Łódź poprzez wieki. Historia miasta, tom 3: 1914-1945

Przemysław Waingertner

Historia miast przeżywa obecnie rozkwit, o czym świadczą liczne tomy przedstawiające dzieje światowych aglomeracji i mniejszych ośrodków miejskich. Rozmaite aspekty życia miejskiego przybliżane są w naukowych monografiach, esejach, a także w historiach literackich, kryminalnych czy kulinarnych. Poszukiwanie lokalnych tożsamości stanowi przeciwwagę dla procesów kulturowej unifikacji i globalizacji - jest odkrywaniem swoistego miejskiego genius loci. Odnosi się to także do Łodzi, mającej od sześciu wieków prawa miejskie, a od dwóch - status jednego z najważniejszych ośrodków miejskich w Polsce. Pomimo istnienia ogromnej liczby publikacji o mieście nad Łódką, odczuwalny jest brak nowego syntetycznego opracowania jego pełnej historii. Oddawana w ręce Czytelników wielotomowa publikacja, będąca efektem prac licznego zespołu autorskiego, ma na celu zaradzić temu niedostatkowi. Trzeci tom publikacji poświęcony jest dziejom Łodzi w latach 1914-1945 - czasom, kiedy wielki przemysłowy ośrodek miejski mierzył się z dramatem dwóch wojen światowych oraz krótkim okresem odbudowy i rozwoju w niepodległej Rzeczypospolitej. Autorzy proponują Czytelnikowi podróż w czasie z dziewiętnastowiecznej "ziemi obiecanej" do dwudziestowiecznej nowoczesności. Podróż ta, okupiona wyludnieniem, zmianą oblicza narodowościowego, stratami materialnymi i dewastacją przemysłu, pokazała hart ducha oraz siłę miasta i jego mieszkańców. Nie tylko odbudowywali oni zniszczone fabryki, zakładali małe rodzinne firmy, tworzyli własną administrację, budowali szkoły, przedszkola, świątynie, ofiarnie pomagali najsłabszym spośród wielkomiejskiej społeczności, ale także bawili się i tworzyli. Gehenna wojny zmiotła z powierzchni ziemi dawny świat i ogromną rzeszę jego mieszkańców - łodzian. Tekst główny książki opowiada zniszczeniu i odrodzeniu, a uzupełniają go kapsuły zawierające fragmenty wartościowych źródeł, biogramy i ciekawostki oraz ilustracje.

Palmyra, której już nie ma

Paul Veyne

Dlaczego grupa terrorystów splądrowała  bezbronne zabytki z odległej przeszłości? Dlaczego zniszczyła miejsce wpisane przez UNESCO na listę światowego dziedzictwa? Skąd tak wielka masakra, skąd męczarnie, tortury i dekapitacja? Uważałem, że moim obowiązkiem, obowiązkiem emerytowanego już profesora, ale i czysto ludzkim odruchem, będzie wyrażenie zdumienia z powodu tego niezrozumiałego szaleństwa. Z tych samych zresztą przyczyn chciałem naszkicować portret Palmyry pełnej splendoru, takiej, o której odtąd będzie można przeczytać jedynie w książkach. Ze Wstępu Autora To opowieść o mieście, które powstało i rozwinęło się w szczególnym dialogu koczowników, ludzi pustyni, z osiadłymi rolnikami uprawiającymi ziemię; to też opowieść o fascynacji kulturą grecko-rzymską i zdolności tych ludzi do twórczej adaptacji wzorców kulturowych. To świetna opowieść o zmieniającym się i różnorodnym świecie, który musi i chce się ze sobą dogadywać. To opowieść o świecie na jakiś sposób globalnym, jeśli uświadomimy sobie, że Palmyreńczycy handlowali luksusowymi towarami pomiędzy Chinami i Indiami a basenem Morza Śródziemnego i generalnie światem rzymskim. To książka godna zaufania i niezmiernie aktualna, przedstawiająca wizję minionego świata, którego echa pobrzmiewają nadal w otaczającym nas świecie, a problemy nurtujące ówczesnych mieszkańców Palmyry rezonują w naszych myślach – kim jestem, skąd pochodzę, jak osiągnę szczęście i satysfakcję, kto jest moim bliskim i jak mam się odnosić do obcych. Dr hab. Tomasz Waliszewski, prof. UW

