Metrologia przepływów

Mateusz Turkowski

W książce zwrócono uwagę na najważniejsze właściwości przepływomierzy, ich zalety, ale też zasadnicze ograniczenia poszczególnych rozwiązań, aby ułatwić optymalny z metrologicznego, energetycznego i ekonomicznego punktu widzenia dobór urządzenia. Nie ograniczano się jednak tylko do praktycznych wskazówek. Autor uważa, że głębsza znajomość podstaw teoretycznych funkcjonowania poszczególnych przepływomierzy może być kluczowa dla prawidłowego zaprojektowania instalacji pomiarowej, przez którą rozumie się nie tylko przepływomierz, ale też przylegające odcinki pomiarowe, zawory odcinające, układy obejściowe, tory pomiarowe wielkości wpływających (najczęściej temperatura i ciśnienie) i w końcu przeliczniki umożliwiające korekcję wpływu tych parametrów. Najważniejsze w ujęciu ogólnym właściwości i parametry przepływomierzy przedstawiono w tablicy zamieszczonej na końcu książki.

Wybrane zagadnienia dynamiki układów niezachowawczych

Roman Bogacz, Kurt Frischmuth

W książce omówiono układy dynamiczne, jakimi w szczególności są konstrukcje mechaniczne, szeroko stosowane w praktyce inżynierskiej. Fundamentalnie ważną cechą takich układów jest ich stabilność, często przez inżynierów nazywana statecznością, ujęta jako odporność na zaburzenia stanów równowagi.   Za pierwowzór układów dynamicznych można uznać modele punktów materialnych w polu sił potencjalnych, na przykład opisujące układy ciał niebieskich. Są to zagadnienia o skończonej liczbie stopni swobody. W tej książce natomiast rozpatrywane są układy ciągłe, reprezentujące ciała odkształcalne. Stąd wynika, że należy rozpatrywać funkcje zmiennej przestrzennej, a mianowicie przemieszczenie i prędkość, które razem definiują stan układu i podlegają ewolucji czasowej.   W celu badania ruchu ośrodka ciągłego formułuje się równania ruchu wraz z warunkami początkowymi i brzegowymi, które razem determinują przyszłą trajektorię każdej cząsteczki rozpatrywanego medium. W tym opracowaniu skupimy się na szczególnej klasie zagadnień, a mianowicie na zginaniu belek sprężystych, opisanych teorią Jacoba Bernoulliego, Leonarda Eulera i Daniela Jacobiego.   Równanie Bernoulliego-Eulera, oparte na hipotezie nieodkształconych włókien prostopadłych do linii środkowej belki, dotyczy również prętów i kolumn, o ile są one smukłe, a przekrój jest stały lub umiarkowanie zmienny. W przypadku osiowo ściskanej kolumny już sam L. Euler opisał zjawisko utraty stateczności rozwiązania zerowego, podając analityczne wzory zarówno na siłę krytyczną, jak i na postać przemieszczeń powodujących ugięcie i ewentualnie zniszczenie kolumny.   Okazuje się, że istotny wpływ na wartość siły krytycznej, jak i na postać utraty stabilności, mają warunki brzegowe oraz obciążenia poprzeczne, zależne od przemieszczenia. Takimi obciążeniami są głównie siły spowodowane odkształceniem podłoża, na przykład Winklerowskiego, lub podpór, w tym sprężystych oraz tłumiących, lepkosprężystych. Warunki brzegowe to zwykle utwierdzenie kolumny na dolnym końcu kolumny, podczas gdy górny koniec może być swobodny.   Ciekawsze według autorów są takie warunki jak warunek Becka czy Reuta, które należą do obciążeń siłą śledzącą. W takich przypadkach, w odróżnieniu od obciążeń siłą nieśledzącą, kierunek, moduł lub cząsteczka, do której przykładana jest siła, są zmienne. Na przykład przy kolumnie Becka na górny koniec kolumny działa oprócz siły osiowej, ściskającej o zadanym module, siła poprzeczna, taka, że siła wypadkowa ma zawsze kierunek styczny do linii środkowej kolumny na jej końcu.   W przypadku układów z siłami śledzącymi analiza statyczna, bez uwzględnienia sił bezwładności, nie umożliwia uzyskania poprawnych wyników. Podejście takie w przypadku konserwatywnego obciążenia, to jest warunków brzegowych Eulera, jest dopuszczalne. Istnieje wtedy, przy krytycznej wartości siły, ścieżka stanów równowagi odchodząca od rozwiązania zerowego do dowolnie dużych wychyleń.   Taki scenariusz utraty stabilności nosi nazwę dywergentnej utraty stateczności. Początkowo mylnie sądzono, że skoro takiej opcji nie ma przy warunkach Becka, to kolumna Becka nie ma skończonej siły krytycznej. Okazuje się jednak, że scenariusz jest inny, a siła krytyczna, chociaż kilkakrotnie wyższa od siły Eulera, ma wartość skończoną. Kolumna Becka przy podkrytycznym poziomie obciążenia, lekko wytrącona ze stanu równowagi zerowego, będzie drgać, przy czym amplitudy każdej formy własnej pozostaną na zawsze takie same jak bezpośrednio po pobudzeniu.   Po przekroczeniu poziomu krytycznego co najmniej jedna z form własnych będzie miała rosnącą w czasie amplitudę. Taki sposób utraty stabilności, prowadzący do zniszczenia konstrukcji, nazywamy flutterem.   W książce wykazano, że nie tylko wyżej opisane objawy związane z utratą stabilności różnią układy z siłami śledzącymi od takich z obciążeniami konserwatywnymi. Ważny jest również fakt, że w opisie matematycznym występują operatory niesamosprzężone, a po dyskretyzacji powstają macierze niesymetryczne, gdy analizujemy siły śledzące.   Kontynuując rozważania omówiono podstawowe cechy układów dynamicznych, przytaczając w celu ilustracji wiele popularnych, a także mniej znanych przykładów. Omówiono wstępnie równania i zjawiska, pokazując wykresy – bez wchodzenia na tym etapie w szczegóły metod analizy i w sposoby uzyskiwania wyników. Następnie zajęto się modelowaniem belek i kolumn, wyprowadzając równanie Bernoulliego-Eulera oraz omawiając pewne uogólnienia. Szczególną uwagę skupiono na takich elementach, jak podłoża i podpory, zarówno sprężyste jak i tłumiące, oraz na warunkach brzegowych, w tym Eulera, Reuta i Leipholtza.   Bardzo ważny rozdział poświęcono omówieniu aparatu analitycznego i numerycznego. Metody rozwiązania równań algebraicznych, różniczkowych zwyczajnych i cząstkowych wprowadzono, by je przedyskutować na wstępnych przykładach, a narzędzia dopasowano do potrzeb tej książki.   W kolejnym rozdziale rozpatrzono krzywe charakterystyczne układów opisujących modele poprzednio wprowadzone. Zastosowano przedstawione metody analityczne i numeryczne, uzyskując w ten sposób ważne wyniki dotyczące obiektów badań. Zwrócono przy tym uwagę na wrażliwość wyników na zmiany danych. Celem ostatecznym jest poprawa właściwości badanych konstrukcji w sensie optymalizacji ich parametrów, takich jak cechy materiałowe czy eometryczne.   Maksymalizacja siły krytycznej poprzez dobór kształtu przy niezmiennych kosztach materiału lub minimalizacja kosztów kolumny przy zachowaniu wymaganego poziomu siły krytycznej, to dwa zadania programowania nieliniowego w tym kontekście. Początkowe badania oparto na analizie modalnej, następnie omówiono zastosowania i weryfikację doświadczalną. Podano także wyniki uzyskane z wykorzystaniem symulacji dynamicznej. Numeryczne rozwiązanie zagadnień początkowych dotyczących zdyskretyzowanych równań ruchu możliwe jest nawet w wielu przypadkach, w których dotychczas prezentowane metody zawodzą. W szczególności wpływy nieliniowości oraz czynników losowych mogą być ujęte ilościowo poprzez zastosowanie technik symulacji dynamicznej.   Autorzy, prowadząc wykłady na studiach doktoranckich Politechnik Warszawskiej, Krakowskiej i Koszalińskiej, mają nadzieję, że niniejsza książka będzie pomocna młodym badaczom kierunków mechanicznych. Liczymy na stabilne warunki oraz dalszy dynamiczny rozwój wyłożonej teorii i jej implementacji w sztuce inżynierskiej.

