Reinterpretacje. Percepcja i recepcja dzieł architektury na przykładzie świątyń jezuickich Ameryki Południowej okresu kolonialnego

Ewa Kubiak

Prezentowane studium przybliża architekturę jezuitów w Ameryce Południowej w okresie kolonialnym. Czytelnik może zapoznać się zarówno ze skomplikowaną sytuacją kulturową, na której tle powstawały prezentowane obiekty, jak i z zaskakującym bogactwem form, które zostały wykreowane przez europejskich przybyszów w kontakcie z rdzennymi społecznościami. Sztuka barokowej Ameryki Łacińskiej jest zjawiskiem szczególnym. W zapoznaniu się z tą egzotyczną rzeczywistością pomaga bogaty materiał ilustracyjny, pozwalający na uświadomienie sobie odmienności barokowej architektury chrześcijańskiej w różnych zakątkach świata. W publikacji nie ograniczono się do obiektów dobrze znanych i projektowanych przez słynnych architektów, ale przedstawiono też architekturę andyjskich prowincji dawnego Wicekrólestwa Peru oraz misyjne świątynie w tropikalnych regionach dzisiejszych Boliwii, Paragwaju czy Brazylii. Książka przeznaczona jest dla historyków sztuki, jednak może stać się ciekawą lekturą dla osób, które – zafascynowane odległymi kulturami - chciałyby dowiedzieć się czegoś więcej o architekturze kolonialnej Ameryki Południowej, a także o tym, jak na przestrzeni wieków zmieniało się widzenie obiektów architektonicznych tego dalekiego kontynentu.  

Władza lokalna a państwo, społeczeństwo i rynek. Studia przypadków wybranych gmin województwa łódzkiego

Aldona Podgórniak-Krzykacz, Magdalena Kalisiak-Mędelska, Jacek Chądzyński, Eugeniusz Wojciechowski

Niniejsza publikacja jest efektem drugiego etapu badań dotyczących współpracy i konkurencji w gminach, zrealizowanego w latach 2011−2013 w ramach projektu „Władza lokalna między państwem, społeczeństwem i rynkiem. Współpraca i konkurencja”. Zawiera wyniki pogłębionych badań w gminach województwa łódzkiego, stanowiących uzupełnienie pierwszej publikacji dotyczącej gmin w ujęciu ogólnopolskim. Obecnie analizą ilościową objęto 16 łódzkich gmin wytypowanych na podstawie wyników badania ogólnopolskiego, a 6 spośród nich poddano analizie jakościowej w postaci studiów przypadków. Przyjęta formuła badania pozwoliła na analizę mechanizmów i czynników warunkujących współpracę. Celem badań była próba identyfikacji lokalnych uwarunkowań kooperacji w wybranych gminach. W części pierwszej zawarto charakterystykę województwa łódzkiego, w której skoncentrowano uwagę na działalności gmin, ich kondycji finansowej oraz sposobach realizacji zadań publicznych. Rozdział drugi poświęcony został omówieniu zastosowanych metod badawczych, a w rozdziale trzecim scharakteryzowano wybrane gminy oraz zaprezentowano ilościowe ujęcie zachodzących w nich procesów współpracy. Najobszerniejszy jest rozdział czwarty, poświęcony analizie studiów przypadków 6 gmin wybranych na podstawie stopnia zaangażowania we współpracę. W kolejnej części przedstawiono działalność lokalnych grup działania, w skład których wchodzą analizowane gminy wiejskie i miejsko-wiejskie. W rozdziale szóstym przeprowadzono analizę treści podstawowych programów samorządowych pod kątem programowania działań współpracy. Publikację zamyka karta dobrej praktyki, która ma szansę wzbogacić nadal jeszcze skromną wiedzę w zakresie zintegrowanego podejścia do współpracy na poziomie gminy. Książka jest polecana wszystkim osobom zainteresowanym problematyką samorządu terytorialnego, a w szczególności aspektami współpracy i konkurencji międzysektorowej.  

