatego też badacze akademiccy, nauczyciele i animatorzy kultury tak chętnie sięgają w swoich działaniach edukacyjnych po szeroko rozumiane media, które stają się nie tylko obiektem studiów (analizy, interpretacji, opisu), ale też inspiracją dla aktywności twórczych – przetwarzania i zmiany wyjściowych tekstów. Co bardzo interesujące, zebrane w tomie artykuły odsłaniają podejścia przedstawicieli różnych dyscyplin. Są tu zarówno głosy polonistów, filmo- i medioznawców, jak i pedagogów i psychologów – a zatem zagadnienie edukacji medialnej, zaprezentowane z różnych perspektyw, zyskuje wiele wymiarów.

Literatura i przyjemności. Szkice o literaturze XX I XXI wieku

red. Barbara Gutkowska, red. Agnieszka Nęcka

Tom Literatura i przyjemności. Szkice o literaturze XX i XXI wieku jest dziewiątym zbiorem z serii Literatura i... Tym razem w centrum uwagi badawczej postawione zostały różne rodzaje przyjemności – poczynając od tych wywoływanych doświadczeniami fizycznymi poprzez odczuwane psychologicznie na rozkoszy lektury skończywszy. Autorzy zamieszczonych tutaj szkiców, interpretując i analizując utwory takich pisarzy, jak między innymi: Bolesław Leśmian, Maria Dąbrowska, Eugeniusz Paukszta, Maria Nurowska, Gaja Grzegorzewska, Katarzyna Bonda, Ignacy Karpowicz, Małgorzata Szejnert, Julia Raczko, Beata Pawlikowska, Marek Tomalik czy Terry Pratchett, skoncentrowali się na źródłach przyjemności, która dla każdego z nas bywa czymś innym. Dla jednych oznacza poznawanie nowych miejsc i ludzi, u innych uczucie zadowolenia wywołane jest jedzeniem i piciem. Jeszcze inni skojarzą ją przede wszystkim z rozkoszą erotyczną lub radością przelewania myśli na papier czy też z lekturową frajdą.   Barbara Gutkowska, profesor doktor habilitowany nauk humanistycznych, profesor nadzwyczajny w Zakładzie Literatury Współczesnej Instytutu Nauk o Literaturze Polskiej Uniwersytetu Śląskiego. Wybrane publikacje: autorka artykułów i książek poświęconych przede wszystkim prozie XX wieku: Powieści Stanisława Dygata. W czasie i przestrzeni życia i marzenia (Katowice 1996), O „Tangu” i „Emigrantach” Sławomira Mrożka (Katowice 1998), Odczytywanie śladów. W kręgu dwudziestowiecznego autobiografizmu (Katowice 2005), Wyzwania i wyznania. Od Andrzeja Trzebińskiego do Sławomira Mrożka (Katowice 2013). Redaktor serii „Literatura i …”, w której ukazały się dotychczas: Literatura i Ja. Postacie autobiografizmu w literaturze polskiej XX i XXI wieku (Katowice 2007), Literatura i przestrzeń. Postacie autobiografizmu w literaturze XX i XXI wieku (Katowice 2008), Literatura i polityka. Szkice o literaturze XX i XXI wieku (Katowice 2010), Literatura i różne historie. Szkice o literaturze XX i XXI wieku (Katowice 2011), Literatura i perwersje. Szkice o literaturze polskiej XX i XXI wieku (Katowice 2013), Literatura i obiekt/yw(izm). Szkice o literaturze XX i XXI wieku (Katowice 2014). [15.02.2017]   Agnieszka Nęcka, doktor habilitowany nauk humanistycznych w Zakładzie Krytyki i Literatury Ponowoczesnej Instytutu Nauk o Literaturze Polskiej im. Ireneusza Opackiego Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach, krytyk literacki, współpracowała m.in. z „FA-artem”, „Nowymi Książkami”, „Opcjami”, „Śląskiem”, „Twórczością”, „Pograniczami”, „Frazą”, „Toposem”, „artPAPIEREM”. Wybrane publikacje: autorka artykułów i książek poświęconych przede wszystkim prozie XX i XXI wieku: Granice przyzwoitości. Doświadczanie intymności w polskiej prozie najnowszej (2006); Starsze, nowsze, najnowsze. Szkice o prozie polskiej XX i XXI wieku (2010); Cielesne o(d)słony. Dyskursy erotyczne w polskiej prozie po 1989 roku (2011); Co ważne i ważniejsze. Notatki o prozie polskiej XXI wieku (2012); Emigracje intymne. O współczesnych polskich narracjach autobiograficznych (2013), „Polifonia. Literatura polska początku XXI wieku” (2015). Redaktorka działu krytyki w „Postscriptum Polonistycznym”. Współredaktorka serii „Literatura i …” oraz „Skład osobowy. Szkice o prozaikach współczesnych”. [18.10.2019]

