Staropolskie teksty i konteksty. T. 8: Tom jubileuszowy, poświęcony pracy twórczej i organizacyjnej Profesora Jana Malickiego w siedemdziesiątą rocznicę Jego urodzin

Teresa Banaś-Korniak, Beata Stuchlik-Surowiak, Dariusz Rott, Jacek Kwosek

Publikacja jest kolejnym (ósmym) tomem z serii Staropolskie teksty i konteksty, adresowanym do osób zainteresowanych piśmiennictwem staropolskim i jego różnorodnymi kontekstami. Jest to tom jubileuszowy, opracowany z okazji siedemdziesiątych urodzin Profesora Jana Malickiego. Artykuły naukowe wchodzące w skład publikacji zostały napisane przez współpracowników i wychowanków Profesora.

Między ideą, pasją a działaniem. Księga jubileuszowa dedykowana dr. hab. Marianowi Mitrędze

red. Paweł Grzywna, red. Joanna Lustig, red. Natalia Stępień-Lampa, red. Bożena Zasępa

W pracy podjęto problematykę z zakresu polityk publicznych, w tym przede wszystkim polityki społecznej. Ponadto analizie poddano kwestie związane z teoretycznym i praktycznym wymiarem demokracji, myślą społeczno-polityczną, stosunkami międzynarodowymi oraz funkcjonowaniem mediów i systemów medialnych. Autorzy poszczególnych rozdziałów podjęli studia nad wybranymi kwestiami i problemami społecznymi. Szczególna uwaga poświęcona została zagadnieniom uprzemysłowienia, rynku pracy oraz tematyce osób starszych i demografii, które to stanowią przedmiot zainteresowań naukowych Jubilata. W pracy prowadzono również rozważania związane z różnorodnymi aspektami funkcjonowania społeczeństwa obywatelskiego oraz procesów demokratyzacji. Na szczególną uwagę zasługują zamieszczone w pracy refleksje natury filozoficznej. Z kolei studia o charakterze praktycznym zostały m.in. zamieszczone w tych częściach pracy, które dotyczą międzynarodowych kontekstów polityki. Publikacja adresowana jest do osób zainteresowanych materią polityk publicznych, decydentów politycznych, w tym szczególności przedstawicieli władz samorządowych, a także instytucji II i III sektora.

Wybitni Rzymianie czasów schyłku Republiki. Gnejusz Pompejusz Wielki (106-48 przed Chrystusem)

red. Norbert Rogosz

Niniejsza publikacja nie jest biografią Gn. Pompejusza. Zawiera bowiem kilkanaście artykułów, dotyczących różnych sfer jego aktywności publicznej. Omawiane w nich kwestie wybierali autorzy.   Nie ukazano więc w niej kompleksowego obrazu jego życia czy działalności.  W książce tej można jednak znaleźć omówienie nieraz bardzo unikalnych zagadnień, niezbyt często prezentowanych w opracowaniach traktujących o tym wybitnym Rzymianinie. Zamieszczone w niej prace podzielono na kilka problemowych cykli poświęconych militarnym i politycznym osiągnięciom Pompejusza, przymiotom intelektualnym jego oraz otaczających go współpracowników, jego życiu uczuciowemu, zwłaszcza niektórym małżeństwom, śmierci oraz pamięci potomnych o tej znaczącej postaci. Rozpatrywane w niej problemy mogą więc zainteresować pracowników naukowych wyższych uczelni zajmujących się historią starożytną, zwłaszcza ostatniego stulecia Republiki Rzymskiej, studentów historii, nauczycieli oraz miłośników antyku czy hobbystów. Jest tak również dlatego, że do prezentowanych w niej kwestii nawiązano w oryginalny, unikalny sposób. Ujęto je zaś interesująco i przystępnie.

