"Problemy Edukacji, Rehabilitacji i Socjalizacji Osób Niepełnosprawnych". T. 27, nr 2/2018: Kobiety z niepełnosprawnością i wobec niepełnosprawności. Zagadnienia edukacji i socjalizacji

Elżbieta Górnikowska-Zwolak

Tom 27. czasopisma Problemy Edukacji, Rehabilitacji i Socjalizacji Osób Niepełnosprawnych ukazujący się w 2018 roku (nr 2), w setną rocznicę uzyskania przez Polki praw wyborczych, przez redaktorkę naukową został dedykowany kobietom i im poświęcony. Składa się z dziesięciu tekstów poprzedzonych obszernym słowem wprowadzającym.   W prezentowanym zbiorze artykułów szeroko nakreślono zagadnienia socjalizacji osób, kobiet z niepełnosprawnościami w nowoczesnym społeczeństwie, z obowiązującym dyskursem ekonomii neoliberalnej, paternalistycznym traktowaniem wszelkich odmienności. Niepełnosprawne kobiety są dyskryminowane podwójnie, ze względu na płeć (gender) i niepełnosprawność. Kulturowy wymiar płci przejawia się w oczekiwaniach wobec kobiecego ciała, zadbanego, nieskażonego chorobą. Ów przekaz dotyczący akceptowanego wizerunku kobiety jest kluczowy i zarazem opresyjny dla tych spośród odbiorczyń, które ze względu na chorobę, jej widoczne objawy, bądź skutki („fizyczne i psychologiczne blizny” po leczeniu raka piersi) czy niepełnosprawność, borykają się z niedostatkiem atrakcyjności fizycznej. Konstruowanie pozytywnej tożsamości jest w tych warunkach szczególnie trudne. Oczekiwania społeczne dotyczą też ról społecznych, przede wszystkim roli matki. Bez względu na niepełnosprawność jej samej czy też dziecka (także dorosłego dziecka, niepełnosprawnego lub chorego) kobiety są zdeterminowane (a w sytuacji opuszczenia przez partnera/ojca dziecka są zmuszone), aby maksymalnie dobrze realizować zadania wynikające z macierzyństwa, pomimo doświadczanego stresu i wypalenia sił. Relacje z personelem medycznym, członkami rodziny i szerszym otoczeniem to z kolei niektóre z zagadnień kierujące uwagę na sferę edukacji – potrzebnej kobietom obciążonym niepełnosprawnością, własną (gdy zależne od opiekunów bywają narażone na przemoc) bądź swych podopiecznych: rodzonych dzieci czy wychowanków, pacjentów domów pomocy społecznej.

