Edukacja humanistyczna V4 dla klimatu. Rozpoznania - dobre praktyki - rekomendacje / The V4 Humanities Education for the Climate. Diagnoses - Best Practices - Recommendations

Red. Bernadeta Niesporek-Szamburska, Maria Wacławek, Zuzana Obertová, współpr. Ivana Dobrotová, ...

Publikacja jest efektem współpracy badaczy oraz nauczycieli z Polski, Czech, Słowacji i Węgier w ramach projektu "Edukacja humanistyczna V4 dla klimatu. Rozpoznania - dobre praktyki - rekomendacje" (VF 22020071), koordynowanego przez Interdyscyplinarne Centrum Badań nad Edukacją Humanistyczną w Uniwersytecie Śląskim w Katowicach. Publikacja przybliża problematykę zmian klimatycznych oraz ideę przeformułowania zadań współczesnej humanistyki w krajach V4 i na świecie. Artykuły podejmują zagadnienia związane z interdyscyplinarną perspektywą w akademickiej i szkolnej edukacji proekologicznej oraz prezentują szeroką przestrzeń jej realizacji: od teorii ekodydaktyki - uniwersyteckiej i szkolnej, przez badania edukacyjne, koncepcje nauczania, ekotransformacje w edukacji, nowe metodologie, aż po przykłady dobrych praktyk (w postaci scenariuszy lekcji, ekoaktywności czy prezentacji realizowanych projektów). Publikacja jest kierowana do środowisk uniwersyteckich i szkolnych, badaczy, dydaktyków i nauczycieli zainteresowanych interdyscyplinarną humanistyczną edukacją proekologiczną.

Medialne kody w wyobraźni i języku dziecka

red. Emilia Bańczyk (Kałuzińska), red. Natalia Moćko

Wieloautorska monografia pt. Medialne kody w wyobraźni i języku dziecka wpisuje się w nurt nowoczesnych badań transdyscyplinarnych. Publikacja podejmuje niezwykle aktualne i bardzo szerokie zagadnienie wpływu mediów na sposób myślenia i język dzieci. Podstawowym założeniem zbioru, widocznym we wszystkich zgromadzonych w publikacji tekstach, jest uznanie, że obecność mediów w życiu dziecka znacząco wpływa na jego sposób postrzegania świata. Mozaikowość przekazu i rozmaitość wpływów medialnego świata najlepiej oddaje pojęcie medialnych kodów. Teksty zgromadzone w tomie dają pogląd zarówno na to, jakie treści z mediów dziecięcy odbiorca może przyswajać, jak i na to, co rzeczywiście pozostaje z kontaktu z mediami w dziecięcej mowie i myśleniu. Autorzy, warto zaznaczyć – praktycy, podkreślają przy tym wagę edukacji medialnej. Publikacja niniejsza skierowana jest do pedagogów, psychologów i językoznawców, a także świadomych rodziców i wszystkich zainteresowanych relacją media – dziecko.   Emilia Bańczyk (de domo Kałuzińska), doktor nauk humanistycznych w zakresie językoznawstwa, adiunkt w Zakładzie Socjolingwistyki i Społecznych Praktyk Komunikowania Uniwersytetu Śląskiego. Absolwentka socjologii reklamy i komunikacji społecznej. Pasję językoznawczą łączy z wiedzą socjologiczną. Członkini Stowarzyszenia „Via Linguae” i TMJP. Zainteresowania badawcze: socjolingwistyka, językoznawstwo pragmatyczne, a także determinizm technologiczny i zagadnienie socjalizacji medialnej. Wybrane publikacje: w roku 2016 obroniła doktorat pt. Kulturowe kody reklamy. Świat znaczeń w reklamie z perspektywy socjalizacji. [22.11.2018]   Natalia Moćko, doktor nauk humanistycznych w zakresie językoznawstwa, logopeda, neurologopeda, surdologopeda. Pracuje w Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej w Mysłowicach i Śląskim Centrum Słuchu i Mowy Medincus w Katowicach. Członkini Stowarzyszenia „Via Linguae” i TMJP. Zainteresowania badawcze: akwizycja mowy przez dzieci, (zwłaszcza w aspekcie umiejętności słuchowych), a także wpływ mediów na rozwój (w szczególności językowy) najmłodszych odbiorców. [22.11.2018]

Timarion albo Timariona przypadki przez niego opowiedziane

oprac. Przemysław Marciniak, Katarzyna Warcaba

Timarion to anonimowa dwunastowieczna bizantyńska satyra opowiadająca o podróży tytułowego bohatera do Hadesu. Timarion, straciwszy w wyniku choroby jeden z czterech płynów, niezbędnych według Hippokratesa do życia, niesłusznie zostaje uznany za zmarłego. W wyniku złożonej apelacji, podziemni sędziowie uznają go za żywego i odsyłają na ziemię. Tekst satyryzuje dwunastowiecznych  intelektualistów, bizantyńskie sądy, wiarę w antyczne teorie medyczne, wykorzystując do tego cały arsenał cytatów, nawiązań i motywów zaczerpniętych z literatury antycznej. Tłumaczenie zostało poprzedzone obszernym wstępem i opatrzone przypisami, których celem jest przybliżenie Czytelnikowi realiów dwunastowiecznego Konstantynopola. W wersji elektronicznej poprawki z erraty zostały wprowadzone do tekstu. Artykuł o książce ukazał się w czasopiśmie „Gazeta Uniwersytecka UŚ” nr 8 (228) maj 2015, s. 14–15 (Maria Sztuka: Mistrzowie czy naśladowcy)

