"Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego". T. 22

Maksymilian Pazdan

Tom dwudziesty drugi Problemów Prawa Prywatnego Międzynarodowego obejmuje artykuły opublikowane w języku angielskim. Otwiera go opracowanie dotyczące jurysdykcji i prawa właściwego dla zobowiązań pozaumownych wynikających z ograniczenia konkurencji na przykładzie sektora farmaceutycznego. Poza nim w bieżącym tomie czasopisma czytelnik znajdzie dwa artykuły poświęcone kolizyjnej problematyce małżeństwa, w tym zagadnieniom małżeńskich ustrojów majątkowych. Godne polecenia są także opracowania dotyczące arbitrażu, poruszające kwestie zdolności arbitrażowej w sprawach związanych z dobrami osobistymi oraz alternatywnych metod rozwiązywania sporów z zakresu sztuki. Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego są czasopismem publikującym opracowania dotyczące problematyki szeroko rozumianego prywatnoprawnego obrotu transgranicznego, tj. z obszarów prawa prywatnego międzynarodowego (prawa kolizyjnego), prawa jednolitego, międzynarodowego postępowania cywilnego, międzynarodowego arbitrażu handlowego i inwestycyjnego, prawa porównawczego w dziedzinie prawa prywatnego, prawa Unii Europejskiej i prawa międzynarodowego publicznego w zakresie, w jakim dotyczą one obrotu prywatnoprawnego. Opracowania publikowane na łamach Problemów Prawa Prywatnego Międzynarodowego kierowane są zarówno do praktyków – sędziów, adwokatów i radców prawnych, jak i teoretyków prawa.

Polish and English diminutives in literary translation: Pragmatic and cross-cultural perspectives

Paulina Biały

Książka dotyczy tłumaczenia zdrobnień z języka polskiego i angielskiego na, odpowiednio, angielski i polski. Autorka rozważa kontekst pragmatyczny, kulturowy i socjolingwistyczny używania zdrobnień w obu językach, a także omawia językowe możliwości tworzenia zdrobnień poprzez mechanizmy analityczne i syntetyczne. Dotychczasowy stan badań wskazuje na potrzebę przeprowadzenia przekrojowej analizy zagadnień związanych ze zdrobnieniami, zwłaszcza dotyczących wpływu kultury na obecność tych elementów w języku. Podczas gdy wielu autorów omawiało procesy morfologiczne służące tworzeniu zdrobnień, mniej uwagi poświęcano problemom ekwiwalencji tłumaczeniowej zdrobnień, czy aspektom pragmatycznym ich zastosowania w konwersacji. Książka adresowana jest do językoznawców, teoretyków i praktyków translacji, badaczy styków kultury i języka oraz socjolingwistów.

Figury braku. O prozie Stanisława Dygata

Ewa Bartos

Studium jest próbą interpretacji powieści Stanisława Dygata, ze szczególnym zwróceniem uwagi na sposób, w jaki autor Jeziora Bodeńskiego zapisuje w swojej twórczości kategorię braku. Brak rozumiany jako figura myślowa, a nie retoryczna, uobecnia się na kartach utworów pisarza jako kondensator pragnień. Książka została podzielona na trzy rozdziały: I. Ekonomia i brak, II. Pragnienie i brak, III. Czas, wojna i brak. Pierwszy rozdział to interpretacja kolejnych powieści pisarza, ze szczególnym zwróceniem uwagi na brak, jako zasadę konstruującą myślenie o miłości. Drugi rozdział, Pragnienie i brak, to próba znalezienia odpowiedzi na pytanie o powód, dla którego brak jest tak ważny w strukturze powieści. Trzeci rozdział, Czas, wojna i brak, stanowi kontynuację rozważań z rozdziałów pierwszego i drugiego, wzbogaconą o nowy sposób rozumienia braku, zbliżającą go do pojęcia nostalgii.

Family Life and Crime. Contemporary Research and Essays

Maciej Bernasiewicz, Monika Noszczyk-Bernasiewicz

Pierwsza część pracy zawiera terminologiczne ustalenia dotyczące rodziny, małżeństwa, ról płciowych oraz opis konsekwencji przemian w tym zakresie. Najpoważniejszą, jak się wydaje, jest kryzys demograficzny w państwach kultury północnoatlantyckiej, na skutek którego Zachód stanął przez zagrożeniem ze strony dynamicznie rozwijającej się cywilizacji islamskiej. Drugi podjęty w książce obszar tematyczny, to studium problematyki rodziny przestępczej (z prezentacją badań własnych na próbie nieletnich przestępców). Na koniec autorzy omawiają zagadnienia związane z: umiejscowieniem badań nad przestępczością oraz jej leczeniem w systematyce nauk, przeglądem najnowszej polskiej literatury kryminologicznej, zdefiniowaniem nowych zjawisk w zakresie polityki karnej (restorative justice) oraz opisem wybranych elementów polityki karnej nieletnich realizowanych w wybranych państwach kultury północnoatlantyckiej. Wychowawcy, kuratorzy sądowi, pracownicy socjalni, terapeuci oraz przedstawiciele nauki (reprezentanci wielu dyscyplin wiedzy, takich jak: socjologia, psychologia, kryminologia, nauki o prawie oraz systemach sprawiedliwości), to profesje, które mogą korzystać z prezentowanych w książce idei i wniosków.