Choroba - ciało - dusza w literaturze i kulturze

red. Justyna Tymieniecka-Suchanek

Projekt konferencji, jak również prezentowany czytelnikom tom jest pierwszą tego typu publikacją w Polsce, która podejmowała zagadnienie językowych/tekstualnych/kulturowych praktyk choroby, analizowała kontekstualizacje ciała chorego w odmiennych dyskursach niż paradygmatyczne critiques/clinique Gilles’a Deleuze’a czy Michela Foucaulta. Publikacja nie ma odpowiednika w literaturze krytycznej: derekonstruuje diagnozowaną przez filozofów, historyków, kulturoznawców, socjologów ciała zmianę paradygmatów kulturowych,  kondycję nowoczesnego, ponowoczesnego, ucieleśnionego podmiotu, matryce nieobecnego-i-obecnego ciała chorego, jego artykulacje, mediacje w Ja-Podmiocie-Pisma-Ciała-Literatury, a jego symptomatologia pozwoliła diagnozować problematykę relacji ciała biologicznego i ciała tekstu, somatyczności i semiologii, symbolologii, tropologii, narracje sôma-sema Kultury (-r)/Literatury (-r), pisalności – konstruować projekt krytyki somatycznej, somatoestetycznej, modalności piszącego się ja w autoperformatywnych (subwersywnych) strategiach wytwarzania. Krytyka somatoestetyczna jest pluralistyczna, multiplikuje domeny konceptualne, operatory konstrukcyjne wielu dyscyplin, tworząc konglomerat wielu języków krytycznych (lingwistyki, komparatystyki, psychoanalizy, semioanalizy, feminizmu, gender, queer, culture stadies, pragmatyzmu). Performatywne reprezentacje Ja-Podmiotu-Pisma-Ciała-Literatury sondowane w odmiennych językach analitycznych pozwoliły kontekstualizować transkulturową, interdyscyplinarną, krytyczną mapę tekstualnych narracji, historii, skryptów sympto-/symbo-/semio-/troplogii choroby (m. in. gruźlicy, anoreksji, bulimii, depresji, uzależnień, chorób nowotworowych, syndromu stresu pourazowego) w somatoestetycznych domenach konceptualnych. Uczestnicy konferencji wypracowali tekstualną nozologię nowoczesnych i ponowoczesnych somatogennych modeli, ich artykulacje w Ja-Podmiocie-Piśmie-Ciała; kreślili heterotopie miejsc, przestrzeni kontroli (społeczno-politycznych i prywatnych) nadzorujących, wykluczających, represjonujących ciało: szpitala, domu (łazienki, kuchni, sypialni) rewaloryzowanych jako szczególne miejsca transgresji: życia/śmierci, zdrowia/choroby, nadmiaru/braku wolności, potwierdzając i wzmacniając stany zdekonstytuowanego podmiotu. Somatyczne doświadczenie aktualizowane przez piszące ciała autorów, mówiące, histeryzujące poetek/pisarek nie były konceptualizowane przez badaczy wyłącznie w dyskursach medycznych, systemie jednostek chorobowych, deskrypcji zespołu objawów, patologii. Autorzy wystąpień konsekwentnie poddawali krytycznemu czytaniu autoperformatywność, transgresywność tekstualnych chorób, matryce cielesnych identyfikacji czytającego/piszącego/oglądającego się podmiotu, interpretowali subwersywne praktyki ja. Autosomalna choroba Pisma – nałóg wytwarzania się, odciskania śladów Ja-Ciała w Alfabecie; egzystencjalna konieczność reprodukowania, kopiowania, kliszowania, multiplikowania się, wpisywania/przepisywania siebie-z-siebie wskazywała na uzależnienie od nieprzechodniego czasownika pisać się, sygnifikować się w procesie stymulacji pragnienia, pożądania Innego. Nadmiar wchłoniętych i niestrawionych słów wywoływał bulimiczne mdłości lub ich brak powodował permanentny, anorektyczny głód wyrażalności, konstruując autoperformatywne praktyki. Ponowoczesność formatowała strategie somatycznego doświadczenia podmiotu generowanego przez idiomatyczną fizjologię/symptomologię Ja. Ideologema chorego organizmu jest wyjątkowo labilna i operatywna: umożliwia rewaluacje autobiograficznych skryptów, deskrypcje modyfikacji podmiotów; diagnozuje problemy identyfikacyjne (zmienną markerów antropologicznych), pozwala prześledzić mapę zmian stratyfikacji społecznej, penetrować transformacje polityk państw (asymilacji/wykluczenia) adaptujących i kooptujących migrujące komórki do wewnątrz ciała społeczno-politycznego: nacje, kultury, systemy filozoficzne, religijne, a metaforyzowana kategoria mikrobiologicznej homeostazy w wielu projekcjach staje się surogatem marzeń o wolności jednostek, równości obywateli w demokratycznym systemie. Kontekstualizacje i dyskursywizacje tekstualnych reprezentacji i artykulacji choroby, ciała chorego w angielskiej, polskiej, romańskich i słowiańskich literaturach, filozoficznych tekstach, pismach współczesnych oświeconych, kodach amerykańskiej kultury filmowej prowokujące projekt krytyki somatoestetycznej generowanej subwersywnymi praktykami Ja-Podmiotu-Pisma-Ciała-Literatury-Filozofii-Kultury.   Tom pokonferencyjny Choroba – ciało – dusza w literaturze i kulturze rewaluuje skrypt (-y) ciała chorego, tekstualne matryce chorób, reprezentacje doświadczeń ucieleśnionego podmiotu, restytuując projekt (-y) poetyki (-k)/krytyki (-k) somatoestetycznej. Interdyscyplinarne ramy somaestetyki Richarda Shustermana eksplorujące wiele dziedzin warunkują pluralny wymiar krytyczny dyscyplin doświadczenia ciała w wymiarze teoretycznym, jak i praktycznym, ustanawiając etyczną odpowiedzialność podmiotów za autoreprezentację, warunki i jakość egzystencji przeciw opresji przygodności; dostarczają matryc do świadomych konstrukcji tożsamości; strategii do jego odpowiedzialnych modyfikacji – kulturę/filozofię self-help, która pozwoli neutralizować ideologiczne technologie corps, doktryny władzy-wiedzy, przemieścić polityki konsumpcjonizmu. Melioracyjne doświadczenie somatoreceptora łączące teorię z praktyką urasta do postprojektu ponowoczesnej filozofii życia, która przełamuje konstrukty estetyzacji generowane przez filozofów subersji/transgresji Pisma (ekstremistów: Michela Foucaulta, Gilles’a Deleuze’a; radykałów Rolanda Barthes’a Jacques’a Derridę), wyzwala ja w akcjach wywrotowych indywidualnego praktykowania ciała derekonstruującego, derewaloryzującego ideologemy piękna narzucone przez translacyjną kulturę – stosowalna somatotropia przeciw zawłaszczającym dyskursom. Somaestetyka mapuje zagadnienie relacji człowiek-maszyna, problematyzując idee techné generującego postestetykę, jako że współczesny człowiek jest udoskonalany przez protezy, implantacje, przeszczepy – w coraz większym stopniu pozostaje zależny od maszyn, a inżynierowie-robotycy nieustannie pracują nad projektami transformacji human body, działania których antycypują kolejny cultural turns. Shusterman wysunął hipotezę, że relacyjność biologicznego/technologicznego jest jednym z paradygmatów kulturowych i pozostaje w autozwrotnym/autosymetrycznym warunkowaniu, jednak pozostaje otwartym pytanie o konsekwencje bioetyczne dla cywilizacji (życia), które wymagają czujnej rewaloryzacji. W wymiarze indywidualnym, jak i społecznym ponowoczesna tożsamość operuje cyfrowo-analogowym ciałem: nawet tak oczywistej i powszechnie dostępnej przestrzeni komunikacji jaką jest skype – w aktach wirtualizacji, symulacji biologicznego ciała, wizualnym i oralnym współwytwarzaniu podmiotów – autoperformatywne konstruowanie świadomego leib stanowi filtr ochronny przeciw wydziedziczeniu z siebie, jeśli w taki sposób czytać idee Shustermana.

