Periferno u hrvatskoj književnosti i kulturi / Peryferie w chorwackiej literaturze i kulturze

red. Krešimir Bagić, Miranda Levanat-Peričić, Leszek Małczak

Monografia wieloautorska pt. Peryferie w literaturze i kulturze chorwackiej stanowi rezultat międzynarodowej kroatystycznej konferencji naukowej, która odbyła się w dniach 7-9 maja 2019 roku i którą kroatyści Instytutu Filologii Słowiańskiej zorganizowali z okazji 25-lecia istnienia filologii chorwackiej na Uniwersytecie Śląskim w Katowicach. Prelegenci wygłosili 80 referatów, a w całej konferencji wzięło udział około 100 osób. Byli wśród nich przedstawiciele wielu chorwackich kroatystyk zarówno z Chorwacji, Czarnogóry jak i z Polski, Czech, Węgier, Irlandii, Niemiec i Australii. Niniejsza publikacja jest jedną z dwóch części dwutomowego tomu pokonferencyjnego, na który złożyły się teksty z zakresu literaturoznawstwa i kulturoznawstwa. Zostały one podzielone na trzy części problemowe zatytułowane: Periferija – teorija, poetika, politika, Čitanje periferije oraz Na periferiji kanona. Spektrum tematów jest bardzo szerokie: od literatury starochorwackiej (m.in. literatura kajkawska) przez literaturę ludową (m.in. kwestia miejsca, jakie zajmuje literatura ludowa w historiach literatury chorwackiej czy fenomen graniczarskiej mentalności Dalmacji) po „nowszą“ literaturę, zarówno prozę, jak i poezję, eseistykę i publicystykę. Monografia zawiera również kilka artykułów traktujących o kwestiach ogólnych, przykładowo o kondycji humanistyki w świecie ponowoczesnym, regionalizmie czy o stosunku Chorwatów do Jugosławii. Wiele miejsca Autorzy poświęcają problematyce kanonu. Są też artykuły o serialach telewizyjnych, komiksie czy statusie literatury mniejszości narodowych. Redakcja i wydanie tomów pokonferencyjnych realizowane są w formie współpracy z kilkoma chorwackimi ośrodkami uniwersyteckimi. W przypadku tomu literaturoznawczo-kulturoznawczego są to: kroatystyka Uniwersytetu w Zagrzebiu oraz kroatystyka Uniwersytetu w Zadarze.

The House of Vasa and The House of Austria. Correspondence from the Years 1587 to 1668. Part II: The Times of Władysław IV, 1632-1648

ed. Ryszard Skowron in collaboration with Krzysztof Pawłowski, Aleksandra Barwicka-Makula, Miguel Conde Pazos, Paweł Duda, ...

Publikowana korespondencja ukazuje wymiar współpracy i wspólnoty interesów dynastycznych, politycznych, kulturowych i religijnych pomiędzy Domem Wazów i Domem Austrii. Stanowi bazę dla analizy wzajemnych relacji pod kątem powinowactwa, emulacji i rywalizacji. Edycja listów tworzy pewnego rodzaju katalog ukazujący rolę i tożsamość Wazów w rozległym europejskim kontekście kulturowym i politycznym i może stanowić punkt wyjścia do dalszych studiów. Jednym z najważniejszych instrumentów za pomocą którego możemy obserwować i analizować te procesy są listy jakie między sobą wymieniali członkowie obu dynastii. Listy królewskie z podpisem, pieczęcią i ich treścią są trwałym świadectwem obecności i roli Polski w europejskiej kulturze w epoce nowożytnej. Badania finansowane przez Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego w ramach Narodowego Programu Rozwoju Humanistyki Nr 12H 11 0017 80

