Urbanism as a way of life. Trying to rediscover

red. Marek S. Szczepański, Grzegorz Gawron, Barbara Lewicka

Miasta, od chwili ich założenia przed wiekami, zawsze były przestrzeniami działań społecznych, masowych aktywności i zbiorowych zachowań. Wynikało to z ich niezwykłej siły przyciągania. Były – i są nadal – wpływowe, inspirujące i wzbudzają zainteresowanie. Z wielu powodów miasta są ważne zarówno dla zwykłych mieszkańców, jak i artystów i myślicieli. W 20. wieku Louis Wirth opisał zurbanizowane przestrzenie w kategoriach intensywnej gęstości zaludnienia, zróżnicowania społecznego i znacznych rozmiarów populacji – cech, które wydają się oczywiste i naturalne. W książce Urbanism as a way of life. Trying to rediscover autorzy podjęli próbę rozważenia, czy idee Louisa Wirtha nadal są żywe. Podjęli próbę odpowiedzi na pytanie, czy idee te – jeżeli poddane koniecznym modyfikacjom – mogą być użyteczne podczas analizy współczesnych miejskich przestrzeni.

Aleksander Wat: forma życia. Studium o pisaniu, doświadczeniu, obecności

Paweł Paszek

Seria: Oikos. Komparatystyka Literacka i Kulturowa (1), ISSN 2720-1104 Autor książki Aleksander Wat: forma życia. Studia o pisaniu, doświadczeniu, obecności koncentruje się na zagadnieniach szczególnego doświadczenia pisania twórczego, które polega na nietypowej wspólnocie i zestroju egzystencjalnych i tekstowych struktur. Literatura jest tu rozumiana przede wszystkim jako formacja i forma życia. Pierwsza część książki opisuje kategorię doświadczenia w nowoczesności ze szczególnym uwzględnieniem doświadczenia pisania jako praktyki kształtowania obecności i podmiotowości. Dwie następne części prezentują skrupulatną lekturę oraz interpretacje dwóch ważnych dzieł Aleksandra Wata (JA z jednej strony i JA z drugiej strony mego mopsożelaznego piecyka oraz Pieśni wędrowca). Ostatnia część książki zawiera rekapitulację i konkluzje rozważań.

Court, nobles and festivals. Studies on the Early Modern visual culture

red. Oskar Jacek Rojewski, Mirosława Sobczyńska-Szczepańska

Książka  poświęcona jest zagadnieniom związanym z uroczystościami świeckimi i religijnym w dobie nowożytnej,  ze szczególnym uwzględnieniem ich kontekstu artystycznego i politycznego.    Osiem spośród dziesięciu rozdziałów dotyczy wydarzeń i zjawisk z terenu monarchii hiszpańskich Habsburgów (w tym jej amerykańskich  koloniach), pozostałe – Burgundii i Rzeczypospolitej.  W pierwszym rozdziale Víctor Mínguez omawia dwadzieścia jeden relacji z fest królewskich, które – odbywając się w przestrzeni publicznej –  stanowiły istotny element propagandy władzy. Szczegółowe  deskrypcje, często ilustrowane grafikami, były źródłem inspiracji dla innych dworów europejskich. Inmaculada Rodríguez Moya dokonuje systematycznego przeglądu uroczystości organizowanych na dworze hiszpańskim w latach 1555-1808, ukazując  przy tym ich wpływ na transformację układ urbanistycznego Madrytu, natomiast Pablo Gonzalez Tornel przedstawia przeobrażenia o tej samej genezie w przestrzeni miejskiej Palermo. Na przykładzie triumfalnych przejazdów przez Meksyk i Peru Luisa de Velasco y Castilla, mianowanego najpierw wicekrólem Nowej Hiszpanii, a następnie Peru, Juan Chiva Beltran przybliża kwestię symbolicznej obecności hiszpańskiego władcy w zamorskich uroczystościach. W piątym rozdziale, pióra Oskara Rojewskiego,  została zrekonstruowana ceremonia zgromadzenia z 1468 r. Zakonu Złotego Runa, które odcisnęło silne piętno na rytuałach  dworskich Habsburgów. Antonio Gozalbo Nadal, autor kolejnego tekstu, zestawia dwie relacje na temat wielkiej parady zorganizowanej w Barcelonie w 1535 r., w przededniu wyprawy Karola V na Tunis, z przedstawieniem tego wydarzenia na drugim z serii gobelinów Zdobycie Tunisu, wykonanej w Brukseli w latach 1548-1554. Cristina Igual Castelló opisuje festę zorganizowaną w Walencji w 1784 r. dla uczczenia dwóch wydarzeń: narodzin wnucząt  Karola III i zawarcia pokoju między Hiszpanią a Wielką Brytanią. Dwa ostatnie rozdziały ukazują różne sposoby upamiętnienia zmarłego i gloryfikacji jego rodu: Victoria Bosch Moreno dokonuje opisu ceremonii funeralnych po śmierci siostry Filipa II, Joanny Austriackiej, odprawionych w 1573 roku w madryckim kościele klarysek, natomiast Mirosława Sobczyńska-Szczepańska podejmuje temat szlacheckiej pompa funebris  na przykładzie pogrzebu Stefana Krzuckiego z 1746 r., o którego wyjątkowości stanowił  antropomorficzny, mobilny katafalk. Prezentowana publikacja jest pokłosiem współpracy między badaczami z Uniwersytetu Jaume I w Castellón de la Plana i Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach, trwającej od 2016 r.