"Iudaica Russica" 2018, nr 1 (1)

red. Mirosława Michalska-Suchanek

W ciągu ostatnich dwóch wieków miało miejsce kilka fal masowych wyjazdów rosyjskich Żydów z Rosji. Ludność pochodzenia żydowskiego stanowiła osiemdziesiąt procent emigrantów, którzy w latach 1971–1986 opuścili Związek Sowiecki. Po roku 1990 (masowa alija 1990–1991) z Rosji wyjechało pokolenie „szestidiesiatników”, głównie intelektualistów i ludzi kultury. Obecnie w Izraelu niezwykle dynamicznie rozwija się rosyjskojęzyczna twórczość literacka pokolenia urodzonego w latach 70. Ważny wpływ na kształt „rosyjskiego Izraela” ma przywiązanie do tradycji, kultury i języka kraju pochodzenia (Rosji), a także charakter i ewolucja procesów aklimatyzacyjnych. Rosyjskojęzyczne życie literackie w Izraelu, biorąc pod uwagę zarówno liczebność jego przedstawicieli, jak i wartość interpretacyjną pisanych przez nich tekstów, stanowi istotną część kultury rosyjskiej. Tematyka ta niestety traktowana jest w polskiej rusycystyce marginalnie. Nie ma zwartych opracowań, opisujących rozmiary i złożoność zjawiska, a przede wszystkim brakuje forum, na którym owe zagadnienia byłyby podejmowane. Lukę tę wypełnia czasopismo „IUDAICA RUSSICA”. W czasopiśmie podejmowana jest tematyka najnowszej literatury rosyjsko-izraelskiej — jej ewolucji, obecnego miejsca, roli i statusu, jej odmian, charakteru oraz poetyki. Na łamach „IUDAICI RUSSICI” obecne są również badania dotyczące tematyki żydowskiej (motywów żydowskich) w twórczości rosyjskich klasyków, a zwłaszcza twórców późniejszej epoki, zwłaszcza tych o żydowskich korzeniach. Zamieszczane są również teksty poświęcone bardziej szeroko pojętej tematyce żydowskiej. W czasopiśmie „IUDAICA RUSSICA” obok artykułów naukowych publikowane są recenzje naukowe, omówienia, sprawozdania, ale także przekłady dzieł (lub ich fragmentów) rosyjskojęzycznych żydowskich twórców lub przekłady znaczących rosyjskojęzycznych tekstów (esejów, szkiców) poświęconych tematyce żydowskiej.

Contemporary Challenges towards Management III

red. Joachim Foltys, Ľubica Lesáková, Maria Uramova, Anna Wziątek-Staśko

Monografia Contemporary Challenges towards Management III jest zbiorem interesujących prac naukowych poświęconych współczesnemu zarządzaniu widzianemu w różnych aspektach, przy istniejącym turbulentnym otoczeniu – pogłębionym przez obecny kryzys gospodarczy. Zachodzące w tych warunkach w sposób ciągły zmiany, stanowią coraz to nowe wyzwania dla procesów zarządzania – zarówno w skali gospodarki narodowej, jak i każdej organizacji. Szczególnym atutem monografii jest podjęcie przez autorów prac szerokiej, wieloaspektowej dyskusji na temat różnych problemów współczesnego świata biznesu. Wiodące miejsce w rozważaniach zajęły problemy wielokulturowości, kapitału intelektualnego oraz nowych koncepcji zarządzania, zaprezentowane przez międzynarodowe grono autorów – przedstawicieli zarówno teorii, jak i praktyki zarządzania.

Prawo Rzymskie w pracach Marcelego Chlamtacza

Grzegorz Nancka

Niniejsza praca ma na celu udzielenie odpowiedzi na pytanie, czy Marcelego Chlamtacza można uznać za uczonego, którego wkład w rozwój romanistyki prawniczej był znaczący, a jeśli tak, to dlaczego jest on mniej pamiętany, niż inni współcześni mu polscy romaniści. W pracy została zaprezentowana nie tylko sylwetka Marcelego Chlamtacza, ale przede wszystkim jego naukowe osiągnięcia. Ponadto, w dysertacji została podjęta próba ustalenia, czy Marceli Chlamtacz traktował badania nad prawem rzymskim jako oderwaną od czasów mu współczesnych dogmatyczną analizę określonych instytucji prawnych, czy też rozumiał je jako pewnego rodzaju środek do zrozumienia i kształtowania prawa mu współczesnego. Przeanalizowane zostały również jego naukowe relacje ze światem prawniczej romanistyki. Rozprawa składa się z wprowadzenia, czterech rozdziałów oraz zakończenia.

"Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego". T. 22

Maksymilian Pazdan

Tom dwudziesty drugi Problemów Prawa Prywatnego Międzynarodowego obejmuje artykuły opublikowane w języku angielskim. Otwiera go opracowanie dotyczące jurysdykcji i prawa właściwego dla zobowiązań pozaumownych wynikających z ograniczenia konkurencji na przykładzie sektora farmaceutycznego. Poza nim w bieżącym tomie czasopisma czytelnik znajdzie dwa artykuły poświęcone kolizyjnej problematyce małżeństwa, w tym zagadnieniom małżeńskich ustrojów majątkowych. Godne polecenia są także opracowania dotyczące arbitrażu, poruszające kwestie zdolności arbitrażowej w sprawach związanych z dobrami osobistymi oraz alternatywnych metod rozwiązywania sporów z zakresu sztuki. Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego są czasopismem publikującym opracowania dotyczące problematyki szeroko rozumianego prywatnoprawnego obrotu transgranicznego, tj. z obszarów prawa prywatnego międzynarodowego (prawa kolizyjnego), prawa jednolitego, międzynarodowego postępowania cywilnego, międzynarodowego arbitrażu handlowego i inwestycyjnego, prawa porównawczego w dziedzinie prawa prywatnego, prawa Unii Europejskiej i prawa międzynarodowego publicznego w zakresie, w jakim dotyczą one obrotu prywatnoprawnego. Opracowania publikowane na łamach Problemów Prawa Prywatnego Międzynarodowego kierowane są zarówno do praktyków – sędziów, adwokatów i radców prawnych, jak i teoretyków prawa.