Musical. Spotkania z gatunkami filmowymi

Bogumiła Fiołek-Lubczyńska, Katarzyna Żakieta, Mateusz Żebrowski

Od niemal dziewięćdziesięciu lat musical filmowy, pomimo wzlotów i upadków, przyciąga do kin widzów, czym udowadnia swoją żywotność. W drugim tomie z serii „Spotkania z gatunkami filmowymi” dwunastu autorów z ośrodków akademickich w całej Polsce próbuje przyjrzeć się fenomenowi gatunku zapoczątkowanego Śpiewakiem Jazzbandu z roku 1927. Książka zawiera refleksję nad zjawiskami klasycznymi dla gatunku, jak również porusza problematykę musicalu w kinie współczesnym. Autorzy zwracają uwagę na najnowsze produkcje, a także na obecność konwencji w serialach. Można tu znaleźć rozważania o antymusicalu (Popeye R. Altmana, Tańcząc w ciemnościach L. von Triera, 9 songs M. Winterbottoma) oraz o zjawiskach peryferyjnych, takich jak: kino jidysz w okresie międzywojennym, musical czeski, meksykański czy nawet próby zaadaptowania gatunku na rodzimy grunt w dobie PRL-u.

System rządów w Republice Chorwacji

Konrad Składowski

Praca dotyczy państwa nieopisywanego do tej pory w polskiej literaturze konstytucyj-nej, zawiera: analizę rodzaju modelu systemu rządów, który obowiązywał w Chorwacji od chwili odbudowy niepodległego państwa po dzień dzisiejszy; przedstawia jego ewolucję oraz opis relacji między normami konstytucyjnymi a praktyką sprawowania władzy i stosowania norm konstytucyjnych. Autor na podstawie analiz wyciąga ciekawe wnioski. Książka podejmuje problematykę obowiązującego systemu rządów rozumianego jako zespół wzajemnych stosunków i zależności zachodzących między organami władzy ustawodawczej i wykonawczej (a także relacje wewnątrz egzekutywy), czyli występujące między parlamentem, głową państwa i Rządem.

Krytyka metodologiczna w praktyce tworzenia wiedzy

Jacek Piekarski, Danuta Urbaniak-Zając, Sławomir Pasikowski

Publikacja powstała w związku z VII Seminarium Metodologii Pedagogiki Polskiego Towarzystwa Pedagogicznego, które odbyło się w czerwcu 2018 roku na Wydziale Nauk o Wychowaniu Uniwersytetu Łódzkiego. Jego tematem przewodnim uczyniliśmy krytykę metodologiczną, spostrzegając, że leży ona u podstaw praktyk społecznych zachodzących w środowisku nauki, a także reagując na powszechnie dostrzegany problem, jakim jest słabość czy wręcz zanik krytyki metodologicznej w praktyce życia naukowego. Pytanie - czym jest współcześnie pojmowana krytyka metodologiczna - stanowiło najogólniejsze zagadnienie, na którym zamierzaliśmy oprzeć szczegółowe rozważania i całość dyskusji. Zdawaliśmy sobie sprawę ze złożoności sformułowanego tematu, licząc się z tym, jak kontrowersyjny jest obecnie ogólny wizerunek nauk społecznych - wyobrażenie ich funkcji, społecznego zaangażowania - oraz jak problematyczny staje się status podstawowych kategorii określających właściwości krytycznego myślenia metodologicznego (m.in. rozumienie samej metodologii, praktyki nauki czy jej metody). W przypadku dyscyplin wiedzy traktujących o wychowaniu - kształtowaniu ludzkiej praktyki - przeczuwane i dostrzegane wątpliwości miały i nadal mają szczególnie istotne znaczenie. Redaktorzy