Dorosłe dzieci więźniów. Analiza doświadczeń biograficznych

Angelika Cieślikowska-Ryczko

"Niewidzialne dzieci", "niewinne ofiary systemu sprawiedliwości" czy "ukryte ofiary prawa" to niektóre z utrwalonych w literaturze określeń odnoszących się do osób doświadczających izolacji penitencjarnej rodzica. Autorka monografii nie tylko poddaje refleksji wymiary wspomnianej "niewidzialności", lecz przede wszystkim analizuje wciąż mało rozpoznane długofalowe konsekwencje uwięzienia rodzica w życiu jego dorosłego już dziecka. Przyjęta interpretatywna perspektywa badawcza pozwala czytelnikowi zagłębić się w doświadczenia narratorów, odkrywając bieg ich historii uwikłanych w szeroko rozumiany kontekst kryzysu penitencjarnego. Sformułowane wnioski mogą być przydatne zarówno dla pedagogów, socjologów, kryminologów, jak i praktyków pracujących na rzecz więźniów i ich rodzin.

Myśliwski-Bocheński. Rozmowy istotne

Tomasz Bocheński

Rozmowy istotne prowadzi się na przekór teraźniejszości, w ogóle na przekór czasom. Termin wymyślił Witkacy, któremu marzyło się spotkanie w duchu dawnej Akademii. Schodzimy w przeszłość, w poszukiwaniu warstw, które kryją się pod dzisiejszymi stwierdzeniami. Na przekór współczesnej tendencji, którą T.S. Eliot nazwał „prowincjonalizmem czasu”, czyli życiem na powierzchni współczesności, zanurzamy się w czas, żeby usłyszeć wielość głosów, które kryją się w każdym zdaniu, w każdej ważnej kwestii. Dzisiejszy Myśliwski na kartach naszej książki rozmawia ze sobą sprzed kilku czy kilkunastu lat, a nawet ze sobą sprzed pierwszej powieści, sprzed istotnego pisania, ze sobą sprzed półwieku. Rozmawia, spiera się, kłóci, siebie samego komentuje. Pozwalamy też mówić głosom innych osób, które wybrzmiewają w słowach pisarza, głosom postaci powieściowych, głosom innych autorów. Ze Wstępu W wywiadzie z Wiesławem Myśliwskim Tomasz Bocheński zaprasza czytelnika do podroży poprzez najważniejsze wątki i tematy związane z twórczością jednego z najważniejszych polskich prozaików okresu powojennego. W rozmowie odważnie stawia prowokacyjne hipotezy, zaś pisarz twórczo na nie odpowiada, dodając własne refleksje. Wywiadowi towarzyszy słownik pojęć związanych z twórczością pisarza, porządkujący myślenie krytyczne o jego prozie, a także krytyczne komentarze dotyczące poruszanych w rozmowach wątków, tematów, publikacji, problemów, umiejscawiające rozmowę w kontekście literaturoznawczym, kulturowym i historycznym. Bardzo oryginalny sposób prezentacji twórczości Wiesława Myśliwskiego. Jeden z pierwszych, przyszłościowych modeli uprawiania nauki o literaturze i krytyki literackiej, zorientowanych na żywą dialogiczność, pojemnych intelektualnie, a przy tym otwartych na szerszego czytelnika. prof. Piotr Łuszczykiewicz

Longobardzko-bizantyńskie relacje polityczne od początków VI wieku do upadku egzarchatu Rawenny

Maciej Dawczyk

Prezentowana książka - powstała na podstawie pracy doktorskiej Relacje longobardzko-bizantyńskie od początków VI wieku do upadku egzarchatu Rawenny (751 rok), przygotowanej pod kierunkiem dr hab. Teresy Wolińskiej, prof. UŁ - przedstawia relacje polityczne między Longobardami a cesarstwem bizantyńskim w okresie od początków VI wieku do upadku egzarchatu Rawenny. Autor dokonuje ich periodyzacji oraz wskazuje etapowe i ogólne tendencje w nich występujące. Pokazuje, jak przekształciły się one z kłopotliwego sojuszu w otwartą wrogość, przecinaną jednak niekiedy bardzo długimi okresami, w których utrzymywano status quo. Autor prowadzi polemikę z funkcjonującymi w historiografii tezami dotyczącymi wielu szczegółowych zagadnień mieszczących się w ramach podejmowanej tematyki. Podjęty w monografii temat jest oryginalny i wnosi do dyskursu naukowego szereg nowatorskich ujęć opisanej problematyki oraz nowe autorskie ustalenia. W publikacji oceniono kompleksowo stan dyskursu dotyczącego wielu momentów historii relacji longobardzko-bizantyńskich, ale także odniesień pomiędzy Longobardami a papiestwem i mieszkańcami Italii. Książka świadczy o oryginalnym podejściu do dyskutowanych hipotez i zawiera nowe, ciekawe konstatacje. Z recenzji prof. Marka Wilczyńskiego Uniwersytet Pedagogiczny w Krakowie Założenia metodologiczne pracy wpisują się w tradycyjny nurt badań nad historią polityczną. [...] Autor dobrze zna stan badań z zakresu historii politycznej interesującego go okresu i obszaru. Reprezentuje krytyczny stosunek do wcześniejszych ustaleń, wskazując przede wszystkim na słabości podstawy źródłowej i ryzyko budowania na niej wielopiętrowych hipotez. Z recenzji dr hab. Anety Pieniądz Uniwersytet Warszawski