Z przeszłości i współczesności kształcenia pedagogicznego w Cieszynie

red. Robert Mrózek, Urszula Szuścik

Celem publikacji pt. Z przeszłości i współczesności kształcenia pedagogicznego w Cieszynie pod redakcją Roberta Mrózka i Urszuli Szuścik jest upamiętnienie stulecia powstania i działalności Seminarium Nauczycielskiego w Cieszynie. Treści artykułów ukazują historię, tradycję i współczesność w kształceniu nauczycieli w Seminarium cieszyńskim. Położono szczególny nacisk na przedstawienie roli tradycji w budowaniu współczesnego wizerunku kształcenia akademickiego w Cieszynie.

Un mundo cambiante en la enseñanza de la lengua y la literatura contemporáneas

Cecylia Tatoj, Marek Baran, R. Sergio Balches Arenas

Monografia zbiorowa “Un mundo cambiante en la enseñanza de la lengua y la literatura contemporáneas” jest pokłosiem międzynarodowej konferencji współorganizowanej przez Instytut Języków Romańskich i Translatoryki UŚ, Sociedad Española de Didáctica de la Lengua y la Literatura, Instytut Cervantesa oraz Uniwersytet Łódzki i Uniwersytet Jagielloński, w dniach 25-28 marca 2018 w Krakowie. Niniejsza publikacja zawiera prace, które mogą szczególnie zainteresować osoby zajmujące się szeroko rozumianą dydaktyką języka hiszpańskiego jako obcego. Z jednej strony omawiane są zagadnienia teoretyczne, z drugiej praktyczne nauczania języka. Głos zabierają bowiem zarówno naukowcy skupiający swe badania wokół dydaktyki, jak i nauczyciele, którzy przedstawiają swoje obserwacje poczynione w klasie. Dodatkowo wielu z nich wspomaga się badaniami prowadzonymi przez socjologów, psychologów oraz antropologów, co sprawia, że spojrzenie na dydaktykę jest wieloaspektowe.

Krytycyzm, sceptycyzm i zetetycyzm we wczesnej filozofii greckiej

Dariusz Kubok

Seria: Studia Philosophica Silesiensia (1), ISSN 2720-1120 Zasadniczym celem rozprawy jest próba rozpoznania we wczesnej filozofii greckiej zrębów postawy krytycznej, sceptycznej i zetetycznej. W pierwszej kolejności dookreślone zostają znaczenia terminów "krytycyzm", "sceptycyzm" i "zetetycyzm", a także pokazane ich wzajemne relacje. Zasadniczą częścią analiz jest drobiazgowa analiza filozofii wczesnogreckiej pod kątem obecnych w zachowanych fragmentach elementów każdej z tych postaw. Jednocześnie publikacja ta stanowi zarys nowego paradygmatu interpretacyjnego dla interpretacji początków refleksji filozoficznej. Książka stara się pokazać zarówno źródła współczesnych doktryn i postaw, ale także trwałość problemów oraz ważność szeroko rozumianego krytycyzmu.

