"Theory and Practice of Second Language Acquisition" 2016. Vol. 2 (1)

red. Danuta Gabryś-Barker

Theory and Practice of Second Language Acquisition, Volume 2, Issue 1 to drugi numer nowopowstałego czasopisma (półrocznik) poświęconego pracom teoretycznym oraz badaniom empirycznym zajmującym się przyswajaniem języka drugiego oraz uczeniem się języka obcego. Jest czasopismem o zasięgu międzynarodowym gromadzi bowiem Autorów z wielu środowisk akademickich poza Polską. Tegoroczny pierwszy numer koncentruje się na takich zmiennych socjolingwistycznych jak wiek i płeć uczących się języka obcego, komunikacji mailowej pomiędzy osobami niebędącymi rodzimymi użytkownikami języka angielskiego, a także na zjawisku przełączania kodów w ustnej komunikacji polskich imigrantów w Wielkiej Brytanii. Oprócz tego odnajdujemy w tomie prace na temat nowej konceptualizacji zdolności językowych oraz psycholingwistycznych procesów towarzyszących przyswajaniu języka portugalskiego jako trzeciego lub kolejnego. Tak jak poprzedni, obecny numer także kierowany jest zarówno do badaczy procesów przyswajania języków, jak i do praktykujących glottodydaktyków.

Oblicza przeciwnika. Język a rzeczywistość w kategoriach ekspresji, polityki, ideologii

Piotr Czerwiński

Monografia stanowi być może pierwsze tego rodzaju ujęcie poruszanej w niej problematyki. Jej nowatorstwo polega na tym, że „obraz przeciwnika” lub – jak to często jest przyjęte w rosyjskiej literaturze przedmiotu – „obraz wroga” stanowi obiekt wieloaspektowej i wszechstronnej analizy konfrontatywnej: polsko-rosyjskiej i polsko-czeskiej. Warto podkreślić, że analiza ta jest wyłącznie lingwistyczna i to ją głównie odróżnia od wielu opracowań, podobnych tylko z nazwy, w ramach takich dyscyplin, jak: socjologia, politologia, historia, kulturologia, literaturoznawstwo czy psychologia społeczna. Każda część monografii posiada cechy wspólne z pozostałymi, a jednocześnie wyróżnia się właściwościami indywidualnymi. Tytułowe „oblicza przeciwnika” prezentowane są w poszczególnych częściach monografii. Praktycznie każda z nich ukazuje konfrontację odmiennych potrzeb i postaw politycznych. Przeciwnikiem najczęściej jest konkurent polityczny, wróg ideologiczny lub klasowy. Przeciwnika atakuje się w parlamencie, w mediach papierowych i elektronicznych, w Internecie. Wszędzie tam orężem ataku jest język (polski, rosyjski i czeski), za którego pomocą odbywa się rozprawa z przeciwnikiem politycznym lub wrogiem klasowym. Celem wszystkich tych zabiegów jest jego zdominowanie poprzez narzucenie mu swojej woli, swojej ideologii. Podstawowym chwytem prowadzącym do osiągnięcia dominacji nad przeciwnikiem jest jego dyskredytacja, realizowana poprzez wykorzystanie różnorodnych środków językowych, opisanych szczegółowo w poszczególnych częściach monografii.

Folia Philosophica. Vol. 35

red. Dariusz Kubok

35. tom „Folia Philosophica” cechuje duża różnorodność tematyczna, zawiera on bowiem artykuły podejmujące rozważania z zakresu różnych dziedzin filozofii. Kolejny tom „Folia Philosophica”, prezentując specjalistyczne teksty, przedstawia wyniki badań nad centralnymi zagadnieniami filozoficznymi. Artykuły składające się na ten tom zostały uporządkowane z punktu widzenia tematyki, począwszy od historii filozofii przez filozofię matematyki aż do estetyki i filozofii umysłu. Prezentowany tom „Folia Philosophica” stanowi obszerne problemowo oraz interdyscyplinarne studium, eksponujące aktualność zagadnień filozoficznych, adresowane nie tylko do profesjonalnych filozofów, lecz także do badaczy reprezentujących różne dyscypliny humanistyczne i społeczne.

"Forum Lingwistyczne" 2018, nr 5

red. Magdalena Pastuch, Kinga Wąsińska (Knapik)