Zrównoważony rozwój gospodarczy jednostek samorządu terytorialnego

Eugeniusz Sobczak

W większości artykułów prezentowanych w niniejszym opracowaniu rozwój zrównoważony jest rozumiany w wielu znaczeniach, a między innymi jako rozwój owocujący poprawą spójności regionalnej i harmonijności rozwoju.

Nieustalone stany bocznego znoszenia ogumienia. Badania eksperymentalne i modelowe

Witold Luty

Publikacja powstała na bazie badań eksperymentalnych Autora, uzupełnionych opisem analitycznym. W opracowaniu omówiono nieustalone stany bocznego znoszenia ogumienia oraz zagadnienia dotyczące modelowania współpracy koła ogumionego z podłożem w nieustalonym stanie bocznego znoszenia. Pracę wieńczy ocena wpływu nieustalonych stanów bocznego znoszenia ogumienia na dynamikę poprzeczną pojazdu.

Podstawy zarządzania jakością

Katarzyna Szczepańska

Książka przedstawia teoretyczne podstawy zarządzania jakością w ujęciu zarządzania operacyjnego. Przedstawia zagadnienia teorii jakości, systemów jakości, ekonomiki jakości oraz metod wspomagających zarządzanie jakością i jego doskonalenie. Odbiorcami książki są nie tylko studenci uczelni wyższych, ale także słuchacze studiów podyplomowych i doktoranci zainteresowani problematyką współczesnego zarządzania jakością.

Wybrane zagadnienia modelowania matematycznego oraz oceny pod kątem energetycznym i egzergetycznym układów magazynujących energię przy pomocy sprężonego powietrza

Łukasz Szabłowski

W monografii opisano zagadnienia związane z technologią magazynowania energii przy użyciu sprężonego powietrza (CAES - ang. Compressed Air Energy Storage). Przedstawiono dotychczasowy stan wiedzy na temat tej technologii. Opisano również znaczenie układów do magazynowania energii przy użyciu sprężonego powietrza, definiując tym samym cel prezentowanego opracowania. Zaproponowano hipotezę, że układy CAES mogą być konkurencyjne dla innych wielkoskalowych magazynów energii, takich jak np. elektrownie szczytowo-pompowe. Dokonano klasyfikacji układów CAES według kilku kryteriów. Przedstawiono perspektywy rozwoju technologii CAES - zarówno w Polsce, jak i na świecie. Zaprezentowano możliwe lokalizacje struktur geologicznych mogących być naturalnymi magazynami na sprężone powietrze. Przedstawiono dotychczasowy stan rozwoju technologii CAES, istniejące na świecie instalacje tego typu oraz projekty będące w trakcie realizacji. Następnie zaprezentowano opis matematyczny rożnych układów CAES. Opisano równania użyte do modelowania poszczególnych elementów modeli matematycznych takich układów. Do modelowania układów o stałej objętości magazynu (zmiennociśnieniowych) użyto równań opisujących procesy dynamiczne. Z kolei do modelowania układów stałociśnieniowych wykorzystano równania statyczne. Przedstawiono opisy matematyczne oraz założenia dla modeli stałoobiętościowych i stałociśnienowych, diabatycznych oraz adiabatycznych, stacjonarnych i układów do zastosowań mobilnych. Dokonano analizy energetycznej dla wszystkich rozważanych typów układów CAES. Opisano procesy konwersji energii (oraz straty energii) dla poszczególnych elementów rozważanych typów układów CAES. Obliczono również sprawności magazynowania energii. Następnie do oceny układów CAES wykorzystano analizę egzergetyczną. Analiza ta ukierunkowana jest na poszukiwanie przyczyn niedoskonałości termodynamicznych poszczególnych maszyn i urządzeń wchodzących w skład rozważanych układów oraz tychże układów w ujęciu całościowym. Przedstawiono konwencjonalną oraz zaawansowaną analizę egzergetyczną. Konwencjonalną analizę egzergetyczną przeprowadzono dla wszystkich rozważanych układów CAES, natomiast zaawansowaną analizę egzergetyczną przeprowadzono dla jednego wybranego przypadku - układu do podwodnego magazynowania energii przy użyciu sprężonego powietrza.