"Chowanna" 2015. T. 1 (44): Proces rewitalizacji społecznej - perspektywa kulturowo-edukacyjna

Teresa Wilk

Red. naczelna Ewa Syrek, redaktor części monograficznej Teresa Wilk Część monograficzna tomu (Proces rewitalizacji społecznej – perspektywa kulturowo-edukacyjna), poświęcona jest zagadnieniom rewitalizacji społecznej, postrzeganej jako proces odbudowy pożądanych wartości, struktur funkcjonujących w przeszłości, decydujących w istotnej mierze o pomyślności życia jednostek i grup społecznych. Proces ów jest kategorią pragmatyczną utrwalającą więzi społeczne, wzajemne relacje oraz korygującą postawy. W poszczególnych tekstach Autorzy, w wybranym obszarze tematycznym, ukazali możliwości i przesłanki do kreowania warunków umożliwiających realizację indywidualnych i społecznych potrzeb. Wspomniany proces doskonale wpisuje się w budowanie/kształtowanie poczucia tożsamości lokalnej/regionalnej i narodowej oraz w kreowanie identyfikacji z lokalną społecznością i środowiskiem. Rewitalizacja społeczna to doskonałe narzędzie rozwiązywania problemów społecznych. Autorzy poszczególnych opracowań podejmują analizy tematyczne, wskazując realne szanse powodzenia podejmowanych procesów naprawczych poprzez działania edukacyjne, w tym edukację regionalną, międzykulturową i językową. Istotnym czynnikiem usprawniającym ową edukację, a tym samym proces rewitalizacji jest kultura i sztuka. Wybrane i zaprezentowane przez Autorów obszary tematyczne czytelnie potwierdzają zasadność i konieczność zaimplikowania rewitalizacji społecznej w przestrzeni codziennego życia. Na część tekstów rozproszonych tomu składają się artykuły rozważające tematykę zdrowia w kontekście ludzkiego potencjału, twórczej rewitalizacji grup faworyzowanych, postrzegania ojcostwa przez osoby uwięzione, społecznych konsekwencji upadku komunizmu, charakteru obecności edukacji w dyskursie prasowym, specyfiki przedstawiania elementów systemu edukacyjnego w środkach masowego przekazu, warsztatu mediacyjnego oraz poniżania wychowawców przez wychowanków.

Pisanie dla sceny - narracje współczesnego teatru

Magdalena Figzał-Janikowska, Aneta Głowacka, Beata Popczyk-Szczęsna, Ewa Wąchocka

We współczesnych badaniach teatralnych przekonanie o dynamicznej, pełnej napięcia relacji tekst – scena funkcjonuje jako pewnik nie wymagający w zasadzie rozbudowanych uzasadnień naukowych. Różnorodność działań podejmowanych w obszarze dzisiejszych praktyk scenicznych, w tym zwłaszcza istotne przemiany w sposobie używania słowa w przedstawieniu, zachęcają jednak do ponownego stawiania pytań o korelację wielu tworzyw w najnowszych sztukach widowiskowych, a także o charakter komunikacji teatralnej warunkowanej zdarzeniowym i heterogenicznym wymiarem przekazu artystycznego. [fragment Wstępu]   Magdalena Figzał-Janikowska, doktor nauk humanistycznych, adiunkt w Zakładzie Teatru i Dramatu w Instytucie Nauk o Kulturze i Studiów Interdyscyplinarnych Uniwersytetu Śląskiego. Recenzentka teatralna, autorka artykułów poświęconych zagadnieniom współczesnego teatru. Współpracuje z Ośrodkiem Dokumentacji Sztuki Tadeusza Kantora „Cricoteka” w Krakowie. Zainteresowania badawcze: muzyka sceniczna, strategie inscenizacyjne w polskim teatrze najnowszym, eksperymentalny teatr muzyczny. [lipiec 2019] [R] Aneta Głowacka – pracownik naukowy w Zakładzie Teatru i Dramatu w Instytucie Nauk o Kulturze Uniwersytetu Śląskiego. Redaktorka „Opcji”. Publikuje w „Teatrze”, „Notatniku Teatralnym” i „Śląsku”. W Teatrze Rozrywki w Chorzowie zajmuje się impresariatem. [2011] [R] Beata Popczyk-Szczęsna, doktor nauk humanistycznych, adiunkt w Zakładzie Teatru i Dramatu, w Instytucie Nauk o Kulturze i Studiów Interdyscyplinarnych Uniwersytetu Śląskiego. Zainteresowania badawcze: polski dramat i teatr XX wieku w perspektywie antropologicznej i intertekstualnej, teoria i praktyka lektury tekstu dramatycznego oraz polska najnowsza dramaturgia sceniczna. Autorka publikacji: Postać Judasza w dramacie polskim XX wieku. Potyczki z referencją (Kraków 2003), Dramaturgia polska po 1989 roku (Katowice 2013), a także kilkunastu artykułów na temat dramaturgii współczesnej, opublikowanych w czasopismach naukowych i monografiach zbiorowych; współredaktorka książki Dramat i doświadczenie (Katowice 2014). [25.03.2015] Ewa Wąchocka – profesor doktor habilitowany, kierownik Zakładu Teatru i Dramatu w Instytucie Nauk o Kulturze Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach. Współredaguje witrynę internetową www.teatry.art.pl. Zainteresowania badawcze: europejski dramat i teatr XX wieku oraz teoria dramatu, zwłaszcza ewolucja form we współczesnej dramaturgii. Wybrane publikacje: Między sztuką a filozofią. O teorii krytyki artystycznej Stanisława Ignacego Witkiewicza(Katowice 1992), Autor i dramat (Katowice 1999), Współczesne metody badań teatralnych (Katowice 2003), Milczenie w dwudziestowiecznym dramacie (Kraków 2005). Redaktorka lub współredaktorka prac zbiorowych Od symbolizmu do post-teatru (Warszawa 1996), Pohledy II – Punkty widzenia II (Katowice-Olomouc 2004), Teatr – media – kultura (Katowice 2006), Przestrzenie we współczesnym teatrze i dramacie (Katowice 2009) oraz podręcznika Widowisko - Teatr - Dramat (Katowice 2010). [9.12.2014]