Międzypokoleniowe uczenie się

Marcin Muszyński

Międzypokoleniowe uczenie się jest zjawiskiem naturalnym, a przez to wszechobecnym. Występuje w większości sytuacji społecznych, takich jak chociażby wychowanie czy socjalizacja, choć z drugiej strony, samo pojęcie jest jeszcze mało znane, słabo rozpoznane w publikacjach o charakterze naukowym. Nie jest ono jednak obecne w świadomości wielu ludzi, a przyczyną tego może być m.in. segregacja społeczeństw ze względu na wiek, która zaczyna się już od najmłodszych lat życia jednostki. Najlepiej widać to na przykładzie edukacji, w której podział ten utrzymuje się aż do okresu starości. Instytucjonalnie zorganizowany bieg życia jednostki daje niewiele możliwości doświadczania zjawiska międzypokoleniowego uczenia się, ponieważ człowiek najczęściej przebywa w grupie rówieśniczej, począwszy od przedszkola, a skończywszy na uniwersytetach trzeciego wieku. Przygotowanie gruntu umożliwiającego przebicie się zjawiska międzypokoleniowego uczenia się do świadomości opinii publicznej (uczenie nieformalne) w dużej mierze zależy od kontekstu formalnego, w którym można zdiagnozować, zdefiniować oraz nadać odpowiedni sposób percepcji tego zjawiska, czyniąc go „widzialnym”. Rolę taką pełnić może niniejsza publikacja, która jest zbiorem autorskich badań oraz refleksji na temat międzypokoleniowego uczenia się. Jest kolejnym przyczynkiem w nowo rozpoznawanym polu badawczym. Kolejne artykuły poszerzają nie tylko listę obszarów, lecz także specyficzne ujęcia uczenia się w wymiarze międzypokoleniowym.  

Kreowanie i realizacja strategii marketingowych przedsiębiorstwa. Studia przypadków

Wojciech Grzegorczyk

Studium przypadku (case study) to jedna z metod badań jakościowych, bardzo pomocna przy rozwiązywaniu problemów z zakresu zarządzania. To szczegółowy opis zazwyczaj rzeczywistego zjawiska gospodarczego, w celu sformułowania wniosków dotyczących jego przyczyn i rezultatów. Stosuje się ją jako metodę edukacji menedżerskiej, szczególnie w odniesieniu do nauczania marketingu, ponieważ pozwala skonfrontować wiedzę studentów z praktyką funkcjonowania przedsiębiorstw oraz kształtuje umiejętności analityczne i decyzyjne. Zaprezentowane w publikacji teksty studiów przypadków dotyczą problemów marketingowego zarządzania przedsiębiorstwem. Każdorazowo zostały one poprzedzone teoretycznymi rozważaniami odnoszącymi się do kwestii omawianych w case study’s. Praca jest przeznaczona dla studentów kierunków ekonomicznych i zarządzania, a także dla menedżerów przedsiębiorstw i organizacji z różnych sektorów.  

Ewolucja zarządzania. Dyktat struktury, strategii i kultury

Jolanta Bieńkowska, Czesław Sikorski

Autorzy podjęli próbę ukazania ewolucji zarządzania od końca XIX do początku XXI wieku. Dzielą opisywany okres na trzy różniące się etapy - industrialny, modernistyczny i informacyjny. W przystępny sposób przedstawiają, jak zmiana warunków zewnętrznych skutkowała ewolucją narzędzi zarządzania w przestrzeni organizacyjnej. Wychodząc od zmian technicznych, poprzez zmiany społeczno-gospodarcze, prezentacja organizacji osadzona jest w szerszym kontekście. Czytelnik może więc poznać zarówno logikę otoczenia, uczestników organizacji, jak i ich wpływ na logikę jej funkcjonowania. Proponowany model wsparty jest przez jasny i uporządkowany wywód, znajdujący odbicie w strukturze. Rozdziały poświęcone zarządzaniu w przestrzeni organizacyjnej w każdym z okresów powielają logiczną strukturę - w każdym, poza nakreśleniem tła technologiczno-społeczno-gospodarczego, zobrazowane są zmiany zachodzące w obszarze struktury, strategii i kultury organizacyjnej charakterystyczne dla danego okresu. Podstawą do wyodrębnienia okresów poza zmianami technologicznymi jest też odrębna logika kierująca zarządzaniem - czytelnik obserwuje, jak w wyniku rozwoju technologicznego i społecznego w organizacjach zachodzi ewolucja, a najważniejszym instrumentem zarządzania staje się odpowiednio: struktura, strategia i wreszcie kultura. Zmiana ta znajduje odbicie w przejściu od prymatu wydajności, przez prymat konkurencyjności, do obowiązującego dziś prymatu przedsiębiorczości. Na uwagę zasługuje szczególnie opis okresu informacyjnego, który wymusza swoistą syntezę, na pierwszy rzut oka sprzecznych, rozwiązań przyjętych we wcześniejszych okresach. Zaprezentowany model pozwala zrozumieć charakter i logikę zachodzącej ewolucji. Atrakcyjny język czyni publikację wartą polecenia studentom zarządzania, może ona również stanowić cenne źródło wiedzy dla praktyków. Z recenzji prof. nadzw. dr hab. Agnieszki Sitko-Lutek  