Co nowego w nowych mediach? Transformacje, perspektywy, oczekiwania

red. Barbara Orzeł

Publikacja wieloautorska „Co nowego w nowych mediach? Transformacje, perspektywy, oczekiwania” to zbiór referatów (niektórych w wersji rozszerzonej, uzupełnionej) wygłoszonych podczas ogólnopolskiej konferencji naukowej, która odbyła się 27 kwietnia 2016 roku w Katowicach. Autorzy artykułów zaprezentowali w tomie zagadnienia związane ze sferą wizualną interfejsów, algorytmami warunkującymi optykę naszego oglądu świata, nowymi zachowaniami komunikacyjnymi, czy wykorzystaniem nowych mediów w edukacji. Praca może być skierowana do wszystkich uczestników nowomedialnej kultury.

Edukacja kulturalna jako edukacja do wzrastania w człowieczeństwie

Katarzyna Olbrycht

Jest to pierwszy tom artykułów rozproszonych Katarzyny Olbrycht, uczonej cenionej nie tylko w środowisku  pedagogów, autorki  prac Prawda, dobro i piękno w wychowaniu człowieka jako osoby (2000r.) oraz O roli przykładu, wzoru, autorytetu i mistrza w wychowaniu osobowym  (2007r.), które  stanowią inspirację i odniesienie zarówno dla teoretyków jak i praktyków wychowania. Prezentowana publikacja powstała z inicjatywy wychowanków i współpracowników Pani Profesor, która na Uniwersytecie Śląskim utworzyła i prowadziła Instytut/ Zakład Edukacji Kulturalnej.  W tomie, na który składają się artykuły konferencyjne publikowane w monografiach zbiorowych jak i artykuły publikowane w czasopismach naukowych, szczególną „klamrę” stanowią dwa teksty -  otwierający O roli zachwytu w rozwoju człowieka  i zamykający Współczesne pytania  wokół relacji „mistrz-uczeń”  wygłoszone jako akademickie wykłady inauguracyjne, pierwszy w 1998 roku,  a ostatni w 2008 roku. Tym samym tworząc monografię – świadectwo drogi naukowej Katarzyny Olbrycht, pragniemy podkreślić, że oddajemy do rąk czytelników książkę, nie tylko zawodowej humanistki, ale przede wszystkim osoby, która będąc uczoną publicznie mówiła i zaświadczała o prawdzie, dobru i pięknie.        Katarzyna Olbrycht, profesor doktor habilitowany nauk humanistycznych w zakresie pedagogiki, profesor zwyczajny Uniwersytetu Śląskiego w Zakładzie Edukacji Kulturalnej, w Instytucie Nauk o Edukacji Wydziału Etnologii i Nauk o Edukacji (w Cieszynie). Zainteresowania badawcze: edukacja aksjologiczna, edukacja kulturalna, wychowanie personalistyczne, pedagogika chrześcijańska. Wybrane publikacje: Sztuka a działania pedagogów (Katowice 1987 ); Edukacja aksjologiczna T. 1–4: Wymiary, kierunki, uwarunkowania (t. 1. Katowice 1994); Odpowiedzialność pedagoga (t. 2. Katowice 1995); O tolerancji (t. 3. Katowice 1995), Wybrane problemy przekazu wartości (t. 4. Katowice 1999); Prawda, dobro i piękno w wychowaniu człowieka jako osoby (Katowice 2000); Rola przykładu, autorytetu, wzoru i mistrza w wychowaniu osobowym (Toruń 2007); Upowszechnianie kultury – wyzwaniem dla edukacji kulturalnej (red.) K. Olbrycht, E. Konieczna, J. Skutnik (Wydawnictwo Adam Marszałek Toruń 2008); Inspiratorzy, projektodawcy i realizatorzy edukacji kulturalnej (red.) K. Olbrycht, D. Sieroń-Galusek (Toruń 2010). [03.10.2013].