Determinanty chwiejności wyborczej

Agnieszka Turska-Kawa

Książka podejmuje problematykę uwarunkowań chwiejności wyborczej w odniesieniu do czterech grup determinant: systemowych, społecznych, psychologicznych i ekonomicznych. Analiza politologiczna zjawiska chwiejności wyborczej na kartach pracy jest zatem podejmowana przede wszystkim w ujęciu genetycznym, jednak monografia zawiera również szereg odniesień definicyjnych czy metodologicznych. Jej szczególną wartością jest kompleksowe ujęcie uwarunkowań chwiejności wyborczej zarówno w aspekcie modelowym dla każdej grupy czynników, jak i podjęcie rozważań nad ich interakcjami, co dotychczas nie było podejmowane w literaturze przedmiotu. Formułowane w książce autorskie modele i prowadzone rozważania poparte są każdorazowo licznymi badaniami polskich i światowych badaczy. Autorka ma nadzieję, że wątki krytyki i uwyraźnienie trudności związanych z badaniami i interpretacją wyników w zakresie pomiaru chwiejności wyborczej przyczynią się do doskonalenia warsztatu i projektowanych dalszych badań w tej płaszczyźnie. Książka swą treścią kierowana jest zarówno do specjalistów zajmujących się zachowaniami wyborczymi, jak i studentów. Polecana jest jako materiał uzupełniający wiedzę w zakresie przedmiotów na kierunkach politologia, doradztwo polityczne i publiczne, marketing polityczny itp. Interesujące wątki znajdą zarówno teoretycy, jak i praktycy przedmiotu.

Furia i szlachetniejszy rozum. Próby o "Burzy" Williama Szekspira

Tadeusz Sławek

Może trzeba czytać tę sztukę jako przekaz „po śmierci”? Może nikt nie ocalał z nawałnicy, która wcale nie była dziełem Prospera, tylko dzikim obrządkiem natury? Może nikt się nawrócił, nikt nikomu nie przebaczył, nikt nie uznał swych grzechów i nikt nie okazał ani skruchy, ani wielkoduszności. Może wszystko, co usłyszeliśmy, to wymysł Prospera pragnącego czymś zająć bezczas pośmiertnego trwania i wynagrodzić sobie niepowodzenia losu i w ten sposób, niczym mistrzyni nieskończonej opowieści – Szeherezada, snuć marzenie o sprawiedliwszym świecie, w którym grzesznicy zostają ukarani, a sprawiedliwi wynagrodzeni? Czy nie słuchamy opowieści Prospera, który nie dotarł do wyspy, lecz utonął w zbutwiałej łodzi, do której wsadzili go uzurpatorzy, i teraz opowiada nam o tym wydarzeniu zmieniając jego zakończenie?