Polish and English diminutives in literary translation: Pragmatic and cross-cultural perspectives

Paulina Biały

Książka dotyczy tłumaczenia zdrobnień z języka polskiego i angielskiego na, odpowiednio, angielski i polski. Autorka rozważa kontekst pragmatyczny, kulturowy i socjolingwistyczny używania zdrobnień w obu językach, a także omawia językowe możliwości tworzenia zdrobnień poprzez mechanizmy analityczne i syntetyczne. Dotychczasowy stan badań wskazuje na potrzebę przeprowadzenia przekrojowej analizy zagadnień związanych ze zdrobnieniami, zwłaszcza dotyczących wpływu kultury na obecność tych elementów w języku. Podczas gdy wielu autorów omawiało procesy morfologiczne służące tworzeniu zdrobnień, mniej uwagi poświęcano problemom ekwiwalencji tłumaczeniowej zdrobnień, czy aspektom pragmatycznym ich zastosowania w konwersacji. Książka adresowana jest do językoznawców, teoretyków i praktyków translacji, badaczy styków kultury i języka oraz socjolingwistów.

Figury braku. O prozie Stanisława Dygata

Ewa Bartos

Studium jest próbą interpretacji powieści Stanisława Dygata, ze szczególnym zwróceniem uwagi na sposób, w jaki autor Jeziora Bodeńskiego zapisuje w swojej twórczości kategorię braku. Brak rozumiany jako figura myślowa, a nie retoryczna, uobecnia się na kartach utworów pisarza jako kondensator pragnień. Książka została podzielona na trzy rozdziały: I. Ekonomia i brak, II. Pragnienie i brak, III. Czas, wojna i brak. Pierwszy rozdział to interpretacja kolejnych powieści pisarza, ze szczególnym zwróceniem uwagi na brak, jako zasadę konstruującą myślenie o miłości. Drugi rozdział, Pragnienie i brak, to próba znalezienia odpowiedzi na pytanie o powód, dla którego brak jest tak ważny w strukturze powieści. Trzeci rozdział, Czas, wojna i brak, stanowi kontynuację rozważań z rozdziałów pierwszego i drugiego, wzbogaconą o nowy sposób rozumienia braku, zbliżającą go do pojęcia nostalgii.

"Studia Politicae Universitatis Silesiensis". T. 20

red. Paweł Grzywna, red. Jan Iwanek, red. Robert Radek

„Studia Politicae Universitatis Silesiensis” 2018, T. 20 (pod redakcją Jana Iwanka, Pawła Grzywny i Roberta Radka) ukazują się od 2005 roku, w roku bieżącym, przyjmując formułę kwartalnika recenzowanego. Prezentowany tom 20 jest pierwszym, którego jedyną wersją jest wersja elektroniczna publikowana w dostępie otwartym w Central and Eastern European Online Library (www.ceeol.com) oraz w University of Silesia Press (www.journals.us.edu.pl). Formuła kwartalnika sprzyja publikowaniu w nim nader aktualnych opracowań i obliguje do tego zarówno Autorów, jak i Redaktorów naukowych. Teksty prezentowane w tomie 20 pomieszczone zostały w dwóch działach. W dziale Polityki publiczne L. Kwieciński przedstawia strategiczny wymiar programów badawczo-rozwojowych (B+R) jako instrumentów polityki proinnowacyjnej, M. Molendowska omawia zagadnienia Wspólnej Polityki Zagranicznej i Bezpieczeństwa (WPZiB), A.M. Świątkowski zestawia unijne strategie zatrudniania z suwerennością państw członkowskich UE, E. Januła ocenia założenia aktualnej polityki społecznej w świetle metodologii szkoły chicagowskiej i Tofflerowskiego „społeczeństwa trzeciej fali”, a K. Chaczko porusza problem reformowania systemu pomocy społecznej w Polsce. W dziale Partie polityczne i systemy partyjne przedstawiono jeden tylko tekst, którego autor, R. Miernik, odnosi się do reform wprowadzanych przez Prawo i Sprawiedliwość.

Urzędnik jako strażnik realizacji ustawowych obowiązków wobec zwierząt

red. Agnieszka Bielska-Brodziak, red. Karolina Gil, red. Tomasz Pietrzykowski, red. Marek Suska

Niniejsza książka jest zbiorem artykułów powstałych na bazie referatów wygłoszonych w 2014 r. podczas konferencji naukowej Urzędnik jako strażnik realizacji ustawowych obowiązków wobec zwierząt. W książce omówione zostały zagadnienia takie jak: zadania własne gminy w zakresie praw zwierząt, programy opieki nad bezdomnymi zwierzętami oraz zapobiegania bezdomności zwierząt, pozycja prawna schronisk dla bezdomnych zwierząt, status hycla, zdarzenia drogowe z udziałem dzikiego zwierzęcia, obowiązki właścicieli zwierząt domowych, decyzje o tymczasowym odebraniu zwierzęcia, interwencje Policji w sprawie zwierząt, pozycja zwierząt na gruncie prawa wykroczeń. Częścią publikacji jest także opinia prawna dr hab. prof. UŚ Tomasza Pietrzykowskiego w przedmiocie dopuszczalności zawierania w programach opieki nad bezdomnymi zwierzętami postanowień dotyczących kastracji (sterylizacji) kotów wolno żyjących i finansowania tych zabiegów ze środków gminy. Publikacja ma na celu analizę problemów prawnych, jakie rodzi stosowanie przepisów dotyczących szeroko pojmowanych praw zwierząt w praktyce administarcyjnej. Książkę kierujemy nie tylko do urzędników, ale również do organizacji, których statutowym celem jest opieka nad zwierzętami. Z tego też powodu zdecydowaliśmy się wprowadzić czytelnika w ten prawniczy świat i przybliżyć mu również podstawowe informacje, m.in. czym są decyzja administarcyjna czy zadania własne gmin.