Odkrywanie sensu i wartości

Barbara Bogołębska, Monika Worsowicz

Kolejny tom dokumentujący prace uniwersyteckiego Ośrodka Badawczego Myśli Chrześcijańskiej jest wydawany w trzydziestolecie działalności ośrodka. Głównym tematem spajającym artykuły są zagadnienia związane z aksjologią i poszukiwaniem sensu we współczesnym życiu społecznym, a także w kulturze i sztuce. Tytułowe odkrywanie sensu i wartości jest zilustrowane przykładami różnych tekstów kultury. Zwraca też uwagę wielość interpretacji tematu przewodniego zbioru. Myśl chrześcijańska – co starają się potwierdzić autorzy – wciąż stanowi źródło twórczej inspiracji.

Italiano vero. Leksyka włoska w polszczyźnie XXI wieku

Łukasz Jan Berezowski, Joanna Ciesielka

Italiano vero. Leksyka włoska w polszczyźnie XXI wieku [...] jest obszerną pracą naukową [...] poświęconą zapożyczeniom z języka i kultury włoskiej pojawiającym się na różnych poziomach - łącznie z popularnym i niekontrolowanym - w polszczyźnie ostatnich dekad. Jest to zjawisko, z którym stykamy się w literaturze, środkach masowego przekazu, podczas robienia zakupów czy wizyty w kawiarni. Autorzy wzięli więc na warsztat zjawisko częste i znaczące zarówno z perspektywy funkcjonowania społecznego, jak i na płaszczyźnie kulturowej. Dokładne porównanie z kilkoma wcześniejszymi publikacjami o podobnym profilu - przedstawione w części teoretycznej opracowania - dowodzi wyraźnie, że jest to monografia nowatorska zarówno pod względem doboru materiału, wcześniej niezarejestrowanego, jak i sposobu jego ujęcia. Z recenzji prof. dr. hab. Piotra Salwy Mimo licznych prac na temat italianizmów w języku polskim, brakuje wśród nich opracowania tak wszechstronnego, jak prezentowana publikacja. Autorzy podsumowują dotychczasowe badania w tym zakresie, uwzględniając opracowania nie tylko leksykograficzne, lecz także z socjolingwistyki, etnolingwistyki, stylistyki, kultury języka, glottodydaktyki oraz ze studiów nad dwujęzycznością [...]. Na tle dostępnej literatury przedmiotu książka stanowi wyjątkowe, bo całościowe ujęcie na temat wpływów języka włoskiego na polszczyznę - nie ma w nim braków, nie ma też powtórzeń. [...] W dobie dużego oddziaływania szeroko rozumianej "włoskości" na życie codzienne w Polsce, ale również w innych krajach publikacja jest więc ze wszech miar potrzebna na polskim rynku wydawniczym. Z recenzji dr hab. Elżbiety Wierzbickiej-Piotrowskiej, prof. UW