Synergistic Application of Metaphorical and Humorous Elements in Polish and English Advertising Discourse

Anna Stwora

Seria: Interdisciplinary Humour Research (2), ISSN 2719-8235   Celem monografii jest analiza metafory i humoru współwystępujących w multimodalnej reklamie prasowej – w języku polskim i angielskim. Punktem wyjścia refleksji jest zwrócenie uwagi na podobieństwa konceptualne w sposobach konstruowania i rozumienia zarówno humoru jak i metafory, które autorka wiąże z teorią integracji pojęciowej. Analiza zebranego materiału reklamowego pozwala przyjrzeć się synergicznemu działaniu obu zjawisk. Co więcej, badaniu poddane zostają odczucia respondentów dotyczące atrakcyjności wybranych reklam oraz stopnia ich zabawności. Uzyskane rezultaty pomagają odpowiedzieć na pytanie, jak uczestnicy badania rozumieją mechanizmy humoru i metafory w reklamie, co pozwala na zidentyfikowanie podobieństw i różnic między przykładami z każdej grupy językowej.

La prose néofantastique d'expression française aux XXe et XXIe siecles

Katarzyna Gadomska

Autorka monografii przedstawia próbę opisu poetyki prozy neofantastycznej (XX i XXI wieku) wybranych krajów obszaru francuskojęzycznego (Francja, Belgia, Quebec). W analizach materiału posługuje się takimi metodami badawczymi, jak: ujęcie semiotyczne postaci (schemat aktancjalny A. Greimasa), model semiologiczny Ph. Hamona, metoda semiopragmatyczna U. Eco i V. Jouve’a. W kolejnych rozdziałach omawia m.in. podstawowe elementy świata przedstawionego utworów literackich: czas, przestrzeń, ich „chronotop” (M. Bachtin) oraz postać; manifestacje „zjawiska fantastycznego”, przybierającego formy figur anksjogennych: duch, wampir, psychopata (również w kinie „gore”), sobowtór, kobieta, przedmioty wywołujące strach; formę analizowanych utworów z zakresu „nowej fantastyki”: wybrane elementy paratekstu w rozumieniu G. Genette’a (incipit, excipit, przedmowa), formy i strukturę narracji, a także tradycyjne i nowe techniki pisarskie charakterystyczne tylko dla gatunku fantastyki. Konkluzja zawiera propozycję odpowiedzi na pytanie, w jakim zakresie fantastyka współczesna modyfikuje definicje fantastyki tradycyjnej oraz w jakim stopniu kontynuuje fantastykę kanoniczną czy też z nią zrywa.

Wieki Stare i Nowe. T. 3 (8)

red. Sylwester Fertacz

Na 8 tom periodyku składają się artykuły o problematyce dotyczącej różnych okresów historycznych: od czasów starożytnych do najnowszych. W roczniku znajdziemy więc zarówno tekst opisujący kwestię tajności sprzysiężenia, w którego konsekwencji 15 marca 44 roku p.n.e. został zamordowany Juliusz Cezar, czy analizujący wyobrażenia namonetne numizmatów wybijanych w imieniu cesarza rzymskiego Floriana, jak i szkic łączący się z tematyką pierwszego podziału Śląska bądź też charakteryzujący działalność Bolka V w czasie wojen husyckich. Z kolei dzięki artykułom badającym wybrane aspekty historii XX wieku poznajemy m.in. zbiorowość kierowników politycznych NSDAP powiatu pszczyńskiego, dowiadujemy się także o roli, jaką odgrywa współcześnie muzyka młodzieżowa w edukacji historycznej i obywatelskiej. A to tylko niektóre tematy podjęte przez autorów ósmego tomu „Wieków Starych i Nowych”. Dodatkowo, w odróżnieniu od poprzednich wydań, niniejszy rocznik został wzbogacony o nowe, wartościowe poznawczo działy: teksty źródłowe oraz recenzje.

Niedrukowane dramaty Gabrieli Zapolskiej. T. 1: "Nerwowa awantura" oraz "Pariasy". T. 2: "Carewicz" i "Asystent"

red. Jan Jakóbczyk, współudz. Krystyna Kralkowska-Gątkowska, Krystyna Kłosińska, Magdalena Piekara, ...