"Ecumeny and Law" 2016. Vol. 4: Religious Freedom Today

red. Andrzej Pastwa

Oś refleksji ekumeniczno-prawnej 4. tomu rocznika „Ecumeny and Law” wyznacza słynne adagium św. Augustyna: credere non potest homo, nisi volens, które w odnowionym kształcie znalazło swe poczesne miejsce m.in. w deklaracji Soboru Watykańskiego II Dignitatis humanae (1965). Prawo do wolności religijnej jest zakorzenione w godności osoby ludzkiej, wedle miary antropologii adekwatnej – do tej myśli nawiązują Autorzy pierwszej, teologicznej części tomu. Obok historycznych odniesień (J. Słomka), gros tekstów poświęconych tytułowej wolności jest zorientowanych ku odczytaniu współczesnych „znaków czasu”. Uniwersalne (ekumeniczne) zręby przedmiotowej idei niesie z sobą Theologia Benedicta. Co najmniej dwa ustalenia poczynione na kanwie myśli papieża Ratzingera zasługują na baczną uwagę: pierwsza, biblijno-teologiczna koncepcja wolności różni się radykalnie od oświeceniowo-liberalnej (wyróżnia tę pierwszą nie tyle etyczna wolność wyboru, ile ontyczna wolności samego bytu/człowieka); po wtóre, każde abstrahowanie w ujmowaniu wolności od fundamentu religijnego nosi znamiona ideologizacji tej ostatniej, czego przykładem są nowożytne i współczesne światopoglądy liberalne, wyradzające się w totalitarne systemy społeczno-polityczne (J. Szymik). Na przeciwległym „biegunie” sytuuje się refleksja opracowania na temat tragicznej sytuacji chrześcijan oraz wyznawców innych religii w krajach Bliskiego Wschodu i Afryki Północnej, dotkniętych problemem wojującego fundamentalizmu religijnego. Obecna sytuacja wymaga nie tylko pilnych rozwiązań politycznych, lecz także autentycznego dialogu między reprezentantami Kościołów chrześcijańskich i Islamu – w trosce o pokój, sprawiedliwość społeczną i wolność religijną (A. Halemba). Tekst otwierający część prawną tomu – pozostając na gruncie przedstawionych wcześniej założeń teologicznej doktryny – dostarcza naukowych argumentów przeciw zniekształcaniu obrazu newralgicznej relacji: prawo – wolność religijna, czy to przez zacieranie różnic między ujęciami tej relacji w świeckich porządkach prawnych i porządku kanonicznym, czy też w obszarze samego ius Ecclesiae – przez świadome bądź nieświadome bagatelizowanie „systemowego” znaczenia prawa do wolności religijnej. Kolejne teksty – stanowiące trzon refleksji zakreślonej tytułem wolumenu – to eksperckie opracowania wybitnych znawców prawa wyznaniowego, szeroko omawiające genezę, rozwój i współczesne trendy prawa podstawowego do wolności religijnej w systemach prawnych państw, takich jak Niemcy, Austria, Hiszpania, Rumunia, Republika Czeska. Tradycyjnie, tom wzbogacają recenzje świeżo wydanych interesujących pozycji książkowych.

"International Journal of Research in E-learning" 2017. Vol. 3 (2)

red. Antonio dos Reis, Josef Malach, Nataliia Morze, Tatiana Noskova, ...

Tematyka czasopisma naukowego International Journal of Research in E-learning odzwierciedla koncepcyjne zasady leżące u podstaw modernizacji edukacji i reformy systemów edukacyjnych w krajach europejskich, jak i krajowych strategii rozwoju na miarę XXI wieku. Jednym z kluczowych celów edukacyjnych Unii Europejskiej jest zapewnienie równych szans dla wszystkich w odniesieniu do dostępu do nauki i wiedzy, niezależnie od płci, zdolności finansowej i fizycznej, i miejsca zamieszkania. Dlatego nauczanie na odległość ma przyznany status wysokiego priorytetu. Wprowadzenie nauczania na odległość na szeroką skalę może spowodować znaczący wkład w osiągnięcie celów edukacyjnych w krajach członkowskich. Wydział Etnologii i Nauk o Edukacji Uniwersytetu Śląskiego posiada bogate doświadczenie we wdrażaniu nauczania na odległość w innych wydziałach całej uczelni. Sprawnie działająca i rozwijająca się Wydziałowa Platforma Nauczania na odległość (https://el.us.edu.pl/weinoe) jak również Międzynarodowa Konferencja Naukowa Teoretyczne i praktyczne aspekty kształcenia na odległość (www.dlcc.us.edu.pl) przeznaczone są do integracji i wymiany doświadczeń wszystkich osób związanych z e-learningiem – naukowców, nauczycieli akademickich i innych szczebli, tutorów, doktorantów, studentów, pracowników wydziału, a także badaczy z kraju i zagranicy. Tom 3(2) 2017 zawiera 4 rozdziały i 9 artykułów Autorów z Australii, Czech, Hiszpanii, Polski, Portugalii, Słowacji, Rosji, Ukrainy. Rozdział 1: EVALUATING THE EFFECTIVENESS OF TEACHING INFORMATION SYSTEMS COURSES. Rozdział 2: ICT LITERACY AND INTERCULTURAL COMPETENCIES DEVELOPMENT. Rozdział 3: METHOGOLOGICAL ASPECTS OF E-LEARNING IMPLEMENTATION. Rozdział 4: REPORTS. W czwartym rozdziale został przedstawiony między innymi Raport WP6 unijnego projektu IRNet.

Urban Amazement

Marta Mamet-Michalkiewicz

Tom pt. Urban amazement stanowi próbę interdyscyplinarnego spojrzenia, łączącego w sobie element teorii literatury, kultury oraz architektury na problematykę przestrzeni miejskiej, skupiając się na oszałamiającej różnorodności miasta. Monografia podejmuje problematykę miejskości i urbanistycznej różnorodności w ujęciu komparatystycznej refleksji kulturoznawczej, literaturoznawczej, filozoficznej i teoretycznej. Poszczególne teksty zajmują się materiałem literackim, filmowym oraz kwestiami teoretycznymi, natomiast w ujęciu chronologicznym skupiają się na problematyce miejskiej począwszy od wczesnego średniowiecza po czasy współczesne.