Ocenianie wspierające w budowaniu jakości praktyki edukacyjnej szkoły

Michał Kowalewski

Publikacja poświęcona jest zagadnieniu oceniania wspierającego, jego obecności we współczesnej dydaktyce i metodyce kształcenia, a także jego wielowymiarowym i zróżnicowanym aspektom oddziaływań, skupionym głównie na budowaniu jakości praktyki edukacyjnej szkoły. Problematyka oceny szkolnych osiągnięć ucznia, jak również pojęcie jakości szkoły należą do najbardziej istotnych zagadnień obecnych we współczesnych systemach edukacyjnych. Ze Wstępu Recenzowana rozprawa jest w pierwszej kolejności adresowana do szeroko rozumianego środowiska pedagogicznego, zaangażowanego w proces dydaktyczny i poszukującego twórczych rozwiązań. Jednakże ogólny charakter problemów w niej zawartych daleko prowadzi poza problematykę oceniania wspierającego i otwiera potrzebę dyskusji nad przemianami polskiej edukacji. Zatem zainteresowane winny być także inne środowiska: psychologowie, socjologowie, filozofowie, politycy. Z recenzji prof. dr. Sławomira Sztobryna Opracowanie stanowi ważny obszar refleksji o dużym znaczeniu dla teorii i praktyki pedagogicznej. Z tego względu warto, by publikacja została skierowana zarówno do nauczycieli akademickich, jak i edukatorów systemu doskonalenia zawodowego nauczycieli i kierowniczych kadr oświatowych w naszym kraju. Ważną rolę powinna również odegrać w przygotowaniu nauczycieli do zawodu – na podstawie książki można opracować kursy doskonalące nauczycieli i kadrę kierowniczą. Z recenzji prof. dr hab. lnetty Nowosad

Doświadczanie międzykulturowości. Na podstawie narracji młodych osób dorosłych pochodzenia żydowskiego

Agnieszka Krawczyk

Współczesność daje możliwość poznawania wielu różnych kultur, jednak doświadczanie międzykulturowości niejednokrotnie bywa wyzwaniem dla osób pochodzenia żydowskiego. Wymaga przezwyciężenia wielu trudności, ale też przyczynia się do rozwoju. Symboliczną inspiracją do podjęcia badań stała się historia Łodzi – miasta, które w początkach swego istnienia było związane z kulturą żydowską. Autorka przeprowadziła je w orientacji jakościowej, a do analizy zebranego materiału opracowała metodę językowo-narracyjną. * Kwestie zróżnicowania kulturowego i jego pedagogicznych konsekwencji nigdy nie były tak wyraziste, jak dziś. Autorka dotyka ważnego zagadnienia związanego z obecnością Żydów w Polsce. Jej badania nakładają się na renesans odzyskiwanej tożsamości w wymiarze społeczno-kulturowym. Wielu młodych ludzi, często wbrew niesprzyjającym okolicznościom, odkrywa swoje kulturowe korzenie, nadając im znaczenie w kreowanej tożsamości. Odgrywa to istotną rolę w konstruowaniu dojrzałej tożsamości społeczno-kulturowej w końcowej fazie adolescencji. Walorem monografii jest ukazanie problematyki w warunkach łódzkiego genius loci. Autorka umiejętnie wykorzystuje swój potencjał intelektualny oraz dostępne zasoby. Zaprezentowane w publikacji badania stanowią znakomity przykład podejścia interdyscyplinarnego poprzez zastosowanie wybranych aspektów gramatyki komunikacyjnej i narratologii – obecnych w językoznawstwie i literaturoznawstwie – w analizach z zakresu nauk społecznych, głównie pedagogiki. Autorka cechuje się ponadprzeciętną wnikliwością i refleksyjnością, co jest szczególnie znaczące w badaniach jakościowych. Doskonale panuje nad prowadzoną przez siebie narracją, trafnie operuje słowem, będąc precyzyjną w wyrażaniu myśli, a nade wszystko komunikatywną. Z recenzji PROF. DR. HAB. MIROSŁAWA SOBECKIEGO