T. 1: 298 s. T. 2: 360 s. Do rąk Czytelnika trafia dwutomowe wydanie niepublikowanych nigdy wcześniej w całości czterech dramatów autorki Moralności pani Dulskiej: na tom 1 składają się: Nerwowa awantura i Pariasy, na tom 2 składają się Carewicz i Asystent. Utwory te Zapolska napisała w końcowej fazie swej twórczości. Dają one świadectwo różnorodnych i intensywnych poszukiwań tematycznych Zapolskiej: egzotyki hazardu uprawianego w Monte Carlo i rodzimej nędzy pariasów, cynizmu polityki na dworze cesarskim i romansowych obyczajów w lecznicach promujących (mimo że karykaturalnie) tzw. zdrowy tryb życia. Za podstawę wydania krytycznego przyjęto skrypty pochodzące z teatru lwowskiego (dziś zdeponowane w dziale specjalnym Biblioteki Śląskiej), gdyż te maszynopisy (jak można mniemać) pozostawały pod kontrolą autorki, która współreżyserowała  niektóre spektakle. Warto jednak zaznaczyć, że posiłkowano się również rękopisami przechowywanymi obecnie w Bibliotece Teatru im. J. Słowackiego w Krakowie. Recenzja książki ukazała się w czasopiśmie „Nowe Książki” nr 6/2012, s. 17.

Wybuch wyobraźni. Poezja Anny Świrszczyńskiej wobec reprodukcji życia społecznego

Katarzyna Szopa

Niniejsza monografia poświęcona jest kwestii społecznej reprodukcji w poezji Anny Świrszczyńskiej. W odczytaniu Katarzyny Szopy feministyczny światopogląd poetki jest wykwitem epoki, którą charakteryzowała złożona dynamika społecznych zmian i politycznych napięć zarówno w skali lokalnej, jak i globalnej. Odczytanie twórczości Świrszczyńskiej z perspektywy feminizmu społecznej reprodukcji pozwala w pełni uwidocznić owe napięcia oraz wyłuskać z jej twórczości wyobrażeniowy projekt świata bez krzywd i cierpienia, oparty na radykalnej potrzebie rozszerzania solidarności ze wszystkimi grupami marginalizowanymi. Twórczość Świrszczyńskiej jest świadectwem rozwoju i obecności drugofalowego projektu emancypacyjnego w PRL-u i skłania tym samym do ponownej refleksji nad twórczością literacką tamtej epoki.

Gotowość wobec technologii. Konteksty, definicja i pomiar

Patrycja Rudnicka

Różnice indywidualne w zakresie gotowości do korzystania z technologii mają obecnie niebagatelny wpływ na nasze życie prywatne i pracę zawodową. Celem monografii jest przybliżenie Czytelnikowi pojęcia gotowości wobec technologii z perspektywy psychologicznej. Gotowość omawiana jest w szerokim kontekście specyfiki technologii i jej wpływu na społeczeństwo, rozwoju dziedzin takich jak: HCI czy cyberpsychologia oraz przeglądu najnowszych doniesień badawczych w obszarze gotowości technologicznej w Polsce i za granicą. Celem publikacji jest również przedstawienie możliwości wykorzystania skali do pomiaru gotowości w badaniach naukowych, a także praktyce ZZL czy UX.

Turystyka historyczna. T. 2

red. Zbigniew Hojka, Krzysztof Nowak

Kolejny, drugi tom „Turystyki historycznej”, monografii wieloautorskiej, powstałej z inicjatywy pracowników Instytutu Historii Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach, zawiera 14 tekstów dotyczących dziejów podróżowania i turystyki, dziejów ruchu pątniczego, współczesnych szlaków poznawania dziejów Polski i Europy, wykorzystania i znaczenia nowych technologii, trendów i obiektów w propagowaniu historii i ruchu turystycznego. Publikacja jest przeznaczona dla studentów, absolwentów i wykładowców kierunków studiów humanistycznych, pracowników instytucji kulturalno-oświatowych oraz osób zawodowo i amatorsko związanych z branżą turystyczną i upowszechnianiem wiedzy historycznej.

Książę Antoni Paweł Sułkowski (1785-1836) - działalność wojskowa i polityczna

Dawid Madziar

W książce przedstawiono oraz oceniono działalność wojskową i polityczną księcia Antoniego Pawła Sułkowskiego w latach 1806–1836. W czasach napoleońskich zrobił zaskakująco szybko karierę. W zaledwie kilka lat, rozpocząwszy służbę w 1806 r. w stopniu pułkownika, awansował do rangi generała dywizji w 1813 r. Mający wówczas 28 lat Sułkowski stał się najmłodszym posiadaczem tego stopnia w historii Wojska Polskiego. Swoich cnót żołnierskich dowiódł podczas kampanii napoleońskich na Pomorzu Zachodnim, w Hiszpanii, Rosji i Niemczech. W pracy podjęto próbę rekonstrukcji systemu wartości, którym się kierował, oraz celów i motywacji, które z niego wynikały.