Aspekty bezpieczeństwa narodowego Rzeczypospolitej Polskiej

Marian Kowalewski

Monografia dotyczy podstawowych aspektów bezpieczeństwa. Zaprezentowano w niej bezpieczeństwo jako naukę, a problemy bezpieczeństwa narodowego w odniesieniu do teorii stosunków międzynarodowych. Szczegółowo omówiono warunki bezpieczeństwa narodowego i jego kryteria, zagrożenia bezpieczeństwa narodowego naszego kraju oraz system strategii rozwoju Rzeczypospolitej Polskiej do 2030 roku.

Model dojrzałości zarządzania ryzykiem w publicznym zarządzaniu kryzysowym

Justyna Smagowicz

Monografia stanowi podsumowanie prac przeprowadzonych przez autorkę w zakresie możliwości badania dojrzałości jednostek administracji publicznej na poziomie gminnym do prowadzenia działalności związanej z zarządzaniem ryzykiem. Efektem tych prac jest autorski model dojrzałości zarządzania ryzykiem w publicznym zarządzaniu kryzysowym, mający zastosowanie do jednostek samorządu terytorialnego.   Istnieją różne modele dojrzałości stosowane w obszarze zarządzania ryzykiem i ciągłością działania kierowane do organizacji biznesowych, brakowało natomiast modelu możliwego do zastosowania w administracji publicznej. Opracowany model dojrzałości zarządzania ryzykiem w obszarze publicznego zarządzania kryzysowego może stanowić pomoc dla jednostek samorządu terytorialnego w ocenie posiadanych kompetencji czy obecnie stosowanych praktyk, a następnie w określeniu kierunków doskonalenia działalności danej jednostki.   Prezentowana monografia została podzielona na cztery rozdziały. Pierwsza część (rozdziały 1 i 2) opiera się na analizie literaturowej, prowadzącej do zdefiniowania istoty publicznego zarządzania kryzysowego i wyzwań stojących przed tym obszarem w najbliższych latach. Stwierdzono, że rozwiązaniem, które usprawni funkcjonowanie systemu zarządzania kryzysowego, jest opracowanie modelu dojrzałości. W związku z tym, analizie poddano również modele dojrzałości stosowane w innych obszarach zarządzania (w organizacjach biznesowych i w administracji publicznej).   W rozdziale pierwszym zdefiniowano istotę publicznego zarządzania kryzysowego. Dokonano przeglądu literatury w celu usystematyzowania pojęcia zarządzanie kryzysowe oraz, ściśle powiązanego z nim, procesu zarządzania ryzykiem – wprowadzonego wraz z rozwojem podejścia procesowego w administracji publicznej. Analizie poddano również kluczowe akty prawne i metodyki stosowane w obszarze zarządzania ryzykiem, a w szczególności w zarządzaniu kryzysowym, co pozwoliło na określenie obecnych rozwiązań stosowanych w zakresie zarządzania kryzysowego w Polsce i na świecie. Zdefiniowano tym samym stan obecny i kluczowe potrzeby jednostek samorządu terytorialnego. Rozdział drugi poświęcono tematyce modeli dojrzałości, dokonując przeglądu definicji stosowanych w literaturze przedmiotu oraz badając strukturę różnych modeli dojrzałości. Dokonano przeglądu modeli dojrzałości z ośmiu obszarów zarządzania takich, jak: zarządzanie strategiczne, zarządzanie procesowe, zarządzanie produkcją, zarządzanie wytwarzaniem oprogramowania, zarządzanie projektami, zarządzanie jakością, zarządzanie ryzykiem i ciągłością działania oraz zarządzanie administracją publiczną. Zidentyfikowane modele dojrzałości poddano analizie porównawczej w trzech perspektywach: struktura modelu, sposób dokonywania oceny oraz wykorzystane koncepcje i metody zarządzania. Pozwoliło to na opracowanie wytycznych do budowy modelu dojrzałości zarządzania ryzykiem w publicznym zarządzaniu kryzysowym.   Druga część pracy (rozdziały 3 i 4) obejmuje działania praktyczne, polegające na opracowaniu autorskiego rozwiązania dla jednostek administracji publicznej na szczeblu gminnym – modelu dojrzałości zarządzania ryzykiem w obszarze zarządzania kryzysowego – oraz jego weryfikacji. W rozdziale trzecim przedstawiono szczegółową charakterystykę autorskiego modelu dojrzałości zarządzania ryzykiem w obszarze zarządzania kryzysowego przeznaczonego dla jednostek administracji publicznej na szczeblu gminnym. W opisie modelu skoncentrowano się na czterech kluczowych elementach składających się na model: obszary procesowe, cele, poziomy dojrzałości oraz repozytorium dobrych praktyk. Przedstawiono również kompleksową budowę modelu dojrzałości wraz z opisem sposobu dokonywania oceny dojrzałości jednostek samorządu terytorialnego. W rozdziale czwartym przedstawiono wnioski wynikające z weryfikacji autorskiego modelu dojrzałości. Badanie przeprowadzono w wybranych gminach województwa mazowieckiego i wielkopolskiego, uwzględniając wszystkie rodzaje gmin (gminę miejską, miejsko-wiejską i wiejską) zgodnie z obowiązującym podziałem terytorialnym w Polsce. Rezultaty uzyskane w ramach przeprowadzonej oceny dojrzałości jednostek umożliwiły wyciągnięcie wniosków dotyczących opracowanego modelu zostały przedstawione w niniejszej publikacji.   Monografia została zakończona wnioskami sformułowanymi na podstawie przeprowadzonych badań i uzyskanych w ich ramach wyników. Wskazano również możliwe kierunki doskonalenia modelu i dalszych badań.