W piątym numerze rocznika „Forum Lingwistyczne” teksty pomieszczono w czterech działach. W dziale Studia przedstawiono sześć artykułów – głównie o charakterze historycznojęzykowym. Artykuł A. Rejtera Styl czy dyskurs naukowy? Perspektywa historyczna zawiera próbę zdefiniowania tytułowych terminów jako narzędzi w badaniach historycznojęzykowych nad odmianą naukową polszczyzny. W tekście Status i prestiż oświeceniowej polszczyzny w świetle uwag Adama Kazimierza Czartoryskiego M. Hawrysz przytacza myśli członka KEN, który radzi, by w zasobie słownictwa mądrze zapożyczać słowa do polszczyzny i  dbać o język ojczysty, ponieważ „słowa są narzędziem myśli”. R. Zarębski w tekście Z problematyki badań nad językiem polskich przekładów  „Historii Aleksandra Wielkiego” proponuje analizę semantyczną, która pozwala zweryfikować dawne ustalenia na temat dzieła i  uznać aleksandreidę z 1510 r. za tekst staropolski, choć powstały na styku średniowiecza i renesansu. Strukturę tematyczną 86 czasownikowych germanizmów w Słowniku języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego opatrzonych kwalifikatorami dawny, przestarzały, przeanalizowała E. Kwapień. Problematykę  glottodydaktyczną podejmuje  A. Szamborska w tekście Typy zdań z użyciem polskich i koreańskich podstawowych czasowników ruchu – na podstawie badań ankietowych. Jest to analiza porównawcza charakterystycznych dla polszczyzny czasowników ruchu z koreańskimi strukturami gramatycznymi, które nie posiadają aspektowej formy czasownika. Tematykę nauczania języka polskiego jako obcego porusza I. Putka. Artykuł dotyczy spotykanego już  w języku staropolskim typu złożeń, który we współczesnej polszczyźnie jest już nieproduktywny. W dziale Archiwalia przypomniany został (w wersji anglojęzycznej) tekst Krystyny Kleszczowej z 1994 r. W dziale Polemiki dyskutuje się z sądami na temat fonodydaktyki języka polskiego jako obcego (polemika M. Maciołka Sukces czy porażka fonodydaktyki języka polskiego jako obcego?) czy próbuje odpowiedzieć na pytanie: W jaki sposób badać wyrażenia funkcyjne w ujęciu historycznym? (recenzja B. Mitrengi). Recenzując książkę Jak analizować dyskurs. Perspektywy dydaktyczne, K. Sujkowska-Sobisz akcentuje jej wartości poznawcze, ale przede wszystkim metodyczne. W dziale Varia zamieszczono wspomnienie o Antoninie Grybosiowej (tekst A. Niewiary), kilka sprawozdań z konferencji zorganizowanych przez śląskie środowisko językoznawcze oraz interesującą propozycję dydaktyczną kierującą uwagę ku nowym narzędziom analizy lingwistycznej (tekst B. Dudy i K. Lisczyk). Zawarte w roczniku teksty na temat krzyżowania się pojęć, opracowania utworów najstarszych sytuujące je z uwagi na posiadane cechy językowe na styku dwóch epok, porównywanie struktur gramatycznych odrębnych języków czy badanie dawnych tekstów nowoczesnymi instrumentami cyfrowymi to kolejne przecięcia, które uświadamiają, że tylko droga sytuująca się na solidnym planie prowadzi do ważnych konkluzji.

Rusycystyczne Studia Literaturoznawcze T. 26

red. Jadwiga Gracla, red. Halina Mazurek

„Oddajemy w Państwa ręce 26. już tom „Rusycystycznych Studiów Literaturoznawczych. Tym razem jest on szczególny nie tylko ze względu na skromną rocznicę (to piąty numer pod tą samą redakcją), która ze względów oczywistych zejść musi na dalszy plan. Prezentowany tom „Rusycystycznych Studiów Literaturoznawczych” wyróżnia się z innego względu — jest bowiem dedykowany Pani Profesor Halinie Mazurek w siedemdziesiątą rocznicę urodzin. Publikacje okolicznościowe rządzą się nieco innymi prawami, są elitarne, jeżeli przyjrzeć się piszącym na ich łamach autorom — związanym z osobą Jubilata więzami naukowych przyjaźni i wspólnych zainteresowań badawczych. Inne są też słowa zamieszczane na początku takich wydań. Są one już niejako a priori obarczone dwojakim ryzykiem: mogą być albo lakoniczne, i wyliczać zasługi i publikacje Jubilata, lub też — i z góry proszę o wybaczenie tej słabości — nacechowane emocjonalnie i zabarwione nutką sentymentalizmu. W moim przypadku jest to usprawiedliwione. Miałam bowiem zaszczyt być pierwszą doktorantką Pani Profesor, a wcześniej, od 1996 roku, jeszcze Jej studentką.” (fragment Wstępu Jadwigi Gracli)

Ocalające zatracenie. Rozważania o doświadczeniu, pamięci i pragnieniu w twórczości Zygmunta Haupta, Stanisława Czycza i Krzysztofa Vargi