Według Tukidydesa. Rozważania socjologa literatury nad Wojną peloponeską

Krzysztof Łęcki

Prezentowana praca jest próbą spojrzenia na „Wojnę peloponeską” Tukidydesa z bardzo szczególnego punktu widzenia – z perspektywy socjologa literatury. Monografię taką wyobrazić można sobie na kilka sposobów. W wariancie tu zaproponowanym  stara się być ona jednocześnie socjologiczną (nie militarną, a właśnie – socjologiczną) rekonstrukcją modelu skonfliktowanego wewnętrznie i zewnętrznie świata greckich polis, tak jak przedstawia jego problemy ateński historyk, i – z drugiej strony - bardzo osobistym studium  lektury dzieła Tukidydesa. Połączenie jednego i drugiego zadania narzucało jego formę to połączenie analizy, interpretacji, quasi-przewodnika po „Wojnie peloponeskiej” i eseju (jednak w sensie akademickim, nie – literackim). Praca ta ma także w zamierzeniu autora wskazać konteksty umożliwiające bogatszą interpretację działa Tukidydesa – dla socjologa literatury nieco odmienne od tych, jakie ma do zaproponowania historyk, politolog, filozof polityki czy specjalista od teorii międzynarodowych stosunków politycznych. Adresatem pracy są przede wszystkim środowiska akademickie (pracownicy naukowi i studenci wydziałów nauk społecznych i humanistycznych) – biorąc jednak pod uwagę (omówioną szczegółowo w książce) sporą popularność dyskusji z udziałem autora poświęconych dziełu Tukidydesa autora na kanale YouTube, można domniemywać, że pozycja ta byłaby atrakcyjna także dla szerszej publiczności czytelniczej, w tym szczególnie osób zainteresowanych współczesnymi, socjologicznymi  kontekstami dzieła ateńskiego historyka

Wybrane zagadnienia prawa do firmy

Piotr Ślęzak

Książka zawiera podstawowe informacje dotyczące prawa do firmy. Autor przedstawia znaczenie słowa „firma” w języku prawnym i prawniczym. Wypowiada się w spornej kwestii charakteru prawa do firmy, opowiadając się za jej majątkowym charakterem. Wskazuje także na brzmienie firmy różnych podmiotów, rodzaje firmy oraz jej funkcje. Omawia zasady prawa firmowego. Wyjaśnia co to jest licencja firmowa i na czym polega ochrona firmy. Publikacja jest przydatna dla studentów takich kierunków, jak: organizacja produkcji filmowej i telewizyjnej, zarządzanie, ekonomia, administracja, oraz osób prowadzących działalność gospodarczą. Jest też cennym materiałem dydaktycznym dla studentów oraz szkoleniowym dla przedsiębiorców.

Krytyka po literaturze

Krzysztof Uniłowski

Krytyka po literaturze jest ostatnią autorską książką Krzysztofa Uniłowskiego, historyka literatury i jednego z najważniejszych krytyków literackich ostatnich lat. W znakomity sposób łączy w sobie najlepsze cechy literaturoznawstwa akademickiego i dyskursu krytycznego. Podobnie atrakcyjne jest połączenie poruszanych w niej tematów: od komentarza do bieżącego życia literackiego, przez refleksję metakrytyczną i postsekularną (także odnoszącą się do gnostycyzmu), aż do interpretacji fantastyki i powieści historycznych. Tym samym Krytyka po literaturze podejmuje te zagadnienia, które zajmowały Krzysztofa Uniłowskiego od początku jego pisarskiej aktywności.

Czytaj po polsku. T. 8: Zofia Nałkowska: "Przy torze kolejowym", Tadeusz Borowski: "Proszę państwa do gazu". Materiały pomocnicze do nauki języka polskiego jako obcego. Wyd. 2

oprac. Agnieszka Tambor

Edycja dla średniozaawansowanych (poziom średniozaawasowany B1/ B2). Kolejny tom prezentowanej serii przeznaczony jest dla studentów średnio zaawansowanych (poziom B1 / B2). Tym razem słuchaczom Szkoły Języka i Kultury Polskiej postanowiono przybliżyć polską literaturę wojenną, opisującą doświadczenia ludzi więzionych w obozach koncentracyjnych w czasie II wojny światowej. Dzięki temu czytelnicy, oprócz zwyczajowego w wypadku tej serii poszerzania i doskonalenia umiejętności z zakresu języka, mogą poznać fragment historii Polski i jej wpływ na literaturę. Książeczka tradycyjnie już zawiera część informującą o autorach i pomieszczonych tekstach, lekturową, ćwiczeniową oraz klucz do ćwiczeń.