Zeszyt “Architektura” nr 19, Percepcja miejskiej przestrzeni publicznej w ujęciu kategorii witruwiańskich

Paweł Trębacz

Badania przedstawione w niniejszej pracy służą pogłębieniu rozumienia percepcji formy miejskiej przestrzeni publicznej. Starano się określić elementy tej przestrzeni, które mają istotne znaczenie w procesie postrzegania. Jak juk wspominano, lepsze poznanie mechanizmu postrzegania pozwala na bardziej precyzyjne określenie zasad, jakim powinna podlegać budowa formy. Drugim istotnym celem pracy jest powiązanie uzyskanych wyników z kardynalnymi wartościami, stanowiącymi podstawę budowy miejskiej przestrzeni publicznej, a szerzej - kreacji architektonicznej jako sztuki kształtowania przestrzeni. Opracowanie składa się z czterech części. We wprowadzeniu określono cel badań: problem badawczy, hipotezę oraz przyjęto metodę i zakres badań, a także opisano dotychczasowy stan wiedzy, dotyczącej percepcji formy miejskiej przestrzeni publicznej. Omówiono samo pojęcie miejskiej przestrzeni publicznej oraz jej cechy charakterystyczne, a przede wszystkim elementy wchodzące w skład jej fizjonomii. W pierwszej części, w której zawarto badania empiryczne, przedstawiono dotychczas stosowane rodzaje metod badawczych dotyczących percepcji przestrzeni miejskiej, wynikających z różnych podejść do samego rozumienia przestrzeni. Wyjaśniono wybrane metody badawcze, przebieg badań oraz przedstawiono osiągnięte rezultaty. Natomiast szczegółowe wyniki badań umieszczono w Dodatku załączonym na końcu opracowania. Naszkicowano podstawową problematykę dotyczącą uwarunkowań fizjologicznych i psychologicznych aparatu percepcyjnego w ujęciu wielodziedzinowym. W szczególności wskazano na znaczenie złożonych pakietów informacji, nazywanych schematami percepcyjnymi, wykorzystywanych w procesach poznawczych, gromadzących wiedzę wynikającą z uwarunkowań biologicznych, kulturowych i subiektywnych doświadczeń. W kolejnej części odniesiono kategorie witruwiańskie: trwałości, użyteczności i urody, do elementów tworzących miejską przestrzeń publiczną w trzech skalach: makro - całego układu, mezo - ciągu przestrzennego i mikro - wnętrza urbanistycznego. Jednocześnie powiązano te kategorie z trzema rodzajami pakietów informacji wchodzących w skład schematów percepcyjnych. W tym kontekście osadzono rezultaty przeprowadzonych badań empirycznych, łącząc zagadnienia odczytu wrażenia emocjonalnego, opisującego schemat percepcyjny, z waloryzacją estetyczną. W części końcowej, podsumowującej opracowanie, przedstawiono wnioski, dotyczące uzyskania, przynajmniej częściowej, odpowiedzi na pytania o percepcję miejskiej przestrzeni publicznej oraz możliwości bezpośredniego ich przełożenia na sposób projektowania tej przestrzeni, pozwalające otworzyć nowe, wielodziedzinowe pola dla dalszych działań badawczych.

Reakcja przeniesienia wodoru. "Zielona" metoda syntezy alkoholi i aldehydów

Marek Gliński

Prezentowana monografia zawiera opis wyników badań reakcji katalitycznego przeniesienia wodoru i jej wykorzystania do syntezy alkoholi, przeprowadzonych przez autora w latach 1982–2019. Badania te miały na celu poznanie możliwości tej reakcji i zakresu jej stosowalności, a znaczna ich część wyników nie była jeszcze opublikowana.   Zakres prezentowanych badań dotyczył m.in.: reaktywności wybranych grup ketonów w reakcji przeniesienia wodoru od alkoholi jako donorów w obecności jednego katalizatora – tlenku magnezu; powiązania reaktywności tych związków z budową ich cząsteczek i warunkami reakcji, wynikających ze sposobu jej prowadzenia; określenia wpływu budowy donora wodoru i warunków reakcji na przebieg redukcji wytypowanego akceptora wodoru; weryfikacji postulowanych w literaturze źródeł aktywności tlenku magnezu w reakcji przeniesienia wodoru oraz niektórych obszarów badawczych ściśle związanych z reakcją przeniesienia wodoru od alkoholi do związków karbonylowych.   Działania badawcze autora dotyczące syntezy alkoholi II-rzędowych (głównie), jak i I-rzędowych oraz w niewielkim stopniu aldehydów, miały na celu określenie zakresu stosowalności reakcji katalitycznego przeniesienia wodoru jako potencjalnej, alternatywnej metody w syntezie alkoholi ze związków karbonylowych jako substratów. O przydatności zaprezentowanej metody syntezy decyduje m.in.: uzyskiwana wartość wydajności produktu, szeroko rozumiana selektywność reakcji, dostępność substratów i katalizatora, warunki syntezy, jej koszt i czasochłonność oraz bezpieczeństwo w trakcie jej realizacji. Zaproponowana metoda redukcji grupy karbonylowej w reakcji przeniesienia wodoru pozostaje w zgodzie ze współczesnym poglądem na technologię chemiczną i minimalizację jej oddziaływania na środowisko naturalne, dlatego autor zdecydował o umieszczeniu w tytule monografii przymiotnika zielony jako cechy metody.