Łódź poprzez wieki. Historia miasta, tom 4: od 1945 roku

Krzysztof Lesiakowski

Historia miast przeżywa obecnie rozkwit, o czym świadczą liczne tomy przedstawiające dzieje światowych aglomeracji i mniejszych ośrodków miejskich. Rozmaite aspekty życia miejskiego przybliżane są w naukowych monografiach, esejach, a także w historiach literackich, kryminalnych czy kulinarnych. Poszukiwanie lokalnych tożsamości stanowi przeciwwagę dla procesów kulturowej unifikacji i globalizacji - jest odkrywaniem swoistego miejskiego genius loci. Odnosi się to także do Łodzi, mającej od sześciu wieków prawa miejskie, a od dwóch - status jednego z najważniejszych ośrodków miejskich w Polsce. Pomimo istnienia ogromnej liczby publikacji o mieście nad Łódką, odczuwalny jest brak nowego syntetycznego opracowania jego pełnej historii. Oddawana w ręce Czytelników wielotomowa publikacja, będąca efektem prac licznego zespołu autorskiego, ma na celu zaradzić temu niedostatkowi. Czwarty tom publikacji poświęcony jest dziejom Łodzi po II wojnie światowej, a więc czasom, gdy miasto funkcjonowało w realiach PRL, a następnie w rzeczywistości ukształtowanej w konsekwencji zmian zapoczątkowanych w 1989 r. Na jego kartach przemiany polityczne splatają się z przeobrażeniami w przestrzeni miasta, sytuacją gospodarczą, a ściślej kondycją łódzkiego przemysłu, rozwojem szeroko rozumianego życia kulturalnego i akademickiego oraz warunkami codziennej egzystencji mieszkańców. Autorzy poszczególnych rozdziałów ukazują wydarzenia o charakterze węzłowym, w tym te wyróżniające miasto na tle kraju, a także na nowo interpretują znane już fakty. Szczególną rolę pełnią kapsuły, które interesującymi szczegółami, m.in. o charakterze biograficznym, dopełniają tekst główny. Nie zabrakło również ciekawych rycin. To książka o Łodzi, która po okresie ekstensywnego gospodarowania w latach 1945-1989 ponownie sięga do swoich korzeni, gdy była "ziemią obiecaną" i w tym kontekście usiłuje zdefiniować kierunki własnego rozwoju w XXI w.

Działaczki i działacze oświatowi w Królestwie Polskim u progu niepodległości. Słownik biograficzny. Tom 1: A-K

Aneta Bołdyrew, Agnieszka Wałęga

Dwutomowa publikacja Działaczki i działacze oświatowi w Królestwie Polskim u progu niepodległości. Słownik biograficzny powstawała w latach 2018-2023. Obejmuje 676 biogramów działaczek i działaczy społecznych, którzy uczestniczyli w różnych formach upowszechniania oświaty i wiedzy w Królestwie Polskim u schyłku XIX i na początku XX w. Hasła przedstawiają najważniejsze dane biograficzne, w tym informacje o wykształceniu, przebiegu pracy zawodowej, aktywności publicznej. Najważniejszą część biogramów stanowi opis działalności społeczno-oświatowej. Każdy biogram został opatrzony selektywną bibliografią przedmiotową zawierającą wykaz najważniejszych źródeł i literatury. W przypadku osób, których formą pracy oświatowej i popularyzacji wiedzy była także działalność publikacyjna, hasła zawierają również bibliografię podmiotową obejmującą 10 najważniejszych publikacji zwartych i tekstów publicystycznych. W części biogramów przywołano opinie współczesnych, głównie osób bezpośrednio znających omawianych działaczy i działaczki, w tym fragmenty tekstów funeralnych. Mając z założenia charakter pochwalny, wnosiły one niekiedy nieznane informacje, a przede wszystkim były ważnym elementem quasi-panegirycznego konstruktu życiorysów społeczników. Charakteryzowały nie tylko bohaterów biogramów, ale także autorów tych wypowiedzi i reprezentowane przez nich środowiska, ukazując opinie i oczekiwania wobec społeczników oraz cele i wartości przypisywane działalności oświatowej. Od redaktorek Przedłożoną do oceny publikację uważam za oryginalną, innowacyjną, rzetelną, źródłową inicjatywę wydawniczą. [...] Ustalenia badawcze znacznie wykraczają poza dotychczasowe osiągnięcia polskiej historiografii oświatowej. [...] Należy docenić bardzo szczegółowy schemat opracowania haseł biograficznych, co z kolei umożliwiło ukazanie sieci powiązań i współpracy osób wywodzących się z różnych środowisk społecznych i zawodowych, należących do różnych organizacji, między innymi społecznych, oświatowych, sportowych, lekarskich itd. [...] organizacje społeczne i oświatowe badanego okresu były ważnymi wyznacznikami tworzenia oddolnych struktur społecznych i oświatowych oraz obywatelskich inicjatyw, które z kolei legły u podstaw instytucjonalnego przygotowania do budowy niepodległego państwa. [...] Publikacja z całą pewnością wzbogaca dotychczasowy dorobek biografistyki polskiej, prezentując sylwetki nie tylko znanych dotąd działaczy Królestwa Polskiego, uszczegóławiając jednak ich działalność o aspekt pedagogiczny i oświatowy - zarówno naukowy, jak i popularyzatorski. Szczególnie wartościowe jest wskazanie na postaci działaczy mniej znanych lub zapomnianych, których aktywność na polu pedagogicznym u progu XX wieku została tu dostrzeżona i doceniona. Z recenzji prof. dr. hab. Krzysztofa Jakubiaka

Entre la tradición y la novedad. Nuevas perspectivas sobre las culturas y literaturas del mundo hispanohablante

Agnieszka Kłosińska-Nachin, Ewa Kobyłecka-Piwońska, Amán Rosales Rodríguez, Anna Wendorff, ...

