Edukacja kulturalna jako edukacja do wzrastania w człowieczeństwie

Katarzyna Olbrycht

Jest to pierwszy tom artykułów rozproszonych Katarzyny Olbrycht, uczonej cenionej nie tylko w środowisku  pedagogów, autorki  prac Prawda, dobro i piękno w wychowaniu człowieka jako osoby (2000r.) oraz O roli przykładu, wzoru, autorytetu i mistrza w wychowaniu osobowym  (2007r.), które  stanowią inspirację i odniesienie zarówno dla teoretyków jak i praktyków wychowania. Prezentowana publikacja powstała z inicjatywy wychowanków i współpracowników Pani Profesor, która na Uniwersytecie Śląskim utworzyła i prowadziła Instytut/ Zakład Edukacji Kulturalnej.  W tomie, na który składają się artykuły konferencyjne publikowane w monografiach zbiorowych jak i artykuły publikowane w czasopismach naukowych, szczególną „klamrę” stanowią dwa teksty -  otwierający O roli zachwytu w rozwoju człowieka  i zamykający Współczesne pytania  wokół relacji „mistrz-uczeń”  wygłoszone jako akademickie wykłady inauguracyjne, pierwszy w 1998 roku,  a ostatni w 2008 roku. Tym samym tworząc monografię – świadectwo drogi naukowej Katarzyny Olbrycht, pragniemy podkreślić, że oddajemy do rąk czytelników książkę, nie tylko zawodowej humanistki, ale przede wszystkim osoby, która będąc uczoną publicznie mówiła i zaświadczała o prawdzie, dobru i pięknie.        Katarzyna Olbrycht, profesor doktor habilitowany nauk humanistycznych w zakresie pedagogiki, profesor zwyczajny Uniwersytetu Śląskiego w Zakładzie Edukacji Kulturalnej, w Instytucie Nauk o Edukacji Wydziału Etnologii i Nauk o Edukacji (w Cieszynie). Zainteresowania badawcze: edukacja aksjologiczna, edukacja kulturalna, wychowanie personalistyczne, pedagogika chrześcijańska. Wybrane publikacje: Sztuka a działania pedagogów (Katowice 1987 ); Edukacja aksjologiczna T. 1–4: Wymiary, kierunki, uwarunkowania (t. 1. Katowice 1994); Odpowiedzialność pedagoga (t. 2. Katowice 1995); O tolerancji (t. 3. Katowice 1995), Wybrane problemy przekazu wartości (t. 4. Katowice 1999); Prawda, dobro i piękno w wychowaniu człowieka jako osoby (Katowice 2000); Rola przykładu, autorytetu, wzoru i mistrza w wychowaniu osobowym (Toruń 2007); Upowszechnianie kultury – wyzwaniem dla edukacji kulturalnej (red.) K. Olbrycht, E. Konieczna, J. Skutnik (Wydawnictwo Adam Marszałek Toruń 2008); Inspiratorzy, projektodawcy i realizatorzy edukacji kulturalnej (red.) K. Olbrycht, D. Sieroń-Galusek (Toruń 2010). [03.10.2013].

Inkunabuły w zbiorach paulinów polskich. Katalog i opracowanie

o. Jarosław Łuniewski

W książce przedstawiono historię powstania zakonu Paulinów na świecie i w Polsce. Omówiono znaczenie kultury książki w życiu duchowym i intelektualnym polskich paulinów. Zaprezentowano historię kształtowania się zbiorów Biblioteki Jasnogórskiej i Skałecznej. Ukazano sylwetki czołowych drukarzy inkunabułów i ich dokonań zawodowych. Opracowano w formie katalogu wszystkie inkunabuły obu bibliotek. Opisy sporządzono zgodnie ze standardami katalogowania wraz z uwzględnieniem zapisów proweniencyjnych, charakterystyką opraw i podaniem cytat bibliograficznych.