Z Dziejów Prawa. T. 8 (16)

Wojciech Organiściak

W prezentowanym tomie „Z Dziejów Prawa” zebrano artykuły i rozprawy dotyczące następujących problemów: Konrad Graczyk pisze o wyroku niemieckiego Trybunału Ludowego z 1943 roku w sprawie kłamstwa katyńskiego, Elżbieta Romanowska analizuje sytuację ogólnego nadzoru prokuratorskiego w Polskich Siłach Zbrojnych w okresie od maja 1943 roku do lipca 1944 roku. Kwestię odpowiedzialności karnej żołnierzy za działanie na rozkaz w kodeksie karnym Wojska Polskiego z 1944 roku porusza Michał Arndt. Zagadnieniu propagandy faszyzmu oraz poniżania, lżenia i wyszydzania ustroju państwa w świetle orzecznictwa Sądu Okręgowego w Krakowie w latach 1946–1950 (w świetle artykułu 29 m.k.k. z 13 czerwca 1946 roku) poświęcił swój artykuł Karol Siemaszko. Z kolei Marta Paszek przedstawia historię Wojskowego Sądu Rejonowego w Katowicach (1946–1955). Kolejna autorka – Agnieszka Watoła, analizuje w swoim artykule pojęcie niezawisłości sędziowskiej w Polsce (1944–1956). Zagadnieniu przepisów szczegółowych o dziedziczeniu gospodarstw rolnych w Polsce Ludowej poświęciła swój tekst Anna Moszyńska. Zamykający pierwszą część tomu tekst dotyczy relacji PZPR i związków zawodowych w sądownictwie po sierpniu 1980 roku. W części, zatytułowanej Recenzje, omówieniu i analizie została poddana książka Nikołaja Iwanowa pt. Zapomniane ludobójstwo. Polacy w państwie Stalina. „Operacja polska” 1937–1938. Rocznik kończy Kronika Katedry Historii Prawa za rok 2014 oraz wykaz publikacji Katedry Prawa.

Przewodnik do ćwiczeń z gleboznawstwa dla studentów I roku geografii

Maria Fajer

Przewodnik przeznaczony jest dla studentów I roku geografii jako pomoc dydaktyczna do ćwiczeń z gleboznawstwa, realizowanych w ramach modułu "Gleboznawstwo i geografia gleb". Przewodnik składa się z dwóch rozdziałów. Rozdział I zawiera ogólne wiadomości na temat zasad opisu profilu glebowego w terenie i pobierania próbek glebowych, przeznaczonych do dalszych analiz w laboratorium. W tej części przewodnika zawarto definicje i symbole literowe poziomów genetycznych stosowane w opisie gleb zgodnie z aktualną Systematyką gleb Polski (2011). W rozdziale II zostały zawarte materiały do ćwiczeń laboratoryjnych. Wybór analiz zamieszczonych w przewodniku i dobór metod badawczych jest dostosowany do wymiaru godzin dydaktycznych przeznaczonych na zajęcia oraz do możliwości aparaturowych laboratorium. Pozwala to na ogólne zapoznanie studentów z podstawowymi metodami służącymi do badań składu gleby oraz jej właściwości fizycznych i chemicznych. Spośród dużej liczby metod badawczych wybrano do ćwiczeń metody tradycyjne, stosowane od wielu lat w laboratoriach gleboznawczych. Są one proste w wykonaniu i mało czasochłonne, przez co studenci mogą samodzielnie przeprowadzić zaplanowane analizy. Przebieg ćwiczeń z gleboznawstwa stwarza potrzebę wcześniejszego przygotowywania się studentów do zajęć, co umożliwia maksymalne wykorzystanie czasu na przeprowadzenie zaplanowanych oznaczeń, a na niektórych zajęciach także na zapoznanie się z alternatywnymi metodami badań stosowanymi w laboratorium. Każde ćwiczenie w przewodniku zaczyna się krótkim wprowadzeniem teoretycznym, nie wyczerpuje ono jednak omawianej tematyki. Założono, że student przygotowując się do zajęć będzie korzystał z dodatkowej literatury, na bazie której opracuje podane zagadnienia. W dalszej części każdego ćwiczenia zamieszczone są szczegółowe instrukcje do wykonania oznaczenia.