El presente volumen recoge trabajos que giran alrededor de la relación múltiple entre la tradición y la novedad, ambos conceptos entendidos en sus acepciones más amplias. Sus autores –reconocidos hispanistas del mundo entero– no solo proponen metodologías y planteamientos novedosos aplicados a cuestiones bien arraigadas en los estudios literarios y culturales, sino que, además, formulan problemas originales, todavía no tratados por la crítica especializada. Las contribuciones han sido distribuidas en cuatro secciones: poesía, teatro y cine, prosa, historia y cultura. Los ejes de investigación más presentes atañen a los temas de la mujer, de la violencia, de la juventud e inmadurez, la memoria, la identidad, motivos a los que se han aplicado enfoques preferentemente interdisciplinarios y comparativos. De este modo, en el presente libro, se entrecruzan voces que dialogan, sugiriendo soluciones innovadoras sobre la eterna dialéctica entre lo clásico y lo nuevo.

Czeska edukacja i myśl społeczna. Studia i szkice pedagogiczne

Bogusław Śliwerski

Książka jest autorskim, bardzo interesującym naukowym studium pedagogiczno-filozoficznym, opartym z jednej strony na własnych doświadczeniach i wynikających z nich perspektywach poznawczych, ale niepozbawionych prób obiektywizowania, z drugiej – na w pełni zobiektywizowanych analizach o charakterze naukowym zarówno materiałów źródłowych, jak i osobowych wątków twórców czechosłowackiej i czeskiej pedagogiki, a szerzej ujmując, obecnego czeskiego systemu edukacji i wychowania. Poruszane w monografii wątki wykraczają poza granice geograficzne oraz ukazują uniwersalność i tradycje myśli pedagogicznych w tej części Europy w ostatnich okresach historyczno-politycznych. Książkę czyta się z dużym zainteresowaniem i lekkością, co nieczęsto ma miejsce w przypadku naukowych publikacji pedagogicznych. Autor znakomicie operuje piórem, a przyjęta przez niego koncepcja pracy, jej styl narracji i charakter treści temu wyraźnie sprzyjają. Z recenzji prof. dr. hab. Marka Konopczyńskiego

Narodziny medium. Gry wideo w polskiej prasie hobbystycznej końca XX wieku

Dominika Staszenko-Chojnacka

Gry wideo stanowią obecnie nieodłączną część krajobrazu medialnego w Polsce, będąc przedmiotem zarówno refleksji akademickiej, jak i częścią publicystycznego dyskursu kształtowanego przez twórców, dziennikarzy oraz samych graczy. Jak jednak pokazuje historia rozwoju interaktywnego medium, gry musiały pokonać długą drogę od egzotycznej, trudno dostępnej nowinki technicznej do stałego elementu współczesnej kultury. Autorka prezentuje proces upowszechnienia gier wideo w Polsce oraz kształtowania tożsamości gracza, który rozpoczął się jeszcze w latach 80. XX wieku, a przybrał na sile po transformacji ustrojowej. W publikacji sytuuje gry w obszernym kontekście postępującej w Polsce lat 90. informatyzacji oraz komputeryzacji; popularnych ówcześnie praktyk odbiorczych, determinowanych przez brak oficjalnej dystrybucji gier, a także trudności w zdobyciu sprzętu komputerowego. Analizuje również obszerny materiał źródłowy w postaci prasy hobbystycznej z tego okresu, dzięki której gry wideo zostały przedstawione odbiorcom jako nowatorskie oraz interesujące medium - omawia takie tytuły, jak: "Bajtek", "Gambler", "Gry Komputerowe", "Świat Gier Komputerowych", "Reset", "Secret Service" i inne. * Książka ma przede wszystkim charakter naukowy i jako taką pozycję wysoko ją oceniam. Nie tylko czerpie z bieżącego stanu badań, lecz także poszerza ich zakres. Autorka wykonała ogromną pracę, drobiazgowo analizując obszerny materiał i przekonująco pokazując przemiany sposobu, w jaki polskie czasopisma zajmujące się grami komunikowały się ze swoimi czytelnikami. Sądzę równocześnie, że ta pozycja ma szansę, ze względu na swój temat i relatywnie przystępny język, spełnić też funkcję publikacji popularnonaukowej, która mogłaby dotrzeć także do współczesnych hobbystów zajmujących się historią gier. Z recenzji prof. dr. hab. Mirosława Filiciaka