Konspiracja trzech pokoleń. Związek Młodzieży Polskiej "Zet" i ruch zetowy (1886-1996)

Przemysław Waingertner

Autor prezentuje ponad stuletnie dzieje trójpokoleniowej polskiej konspiracji patriotycznej „Zetu” oraz pozostających pod jej wpływem organizacji tworzących ruch zetowy. Ukazuje ich struktury, idee, działalność i postacie liderów z okresu zaborów, Wielkiej Wojny, II RP, II wojny światowej oraz lat powojennych na emigracji i w kraju (w PRL i III RP). Dzieje „Zetu” zostały przedstawione na podstawie rozległej kwerendy archiwalnej i prasowej oraz bogatego zbioru źródeł opublikowanych i literatury przedmiotu. Dzięki wnikliwym badaniom autorowi udało się zrekonstruować fascynujący wizerunek tajemniczej, mało znanej, a przecież najdłuższej konspiracji w najnowszej historii Polski.

Sześć rozpraw o rozłączności oraz unii duszy i ciała

Gérauld de Cordemoy

Gérauld de Cordemoy należy do mniej znanych francuskich uczonych XVll stulecia, których życie i działalność przypadają na okres między aktywnością Descartes’a i Malebranche’a. Jego pozycja i oddziaływanie nie budzą wątpliwości, gdy chodzi o ich ocenę oraz znaczenie dla rozwoju kartezjanizmu, ale nie tylko. De Cordemoy zapisał się twórczo w obszarach prawa, polityki, historii, a także nauk o wychowaniu. Łączył przekonania wywodzące się z Biblii, prawodawstwa, polityki, historii, filozofii, w tym teorii języka, jak również religii i obyczajowości. Chociaż właśnie Rozróżnienie duszy i ciała zwróciło uwagę Malebranche’a czy Leibniza, to z pewnością całokształt twórczości filozofa ujawnia istnienie niezależnej od tego wybiórczego spojrzenia, stale i wszędzie w jego dziełach obecnej, rozpoznawalnej ciągłości stylu. Jest to rys charakterystyczny dla uczonych, którzy nie wyspecjalizowali się w wąsko pojętych badaniach, lecz interesowali się ich wielowątkowością. Widzimy to w przedstawionej przez Géraulda de Cordemoy koncepcji jedności substancji, w pojmowaniu różnicy między znakiem a znaczeniem, wreszcie zaś w teorii jedności państwa i tworzącej go wielości indywiduów, która jest doskonałym przykładem konstytuowania jedności w wielości. W końcu cały Wszechświat, rozkładalny na niepoliczalne części, znajduje u paryskiego uczonego zasadę swej jedności w Bogu, który zarządza nim, spajając każdy z elementów w jednolite ciało, posłuszne Jego woli.