Zadania egzaminacyjne z mechaniki teoretycznej

Wacław Szcześniak, Magdalena Ataman

Prezentowany zbiór zadań z dynamiki teoretycznej został napisany jako siódmy, komplementarny do wydanych poprzednio w trzech tomach: tom pierwszy – Zbiór zadań z mechaniki teoretycznej – kinematyka, tom drugi – Zbiór zadań z mechaniki teoretycznej – statyka i tom trzeci – Zbiór zadań z mechaniki teoretycznej – dynamika oraz do trzech obszernych pozycji: Dynamika analityczna i „MATHEMATICA” w zadaniach i przykładach obliczeniowych, Dynamika teoretyczna dla zaawansowanych, Dynamika teoretyczna w zadaniach dla dociekliwych. Prezentowany zbiór jest również pomyślany jako praktyczne wdrożenie obszernego materiału przedmiotu mechaniki teoretycznej wyłożonego w wydanym w 1993 roku przez Romana Nagórskiego i Wacława Szcześniaka w Oficynie Wydawniczej Politechniki Warszawskiej dwutomowym podręczniku Mechanika teoretyczna. Aczkolwiek w tym podręczniku znajdują się zadania rozwiązane i do rozwiązania, tym niemniej było konieczne oddanie do rąk studentów oddzielnego skryptu, zawierającego przede wszystkim rozwiązane zadania egzaminacyjne.

Spory o wartości. Aspekty filozoficzne i administracyjno-prawne

Jan Zubelewicz

Praca składa się z dwóch części. W części pierwszej, poświęconej aspektom filozoficznym omawianych kwestii, omówiono: zagadnienie sporu o wartości od strony metodologicznej; rozumowanie erystyczne; analizy konkretnych dylematów filozoficznych; różne interpretacje relacji między zobowiązaniem wobec prawa moralnego a zobowiązaniem w sumieniu oraz rozumienie światopoglądu informatycznego. Podjęto także próby odpowiedzi na pytanie: czy światopogląd jest wyrazem optymistycznej czy pesymistycznej wizji świata? Część druga monografii obejmuje zagadnienia administracyjnoprawne, dotyczące: problemów administracyjnych; sporu o prawdę w postępowaniu administracyjnym; sporu w odniesieniu do zmian dokonywanych w zarządzaniu administracją; sporu o rozumienie dwutorowego modelu komunikacji językowej i możliwości zastosowania tego modelu w nauce administracji; sporu o rozumienie roli zasad współżycia społecznego w prawie cywilnym oraz sporu o wartości między twórcami i użytkownikami w sprawie dozwolonego użytku utworów.

Model sukcesu innowacji w przedsiębiorstwie. Przypadek sektora biopaliw

Lidia Sobczak

Praca składa się z czterech rozdziałów. Przeprowadzona w dwóch pierwszych rozdziałach analiza piśmiennictwa stanowiła podstawę opracowania teoretycznego modelu sukcesu w rozdziale trzecim i weryfikacji założeń modelowych w rozdziale czwartym. W rozdziale pierwszym omówiono istotę i rodzaje innowacji, przedstawiono wybrane modele procesu innowacji, scharakteryzowano także niektóre modele przedsiębiorczości oraz model przedsiębiorczości korporacyjnej i innowacji. Wskazano tym samym możliwości i potrzebę analizy procesu innowacji przez pryzmat przedsiębiorczości. W rozdziale drugim zaprezentowano wybrane badania nad przyczynami sukcesu przedsiębiorstwa i scharakteryzowano niektóre prace nad sukcesem innowacji i okolicznościami, które go poprzedzają. Wykazano tym samym zasadność dalszych poszukiwań w obszarze czynników sukcesu innowacji. W rozdziale trzecim opisano koncepcję możliwości przedsiębiorczych, koncepcję aktywności przedsiębiorczej i koncepcję adaptacyjnego podejścia do zarządzania projektami. W tym samym rozdziale scharakteryzowano gotowość do zmian, kompetencje do ich wprowadzania oraz rolę menedżerów średniego szczebla w procesie innowacji. Tu także zdefiniowano zmienne modelu oraz teoretyczne zależności między nimi. W rozdziale czwartym przedstawiono założenia badania empirycznego i jego metodykę, zaprezentowano wyniki konfirmacyjnej analizy czynnikowej i modelowania równań strukturalnych oraz model sukcesu innowacji w przedsiębiorstwie.

Podstawy marketingu w przedsiębiorstwach i w sektorze publicznym

Elżbieta Jendrzejczak, Agnieszka Tomczak

Inżynierowie przestali pełnić w marketingu rolę głównie bierną, a ich udział w wielu dziedzinach decyduje o sukcesie rynkowym, także w dziedzinach, które tradycyjnie były domeną ekonomistów. Sprawia to, że podstawowe wiadomości z dziedziny marketingu są inżynierowi niezbędne. W skrypcie w syntetycznej formie wyjaśniona została istota marketingu i rola, jaką pełni w nim inżynier. Ponieważ zawarta w skrypcie treść koresponduje z materiałem trzydziestogodzinnego bloku ćwiczeń, zawarte w nim opracowania przykładowych pytań problemowych i testowych ułatwiają studentom przygotowanie do zaliczenia przedmiotu i egzaminu. Druga wersja skryptu na temat podstaw marketingu uwzględnia w większym zakresie zagadnienia związane z sektorem publicznym oraz marketingiem dóbr zaopatrzeniowych. Zmieniona wersja skryptu dedykowana jest przede wszystkim studentom kierunku Administracja, a także ma wspomagać dydaktykę w zakresie przedmiotu marketing na technicznych kierunkach studiów.

Projektowanie urbanistyczne na kierunku Gospodarka Przestrzenna

Jan Maciej Chmielewski

Tom XI serii monografii naukowych Wydziału Geodezji i Kartografii Politechniki Warszawskiej "Gospodarka Przestrzenna" W monografii przedstawiono tematy związane z procesem nauczania projektowania urbanistycznego na kierunku Gospodarka Przestrzenna na różnych uczelniach. W publikacji zostały zawarte między innymi zagadnienia z zakresu inwentaryzacji urbanistycznej, elementów kompozycji urbanistycznej, roli rysunku technicznego w gospodarce przestrzennej oraz analizy oddziaływania przedsięwzięć urbanistycznych na środowisko przyrodnicze. Opracowanie stanowi przyczynek do badań w obszarze gospodarki przestrzennej i równocześnie utwierdza znaczenie w nich nauk technicznych, w tym Geodezji i Kartografii.