L'hybridité du roman français à la premiere personne (1789-1820)

Andrzej Rabsztyn

W napisanej w języku francuskim monografii Hybrydyczność francuskiej powieści o narracji pierwszoosobowej (1789-1820) gatunek powieściowy poddano systematyczno-diachronicznej analizie ze szczególnym uwzględnieniem relacji pomiędzy różnymi formami narracyjnymi (list, pamiętnik i dziennik intymny). Pojęcie hybrydyczności jest tu rozumiane jako zatarcie granic gatunkowych w obrębie powieści stanowiące efekt ewolucji omawianego gatunku w epice XVIII wieku. Nasilenie tego zjawiska uwidacznia się we francuskiej prozie narracyjnej z przełomu XVIII i XIX wieku, a więc w okresie burzliwym zarówno pod względem historycznym, jak i politycznym. Powieść francuska o narracji pierwszoosobowej przybiera wówczas hybrydyczną formę wypowiedzi prowadzącą do jej fragmentaryczności, a także uświadomienia czytelnikowi, że zwyczajny człowiek może stać się ośrodkiem i obserwatorem najistotniejszych wydarzeń historycznych (co znajduje wyraz w epice czasów rewolucyjnych) oraz podmiotem autorefleksji i autoanalizy (charakterystycznych dla utworów z okresu pierwszego romantyzmu). Książka stanowi opracowanie i uzupełnienie badań dotyczących powieści francuskiej z przełomu XVIII i XIX wieku, okresu określanego w literaturze mianem no man’s land z uwagi na ciągle niezbadany, trudny do zdefiniowania i niejednorodny charakter. Hybrydyczność powieści francuskiej w latach 1789-1820 jest także czymś więcej niż tylko kontynuacją tendencji widocznej w epice od lat 80. XVIII wieku. Zacieranie granic gatunkowych oraz łączenie różnorakich form narracyjnych to zapowiedź nowych dążeń estetycznych, które rozwiną się w epoce romantyzmu. Analiza hybrydycznego charakteru powieści o narracji w pierwszej osobie umożliwia zatem zrozumienie zmian, które nastąpiły w powieści francuskiej i europejskiej po 1820 roku.

Pedagogizacja medialna rodziny. Zakres - uwarunkowania - dylematy

Marcin Musioł

W monografii opisano działania nazywane pedagogizacją rodziny, które mogą być podjęte z rodzicami i prawnymi opiekunami w celu szerzenia wiedzy i kultury pedagogicznej w zakresie korzystania z mediów przez ich podopiecznych, m.in. przy okazji spotkań z wychowawcą klasy. Działania owe mogą obejmować: wychowanie i kształcenie za pośrednictwem mediów, wychowanie do mediów oraz edukację medialną rodziców i prawnych opiekunów. W pracy przedstawiono wyniki badań dotyczące tej pedagogizacji. Potencjalnymi czytelnikami pracy mogą być czynni zawodowo i przyszli nauczyciele różnych etapów edukacyjnych oraz rodzice i opiekunowie dzieci i nastolatków.

"Rękopis znaleziony w Saragossie" Jana Potockiego i wybrane powieści XX wieku (Fowles - Rosendorfer - Gretkowska)

Maria Janoszka

Praca, adresowana przede wszystkim do literaturoznawców i miłośników twórczości Jana Potockiego, podejmuje próbę ukazania niezwykłej nowoczesności Rękopisu znalezionego w Saragossie poprzez analizę relacji intertekstualnych między dziełem hrabiego a wybranymi powieściami autorów wymienionych w tytule. Zbieżności i podobieństwa można wskazać przede wszystkim w zakresie kompozycji utworów, wykorzystywanych konwencji gatunkowych i literackich, konstrukcji bohatera oraz powieściowych przestrzeni. Powieści te łączy także zróżnicowanie gatunkowe, polifoniczność kompozycyjna i ideowa, problematyka filozoficzna, epistemologiczna i metaliteracka, teatralizacja świata przedstawionego, żywioł ironii i parodii, motywy lustrzane czy eksploracja zróżnicowanych obszarów kultury śródziemnomorskiej. W tej perspektywie Rękopis jawi się jako dzieło niezwykle bliskie świadomości współczesnej, niejako prekursorskie wobec powieści XX-wiecznych.

Słownik nazwisk mieszkańców południowego Śląska XIX wieku

Izabela Łuc

Opracowany w postaci słownikowej zasób nazwisk zawiera poświadczone w archiwalnych źródłach regionalnych formacje identyfikacyjne mieszkańców południowej części Śląska, należącej w XIX wieku do Księstwa Cieszyńskiego. Zebrane antroponimy obrazują proces ostatecznego kształtowania się oraz stabilizacji funkcji XIX-wiecznych nazwisk na Śląsku Cieszyńskim, reprezentujących miasto Cieszyn wraz z okolicznymi miejscowościami, ze wsiami, z koloniami i przysiółkami. Słownik nazwisk mieszkańców południowego Śląska XIX wieku jest pierwszym antroponomastykonem, obejmującym swym zakresem region południowego Śląska w okresie największego dla tego obszaru rozwoju. Materiał zawarty w Słowniku… może służyć badaniom nad antroponimią niemiecką i czeską, ilustruje bowiem bogaty zasób antroponimów w oryginalnej postaci (niemieckiej i czeskiej) oraz formacji w różnym stopniu przekształconych pod wpływem pisowni polskiej, jak również struktur wykazujących germańskie i czeskie cechy językowe. Zgromadzony zbiór nazwisk niewątpliwie posłuży też za materiał źródłowy do dalszych – regionalnych i ogólnopolskich badań. Słownik może być również przydatny w procesie edukacyjnym, służąc polonistom i nauczycielom historii jako materiał egzemplifikacyjny do przygotowania ciekawych lekcji o języku (gwarze), tradycji i historii regionu, jego kulturze i wartościach.