Tłumaczenie specjalistyczne - język rosyjski. Medycyna. Специальный перевод - русский язык. Медицина

Jolanta Lubocha-Kruglik, Oksana Małysa

Skrypt przygotowany został z myślą o osobach, które zajmują się lub zamierzają się zajmować tłumaczeniem specjalistycznym. Jest on wynikiem naszych wieloletnich doświadczeń w prowadzeniu zajęć z tłumaczenia specjalistycznego zarówno w Instytucie Filologii Wschodniosłowiańskiej Uniwersytetu Śląskiego, jak i w Centrum Szkoleń Tłumaczeniowych w Sosnowcu. Na rynku wydawniczym dostrzegamy brak tego typu propozycji dla tłumaczy i adeptów tłumaczenia języka rosyjskiego wobec ilości materiałów wydawanych dla tłumaczy pracujących z innymi językami, zwłaszcza z językiem angielskim. Mamy nadzieję, że przygotowane przez nas propozycje będą w stanie, przynajmniej częściowo, wypełnić tę lukę. Zeszyt Medycyna otwiera serię, która obejmować będzie m.in. takie tematy, jak: prawo, ubezpieczenia, policja, banki, podatki, operacje finansowe. Poszczególne tomy stanowić będą odrębne całości, co jest ułatwieniem w przypadku zainteresowania konkretną dziedziną wiedzy. Pod większością tekstów oraz na końcu książki zamieszczamy słowniki, które pozwolą na samodzielne tłumaczenie tekstów zawartych w ćwiczeniach bez konieczności korzystania z dodatkowych materiałów. Jest to istotne, gdyż sama propozycja ćwiczeń bez sugerowania możliwych wariantów tłumaczenia wydaje się często niewystarczająca, nie pozwala również na weryfikację wykonanego tłumaczenia. Wyrażamy nadzieję, że nasza publikacja okaże się przydatna dla tych, którzy pragną pogłębić swą wiedzę w zakresie proponowanej tu tematyki. (wstęp)

Stacje ogólne i tematyczne polskiej telewizji z perspektywy genologii lingwistycznej

Aleksandra Kalisz

Książka w przystępny sposób ukazuje genologiczną zawartość polskiej telewizji ze szczególnym uwzględnieniem warstw tematycznych i ogólnotematycznych wiodących stacji telewizyjnych – TVP, Polsat i TVN. Podjęte rozważania udzielają nie tylko odpowiedzi na pytania o to, jakim wachlarzem gatunków posługuje się współczesna telewizja, jak różni się zestaw kanonicznych modeli reprezentujących telewizję XXI wieku od tego z końca lat 80., jaki wpływ na obecny stan rzeczy mają telewizje tematyczne, i wreszcie, czym różni się ich oferta od tych proponowanych przez stacje ogólne, ale również jak radzi sobie audiowizualne medium w świecie zdominowanym przez internet.  Wykorzystane w pracy metody badawcze umożliwiają wyodrębnienie narzędzi do dalszych penetracji tego nadal fascynującego medium. Publikacja ma charakter interdyscyplinarny, dlatego z pewnością zainteresuje językoznawców, teoretyków i praktyków mediów oraz samych studentów uczelni humanistycznych.

Monstruarium nowoczesne

Mikołaj Marcela

Książka Monstruarium nowoczesne podejmuje temat potworności we współczesnej kulturze. Za cel bierze sobie analizę pięciu najpopularniejszych monstrów kultury nowoczesnej: wampirów, zombie, duchów / widm / zjaw, obcych oraz cyborgów / androidów. We wszystkich przypadkach odczytuję potworne figury jako swego rodzaju de-monstracje konkretnych lęków (ale i pragnień) społecznych, politycznych, gospodarczych czy kulturowych, które rozbudzają nowoczesną wyobraźnię, tworząc historie o zagrażających jej monstrach. Książka adresowana jest do osób zainteresowanych badaniami nad potwornością (studentów i wykładowców rozmaitych kierunków), ale również popkulturą, bowiem podstawę do analizy stanowią klasyki literatury grozy, jak również popularne filmy, seriale i teledyski. Monstruarium nowoczesne jest więc zarówno opowieścią o potworach, ale także o tym, jak kultura popularna i nowoczesne media opowiadają o monstrach. Cechą wyróżniającą tę pracę są liczne odwołania do najnowszych tekstów popkultury. Wersja elektroniczna zmieniona