Folklore in the Digital Age: Collected Essays. Foreword by Andy Ross

Violetta Krawczyk-Wasilewska

Online and digital cultures are among the most personally gripping effects of globalisation in our increasingly networked world. While global multimedia culture may seem to endanger traditional folklore, there is no doubt that it creates new folklore as well. Folklore in the Digital Age vividly illustrates the range of e-folklore studies in updated papers and essays from the author's 21st-century research. The themes covered include not only the most serious issues of the day, such as the 9/11 attacks and natural disasters, but also cheerier topics, such as online dating and food culture. In these essays Professor Krawczyk-Wasilewska paints a convincing picture of digital folklore as a cultural heritage. She covers a wide range of issues from all levels of society and offers fascinating insights into how online culture affects our postmodern lives.

Wideo w sztukach wizualnych

Ryszard W. Kluszczyński, Tomasz Załuski

Wideo należy do najmłodszych mediów używanych obecnie w twórczości artystycznej, a zarazem jest jednym z najważniejszych jej paradygmatów, w największym stopniu wpływającym na współczesne oblicze sztuki. W swej – trwającej niewiele ponad połowę stulecia – historii wideo przeszło znaczącą ewolucję, przeobrażając się z instrumentarium twórczych eksperymentów w polu medium elektronicznego i radykalnych interwencji politycznych, w nową przestrzeń aktywności kulturowej, współczesną transmedialną dziedzinę twórczą, wszechstronnie obecną w polu aktualnych praktyk społecznych. Książka Wideo w sztukach wizualnych proponuje refleksję nad tą ewolucją, nad zmiennymi relacjami między medium i różnymi koncepcjami artystycznymi, które budują dzisiejsze oblicze sztuk wizualnych. Jej autorzy i autorki podejmują zarówno rozważania teoretyczne, określające rozpiętość i formy obecności wideo w polu sztuki, jak i analizują jego różne historyczne manifestacje. W tekstach znajdują się m.in. analizy dotyczące komunikacyjno-kulturowych aspektów wideo, jego przeobrażeń historycznych, zróżnicowanych estetyk, treści i obiegów, jak również jego związków z różnymi dziedzinami sztuki. Wszystkie teksty oferują szerokie spektrum oglądu wideo jako środka wypowiedzi artystycznej.

Małżeństwo: początek i koniec

Piotr Szukalski

 Celem pracy jest spojrzenie na małżeństwo – zarówno na jego początek, jak i koniec – z perspektywy demograficznej. Obiektem zainteresowania w niniejszym studium jest zatem sprawdzenie, jak w powojennej Polsce zmieniało się podejście do formowania i rozpadu związku małżeńskiego poprzez analizę „twardych” danych liczbowych, mówiących o częstości występowania najważniejszych zdarzeń demograficznych w sferze małżeńskości, takich jak zawieranie związku małżeńskiego, rozwody, separacje, owdowienia. Przeprowadzona w pracy analiza wskazuje na zachodzący proces zmian podejścia do formowania i do rozpadu małżeństw. Zmniejszająca się atrakcyjność małżeństwa jako instytucji społecznej współwystępuje z coraz częstszym odwoływaniem się do nietradycyjnych form zakończenia związku – rozwodu i separacji. Zmiany te zachodziły w całym powojennym okresie, aczkolwiek poszczególne podokresy odznaczały się różnym tempem zmian. Największą dynamiką odznaczały się w tym przypadku lata sześćdziesiąte oraz okres ostatniego ćwierćwiecza. Patrząc z perspektywy ostatnich dwóch dekad, można powiedzieć, iż widoczne wcześniej przemiany podejścia do małżeństwa uległy jedynie przyspieszeniu, choć jednocześnie bez wątpienia pojawiły się na masową skalę niedopuszczalne wcześniej możliwości odwoływania się do alternatywnych form życia małżeńsko-rodzinnego, związane z brakiem formalizowania łączącej dwie dorosłe osoby intymnej więzi.  

