Reprezentacje świata w dyskursach (modele, obrazy, wizje)

red. Bernadetta Ciesek-Ślizowska, Beata Duda, Ewa Ficek, Katarzyna Sujkowska-Sobisz

Publikacja gromadzi teksty dotyczące modelowania komunikacji przez poszczególne odmiany dyskursu. Badaczy (związanych z różnymi dyscyplinami i/lub paradygmatami naukowymi) szczególnie zajmują wielorakie formy przedstawień (reprezentacji) rzeczywistości oraz warunkujące je konwencje, normy, konteksty i wartości, a także środki wyrazu. Tom zawiera przy tym rozważania teoretyczne oraz prezentuje konkretne propozycje metodologiczne, np. analizy tekstów multimodalnych. Opracowania analityczno-interpretacyjne obejmują problemy stylowych bądź gatunkowych aktualizacji dyskursów, konstruowania dyskursowych światów przez wspólnoty ideologiczne (feministyczną, katolicką, łowiecką, kapitalistyczną, antykapitalistyczną), rozpatrują rolę aksjologii w dyskursach ideologicznych, w ich zakres wchodzą również rekonstrukcje medialnych oraz literackich obrazów i wizji. Swe miejsce w tomie znalazły refleksje nad dyskursem popkultury i dyskursem o popkulturze, poświęcone m.in. zyskującemu na znaczeniu fenomenowi terapii, kreowaniu albo wykpiwaniu obrazu rzeczywistości w mediach społecznościowych. W polu uwagi autorów pozostaje wreszcie kategoria pamięci – w tym portretowanie przeszłości przez wspólnoty kulturowo-etniczne czy sposoby utrwalania pamięci w Internecie. Książka skierowana jest do specjalistów – zarówno do komunikologów, lingwistów, dyskursologów, jak i do wszystkich zainteresowanych mechanizmami, które sterują współczesną przestrzenią społeczno-językową.

(Trans)pozycje idei w postjugosłowiańskim dramatopisarstwie oraz teatrze (1990-2020). Perspektywa transkulturowa

Gabriela Abrasowicz

Postjugosłowiańska produkcja dramatopisarsko-teatralna to przestrzeń oferująca możliwości zaobserwowania transpozycji idei artystycznych, społeczno-politycznych i filozoficznych. Wiąże się to z mobilnością kulturową, integracją wielu komponentów o różnym pochodzeniu kulturowym oraz tworzeniem nowych jakości. Fundamentem badań nad tym mechanizmem jest postrzeganie kultury jako procesu wymiany oraz odwołanie się do modelu sieci otwartych połączeń. Przedstawione tu projekty artystyczne dramatopisarzy i reżyserów teatralnych, aktywnych w krajach byłej Jugosławii, stanowią potwierdzenie, że jest to zjawisko pozostające wciąż w fazie rozkwitu. Jego dynamiczna formuła to dobry punkt wyjścia do refleksji na temat przepływów oraz powiązań ideowych i estetycznych, coraz bardziej dostrzegalnych w dramaturgii i teatrze wielu krajów Europy.

Aktywność zawodowa pokolenia 55+. Polska na tle Czech i Węgier. Analiza porównawcza

Urszula Swadźba, Stanisław Swadźba

Książka jest interdyscyplinarnym studium z ekonomii i socjologii, opartym na materiałach zastanych oraz badaniach własnych. Analiza została przeprowadzona na podstawie badań w ramach międzynarodowego projektu "Social and cultural mechanisms of in- and exclusion: A comparative perspective. Life and work strategies of the generation 55 to 65: Their position on the labour market, obstacles and wishes", zorganizowanego przez Uniwersytet Ostrawski, którego współautorka była uczestnikiem. Na podstawie materiałów zastanych scharakteryzowane zostało pokolenie 55+ Polski, Czech i Węgier oraz czynniki wpływające na jego aktywność zawodową. W badaniach własnych omówiono status respondentów na rynku pracy. Przeanalizowano także potrzeby, które zaspokaja aktualna praca zawodowa. Podjęto również problemy aktywności badanych osób poza pracą zawodową.

Język uwikłany w ponowoczesność

Izabela Łuc, Małgorzata Bortliczek

Analizy, wnioski i interpretacje wieloznakowych komunikatów reklamowych (werbalnych i graficznych) dotyczących różnych sfer aktywności ludzkiej (m.in. aktywność kulinarna, szeroko rozumiana aktywność komercyjna i konsumpcyjna, aktywność estetyczna skoncentrowana na doskonaleniu wizerunku ponowoczesnego człowieka, a także na upiększaniu i udoskonalaniu najbliższego otoczenia) to materiał składający się na prezentowaną publikację. Autorki skoncentrowały się na analizie zjawisk językowych, które oddają obraz ponowoczesności kreowanej w różnogatunkowych, różnotematycznych i różnostylowych reklamach. Ich językowo-kulturowa analiza pozwala wnioskować, że ponowoczesność została opanowana przez komercję i konsumpcję, które polegają na (de)tabuizowaniu i deprecjonowaniu wartości uwikłanych w zależności kulturowe, marketingowe, ikoniczne i stylizacyjne. Szeroka analiza reprezentatywnego zbioru tekstów reklamowych pozwoliła dostrzec wiele mechanizmów właściwych reklamie ponowoczesnej, stosowanych w celu podkreślenia różnorodnych walorów i atutów produktów i usług oferowanych konsumentom.