Problemy decyzyjne organizacji przewozów transportem drogowym

Mariusz Wasiak

W monografii poruszono wybrane wyniki badań dotyczących problemów decyzyjnych dotyczących: doboru środków przewozowych do zadań z uwzględnieniem kosztów logistycznych; doboru jednomodalnych technologii transportu; planowania realizacji zadań przewozowych ze względu na ograniczenia czasu pracy kierowców. Pierwsze z tych zagadnień odnosi się do wzajemnych relacji między kosztami przewozu a wielkością dostaw. W tym zakresie został zaproponowany oryginalny wzór na tzw. Ekonomiczną Wielkość Zamówienia (EOQ) dla różnych technologii przewozu. Na potrzeby wyprowadzenia tej zależności zostały uwzględnione koszty transportu zależne od czasu pracy, od przebiegu oraz pozostałe koszty transportu, które obejmują koszty przewozu i koszty realizacji prac ładunkowych. Ponadto w monografii opisane zostały wzajemne relacje między kosztami transportu a kosztami utrzymania zapasów, które muszą być uwzględniane podczas podejmowania decyzji o wyborze środka przewozowego o określonej pojemności, jak również postaci transportowej. Kolejne z zagadnień opisanych w monografii to dobór jednomodalnych technologii transportu. Jest to jeden z najczęstszych problemów decyzyjnych w transporcie. Dotyczy on zarówno wyboru samego środka przewozowego, jak i postaci transportowej ładunków czy też urządzeń ładunkowych oraz trasy przemieszczania. W monografii został zaproponowany w pełni sformalizowany, oryginalny opis tego problemu (model matematyczny) oraz podejście do jego rozwiązania. Ostatnie z badań opisanych w monografii dotyczą planowania realizacji zadań przewozowych przy uwzględnieniu ograniczeń wynikających z regulacji czasu pracy kierowców. Zważywszy, że w literaturze normy regulujące pracę kierowców są opisywane częstokroć z niewystarczającą precyzją lub nawet błędnie, niezbędne było uporządkowanie stanu wiedzy w tym zakresie. Wartością dodaną monografii jest również propozycja formalnego ujęcia niektórych z prawnych ograniczeń czasu pracy kierowców. Opis proponowanych rozwiązywań problemów decyzyjnych został poprzedzony rozważaniami dotyczącymi podstaw teoretycznych podejmowania decyzji oraz metod i narzędzi optymalizacji.

Wybrane zagadnienia z termodynamiki silników spalinowych. Materiały do ćwiczeń

Ewa Fudalej-Kostrzewa

Prezentowany skrypt jest pomyślany jako pomoc do ćwiczeń audytoryjnych z „Termodynamiki” prowadzonych na studiach inżynierskich na Wydziale Samochodów i Maszyn Roboczych Politechniki Warszawskiej. Omówione są w nim podstawowe zagadnienia objęte programem ćwiczeń. Podane zależności stanowiące zapis poszczególnych wielkości są w wielu przypadkach dokładnie wyprowadzone, co może ułatwić studentom opanowanie obowiązującego materiału i być pomocne w rozwiązywaniu zadań. Do wszystkich zamieszczonych w skrypcie zadań podane są odpowiedzi. Sposób rozwiązywania zadań jest pokazany na przykładach. Sposób przedstawiania omawianych zagadnień jest wynikiem długoletniego doświadczenia dydaktycznego Autorki.

Finanse cyfrowe. Perspektywa rynkowa

Lech Gąsiorkiewicz, Jan Monkiewicz

Problematyka gospodarki cyfrowej, a w szczególności jej specyficzny wycinek jakim są finanse cyfrowe, stanowi istotny obszar aktywności naukowej Katedry Finansów i Systemów Finansowych Wydziału Zarządzania Politechniki Warszawskiej. W pracach nad tym zagadnieniem biorą udział pracownicy Katedry, a także wielu ekspertów zewnętrznych z innych ośrodków akademickich, ze świata biznesu oraz instytucji publicznych. Efektem tych prac są już opublikowane dzieła, a także będąca w opracowaniu seria trzech monografii, pod wspólnym tytułem Finanse cyfrowe. Pierwsza z nich – Finanse cyfrowe: informatyzacja, cyfryzacja, danetyzacja prezentuje ramy ogólne gospodarki cyfrowej, problematykę konsumenta na rynku finansowym oraz ryzyka finansów cyfrowych. Niniejsza publikacja, będąca jej kontynuacją, zawiera omówienie wybranych zagadnień związanych z bankowością cyfrową, ubezpieczeniami cyfrowymi oraz cyfryzacją rynków finansowych. Jej celem jest dokonanie prezentacji wykorzystania finansów cyfrowych w głównych segmentach biznesowych finansów.   Monografia podzielona jest na trzy części. Pierwsza jest poświęcona bankowości cyfrowej, druga ubezpieczeniom cyfrowym, a w części trzeciej omówiono zagadnienia związane z cyfryzacją rynku kapitałowego.

Architektura i urbanistyka wobec sytuacji kryzysowych

Cezary Głuszek, Krystyna Solarek

Monografia jest pierwszym tomem serii wydawniczej „Architektura i urbanistyka w badaniach młodych naukowców”.   Celem wydania I tomu publikacji z cyklu „Architektura i urbanistyka w badaniach młodych naukowców” poświęconego aktualnym sytuacjom kryzysowym w środowisku zbudowanym jest zaprezentowanie najnowszych badań doktorantów Wydziału Architektury Politechniki Warszawskiej w tym zakresie. Główne obszary badawcze dotyczyły trzech wiodących tematów, odzwierciedlonych w odrębnych częściach monografii, czyli:   1. Urbanistyczne problemy współczesnego kształtowania miast.   2. Funkcjonalność mieszkalnictwa w Polsce w realiach pandemii.   3. Współczesne problemy dziedzictwa architektonicznego. 