Model biblioteki aktywnie promującej książkę dziecięcą

Marlena Gęborska

Zasadniczym celem rozprawy jest zaproponowanie modelu akcji bibliotecznych w kontekście promocji oferty kulturalnej dla dzieci i młodzieży. Termin model został w pracy zawężony do aktywności i promocji biblioteki, i nie odnosi się do pozostałych aspektów jej funkcjonowania. W programie badawczym wzięto pod uwagę osiem następujących typów źródeł: odpowiedzi uzyskane w trakcie ogólnopolskiej i zagranicznej ankiety, w tym podczas podróży badawczych, wypowiedzi bibliotekarzy i czytelników zebrane z użyciem scenariusza, materiały promocyjne zebrane w bibliotekach i podczas targów książki, strony internetowe bibliotek publicznych, dokumentację biblioteczno-statystyczną, publikacje z wydawnictw zwartych i czasopism fachowych, raporty o stanie czytelnictwa i bibliotek oraz statystyki. ADRESACI: badacze, bibliotekarze, studenci, każdy zainteresowany działalnością kulturalną bibliotek w Polsce i na świecie oraz promocją literatury i czytelnictwa.

Świat bliski i świat daleki w staropolskich przestrzeniach

Bożena Mazurkowa, współudz. Szymon Piotr Dąbrowski, red. Mariola Jarczykowa

Prace zgromadzone w tomie przybliżają różnorodne aspekty odległych realiów utrwalonych w piśmiennictwie, literaturze pięknej i sztuce epok dawnych. Obserwacje i analizy autorów koncentrują się na wielorakich sposobach postrzegania i deskrypcji wybranych elementów doświadczanej, a w konsekwencji także kreowanej rzeczywistości. Rozważania zmierzają również do odtworzenia uwarunkowań odbioru, które wpływały na kształt omawianych dzieł. Czytelnik zainteresowany problematyką literacką i mentalnością ludzi doby staropolskiej znajdzie w tomie rozprawy poświęcone przyjemnym lub odstraszającym wizjom zarówno fikcyjnych (mitologicznych i fantastycznych krain), jak i rzeczywistych przestrzeni (kontynentów, państw, miast i budynków), które przyciągały uwagę i pobudzały wyobraźnię twórców, począwszy od późnego antyku aż do baroku. Następny krąg poruszanych zagadnień wiąże się z utworami, które powstały w efekcie toczących się konfliktów politycznych i społecznych lub stanowiły reakcję na kataklizmy dotykające ludzi dawnych wieków. Przedmiotem zainteresowania badaczy są metody wykorzystywania lub oswajania dramatycznych wydarzeń, takich jak konflikty zbrojne i zarazy. Osobną grupę stanowią prace poświęcone zagadnieniom religii chrześcijańskiej i związane z doświadczeniem wiary, które znalazły wyraz w pisarstwie i działalności Jakuba Wujka, Teresy Petrycówny, Bonawentury Siewierzanina, Piotra Skargi i Wacława Potockiego. Dopełnieniem tych rozważań jest tekst przybliżający mało znaną, antypogańską mowę Firmicusa Maternusa z IV w. p.n.e., a także rozważania poświęcone oddziaływaniu legendy Barbary Radziwiłówny na autorów współczesnych publikacji o charakterze naukowym i popularnonaukowym.

Diversity of forest vegetation of the Silesian Foothills / Zróżnicowanie roślinności leśnej Pogórza Śląskiego

Zbigniew Wilczek, Magdalena Zarzycka, Wojciech Zarzycki

Praca jest dwujęzyczną monografią naukową z zakresu fitosocjologii. Zostało w niej kompleksowo przedstawione zagadnienie zróżnicowania roślinności leśnej Pogórza Śląskiego – jednego z najbardziej interesujących botanicznie regionów Polski. Roślinność obszaru była obiektem dużej liczby prac naukowych, jednakże mających charakter wybiórczy lub dawno nieaktualnych. Wieloletnie badania, których wyniki przedstawiono w monografii, pozwoliły na usystematyzowanie wiedzy z zakresu zróżnicowania roślinności leśnej Pogórza Śląskiego w kontekście wielu, często sprzecznych ze sobą, prac archiwalnych. Stanowi w ten sposób materiał wyjściowy dla badań z zakresu takich dziedzin jak: geobotanika, ekologia, leśnictwo, chorologia, zoologia, etnobiologia czy klimatologia. Dokładne rozpoznanie fitocenotyczne lasów obszaru jest także podstawą działań praktycznych na potrzeby ochrony przyrody, leśnictwa, gospodarki przestrzennej oraz turystyki.