Aplikacja mobilna jako zjawisko kulturowe

Książka Aplikacja mobilna jako zjawisko kulturowe skierowana jest do wszystkich użytkowników nowych mediów. Stanowi przewodnik po kulturowych fundamentach zagadnień związanych z informatyką, kreacją programów komputerowych oraz szeroko pojętym nowomedialnym biznesem. Opisuje najważniejsze pojęcia związane z aplikacjami mobilnymi: algorytmem, interfejsem, personalizacją oraz kreacją nowych zachowań komunikacyjnych. Autorka rozpoczyna swoje rozważania przywołaniem najważniejszych pojęć dotyczących programu komputerowego oraz prezentacji jego historii. Ważną część monografii zajmują refleksje nad kulturowymi aspektami programowania – pojęciem algorytmu oraz recepcją języków programowania w świetle hipotezy Sapira-Whorfa. W kolejnych rozdziałach analizie poddano kwestie interfejsu (cross-platformowości, tzw. „strategii trzech ekranów”), konsumpcji nowych mediów mobilnych, gier komputerowych (problem przejścia od konsoli do kanału mobilnego) oraz zagadnienie personalizacji i kastomizacji doświadczenia użytkownika. W ostatniej części książki zaprezentowano nowe zachowania komunikacyjne, które powstały w związku z wprowadzeniem aplikacji do różnych dziedzin życia (e-czytelnictwo, inteligentne domy). Podjęte w monografii problemy kierują dyskurs w stronę zmian w kulturowej percepcji aplikacji mobilnych, transformacji pojęć oraz możliwych kierunków zapośredniczonych przez nie przemian.

Profanacje, rewizje - przeciw doktrynom. Dwa opowiadania z debiutanckiego tomu Witolda Gombrowicza

Marek Mikołajec

Książka Marka Mikołajca – dość skromna pod względem objętości, ale za to gęsta jako dzieło odwołujące się do bogatej i różnorodnej literatury teoretycznej (filozofia Giorgio Agambena, krytyka ideologii oraz władzy, postsekularyzm, dekonstrukcja, psychoanaliza), traktuje o opowiadaniach z tomu Pamiętnik z okresu dojrzewania. Autor wybierając sobie jako przedmiot szczegółowej analizy dwa spośród zawartych w nim utworów, a mianowicie Pamiętnik Stefana Czarnieckiego oraz Zdarzenia na brygu Banbury dokonuje rekonstrukcji i objaśnienia światopoglądu prozy Witolda Gombrowicza u progu jego kariery literackiej. Jest to nowatorskie przedstawienie twórczości autora Ślubu w kontekście krytyki władzy i ideologii, czyli tytułowych profanacji/rewizji wymierzonych w alienujące człowieka doktryny. Podstawą dla książki była nosząca ten sam tytuł, wyróżniona drugą nagrodą na konkursie im. J. J. Lipskiego w 2010 roku praca magisterska. Książka adresowana jest do Czytelników zainteresowanych twórczością Witolda Gombrowicza, uczniów liceów, studentów, literaturoznawców i badaczy twórczości autora Ferdydurke. 

Średniowiecze Polskie i Powszechne. T. 10 (14)

red. Bożena Czwojdrak, Jerzy Sperka

W tegorocznym tomie 10 (14) czasopisma naukowego „Średniowiecze Polskie i Powszechne” pod redakcją Jerzego Sperki i Bożeny Czwojdrak tradycyjnie już zaprezentowano artykuły poświęcone szeroko rozumianej problematyce mediewistycznej. Tom otwiera tekst traktujący o popularnej w średniowieczu grze w szachy. Pośród pozostałych artykułów wymienić można teksty o charakterze źródłoznawczym dedykowane: analizie dyplomatycznej testamentu Kazimierza Wielkiego, rejestrom przyjęć do prawa miejskiego czy też funkcjonowaniu formuły maledykcji  w dokumentach polskich. Odrębną grupę stanowią opracowania  na temat ról pełnionych w ówczesnych strukturach kościelno-świeckich. W tomie odnaleźć można także teksty  odnoszące się do czasów wczesnośredniowiecznych związane z zagadnieniami struktury etnicznej i politycznej południowego Połabia czy też roli Wikingów w Europie. Końcową część tomu jak zwykle stanowi dział recenzji.

Śpiew jako wartość osobowa dziecka. T. 1: Stałość i zmienność rozwoju myśli naukowej przełomu XX i XXI wieku