Bettina von Arnim: "O Polsce"

red. Nina Nowara-Matusik, Marek Kryś

Drugi tom zainicjowanej w Instytucie Filologii Germańskiej Uniwersytetu Śląskiego serii wydawniczej Niemiecka Literatura Kobiet przynosi pierwszy w języku polskim przekład polonofilskiego eseju Polenbroschüre [Broszura o Polsce] słynnej niemieckiej pisarki epoki romantyzmu Bettiny von Arnim. Opublikowany w 1849 roku tekst wciąż zaskakuje wyjątkowo aktualnością, będąc jednocześnie – w historii literatury niemieckiej stosunkowo rzadko spotykanym – przykładem niemieckiego (i kobiecego) głosu, upominającego się tak żywiołowo, tak bezpardonowo i z tak wielkim zaangażowaniem o wolność i prawa Polaków. Ponadto publikacja zawiera szkice poświęcone życiu i twórczości Bettiny von Arnim, zagadnieniom politycznym poruszanym w Broszurze o Polsce, wybranym problemom translacji oraz obszerną bibliografię. Książka O Polsce jest przeznaczona dla wszystkich osób zainteresowanych historią literatury niemieckiej, w szczególności tej autorstwa kobiet, historią stosunków polsko-niemieckich oraz problematyką przekładu literackiego.

Wpływ zrzutów wód kopalnianych na odpływ rzek Górnośląskiego Zagłębia Węglowego

Magdalena Matysik

W pracy przedstawiono wyniki badań nad wpływem działalności górniczej w obrębie Górnośląskiego Zagłębia Węglowego na odpływ rzeczny w dorzeczu Wisły i Odry. Analizy odpływu objęły długie ciągi obserwacji 1961-2013. Ważne znaczenie miało również uwzględnienie przemian gospodarczych, w tym restrukturyzacji górnictwa. Długie serie badawcze pozwoliły na ujęcie statystyczne omawianych zjawisk hydrologicznych. Praca w sposób kompleksowy ocenia znaczenie zrzutów wód kopalnianych na odpływ rzek Górnośląskiego Zagłębia Węglowego z uwzględnieniem uwarunkowań przyrodniczych. Publikacja oprócz wysokich walorów poznawczych i metodycznych, ma duże znaczenie praktyczne.

New ways to face and (im)politeness

red. Ewa Bogdanowska-Jakubowska

Teksty zawarte w tym zbiorze stanowią wkład w dyskusję na temat pojęcia twarzy, czynności twarzy oraz (nie)uprzejmości. Tom składa się z czterech części, każda omawia pojęcie twarzy i kwestie z nią związane z różnych perspektyw, oraz w różnych kulturach i różnych językach. Część pierwsza, Face and (im)politeness – theoretical issues, stanowi próbę redefinicji twarzy i jej związku z uprzejmością (Maria Sifianou), oraz analizuje kontekst jako czynnik mający istotny wpływ na twarz jednostki (Ewa Bogdanowska-Jakubowska). W części drugiej, Face and politeness in a cross-cultural and an intercultural perspective, mowa o włoskim pojęciu figura (Gudrun Held), wpływie komplementów na twarz w komunikacji międzykulturowej w środowisku akademickim (Marzieh Bashirpour and Imtiaz Hasnain), oraz o wyrażaniu opinii w rozmowach Polaków z Irlandczykami (Weronika Gąsior). Na część trzecią, Face, politeness and social norms, składają się trzy teksty: pierszy poświęcony roli zdrobnień w języku polskim (Paulina Biały), drugi – hinduskiej uprzejmości, trzeci – roli harmonii oraz pojęcia omoiyari w komunikacji w kulturze japońskiej (Maria Spiechowicz). Część czwarta, Face in different discourses, poświęcona jest twarzy w różnych dyskursach: tekstach Starego Testamentu (Marcin Kuczok), artykułach prasowych o tematyce politycznej (Yasuhisa Watanabe), oraz w dyskursie profesjonalnych tłumaczy ustnych (Ewa Bogdanowska-Jakubowska).

Rosja w polityce zagranicznej Polski w latach 1992-2015

Mieczysław Stolarczyk

Głównym celem pracy jest wyodrębnienie najważniejszych etapów polityki Polski wobec Rosji w latach 1992-2015 oraz ukazanie ich cech najbardziej charakterystycznych. Jednym z istotnych zamierzeń autora jest zaprezentowanie źródeł i przejawów rozbieżności interesów i celów w polityce Polski i Rosji występujących zarówno w stosunkach dwustronnych jak i w relacjach wielostronnych. W pracy wyeksponowane zostały kwestie dotyczące charakteru polityki zagranicznej Polski wobec Rosji w latach 2007-2011, kiedy to nastąpiła znaczna poprawa w politycznych międzyrządowych stosunkach polsko-rosyjskich. Ukazane zostały także czynniki sprawcze, w tym przede wszystkim katastrofa polskiego prezydenckiego samolotu pod Smoleńskiem (10 IV 2010), które doprowadziły do impasu w relacjach polsko-rosyjskich w latach 2011-2013. Bardzo szeroko omówione zostały również sprawy związane z wpływem kryzysu i konfliktu ukraińskiego na bezpieczeństwo Polski, politykę Polski wobec Ukrainy i Rosji oraz na stosunki polsko-rosyjskie. Prezentowana monografia jest pierwszą w Polsce syntezą polityki Polski wobec Rosji w tak długim przedziale czasowym, niemal w ćwierćwieczu okresu pozimnowojennego. Przeznaczona jest ona do bardzo szerokiego grona Czytelników. Powinna zainteresować badaczy polskiej polityki wschodniej, studentów politologii, stosunków międzynarodowych, bezpieczeństwa międzynarodowego i dziennikarstwa. Jest ona także adresowana do polityków i dziennikarzy oraz  wszystkich tych, którzy chcą poszerzyć swoją wiedzę na temat polskiej polityki wschodniej, a szczególnie polityki Polski wobec Rosji w latach 1992-2015.