Chemia koordynacyjna. Podstawy

Jan Grzegorz Małecki

W opracowaniu przedstawiono zagadnienia dotyczące podstawowych aspektów chemii koordynacyjnej. W pracy zostały przedstawione zagadnienia dotyczące nomenklatury, geometrii i izomerii, teorie wiązań chemicznych oraz symetrii i budowy elektronowej w tej grupie związków chemicznych. W szczególności przedstawione zostały właściwości magnetyczne i spektroskopowe w zakresie absorpcji promieniowania z zakresu UV-VIS związków koordynacyjnych. Przedstawione zostały zagadnienia trwałości i reaktywności związków koordynacyjnych w aspekcie ich budowy elektronowej i geometrii wielościanu koordynacyjnego. Książka jest pierwszym w języku polskim szczegółowym opracowaniem aspektów absorpcyjnej spektroskopii elektronowej związków koordynacyjnych oraz jako pierwsza zawiera opis zagadnień dotyczących oddziaływań agostycznych.

Polityka - edukacja - płeć kulturowa. Z perspektywy antropogiki społecznej

Elżbieta Górnikowska-Zwolak

Polityka jest dzisiaj terminem wszechobecnym. W publikacji Polityka – edukacja – płeć kulturowa. Z perspektywy antropogiki społecznej autorka, reprezentantka pedagogiki (antropogiki) społecznej, analizuje różne ujęcia polityki, skupia się na polityce społecznej i edukacyjnej, poszukując miejsca dla polityki płci. Dokonuje krytycznego wglądu w politykę edukacyjną w Polsce po transformacji ustrojowej 1989 roku. Edukacja jest tu z jednej strony ujmowana szeroko, także poza szkołą, w przestrzeni publicznej, skąd płyną przekazy o wymiarze wychowawczym. Z drugiej strony, rozważania ukierunkowane są na wybrane, newralgiczne dla rozwoju dziewcząt i kobiet aspekty polityki płci i edukacji, przede wszystkim edukację seksualną, prawa reprodukcyjne. Zakończenie pisania pracy zbiegło się z wybuchem Rewolucji Kobiet (jesień 2020) upominających się o demokrację i swoje obywatelskie prawa. Publikacja może pomóc w zrozumieniu, dlaczego do tego doszło.

Furia i szlachetniejszy rozum. Próby o "Burzy" Williama Szekspira

Tadeusz Sławek

Może trzeba czytać tę sztukę jako przekaz „po śmierci”? Może nikt nie ocalał z nawałnicy, która wcale nie była dziełem Prospera, tylko dzikim obrządkiem natury? Może nikt się nawrócił, nikt nikomu nie przebaczył, nikt nie uznał swych grzechów i nikt nie okazał ani skruchy, ani wielkoduszności. Może wszystko, co usłyszeliśmy, to wymysł Prospera pragnącego czymś zająć bezczas pośmiertnego trwania i wynagrodzić sobie niepowodzenia losu i w ten sposób, niczym mistrzyni nieskończonej opowieści – Szeherezada, snuć marzenie o sprawiedliwszym świecie, w którym grzesznicy zostają ukarani, a sprawiedliwi wynagrodzeni? Czy nie słuchamy opowieści Prospera, który nie dotarł do wyspy, lecz utonął w zbutwiałej łodzi, do której wsadzili go uzurpatorzy, i teraz opowiada nam o tym wydarzeniu zmieniając jego zakończenie?