Wybrane problemy prawne związane z funkcjonowaniem portu lotniczego

red. Katarzyna Łuczak

Książka Wybrane problemy prawne związane z funkcjonowaniem portu lotniczego to efekt mającej miejsce na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Śląskiego w dniu 27 listopada 2014 r. Konferencji Naukowej „Port lotniczy miejscem świadczenia usług”, zorganizowanej przez Katedrę Publicznego Prawa Gospodarczego Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Śląskiego we współpracy z Górnośląskim Towarzystwem Lotniczym S.A. – zarządzającym Międzynarodowego Portu Lotniczego „Katowice” w Pyrzowicach. Znajdujące się w niej artykuły dotyczą współczesnych problemów prawnych związanych z istnieniem portów lotniczych, a także tych związanych z wykonywaną na ich terenie działalnością gospodarczą. Poruszane w publikacji zagadnienia koncentrują się na dwóch istotnych dla funkcjonowania portów lotniczych obszarach: pierwszym – świadczonymi na ich terenie usługami związanymi z transportem lotniczym, obsługą naziemną i służbami żeglugi powietrznej, drugim – dotyczącym ich rozwoju i finansowania, w tym zakresu możliwej pomocy publicznej. Oprócz nich w publikacji zwrócono m.in. uwagę na istotny dla eksploatacji portów lotniczych problem prawny dotyczący niejednoznacznego rozstrzygnięcia w zakresie odpowiedzialności cywilnoprawnej zarządzającego portem lotniczym z tytułu czynu niedozwolonego, a także na kwestie wyłączenia statku powietrznego spod zajęcia z tytułu roszczeń patentowych. Przedłożona publikacja z uwagi na zawartą w niej tematykę stać się może zatem cennym źródłem wiedzy na temat funkcjonowania portów lotniczych nie tylko dla osób z branży lotniczej, czy pasjonatów lotnictwa, ale również dla rozwijających dopiero skrzydła w podniebnym prawie praktykujących prawników, czy studentów.

Ludzie i pismo. Gliwiccy pisarze miejscy do 1744 roku

Piotr Boroń

Pisarz miejski był głównym, a czasami jedynym urzędnikiem w dawnym mieście. Władze miasta wybierały na to stanowisko najlepszego kandydata, który składał przysięgę wierności, posłuszeństwa, a przede wszystkim uczciwości. Pisarz pełnił rolę sekretarza rady, a często także sądu burmistrzowskiego lub wójtowskiego, sporządzał dokumenty, prowadził księgi miejskie, wydawał wypisy natury własnościowej. W książce przedstawiono sylwetki 14 pisarzy miejskich działających w Gliwicach od końca XV wieku do 1744 roku. W każdym biogramie zwrócono uwagę na pochodzenia pisarza, jego karierę i spuściznę pisarską, rodzinę oraz majątek. Przedstawiono podstawy prawne funkcjonowania gliwickiego magistratu oraz działalność miejskiej kancelarii. Praca zawiera także próbę ukazania portretu zbiorowego miejskich pisarzy oraz tablice przedstawiające przykłady pisma gliwickich notariuszy.

Cieszyński Almanach Pedagogiczny. T. 3: Konteksty językowe w edukacji, kulturze i sztuce

red. Urszula Szuścik

W trzecim tomie „Cieszyńskiego Almanachu Pedagogicznego”, noszącym tytuł Konteksty językowe w edukacji, kulturze i sztuce, zostały poruszone niektóre zagadnienia rozumienia języka w kontekście wybranych podejść badawczych i rozważań teoretycznych. Prezentowane w tomie opracowania dotyczą aspektów poznawczych języka i jego recepcji kulturowej (K. Śleziński, A. Krzywka, Sz. Kutrowski). Język – gwarę jako istotny czynnik kształtowania tożsamości regionalnej analizuje D. Kocurek, a M. Jaworski dokonał analizy teoretycznej tekstu kultury popularnej, jakim jest komiks, i jego recepcji oraz oddziaływania na kształcenie gustów estetycznych odbiorców. Z kolei M. Bortliczek i I. Łuc prezentują wyniki badań nad językiem współczesnej reklamy. Żartem lingwistycznym jako komunikatem językowym zajmują się J. Krzyżewska i S. Krzyżewski . Aspekt rozwojowy i pragmatyczny sprawności językowej w sytuacji edukacyjnej dziecka omawia K. Kuszak, a M. Kołodziejski podkreśla ważność rozwoju językowego dziecka dla jego rozwoju muzycznego, z kolei M. Krzempek pisząc o nauczaniu języka obcokrajowców, zwraca uwagę na celowość znajomości przez nauczyciela struktury języka kraju, w którym naucza się języka obcego. 