Tomasz Gruszczyk

Książka składa się z trzech części. Każda z nich dzieli się na osobne rozdziały poświęcone poszczególnym autorom. Ich układ uzależniony został od poziomu reprezentatywności danego zagadnienia w danej propozycji prozatorskiej. A są to: strategia i poetyka fragmentu w części pierwszej; przeszłość, powracanie do niej pamięcią oraz dochodzenie do głosu indywidualnego doświadczenia w części drugiej; wreszcie sposób bycia podmiotu autorskiego oraz koncepcje podmiotowości w trzeciej części pracy. Tekstowe zapośredniczenie obecności podmiotu skutkuje wyodrębnieniem się tego, co nazwane zostaje głosem samego tekstu. Głos w prozie omawianych trzech pisarzy należy do kogoś, kto w tekście zaistnieć może wyłącznie jako głos właśnie. Pytanie o „kto” tego głosu jest pytaniem tak o jakąś konkretną, historyczną jednostkę, jak o normy i praktyki: psychospołeczne, językowe a także literackie. Twórczość Haupta, Czycza i Vargi odczytana zostaje jako projekt ocalającego zatracenia: dokonującego się w samym głosie dochodzącym ze sceny pisania procesu ocalania śladów pewnej obecności poprzez zatracenie i rozproszenie jej w literackiej artykulacji.

S jak Śląsk - Superbohaterowie po śląsku

Marek Głowacki

Publikacja zawiera rysunki – ilustracje, oraz teksty autorstwa Marka Głowackiego powstałe w ramach artystycznego projektu S jak Śląsk – Superbohaterowie po Śląsku. Projekt obejmuje cykl ilustracji komiksowych traktujących o postaciach związanych ze Śląskiem, a zwłaszcza Śląskiem Cieszyńskim, z którym autor jest związany życiowo i zawodowo. Publikacja zawiera ponad trzydzieści rysunków stworzonych w konwencji komiksowej, przy użyciu technik cyfrowych oraz tradycyjnych, zaprezentowanych w formie art-booka. Przedstawione postacie powstały na kanwie życiorysów prawdziwych mieszkańców Śląska, którzy swoimi osiągnięciami zbliżyli się do ideału komiksowego superbohatera w szerokim tego słowa znaczeniu. Głowacki przybliża owe postacie, nawiązując do schematu graficznych, czarnobiałych realizacji komiksowych. Przedstawia ich dokonania w formie pojedynczych ilustracji bogatych w detal. Prócz samej części artystycznej niniejsza publikacja zawiera teksty dotyczące komiksu oraz rysunku, a także fragment poświęcony śląskiej specyfice regionu i wynikającej z niej superbohaterskiej natury Ślązaków. Projekt został zrealizowany w ramach dotacji Młodzi Naukowcy, mającej na celu wspieranie młodej kadry naukowej Wydziału Artystycznego Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach. Dr Marek Głowacki pracuje na stanowisku adiunkta w Zakładzie Rysunku Instytutu Sztuki w Cieszynie, gdzie prowadzi pracownię z rysunku.

"Nowa Biblioteka. New Library. Usługi, technologie informacyjne i media" 2016, nr 2 (21): Współczesne biblioteki na świecie

red. Jolanta Szulc

Prezentowany numer kwartalnika naukowego „Nowa Biblioteka. Usługi, Technologie Informacyjne i Media” (2/2016) pod redakcją Jolanty Szulc, zatytułowano „Współczesne biblioteki na świecie”. Na zawartość tomu składają się teksty poświęcone różnym aspektom działalności wybranych, zagranicznych bibliotek. Należą do nich: artykuł Anthi Katsirikou omawiający przeszłość, teraźniejszość i perspektywy bibliotek greckich; praca Khaiser Nikam i M. Shivraj prezentująca wykorzystanie e-książek w środowisku akademickim Uniwersytetu w Mysore w Indiach; tekst Reginy Frąckowiak będący omówieniem wybranych dokumentów piśmienniczych i niepiśmienniczych związanych z Polską, gromadzonych i udostępnianych w Bibliotece Kongresu USA; opracowanie Lidii Derfert-Wolf poświęcone badaniu funkcjonalności i wpływu bibliotek w Europie i Stanach Zjednoczonych; publikacja Jarosława Packa omawiająca nowoczesne metody i techniki udostępniania zbiorów oraz ich metadanych na przykładzie prowadzonego przez Bibliotekę Narodową Australii serwisu Trove; czy też artykuł Izabeli Swobody prezentujący genezę i współczesne oblicze bibliotek Florencji. Ponadto w numerze czasopisma znalazły się: tekst Barbary Marii Morawiec, dotyczący The Library of Birmingham oraz komunikat Agnieszki Bangrowskiej na temat ochrony i konserwacji zbiorów bibliotecznych w wybranych krajach na świecie. Tom zawiera także sprawozdanie z IX Ogólnopolskiej Konferencji Studencko-Doktoranckiej Kół Naukowych Bibliotekoznawców (Katowice, 2015) oraz omówienie publikacji pokonferencyjnej: „E-technologie w kształceniu inżynierów. Otwarci na nowe wyzwania – wybieramy MOOC?” (Gdańsk 2015). Niniejsze wydanie „Nowej Biblioteki” stanowi interesujący przegląd idei i rozwiązań dla zmieniającego się oblicza współczesnych bibliotek.