Miasto w świecie dyskursów

Beata Duda

Miasto od dawna przyciągało uwagę humanistów – historyków, politologów, socjologów, historyków sztuki i architektury. Ostatnio kategoria ta jest coraz in‑tensywniej  eksplorowana  przez  filozofów,  teoretyków  kultury,  psychologów  czy  literaturoznawców  (Jałowiecki,  2008).  O  jej  randze  we  współczesnej  humani‑styce świadczą nowe kierunki badawcze: geokrytyka i geopoetyka, antropologia miejsca, socjologia miasta. Problematyka przestrzeni miejskiej znalazła się także w  orbicie  zainteresowań  lingwistów.  Trudno  się  temu  dziwić,  gdyż  miasto  jest  nie tylko przestrzenią fizyczną, ale i kulturową. Jak podkreśla Elżbieta Rybicka, jest „swoistym laboratorium przekształceń w kulturze” (Rybicka, 2002: 472), jest przestrzenią doświadczaną i interpretowaną, jest wreszcie przestrzenią ludzkich interakcji  –  związków  z  otoczeniem  oraz  z  innymi  ludźmi.  Lingwiści  z  jednej  strony  kontynuują  tradycyjne  badania  z  zakresu  onomastyki  i  socjolingwistyki,  koncentrując się na opisie miejskiej polszczyzny mówionej i pisanej, gwar miej‑skich, antroponimii i toponimii miejskiej (por. np. Czachorowska i in., 2008), z drugiej – uruchamiają nową, szerszą perspektywę oglądu, wykorzystując głów‑nie  instrumentarium  lingwistyki  tekstu  i  dyskursu,  semiotyki  oraz  lingwistyki  kulturowej. Miasto jako tekst kultury wyróżnia się specyficzną strukturą – upo‑rządkowaniem elementów w postaci dróg, budynków, węzłów komunikacyjnych, dzielnic itp.; zarazem poszczególne składniki tkanki miejskiej, jak i miasto jako całość  (fenomen  społeczno‑kulturowy)  ewokują  określone  znaczenia.  Jest  więc  „tekst  miasta”  specyficzną  formą  narracji  zapisaną  w  różnego  rodzaju  śladach  utrwalonych w architekturze, pamięci mieszkańców, topografii itp., architektura bowiem „nie funkcjonuje [...] w semiotycznej pustce, lecz jest nośnikiem treści, które  nadała  jej  epoka”  (Szczęsny ‑Kostanecki, 2013:  online),  a  poszczególne  style  niczym  lustro  odbijają  ludzkie  pragnienia,  tęsknoty,  lęki.  Rozwiązania  ar‑chitektoniczne  i  urbanistyczne  są  uzupełnieniem  dyskursów  językowych  budu‑jących tożsamość miasta (Rewers,  2005:  305). (fragment wstępu)

Désiré Mercier (1851-1926). Wokół kantyzmu i apologii wiary

Aleksander R. Bańka

Postać Désiré Merciera (1851—1926) — belgijskiego filozofa, teologa, kardynała i prymasa Belgii, twórcy neoscholastycznej szkoły lowańskiej i wielkiego odnowiciela tomizmu — na stałe zapisała się w dziejach współczesnej filozofii. Pamiętają o nim zwłaszcza ci spośród przedstawicieli klasycznej filozofii, którzy w odradzającej się w dziewiętnastym i dwudziestym wieku scholastyce widzieli szansę zbudowania nowoczesnej, realistycznie zorientowanej filozofii. Chodziło więc między innymi o to, aby stawić czoła wyzwaniom, które niósł z sobą współczesny idealizm w jego rozmaitych wersjach — zwłaszcza w tej, która wiązała się z szeroko rozumianym dziedzictwem filozofii Kanta. Oczywiście, polemika z kantyzmem była wyzwaniem, którego nie mogła podjąć filozofia scholastyczna literalnie wskrzeszona w nowym, współczesnym kontekście. Problemy kantowskiego krytycyzmu, w tym zwłaszcza transcendentalne, epistemologiczne zorientowanie jego filozofii, nie mogły zostać przemyślane zgodnie z przedkrytycznymi schematami pojęciowymi i modelami interpretacyjnymi, które dawno straciły na aktualności.[...]