-U-

Tadeusz Sławek

Pytamy w tej książce o to, jak możliwa jest filologia dzisiaj, którą rozumiemy w tej pracy dwojako: jako sposób radzenia sobie ze spiętrzeniem słów i - co za tym idzie - jako sposób radzenia sobie z rzeczywistością. Jest naszym przekonaniem, że filologia bada słowa, budzi język, aby uwrażliwić na ukryte, uśpione w nim znaczenia, na operacje językowe wprowadzające w błąd przez narzucanie do powszechnej akceptacji "prawd" rzekomo niekwestionowalnych, bo tworzących całościowy system i podtrzymaniu takiego systemu służących. Dlatego filologia jawi się nam jako umiejętność badania języka i jako sztuka bycia-razem. Zdejmujemy ze słów jedną warstwę po drugiej w nadziei, że pomogą nam dotrzeć do sedna, do serca, do istoty, choć droga ta nigdy się nie kończy. Są wielowarstwowe, i odkrycie tej wielowarstwowości jest zadaniem -U-.

Pamięć kulturowa a symptomy traumy. Idea ojczyzny w liryce bułgarskiej po 1989 roku

Dorota Gołek-Sepetliewa

Głównym celem monografii jest wielostronna interpretacja idei ojczyzny w liryce bułgarskiej po 1989 roku przez pryzmat koncepcji pamięci kulturowej i traumy. Zgodnie z przyjętym modelem teksty poetyckie są nośnikami pamięci kulturowej i traumatycznej, a zatem wyznaczają przestrzeń, w której pamięć jest przedmiotem kreacji, afirmacji i wspólnotowego konsensusu. W ramach dialogu lirycznego z tradycją literacką dochodzi do rekonstrukcji, odtworzenia lub rewizji tradycyjnych wyobrażeń o tym, co rodzime. Manifestowany w liryce stosunek do ojczyzny bułgarskiej objaśniany jest w szerokich kontekstach historycznych, społecznych, kulturowych i literackich. Problematyzacja idei ojczyzny odnosi się głównie do wątków traumatycznego charakteru bułgarskiej (post)transformacji i jej ideowej polifonii.

Chwycić języka, czyli z sekretów polszczyzny (z wizytą na antenie Polskiego Radia Katowice)

Agnieszka Piela

Prezentowana książka pomyślana została jako źródło ciekawostek językowych. Jest ona pokłosiem przygotowywanych przez autorkę charakterystyk wybranych z zasobów polszczyzny wyrazów i utartych konstrukcji słownych na potrzeby wystąpień przed radiową publicznością audycji Redaktor Agnieszki Strzemińskiej Słowa i słówka. Chwycić języka, czyli z sekretów polszczyzny… obejmuje 104 szkice traktujące o tajemnicach ojczystej mowy. Opracowanie zawiera różnorodny materiał językowy. Agnieszka Piela opisuje słowa, które mocno intrygują samym swoim brzmieniem, np.: absztyfikant, fidrygałki, safanduła, oraz frazeologizmy, które mieszczą w swoim składzie jakiś enigmatyczny wyraz, np.: brać na spytki, nudy na pudy, śmiać się w kułak. Oprócz tego autorka uwagę kieruje na leksemy z pozoru zupełnie zwyczajne, np.: dworzec, przeciąg, rosół – te, jak się okazuje, również skrywają jakiś językowy sekret. Badany zbiór leksemów i połączeń wyrazowych jest bazą do obserwacji zjawisk, których dotykają formy językowe w perspektywie czasowej. W publikacji wiele miejsca poświęcono dawnym obyczajom, a liczne odwołania do tekstów literackich i kulturowych nie tylko ubarwiają wykład, lecz także pozwalają lepiej zrozumieć język naszych przodków i współczesną polszczyznę. Kompozycja pracy pozwala na dwojaki sposób lektury książki: albo od deski do deski, albo poszczególnych jej części – tych, które w danej chwili najbardziej czytelnika interesują. Każda bowiem opowiastka językowa stanowi zamkniętą całość.