Problematyka integracji prac scaleniowych z pracami z zakresu gospodarowania zasobami wodnymi w kontekście polityki rozwoju obszarów wiejskich

Małgorzata Stańczuk-Gałwiaczek, Katarzyna Sobolewska-Mikulska

W monografii przedstawiono problematykę integracji prac scaleniowych z pracami z zakresu gospodarowania zasobami wodnymi. Zasoby wodne są niezmiernie ważnym czynnikiem determinującym znaczenie i rozwój funkcji obszarów wiejskich. Ograniczona wielkość zasobów wodnych w Polsce oraz ich duża zmienność w czasie i przestrzeni wymusza konieczność racjonalnego gospodarowania wodą. W podejściu przyjętym przez kraje Europy Zachodniej scalenie gruntów jest nieodłącznie związane z implementacją rozwiązań polegających na ochronie i kształtowaniu zasobów wodnych na terenach wiejskich. W ramach prac scaleniowych istnieje możliwość wskazania obszarów niezbędnych do realizacji inwestycji w zakresie systemów melioracji wodnych, retencjonowania wód na obszarach wiejskich, zarządzania ryzykiem powodziowym oraz w zakresie realizacji działań o charakterze środowiskowo-krajobrazowym wpływających na warunki wodne na scalanym obiekcie. Szeroki i kompleksowy zakres działań realizowanych w ramach prac scaleniowych jest zgodny z ideą zrównoważonego i wielofunkcyjnego rozwoju obszarów wiejskich. W monografii postawiono tezę: „Scalenia gruntów nie są w dostatecznym stopniu wykorzystywane jako instrument służący ochronie i kształtowaniu zasobów wodnych na terenach wiejskich w Polsce.   Zakres rozwiązań projektowych wprowadzanych w procesie scalenia gruntów w Polsce jest ograniczony i niewystarczający”. Udowodnienie przyjętej tezy wymagało realizacji następujących celów szczegółowych: 1) ocena stanu gospodarki wodnej na obszarach wiejskich oraz przegląd obecnego stanu wiedzy dotyczącej prawnych i geodezyjnych aspektów integracji prac scaleniowych z pracami z zakresu gospodarowania zasobami wodnymi; 2) analiza i ocena zakresu wprowadzanych w założeniach do projektu scalenia gruntów w Polsce rozwiązań nakierowanych na poprawę stanu gospodarki wodnej w oparciu o reprezentatywną próbę badawczą.   W rozdziale 2 podjęto próbę diagnozy aktualnego stanu gospodarki wodnej na obszarach wiejskich w Polsce, której wyniki pozwalają potwierdzić pilność i priorytetowość realizacji prac związanych z poprawą stanu ilościowego i jakościowego wód na obszarach wiejskich. W rozdziale 3 zdefiniowany został zakres działań realizowanych w procesie scalenia gruntów, przy jednoczesnym zwróceniu uwagi na funkcjonującą w krajowej literaturze przedmiotu wielorakość nazewnictwa i pojęć dotyczących kompleksowych przedsięwzięć realizowanych na obszarach wiejskich, obejmujących scalenie gruntów. Szczególną uwagę zwrócono na problematykę integracji prac scaleniowych z pracami z zakresu rolniczego gospodarowania zasobami wodnymi na obszarach wiejskich. W rozdziale 4 poświęcono uwagę zagadnieniu polityki rozwoju obszarów wiejskich. Przybliżono ideę rozwoju zrównoważonego oraz wielofunkcyjnego. Przedstawiono także instrumentarium Wspólnej Polityki Rolnej w kontekście realizacji prac scaleniowych w Polsce.   W rozdziale 5 przedstawiono wyniki badań zakresu wprowadzanych w założeniach do projektów scalenia gruntów w Polsce rozwiązań nakierowanych na poprawę stanu gospodarki wodnej. Jako metodę badawczą przyjęto metodę indukcyjną, opierając się na zasadach weryfikacjonizmu naukowego na podstawie badań reprezentatywnej próby dokumentów źródłowych opracowanych dla obiektów scaleniowych w Polsce. Wyboru próby reprezentatywnej dokonano przy zastosowaniu metod statystycznych. Badane cechy (decyzja geodety-projektanta o wprowadzeniu konkretnego rozwiązania projektowego) mają charakter jakościowy. Zgromadzone dane uporządkowano, stosując metody statystyczne.  

Podstawy automatyki. Ćwiczenia laboratoryjne

Andrzej Wojtulewicz, Krzysztof Zarzycki, Patryk Chaber, Robert Nebeluk

Celem opracowania jest przedstawienie w praktyce podstawowych zagadnień automatyki: opis obiektów dynamicznych do celów sterowania, sprzężenie zwrotne i jego rola, struktury układów regulacji, podstawy projektowania układów regulacji służących do nadążania (serwomechanizmy) oraz do tłumienia wpływu zakłóceń (układy regulacji przemysłowej), realizacje cyfrowe algorytmów regulacji. Omówiono się także platformy sprzętowe współczesnych systemów automatyki: programowalne sterowniki logiczne (PLC), a także przemysłowe systemy monitorowania i gromadzenia danych (SCADA). W skrypcie dokonano wprowadzenia w tematykę nowoczesnych systemów automatyki przemysłowej (wykonanie zadań laboratoryjnych wymaga przyswojenia przez studentów wiedzy związanej ze środowiskami programistycznymi sterowników PLC oraz SCADA). Szczegółowe opisy techniczne pozwolą na poznanie obiektów wykorzystywanych podczas zajęć praktycznych. Zebranie dostępnych materiałów w jeden skrypt pozwala na uporządkowanie i usystematyzowanie wiedzy. Tak opracowany materiał stanowi istotne dopełnienie wykładu.