Pejzaże miasta w komiksie. Studia nad komiksem

Matylda Sęk-Iwanek

Seria: Oikos. Komparatystyka Literacka i Kulturowa (3), ISSN 2720-1104   Książka Pejzaże miasta w komiksie. Studia nad komiksem skupia się na badaniach komiksu, gdzie motywem przewodnim staje się analiza przestrzeni miejskiej. Miasto jest tropem badawczym, ale też pretekstem do podjęcia zagadnień działania komiksu, jego struktury i składników. Autorka zaczyna od przeglądu stanu studiów nad komiksem. Kolejną ważną część monografii stanowi przygotowanie narzędzi i metod, które są istotne w badaniu i analizowaniu komiksów. W książce skonstruowano i opisano warsztat badawczy, w tym nowe jego elementy. Z kolei w ostatniej części pracy można znaleźć przykłady analiz komiksów w świetle badania przestrzeni miejskiej, także z zastosowaniem opracowanych narzędzi. Przyjęta perspektywa badawcza pozwala na wykorzystanie wypracowanych w niniejszej książce metod do badania również innych, nie tylko miejskich, tropów i zagadnień w komiksach.

Schémas d'extension métaphorique. A partir de l'analyse des contenus et des organisations conceptuels de certaines unités lexicales se référant a la lumiere

Barbara Taraszka-Drożdż

Książka adresowana jest do naukowców oraz studentów kierunków filologicznych interesujących się zjawiskiem metafory, które w niniejszej pracy przedstawione jest z punktu widzenia językoznawstwa kognitywnego. W części teoretycznej autorka porównuje dwa kognitywne podejścia do metafory. Pierwszym z nich jest teoria postulująca centralne miejsce metafory w języku i poznaniu, tj. Teoria Metafory Konceptualnej zapoczątkowana przez G. Lakoffa i M. Johnsona, a następnie rozwijana przez innych badaczy (np. Z. Kövecsesa, J. Grady’ego, R. Gibbsa, M. Turnera) oraz poddawana modyfikacjom, m.in. pod wpływem Teorii Amalgamatów Pojęciowych G. Fauconniera i M. Turnera. Drugą rozważaną koncepcją jest teoria Gramatyki Kognitywnej autorstwa R. Langackera, w ramach której metaforze nie przypisuje się specjalnej roli. Metafora postrzegana jest bowiem jako jeden z typów rozszerzenia semantycznego. Jednak, jak wskazuje na to autorka, narzędzia Gramatyki Kognitywnej pozwalają opisać zjawisko metafory w dużo bardziej kompleksowy sposób niż zakłada to Teoria Metafory Konceptualnej. W części analitycznej, bazując na założeniach Gramatyki Kognitywnej, autorka proponuje metodologię badawczą, która integruje opis semantyczny z opisem gramatycznym oraz zapleczem doświadczeniowym danej społeczności językowej. Analizie poddane zostają rozszerzenia semantyczne francuskich jednostek leksykalnych odnoszących się do światła. Wychodząc od analizy treści oraz organizacji konceptualnej każdej jednostki leksykalnej, autorka dociera do całego systemu struktur schematycznych nazywanych wzorcami metaforycznego rozszerzenia, a w ich ramach, do całych matryc domen aktywowanych przez analizowane jednostki leksykalne.

Kulturowe i społeczne konteksty pandemii COVID-19

Barbara Orzeł

Czy pandemię COVID-19 możemy porównać do hiszpanki? W jaki sposób możemy definiować „dystans społeczny”? Jak zmieniła się przestrzeń domu? Jaką rolę odegrały i jak zmieniły się nowe media? I w końcu: jak zmienił się nasz dzień dzisiejszy, nasze rytuały, praca i moda? „Kulturowe i społeczne konteksty pandemii COVID-19” narodziły się w wyniku zainteresowania zmianami, które przyniosła „nowa rzeczywistość”. Autorka zanalizowała najważniejsze dziedziny codzienności, w których zakorzeniły się nowe zachowania związane z koniecznością przystosowania się do tej niecodziennej sytuacji.