Wybrane zagadnienia prawa do firmy

Piotr Ślęzak

Książka zawiera podstawowe informacje dotyczące prawa do firmy. Autor przedstawia znaczenie słowa „firma” w języku prawnym i prawniczym. Wypowiada się w spornej kwestii charakteru prawa do firmy, opowiadając się za jej majątkowym charakterem. Wskazuje także na brzmienie firmy różnych podmiotów, rodzaje firmy oraz jej funkcje. Omawia zasady prawa firmowego. Wyjaśnia co to jest licencja firmowa i na czym polega ochrona firmy. Publikacja jest przydatna dla studentów takich kierunków, jak: organizacja produkcji filmowej i telewizyjnej, zarządzanie, ekonomia, administracja, oraz osób prowadzących działalność gospodarczą. Jest też cennym materiałem dydaktycznym dla studentów oraz szkoleniowym dla przedsiębiorców.

Czytaj po polsku. T. 4: Stefan Żeromski: "Siłaczka", "Rozdziobią nas kruki, wrony...". Wyd. 5. Materiały pomocnicze do nauki języka polskiego jako obcego. Edycja dla początkujących (poziom A2)

oprac. Agnieszka Szol

Edycja dla początkujących (poziom podstawowy A2). Niniejsze książeczki to materiały pomocnicze do nauki języka polskiego jako obcego, przeznaczone dla osób początkujących (każde opracowanie składa się z 300 słów), które chcą poznać polską klasykę literacką i wzbogacić swój zasób słownictwa. Książeczki zawierają streszczenia nowel oraz zestawy ćwiczeń, których celem jest doskonalenie już zdobytej przez obcokrajowców szeroko pojętej wiedzy językowej oraz ogólnokulturowej. W każdym tomie pomieszczono słownik zawierający wszystkie wyrazy użyte w tekstach opowiedzianych nowel (w formach gramatycznych, w jakich zostały użyte w tekście, i wzbogacone o gramatyczne informacje, np. formy podstawowe, tj. słownikowe, czy rekcje, a więc wiadomości przydatne dla osób uczących się języka polskiego).

Z Teorii i Praktyki Dydaktycznej Języka Polskiego. T. 23

red. Helena Synowiec

Kolejny tom wydawnictwa ciągłego adresowany jest do polonistów, studentów polonistyki, dydaktyków języka ojczystego i literatury oraz do pedagogów. Zamieszczone w nim artykuły uwzględniają problemy kształcenia polonistycznego we współczesnej szkole, takie jak m.in.: przygotowanie studentów do interpretacji tekstów poetyckich, wyzwalanie przez nauczycieli twórczej postawy uczniów, możliwości dialogu z tradycją literacką na lekcjach, "czytanie" obrazu, analiza tekstów reklam jako tekstów kultury, przydatność publikacji wspomnieniowej o zasięgu regionalnym do badań językowo-kulturowych i działań edukacyjnych. Kilka artykułów dotyczy dyskursu szkolnego i związanej z nim aktualnej problematyki: wulgaryzacji języka, komunikatywności podręczników do plastyki i muzyki, przenikania się słowa i obrazu w publikacjach adresowanych do uczniów, sposobów opracowania wybranych zagadnień gramatycznych w podręcznikach dawnych i najnowszych. Ponadto w tomie zamieszczono recenzje kilku – przydatnych w teoretycznym i praktycznym przygotowaniu polonistów – publikacji. Tom wzbogaci warsztat dydaktyczny nauczycieli i studentów oraz skłoni ich do refleksji nad rolą języka polskiego w rozwijaniu osobowości uczniów.