Finanse cyfrowe. Informatyzacja, cyfryzacja i danetyzacja

Lech Gąsiorkiewicz, Jan Monkiewicz

W prezentowanej monografii Autorzy zajęli się specyficznym wycinkiem gospodarki cyfrowej, którą stanowią finanse cyfrowe. Mają one szczególny charakter z uwagi na fakt, że transakcje finansowe są w istocie rzeczy wymianą informacji, bez żadnego tła materialnego. W związku z tym mogą być one w wyjątkowo dużym stopniu przeniesione do wymiaru wirtualnego.   Opracowanie podzielone jest na trzy części. W części pierwszej, najobszerniejszej, ukazano ramy koncepcyjne rozważań. W rozdziale pierwszym nakreślone jest pojęcie gospodarki cyfrowej i analizowane są jej miary. W rozdziale drugim podjęto dyskusję nad ramami teoretycznymi finansów cyfrowych. Rozdział trzeci poświęcony jest zagadnieniom danetyzacji i kwestiom obrotu danymi dla potrzeb finansów. Rozdział czwarty zawiera prezentację technologicznego wymiaru finansów cyfrowych. W rozdziale piątym omówiono wyzwania, które w tym zakresie stoją przed bankiem centralnym z racji jego szczególnie doniosłej roli w systemie finansowym.   W części drugiej skupiono się na konsumencie cyfrowym. W rozozdziale szóstym, otwierającym tę część publikacji, podejęto wątek ochrony konsumenta cyfrowego, koncentrując swoją uwagę na kwestiach ochrony danych osobowych i prywatności. Stają się one centralnym problemem nowej rzeczywistości konsumenckiej. W rozdziale siódmym przeprowadzona jest analiza zagadnień etyki i jej szczególnych aspektów w świecie finansów cyfrowych, zaś rozdział ósmy podejmuje zagadnienia wykluczenia finansowego w świecie cyfrowym.   W trzeciej części książki przeanalizowano zagadnienia ryzyka występującego w finansach cyfrowych. W rozdziale dziewiątym, otwierającym tę część, przeprowadzono analizę regulacji Internetu i technologii cyfrowych w kontekście rynku finansowego i usług finansowych. Podkreślony jest w nim fakt, że wraz z pojawieniem się technologii cyfrowej kod (software) stopniowo stał się dominującym sposobem regulowania zachowania użytkowników Internetu, co rodzi wiele problemów i zagrożeń. W rozdziale dziesiątym omówiono zarządzanie bezpieczeństwem cybernetycznym w systemie finansowym, koncentrując swoją uwagę zarówno na podmiotach systemu finansowego, jak i roli państwa w tym zakresie. W rozdziale jedenastym przedstawione są makroekonomiczne aspekty ryzyka finansowego wywołane procesem cyfryzacji finansów. W rozdziale dwunastym, zamykającym monografię, podjęto wątek bezpieczeństwa cybernetycznego w systemie finansowym przez pryzmat działań nadzoru finansowego.   Na zakończenie chcemy podkreślić, że poglądy głoszone przez poszczególnych Autorów na łamach tej książki są wyłącznie ich poglądami prywatnymi i nie mogą być utożsamiane z poglądami instytucji, w których pracują.

Administrowanie i zarządzanie jako funkcje publiczne - w oddziaływaniu na rozwój terytorialny

Małgorzata Duczkowska-Piasecka, Agnieszka Tomczak

Problematyka sfery publicznej - jej istoty, struktur, zadań, funkcjonowania - skupia coraz większą uwagę naukowców z różnych dyscyplin i praktyków różnych branż - prawników, ekonomistów, socjologów, etyków. Naukowcy z tych dziedzin próbują odpowiedzieć na pytania tyczące roli władzy publicznej w dzisiejszym świecie, zakresu jej odpowiedzialności, etyki, pól ingerencji w życie jednostek i podmiotów gospodarczych, wreszcie pytania dotyczące instrumentów - narzędzi, jakie władza publiczna ma do dyspozycji, aby wypełniać niezbywalne obowiązki względem społeczeństwa w zmieniającym się świecie. Niniejsza publikacja ma na celu pokazanie szerokiego spektrum problematyki wynikającej z funkcji publicznych sprawowanych przez władzę, odniesienie się do pod stawowych koncepcji określających funkcje administrowania i zarządzania, z zamiarem uwypuklenia różnic między tymi pojęciami i adaptowanie ich do oddziaływania na rozwój terytorialny. Poświęcona temu jest głównie pierwsza część publikacji. W publikacji Autorzy uwzględnili ekonomiczny punkt widzenia, nie odnosząc się ani do aspektów socjologicznych, ani politycznych. Przeto nie podjęto dyskusji o roli państw narodowych w odniesieniu do jakiegokolwiek kraju; przyjęto punkt widzenia rozgrywających się dyskusji na poziomie nauki światowej - na temat władzy publicznej, funkcji i polityk publicznych, procesów zarządzania, administrowania przez te władze w aspekcie tendencji i ewolucji poszczególnych procesów.

CYBERPRZEMOC szczególnym zagrożeniem społeczeństwa informacyjnego

Marian Kowalewski, Marek Jakubiak

Wśród zagrożeń w cyberprzestrzeni szczególnie groźne jest zagrożenie cyberprzemocy – zagrożenie, które nie zawsze się dostrzega i wielokrotnie wręcz lekceważy, a które coraz częściej dotyka nas wszystkich. Najogólniej ujmując, cyberprzemoc możemy sprowadzić do prześladowania, zastraszania, szantażowania, nękania, obrażania i wyśmiewania innych osób lub grup za pośrednictwem współczesnych technik i technologii ICT. Prezentowana publikacja jest zbiorem wyników badań pracowników naukowo-dydaktycznych Zakładu Nauk o Administracji i Bezpieczeństwa w Administracji z Wydziału Administracji i Nauk Społecznych Politechniki Warszawskiej, które są upowszechniane i wykładane w procesie dydaktycznym.