Fach- und Gemeinsprache in deren Wechselbeziehungen und diffusem Spannungsfeld. Eine lexikonbasierte Analyse rechtssprachlicher Lesarten

Agnieszka Stawikowska-Marcinkowska

Die Adressaten der vorgelegten Arbeit sind sowohl Linguisten als auch Juristen – aber zweifellos mit einem Hinweis auf die ersten. Sie – insbesondere diejenigen, die sich mit Lexikologie und Lexikographie befassen – sind zunächst mit dem lexikalischen Fortschritt von Sprachen (einschließlich Deutsch) konfrontiert, der sich aus der zunehmenden Integration des Fachvokabulars in die allgemeine Sprache ergibt. Wie bei der Assimilation der IT-Terminologie nach der Verbreitung der Computerisierung in fast allen Bereichen des Lebens- und Zivilisationsmodells führte die Rechtskultur der Gesellschaft, die durch die neuen sozialen und wirtschaftlichen Realitäten erzwungen wurde, dazu, dass ein erheblicher Teil der Rechtsterminologie von Fachlexika in das allgemeine Vokabular übertragen wurde. Rechtsterminologie erscheint in allgemeinen Wörterbüchern in der Regel in Form separater Sememe in der lexikografischen Mikrostruktur – seltener als Element der Makrostruktur. Diese Tatsache setzt die Benutzer dieser Wörterbücher, die normalerweise keine Experten sind, leicht der daraus resultierenden Interferenz aus. Ziel des Arbeitsvorhabens ist es, an ausgewählten Beispielen aus dem zusammengetragenen Korpus, die Rechtssprache und die Gemeinsprache auf deren Überschneidungen, Ähnlichkeiten und Divergenzen auf der semantischen Ebene zu beschreiben und hierbei das Störungspotenzial offen zu legen, das sich aus solcher unterschiedlichen Bedeutungsgebung ergibt.

Elementy pragmatyki komunikatywistycznej w wykładach i ćwiczeniach

Anita Grzegorzewska

Współczesna lingwistyka walczy z analfabetyzmem komunikacyjnym, obierając za przedmiot swoich obserwacji procesy realnej komunikacji. W szczególności jedna z dziedzin językoznawczych - pragmatyka - umożliwia ogólniejszą od dotychczasowych perspektywę opisu mechanizmów rządzących konwersacją. Proponując interdyscyplinarne podejście do języka, bada relacje między elementami języka a jego użytkownikami. Wykorzystuje w każdej ze swoich postaci metody wypracowane m.in. w ramach językoznawstwa, filozofii, logiki, socjologii i psychologii. Wśród wielu teorii pragmatycznych (semiotycznej, kumulacyjnej, delimitacyjnej, prakseologicznej, mentalnej) poczesne miejsce zajmuje pragmatyka komunikatywistyczna Aleksego Awdiejewa, opisująca jednostki językowe i rytuały ich użycia w komunikacji. Podręcznik pisałam z myślą o studentach kierunku dziennikarstwo, media i projektowanie komunikacji Uniwersytetu Łódzkiego, jak również ze świadomością, że publikacja może znaleźć szersze grono odbiorców. Dokonując doboru treści i sposobów jej prezentacji, uwzględniłam oczekiwania zarówno nauczycieli akademickich, jak i studentów kierunków, na których omawia się zagadnienia związane z językoznawstwem, komunikacją społeczną i dziennikarstwem. Zainspirowana rozmowami z młodymi badaczami reprezentującymi dziedzinę nauk humanistycznych i społecznych, określiłam dwa dodatkowe cele podręcznika: wsparcie Czytelników w podejmowanych analizach tekstów i przygotowanie ich do świadomego odbioru tekstów naukowych poświęconych metodologii komunikatywistycznej. Ze Wstępu