Jadwiga Uchyła-Zroski

Publikacja jest monografią pedagogiczną. Składa się z dwóch części obejmujących osiem rozdziałów. Część pierwszą teoretyczną stanowią trzy rozdziały pracy, pozostałych pięć obejmuje całokształt badań empirycznych w postaci założeń metodologicznych, prezentacji wyników badań, ich analizę i wnioski. Praca ukazuje śpiew i kształcenie głosu dziecka w świetle wartości osobowych. Autorka w pierwszej teoretycznej części pracy odwołuje się do odległych czasowo badań nad głosem dziecięcym i źródeł mało znanej literatury polskiej i zagranicznej. Praca w tym ujęciu nabiera cech historyczności, rozległej penetracji teoretycznej problematyki badań. Przytoczone w pracy poglądy badaczy poddane zostały ocenie i analizie porównawczej. W zamieszczonych rozważaniach niniejszej pracy doszukać się można cech stałych, ale i zmiennych, które ukazane zostały głównie w poglądach na proces rozwoju i kształcenia wokalnego dzieci, weryfikacji nowej metody nauczania śpiewu: metody heurystycznej, właściwego przygotowania studentów do ról nauczycielskich w świetle wartości i wartościowania, zadań uczelni artystycznych w kreowaniu postaw twórczych studentów. Część teoretyczną dopełniają wyniki badań diagnostycznych i komparatystycznych dzieci i studentów w części drugiej pracy. Proponowana metoda oparta na procesach twórczych kierowana jest głównie do uczniów klas I–III, pomimo to jednak pewne jej elementy mogą być realizowane w środowiskach rodzinnych przez rodziców i opiekunów, na zajęciach umuzykalniających i rytmiki w przedszkolu, w placówkach oświatowych, a także w pracy z dzieckiem niepełnosprawnym. Z założeniami metody i jej skutecznością dydaktyczno-wychowawczą powinni być zapoznani studenci edukacji muzycznej, zintegrowanego nauczania, wychowania przedszkolnego, pedagodzy klas specjalnych oraz wychowawcy ośrodków dla dzieci niepełnosprawnych.

Bogactwo polszczyzny w świetle jej historii. T. 6

Szósty tom cieszącej się dużym zainteresowaniem serii Bogactwo polszczyzny w świetle jej historii jest publikacją, która przedstawia dorobek ogólnopolskiej konferencji naukowej studentów, doktorantów i młodych doktorów (Katowice, 6 XI 2014). Autorki zgromadzonych w tomie artykułów skupiały się zwykle na takich kwestiach, jak: 1) opis leksyki dawnej (też współczesnej) zorientowany słowotwórczo, semantycznie czy etymologicznie; 2) problemy nominacji w historii polszczyzny – zarówno nominacji prioprialnej, jak i apelatywnej; 3) konceptualizacja pojęć w języku, a co za tym idzie – w kulturze. Wskazane kręgi tematyczne stały się podstawą podziału niniejszej książki na trzy części. Na pierwszą z nich (Wokół wyrazów i znaczeń) złożyły się prace poświęcone analizom słownictwa, a zatem: leksemom autosemantycznym współrdzennym w czystopisach piętnastowiecznych rot kościańskich, znaczeniu czasownika dotknąć w jego metaforycznych rozszerzeniach, przeobrażeniom semantycznym słownictwa związanego ze sferą mentalną, analizie rozwoju znaczeniowego leksemu duży oraz kręgowi semantycznemu leksemów rok i god. W drugiej części (Z problemów nominacji) znalazły się artykuły, w których autorki podjęły się analizy zagadnień nazewniczych i onomastycznych, np. we wczesnej twórczości Kazimierza Wierzyńskiego. Omówiono też historycznie zmienną konceptualizację pojęć na przykładzie kamienia piorunowego oraz przedstawiono bogactwo nazewnicze polszczyzny dawnej, prezentując nazwy złodzieja. W zamykającej tom części trzeciej (W świetle słów i tekstów – o konceptualizacji w języku i kulturze) zwrócono uwagę na takie zjawiska językowe, jak: element leksyki ekspresywnej dialektu górnośląskiego, czyli leksem pieron; ujęte diachronicznie zagadnienie puryzmu językowego; problem definiowania kobiecości w wybranych opowiadaniach Julii Fiedorczuk. Autorki zebranych w tej publikacji prac udowodniły po raz kolejny, że historia języka polskiego jest zajmującą dziedziną wiedzy, której rozpoznanie przybliża nas do zrozumienia nie tylko epok minionych, ale także współczesnych tendencji rozwojowych polszczyzny i polskiej kultury. Tom jest adresowany do wszystkich osób zainteresowanych historią języka polskiego – językoznawców, studentów kierunków humanistycznych (zwłaszcza filologicznych) oraz licealistów. Szczegółowe ustalenia i proponowane rozwiązania dyskutowanych problemów, jakie znajdujemy w kolejnych artykułach publikacji, mogą zostać wykorzystane w dalszych badaniach nad językiem, kulturą i człowiekiem.