Wojna, obraz, propaganda. Socjologiczna analiza plakatów wojennych

Piotr Chomczyński (red.), Tomasz Ferenc, Waldemar Dymarczyk

 Potęga oddziaływania plakatu, mierzona choćby stopniem rozpoznawalności przez odbiorców treści posterów, jest bezdyskusyjna. Wyrazem ich nieprzemijającej popularności (a nawet swoistej mody) są dzisiaj np. reprinty i kalendarze zawierające przedruki starych posterów, stające się częścią dekoracji przestrzeni zarówno publicznych, jaki i prywatnych. Często też dawne postery wykorzystywane są w działaniach promocyjnych i marketingowych. Ich przekaz jest prosty, zazwyczaj jednoznaczny i eksponowany w przestrzeni publicznej. Po książkę warto sięgnąć, dlatego że: pokazuje ono efektywność i przydatność analiz wizualnych w rozumieniu życia społecznego, ich użyteczność w uprawianiu, zwłaszcza współczesnej, socjologii; jest ona doskonałym kompendium wiedzy na temat propagandy wizualnej, pokazuje jej historyczne przykłady i współczesne rozwinięcia, a także to, jak bardzo ten rodzaj komunikatów przenika codzienność, jak jest on wszechobecny i to w każdym z możliwych do pomyślenia aspektów życia społecznego. Czytelnik znajdzie w niej wiele trudnych do pozyskania informacji na temat ikonicznych przedstawień wojny obecnych w zachodniej kulturze wizualnej, słabo dotąd rozpoznane przykłady kampanii propagandowych z przeszłości, a także wiele niezwykle trafnych interpretacji współczesnych przekazów perswazyjnych.

Geograficzno-polityczne uwarunkowania sytuacji Ukraińców, Łemków, Białorusinów i Litwinów w Polsce po 1944 roku

Marek Barwiński

Praca jest poświęcona przemianom narodowościowym, jakie zachodziły w Polsce po 1944 r., ze szczególnym uwzględnieniem mniejszości narodowych i etnicznych wschodniej Polski, gdzie zmiany te, zwłaszcza w aspekcie terytorialnym i ilościowym, były bardzo dynamiczne i wewnętrznie silnie zróżnicowane. Po upływie kilkudziesięciu lat i licznych przekształceniach sytuacji politycznej i prawnej można pokusić się o zbadanie, w jaki sposób polityka państwa, zarówno w warunkach ustroju totalitarnego, jak i demokratycznego, wpływa na strukturę narodowościową. W jaki sposób system polityczny i jego zmiany warunkują relacje między większością a mniejszościami narodowymi? Jak w różnych okresach kształtowała się tożsamość narodowa oraz instytucjonalizacja działalności społecznej i kulturalnej mniejszości narodowych i etnicznych „skazanych” przez władze na rozproszenie i stopniową asymilację? Co było głównymi przyczynami zróżnicowanej sytuacji społeczno-politycznej omawianych mniejszości w okresie PRL? Czy zmiany ustrojowe, zapoczątkowane w 1989 r., umożliwiły w praktyce równoprawne funkcjonowanie poszczególnych mniejszości narodowych i etnicznych? W jaki sposób liderzy omawianych mniejszości postrzegają i oceniają obecną sytuację narodowości, które reprezentują? Tak sformułowane pytania są zasadniczymi problemami badawczymi podjętymi w niniejszej pracy. 

Zasada suwerenności. Problemy wybrane. Księga dedykowana Profesorowi Michałowi Domagale

Aldona Domańska, Krzysztof Skotnicki

Księga dedykowana prof. dr. hab. Michałowi Domagale poświęcona jest tematyce związanej z Jego zainteresowaniami naukowymi - zasadami ustroju współczesnych państw. To zbiór artykułów napisanych przez Jego uczniów, kolegów i przyjaciół z Katedry Prawa Konstytucyjnego, Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Łódzkiego. Teksty dotyczą zasady suwerenności i odnoszą się do rozwiązań ustrojowych polskich bądź wybranych państw europejskich, w przeszłości należących do bloku państw socjalistycznych, a także problemów związanych z członkostwem suwerennego państwa w organizacjach międzynarodowych. Ad multos annos, drogi Panie Profesorze!