Mowy

Hyperejdes, przekł. ze wstępem i komentarzem Jan Kucharski

Ateński orator Hyperejdes w starożytności uchodził za drugiego wśród mówców po Demostenesie, a pod wieloma względami to jemu właśnie przyznawano palmę pierwszeństwa. Jego twórczość, przez długi czas zaginiona i poza garścią fragmentów nieznana, odkryta została na nowo w XIX wieku, w piaskach Egiptu. Wydobyto wtedy na światło dzienne sześć mów jego autorstwa, które do niedawna składały się na całą spuściznę Hyperejdesa dostępną współczesnemu czytelnikowi. Ostatnia dekada (2005-2008) przyniosła jednak nowe spektakularne odkrycia: identyfikację na tzw. „palimpseście Archimedesa” obszernych partii dwóch kolejnych dzieł. Niniejsza książka jest pierwszym polskim przekładem Hyperejdesa, obejmującym cały aktualnie dostępny korpus ośmiu mów jego autorstwa oraz wybór fragmentów, opatrzonym wprowadzeniem i komentarzem.

Nauczyciel w "polu" szkolnym - w świetle teorii Pierre'a Bourdieu i nauczycielskich narracji

Małgorzata Zalewska-Bujak

Książka pt. „Nauczyciel w polu szkolnym – w świetle teorii Pierre̕a Bourdieu i nauczycielskich narracji” stanowi próbę naświetlenia nauczycielskiej perspektywy spoglądania na otaczającą ich rzeczywistość zawodową. Autorka, zainteresowana tym, jak nauczyciele sami rozpoznają swoje umiejscowienie w polu szkolnym, postanowiła oddać im głos i dzięki prowadzonym wywiadom sięgnąć do ich codzienności związanej z wykonywaną profesją. Intencjonalne dotarcie do zawodowych doświadczeń nauczycieli zaowocowało ukazaniem tego, co spotyka ich w świecie szkoły. Pozwoliło także spojrzeć niejako „oczyma rozmówców” zarówno na napotkanych w nim ludzi i sytuacje, jak i na podejmowane przez nich samych działania, na normy, którymi się kierują, oraz rozpoznać znaczenia, które przypisują codziennym zdarzeniom, procesom i strukturom zawodowego życia. Zastosowana przez autorkę perspektywa teoretyczna Pierre’a Bourdieu do interpretacji tego, co nauczyciele odsłonili w swoich opowieściach, okazała się niezwykle przydatna w dokonanym opisie i interpretacji naczelnych kategorii, wyłaniających się z przedstawianych analiz zgromadzonego materiału badawczego, wśród których znalazła się między innymi urzeczywistniająca się w szkolnym polu przemoc symboliczna (dokonywanej zarówno na uczniach, jak i na nauczycielach) oraz realizująca się w nim reprodukcja społecznej rzeczywistości. Publikacja adresowane jest nie tylko do grona akademików, ale również do szerszej sfery publicznej, gdyż pokazuje między innymi, jakie mechanizmy zawiadują szkolnym polem i w jaki sposób są one odczytywane przez nauczycieli, jakie są źródła i formy stosowanej wobec nich przemocy symbolicznej oraz jakie strategie stosują, aby utrzymać się w zawodzie. Książka, w nadziei autorki, może stanowić źródło pogłębienia „przestrzeni myślenia” o nauczycielach umiejscowionych w polu szkolnym.

"Ecumeny and Law" 2015, Vol. 3: Welfare of the Child: Welfare of Family, Church, and Society

red. Andrzej Pastwa

Kolejny tom rocznika „Ecumeny and Law” stanowi owoc refleksji ekumeniczno-prawnej, podejmowanej – w  formule interdyscyplinarnej – wokół ważkiej i aktualnej problematyki ochrony/promocji praw dziecka. Ogólnym zamysłem Autorów tomu (głównie prawników, ale i przedstawicieli innych dziedzin nauki) jest afirmacja związanych z tą problematyką paradygmatów aksjonormatywnych, łącznie z identyfikacją postmodernistycznych zagrożeń. Dobrze pokazuje to już pierwszy tekst autorstwa ks. prof. Bortkiewicza. Nierzadko dziś szermuje się argumentem (m.in. w płaszczyźnie bioetyki) o prawie do posiadania bądź nie posiadania dziecka. Jak wywodzi Autor, takie koncepcje ewidentnie naruszają pożądaną symetrię ze szkodą dla najsłabszych – roszczeniom w stosunku do dziecka nie odpowiadają prawa dziecka. Dlatego propagowanie tych idei i ich obecność w aktach prawa stanowionego musi być przedmiotem krytyki Kościoła. W miejsce roszczeń wobec dziecka, Kościół, słowami Jana Pawła II, formułuje kartę praw dziecka. Główną oś problemową tomu wyznacza przedmiotowe prawo konwencyjne, a przede wszystkim kolejne artykuły Konwencji o Prawach Dziecka ONZ z 1989 roku – począwszy od  zabezpieczenia prawa dziecka do życia i tożsamości (T. Gałkowski) po prawną ochronę dziecka przed przemocą (M. Tomkiewicz). W dziale recenzji znajdziemy prezentację interesujących pozycji książkowych, w większości zbieżnych z tematyką tomu.

