Japonia wobec kryzysu humanitarnego w Ukrainie: raport Ośrodka Spraw Azjatyckich UŁ i Centrum Studiów Migracyjnych UŁ

Marcin Socha, Marcin Gońda

Celem raportu jest analiza dotychczasowych działań administracji premiera Kishidy Fumio dotyczących wsparcia dla uciekinierów wojennych z Ukrainy oraz zestawienie tych aktywności z sytuacją Ukraińców na terenie Polski, czyli kraju, który przyjął największą ich grupę. Raport obejmuje aktywność badanych podmiotów od rozpoczęcia konfliktu w Ukrainie do końca lutego 2023 roku. Dzięki identyfikacji najważniejszych potrzeb uciekinierów, organizacji pomocowych i podmiotów przyjmujących, w raporcie zostaną zawarte rekomendacje dla japońskich instytucji politycznych i humanitarnych. Jego zamierzeniem jest przedstawienie rekomendacji, dzięki którym możliwe będzie bardziej precyzyjne kierowanie pomocy humanitarnej do miejsc i organizacji w regionie EŚW, które najbardziej jej potrzebują. Raport został sporządzony na podstawie analizy informacji płynących ze strony podmiotów zaangażowanych w pomoc osobom uciekającym z Ukrainy na terenie Polski i Japonii, deklaracji pomocowych płynących ze strony organów rządowych, kręgów biznesowych i organizacji pozarządowych. Znaczną uwagę poświęcono również aktywności japońskich placówek dyplomatycznych działających na terenie państw przyjmujących największą liczbę migrantów przymusowych. Ze Wstępu

Obecna. Proza i inne pisma pozostałe

Irit Amiel

Książka stanowi pierwsze krytyczne opracowanie pism izraelsko-polskiej pisarki Irit Amiel (1931-2021). Na tom składają się opowiadania z dwóch zbiorów wydanych za życia autorki Osmaleni (1998) i Podwójny krajobraz (2008) oraz teksty archiwalne znalezione po jej śmierci, rozproszone w czasopismach i nigdy nie publikowane. Są wśród nich utwory, które wedle autorki miały zaginąć, napisane, kiedy jako kilkunastolatka uciekała nielegalnie z Polski do Izraela, czyli na wiele lat przed jej właściwym późnym debiutem w 1994 roku. W książce znalazły się również opowiadania powstałe w okresie największej literackiej aktywności Amiel, w tym teksty nieukończone, a także wypowiedzi publicystyczne, wiersze oraz brulionowe notatki - warsztatowe wprawki, pierwsze przymiarki do nigdy niepowstałych utworów. Książka została opatrzona wstępem, w którym pokrótce przedstawiono biografię autorki, omówiono kształt jej prywatnego archiwum, zawierającego nie tylko teksty, ale też rozmaitego rodzaju materialne nośniki pamięci, istotne dla zrozumienia autobiograficznego wymiaru jej twórczości, oraz wyłożono zasady wydania, metody pracy z umieszczonymi w tomie tekstami. Na ostatnią część publikacji składają się wybrane głosy - zarówno nowe szkice, jak i przedruki - badaczy, krytyków oraz przyjaciół Amiel, którzy na przestrzeni kilku dekad towarzyszyli jej drodze literackiej, wnikliwie komentowali twórczość, przyczyniając się do jej popularyzacji.