Kamienieccy herbu Pilawa. Z dziejów kariery i awansu szlachty polskiej do 1535/1536 roku

Katarzyna Niemczyk

Książka poświęcona jest średniowiecznym dziejom rodziny Kamienieckich herbu Pilawa. Historia tej familii, której najwybitniejszym przedstawicielem jest pierwszy w dziejach Polski hetman wielki koronny Mikołaj Kamieniecki, obfituje we wzloty i w upadki. Protoplasta rodziny ­­­­– Klemens z Moskorzewa – wywodził się z drobnej, niewiele znaczącej szlachty. Jednak dzięki wiernej służbie u Władysława Jagiełły zdołał uzyskać tytuł podkanclerzego królestwa i awansować do grona znamienitych dostojników. Niestety jego syn Marcin nie odziedziczył zmysłu politycznego i gospodarczego po ojcu. Sprzeniewierzył majątek i popadł w niełaskę u Jagiellonów. Dopiero jego potomkowie zaczęli mozolną odbudowę pozycji rodziny, a ostatnie opisywane w książce pokolenie nie tylko nawiązało do świetności protoplasty familii, ale znacznie ją przewyższyło. To w gronie tej generacji znaleźli się: pierwszy w historii Polski hetman koronny Mikołaj, jego brat Marcin, hetman „polny” (vicecampiductor), i Jan – rotmistrz.

"Teksty z Ulicy. Zeszyt memetyczny" 2018, nr 19

red. Robert Boroch, Dobrosława Wężowicz-Ziółkowska

„Teksty z Ulicy. Zeszyt memetyczny” to jedyne w kraju czasopismo naukowe, poświęcone badaniu zjawisk społecznych i kulturowych w perspektywie memetycznej. Od 2005 roku publikuje artykuły naukowe, monograficzne i przeglądowe badaczy reprezentujących różne dyscypliny nauk społecznych, przyrodniczych i humanistycznych, którzy aplikują memetykę do swych warsztatów badawczych. Jest to czasopismo interdyscyplinarne, obrazujące ewolucję teorii memu oraz możliwości jej stosowania w analizie i interpretacji zachowań społecznych (mody, kulty, epidemie, ideologie), w badaniu języka mediów ( memy internetowe, netlore, netykieta), komunikacji społecznej (np. reklama), replikacji pamięci kulturowej (tradycje, kultura masowa i popularna, cyberkultura) oraz koewolucji genetyczno-kulturowej i ewolucji maszyn. Publikuje również dyskusje, polemiki i recenzje prac interesujących dla memetyki i jej krytyków. Posiada wersję online w otwartym dostępie www.memetyka.us.edu.pl Na liście ministerialnej B – 5 punktów. Siedziba Redakcji: Instytut Nauk o Kulturze i Studiów Interdyscyplinarnych, Wydział Filologiczny, Uniwersytet Śląski, Plac Sejmu Śląskiego 1, 40-032 Katowice. Redaktor naczelna: dr hab. Dobrosława Wężowicz-Ziółkowska, e-mail: dobroslawa.wezowicz-ziolkowska@us.edu.pl. Aktualny numer jest poświęcony dyskusjom z Susan Blackmore i jej teoriami człowieka jako maszyny memowej. Temat został sprowokowany spotkaniem z Autorką „ The Meme Machine”, jakie odbyło się w Warszawie na Wydziale Lingwistyki Stosowanej na specjalne zaproszenie dra Roberta Borocha - redaktora tematycznego tego numeru.

Swoiste źródła prawa

red. Bogdan Dolnicki

Opracowanie Swoiste źródła prawa zawiera zbiór referatów będących efektem II Warsztatów Doktoranckich Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Śląskiego, które odbyły się 2 lipca 2014 roku. Podjęto na nich bardzo interesującą tematykę swoistych źródeł prawa, to znaczy nietypowych aktów normatywnych wykraczających poza regulację konstytucyjną. Niniejsza publikacja może stanowić źródło szczegółowych informacji dla praktyków oraz studentów prawa.