Literatura polska obu Ameryk. Studia i szkice. Seria druga

red. Bożena Szałasta-Rogowska

Druga seria Literatury polskiej obu Ameryk nie ma być tylko dopełnieniem czy kontynuacją serii pierwszej. W książce tej, zawierającej prawie trzydzieści artykułów, podjęto oczywiście po raz kolejny szereg problemów dotyczących polskiej twórczości literackiej powstającej na obu amerykańskich kontynentach, jednakże są to najczęściej tematy dość świeże w polskim literaturoznawstwie (na przykład losy potomków polskich emigrantów do Ameryki, amerykańskie wizje pisarzy krajowych czy „świat nieprzedstawiony” w polskiej literaturze emigracyjnej).

Trust i inne stosunki powiernicze w prawie porównawczym i prawie prywatnym międzynarodowym

Maciej Zachariasiewicz

Praca poświęcona jest angloamerykańskiej konstrukcji trustu oraz innym stosunkom powierniczym znanym na kontynencie Europejskim. W dobie wzmożonego obrotu  międzynarodowego, trust coraz częściej wchodzi w styczność z obszarami państw, w których nie jest znany. Pojawia się też w Polsce, bądź polskie podmioty działające za granicą coraz częściej napotykają na tego typu konstrukcję. Stanowi on dla organów stosujących prawo i praktyków źródło zasadniczych trudności w procesie poszukiwania prawa właściwego i jego stosowania. Korzystając z dorobku literatury i judykatury zagranicznej, autor formułuje propozycje konkretnych rozwiązań na użytek sądów i praktyki prawniczej co do sposobów kolizyjnoprawnego postępowania z tego typu nieznaną w Polsce instytucją prawną. Praca skierowana jest do wszystkich, którzy mają do czynienia ze sprawami o charakterze transgranicznym, czy to w sytuacjach, w których międzynarodowy stosunek prawny ma być oceniany w Polsce, czy też na skutek prowadzenia określonej działalności na terytorium innych państw, niezależnie od tego czy chodzi o działalność o charakterze gospodarczym, czy indywidualnym. Książka będzie użyteczna dla doradców prawnych stron, którzy w swojej pracy mają do czynienia z transgranicznym inwestowaniem i zarządzaniem majątkiem. Przydatna będzie również dla sędziów i notariuszy, którzy mogą się zetknąć z trustowym stosunkiem prawnym ukształtowanym na terenie obcego państwa, który następnie „pojawia się” w Polsce. Ze względu na istotne walory teoretyczne i dogmatyczne praca powinna zainteresować także teoretyków prawa interesujących się prawem prywatnym.

Linguarum silva. T. 7: Między przeszłością a teraźniejszością. Rozważania o języku i tekście

Barbara Mitrenga

Siódmy tom Linguarum silva stanowi kolejną część serii wydawniczej ukazującej się od 2012 roku pod patronatem Instytutu Języka Polskiego im. Ireny Bajerowej Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach. Jego tytuł – Między przeszłością a teraźniejszością. Rozważania o języku i tekście – wskazuje na dwie istotne, a zarazem charakterystyczne dla tego rocznika, cechy. Pierwszą z nich jest szeroka perspektywa czasowa umożliwiająca autorom artykułów stawianie pytań zarówno o historyczne, jak i współczesne aspekty poruszanych zagadnień. Natomiast druga cecha wskazuje na przedmiot naukowej refleksji, czyli „język” i/lub „tekst”. Tak zarysowane granice analizy i interpretacji faktów językowych oraz szeroko rozumianych tekstów dają możliwość zaprezentowania wielu inspirujących, ważnych i ciekawych tematów, będących wynikiem – a zarazem świadectwem – zainteresowań badawczych autorów. W tomie opublikowano 11 artykułów poświęconych różnorodnym zagadnieniom z zakresu językoznawstwa. Prace te wpisują się w m.in. w nurt językoznawstwa historycznego, językoznawstwa kognitywnego, onomastyki, stylistyki oraz socjo- i pragmalingwistyki. Tom podzielony jest na trzy części ze względu na przedmiot badawczy usytuowany w „przeszłości” (Rozważania o języku w ujęciu historycznym oraz dawnym tekście), w „teraźniejszości” (Współczesne problemy języka i tekstu) lub „między” nimi (Rozważania o języku i tekście w ujęciu przekrojowym i porównawczym). Wśród artykułów znalazły się opracowania poświęcone są m.in. antroponimom w poezji Jana Lechonia, recenzji muzycznej, perswazji w reklamach charytatywnych, mikrotoponimii Warszawy oraz tematyce bilingwizmu.

Architektura trynitarzy na ziemiach dawnej Rzeczypospolitej

Mirosława Sobczyńska-Szczepańska

Książka stanowi pierwszą próbę całościowego omówienia architektury polsko-litewskiej prowincji trynitarzy. W rozdziałach wstępnych zostały przedstawione czynniki potencjalnie determinujące działalność zakonu na polu sztuki: jego historia, misja i duchowość oraz zawarte w trynitarskiej regule i konstytucjach przepisy odnoszące się do kwestii artystycznych. Rozważania nad genezą i recepcją rozwiązań formalnych zastosowanych w budowlach wzniesionych dla trynitarzy na ziemiach dawnej Rzeczypospolitej (w większość niezachowanych lub poddanych daleko idącej transformacji) poprzedza rekonstrukcja ich dziejów i pierwotnego kształtu. W osobnym rozdziale podjęto problem autorstwa poszczególnych obiektów oraz wpływu inwestora na wybór koncepcji architektonicznej. Ostatnim zagadnieniem poruszonym na kartach monografii jest wymowa ideowa trynitarskich budowli z uwzględnieniem ich dekoracji malarsko-rzeźbiarskiej.