W Katowicach się urodziła miłość do Syjonu. Konferencja Katowicka protosyjonistów w 1884 roku - źródła, wydarzenia, postacie, rocznice

Barbara Kalinowska-Wójcik

W listopadzie 1884 roku Katowice stały się ważnym miejscem na mapie rozwijającego się ruchu protosyjonistycznego. Do miasta zjechali bowiem delegaci Ruchu Miłośników Syjonu, znanego pod nazwą Chowewej Syjon, którzy podjęli decyzję o wsparciu inicjatywy osadniczej w Ziemi Izraela oraz poszukiwaniu dla niej międzynarodowego wsparcia. Praca przedstawia okoliczności podjęcia decyzji o zorganizowaniu konferencji właśnie w Katowicach. Wyjaśnia jakie były bezpośrednie i pośrednie przyczyny wyboru tej lokalizacji oraz dlaczego przedstawiciele miejscowej społeczności żydowskiej tak aktywnie zaangażowali się w przygotowanie spotkania. Publikacja zawiera aneksy będące krytyczną edycją tłumaczenia m.in. treści protokołów konferencji z 1883 i 1884 roku oraz publikacji jubileuszowych z 1909 oraz 1934 roku.

Tożsamość - Przestrzeń - Sacrum. Księga jubileuszowa ofiarowana Profesor Irenie Bukowskiej-Floreńskiej

red. Grzegorz Odoj

Tom stanowi zbiór tekstów naukowych ofiarowanych w darze Profesor Irenie Bukowskiej-Floreńskiej z okazji 80. urodzin. Autorami są etnolodzy i antropolodzy kultury oraz przedstawiciele dyscyplin pokrewnych. Wspólnym rysem zamieszczonych artykułów jest próba uchwycenia oraz zinterpretowania wybranych problemów społeczno-kulturowych współczesnego świata, jak też wielowymiarowa analiza dynamicznych przemian, którym obecnie podlega kultura. Interdyscyplinarna refleksja, dając możliwość wieloaspektowych odniesień i porównań, pozwoliła naświetlić z różnorakich perspektyw zagadnienia związane z procesem  kształtowania się tożsamości społeczno-kulturowej w wymiarze lokalnym, regionalnym i narodowym, ukazać zjawisko percepcji, wartościowania tudzież oswajania określonych fragmentów przestrzeni otaczającej człowieka, a także wskazać na funkcjonalne i symboliczne przeobrażenia życia religijnego. Publikacja powinna zainteresować w głównej mierze etnologów i antropologów kultury, kulturoznawców, socjologów, historyków kultury oraz wszystkich zaabsorbowanych kondycją współczesnej kultury.

Wrażliwe struny osobowości w związkach romantycznych

Marcin Moroń

Praca jest poświęcona roli temperamentalnej wrażliwości na bodźce przyjemne i nieprzyjemne w zrozumieniu dynamiki reagowania na sytuacje krzywdy w związkach romantycznych. Wykorzystując neuropsychologiczną teorię wrażliwości na wzmocnienia ukazano mechanizmy konstruktywnego i destrukcyjnego reagowania w sytuacji naruszenia przez partnera związku intymnego norm regulujących wzajemną wymianę. Praca wskazuje wrażliwość na bodźce negatywne i konflikty motywacyjne jako czynniki ryzyka unikania i zaniedbywania partnera romantycznego, a także ujawnia mechanizmy tego ryzyka (m.in. trudności w regulacji emocjonalnej, obniżoną samoocenę oraz nadwrażliwość na nagrody i kary w relacji romantycznej).

Andare a casa o in casa? Analisi cognitiva della preposizione semplice italiana

Ryszard Wylecioł

Niniejsza praca dotyczy przyimka w języku włoskim w kontekście bezokolicznika andare. W języku włoskim istnieją konstrukcje z różnymi przyimkami wyrażające relację [IŚĆ]/[JECHAĆ], np. andare a scuola, andare in ufficio itp. Analiza skupia się na przyimkach prostych oraz ich użyciu w wyrażeniach wynikających z doświadczania świata lub rozszerzenia metaforycznego i/lub metonimicznego. Celem pracy jest sprawdzenie roli landmarka i jego cech jako obiektu w wyborze przyimka z czasownikiem andare. Punktem odniesienia jest Gramatyka Kognitywna w ujęciu R. Langackera, a w szczególności proces obrazowania i relacja trajektor-landmark. Interpretacja landmarka to element decydujący o selekcji danego przyimka w przypadku czasownika andare.