Inkunabuły w zbiorach paulinów polskich. Katalog i opracowanie

o. Jarosław Łuniewski

W książce przedstawiono historię powstania zakonu Paulinów na świecie i w Polsce. Omówiono znaczenie kultury książki w życiu duchowym i intelektualnym polskich paulinów. Zaprezentowano historię kształtowania się zbiorów Biblioteki Jasnogórskiej i Skałecznej. Ukazano sylwetki czołowych drukarzy inkunabułów i ich dokonań zawodowych. Opracowano w formie katalogu wszystkie inkunabuły obu bibliotek. Opisy sporządzono zgodnie ze standardami katalogowania wraz z uwzględnieniem zapisów proweniencyjnych, charakterystyką opraw i podaniem cytat bibliograficznych.

Neo-noir. Ciemne zwierciadło czasów kryzysu

Magdalena Kempna-Pieniążek

„Neo-noir”. Ciemne zwierciadło czasów kryzysu to pierwsza polska monografia poświęcona zagadnieniom nowego filmu czarnego. W otwierającej części autorka dokonuje rekapitulacji dotychczasowych definicji zjawiska, proponując równocześnie własne rozumienie neo-noiru jako estetyki szczególnie prężnie rozwijającej się w czasach wielorako rozumianych kryzysów (w tym kryzysów tożsamościowych, epistemologicznych, a także kryzysów kategorii takich jak płeć czy samo kino). Chociaż w swoim opracowaniu autorka bazuje głównie na przykładach filmowych, odwołuje się także do wybranych komiksów (np. Joker Briana Azzarello i Lee Bermejo), gier wideo (L.A. Noire) oraz wideoklipów (Who Is It? Michaela Jacksona), a nawet reklam (seria BMW: The Hire). Książka zawiera omówienia i interpretacje nie tylko dzieł określanych mianem retro-noir (takich jak Listonosz zawsze dzwoni dwa razy Boba Rafelsona czy Czarna Dalia Briana De Palmy), których twórcy składają hołd klasycznemu czarnemu kinu, ale i licznych filmów science fiction (Łowca androidów Ridleya Scotta, cykle Terminator i Matrix, serial Battlestar Galactica), thrillerów (Nagi instynkt Paula Verhoevena, Zębate ostrze Richarda Marquanda), a także adaptacji komiksów (cykl Chrostophera Nolana o Batmanie, Sin City Roberta Rodrigueza). Autorka odwołuje się przy tym zarówno do kinematografii zachodniej, jak i azjatyckiej (hongkońskiej, koreańskiej, japońskiej, indyjskiej), a także polskiej (Psy Władsyława Pasikowskiego). „Neo-noir”… to publikacja skierowana nie tylko do znawców, ale i wszystkich miłośników kina, zwłaszcza do tych, którzy dostrzegają, że wzorce nowego kina czarnego są obecnie na tyle ekspansywne, że stają się ogólnokulturowym fenomenem. Recenzja książki ukazała się w czasopiśmie „Nowe Książki” 7-8/2016, s. 64–65 (Mariusz Koryciński: Noir, czyli permanentny kryzys).

Inny zapis. "Sekretny dziennik" pisarza jako przedmiot badań socjologicznych. Na przykładzie "Dzienników" Stefana Kisielewskiego

Krzysztof Łęcki

Socjologia literatury – jakie możliwości poznawcze stwarza? Co się dzieje, kiedy nie sprowadza się ona do badań recepcji dzieła literackiego czy do analizy powieściowych treści? By nie wspomnieć o bardziej standardowych tematach socjologicznych. Czy dziennik, wreszcie jedna z form literatury dokumentu osobistego, zmienia swoje znaczenie, kiedy jest to dziennik pisarza, czyli w efekcie coś pomiędzy dziennikowym zapisem a literaturą? Jeśli zaś się zmienia to jak, w jakim stopniu? Czy sekretny dziennik pisarza może/powinien stać się przedmiotem refleksji socjologicznej? Czy interpretacje tego typu tekstu, który ze swej natury nie pretenduje przecież do reprezentatywności, wystarczają do tego, by istotnie korygować widzenie i ocenę zjawisk społecznych ważnych, intrygujących badaczy? Problemowa monografia Krzysztofa Łęckiego Inny zapis. "Sekretny dziennik" pisarza jako przedmiot badań socjologicznych. Na przykładzie „Dzienników” Stefana Kisielewskiego podejmuje zasygnalizowane tu ledwie kwestie. Autor stara się także pokazać, co wynika z nich dla praktyki badawczej socjologa.