Łódź. Historia wielokulturowego miasta przemysłowego w XX wieku

Hans-Jürgen Bömelburg

Hans-JUrgen BOmelburg prezentuje nowatorskie, całościowe i bogato udokumentowane ujęcie historii Łodzi, snując pasjonującą opowieść o tym drugim co do wielkości przez cały wiek XX polskim mieście z perspektywy wielokulturowości i wielojęzyczności. Rozkwit tej miejscowości był zasługą niemieckich, żydowskich i polskich fabrykantów tekstylnych, kupców, a także robotników, zwłaszcza robotnic, żyjących często w warunkach ubóstwa i niepewności. Ta społeczność kształtowała wizerunek Łodzi jako "miasta wielu kultur". Autor pokazuje również jej rozpad na grupy narodowe w latach trzydziestych oraz rozsadzenie jej od środka i zagładę w czasie drugiej wojny światowej (poprzez eksterminację ludności żydowskiej i wymordowanie polskich elit), kiedy okupowana przez Niemców Łódź nosiła nazwę Litzmannstadt. Po 1945 roku wysiedlenia i dyskryminacje (głównie na fali antysemityzmu w 1968 roku) dopełniły dzieła zniszczenia wielokulturowego dziedzictwa metropolii. Łódzki przemysł włókienniczy, niedoinwestowany w Polsce Ludowej, w okresie transformacji nie mógł zaś liczyć na wsparcie ze strony kolejnych rządów, co przy utracie większości rynków zbytu doprowadziło do jego upadku, a w konsekwencji do deklasacji miasta. Dzisiejsza Łódź usiłuje zachować swoją spuściznę historyczną, jednak w obliczu zaniku dawnej wielojęzyczności i wielokulturowości jest to ogromnym wyzwaniem.

Model oczekiwanych strat kredytowych w sprawozdawczości finansowej. Koncepcja i zastosowanie

Maciej Frendzel

Międzynarodowy Standard Sprawozdawczości Finansowej 9 "Instrumenty finansowe" wprowadził nowy model określania odpisów aktualizujących wartość aktywów oraz ujmowania rezerw na gwarancje finansowe i zobowiązania do udzielenia pożyczek, znany jako model oczekiwanych strat kredytowych (model ECL). Nowe rozwiązanie uwzględnia nie tylko wystąpienie niewykonania zobowiązania i zidentyfikowane straty kredytowe, lecz także oczekiwania jednostki dotyczące przyszłych strat tego rodzaju oraz zmiany sytuacji finansowej kontrahentów i wpływających na nią czynników makroekonomicznych. W publikacji omówiono m.in. koncepcyjne założenia modelu oczekiwanej straty kredytowej, jej zgodności z koncepcją ryzyka w tej dziedzinie oraz zastosowania do różnych pozycji i transakcji. Przedstawiono również wyniki badań dotyczące wpływu modelu ECL na spółki notowane na Giełdzie Papierów Wartościowych w Warszawie w 2018 roku.

Życie prywatne Polaków w XIX wieku. Śmiech, humor, satyra. Tom 12

Jarosław Kita, Maria Korybut-Marciniak

W pierwszym odruchu dziewiętnaste stulecie zdaje się być pozbawione poczucia humoru. Emocjonalny odbiór epoki przywodzi skojarzenia z obrazami cierpienia, niezgody, buntu, smutku, tęsknoty. Wyobrażenie o stanie psychiki społeczeństwa polskiego pod zaborami najczęściej wiążemy z melancholią - wynikającą z poczucia utraty wolności, mienia, bliskich osób, emigracji, będącą konsekwencją braku ojczyzny. A jednak Polacy w okresie budowania swojej tożsamości narodowej, walk narodowowyzwoleńczych, represji popowstaniowych, dynamicznie zmieniającej się rzeczywistości pod wpływem przemian społecznych, cywilizacyjnych, modernizacyjnych, gospodarczych i demograficznych nie byli pozbawieni poczucia humoru. Przeciwnie, humor, umiejętność prowadzenia dowcipnych konwersacji i zabawnych ripost były wysoko cenioną cechą mieszkańców ziem polskich. Humor i satyra pozwalały na oswojenie trudnej rzeczywistości i nierzadko stawały się formą oporu wobec autorytarnych systemów zaborczych. Śmiech stanowił narzędzie wyrażające cały wachlarz emocji: od radości i akceptacji po ironię, kpinę, szyderstwo, negację. Był to ważny i ceniony komponent "towarzyskości". Przez szkiełko ironii obserwowano zmieniającą się rzeczywistość: wynalazki, innowacje techniczne, rozwój kolei, przenikające z Zachodu trendy kulturowe, modę, emancypację kobiet, ruchy polityczne i społeczne. W satyrze przedstawiano również trudne warunki egzystencjalne. Śmiech niwelował strach, krzepił Polaków w obliczu trudnych sytuacji, jednoczył. W prezentowanym tomie zachęcamy do spojrzenia na życie prywatne dziewiętnastowiecznych Polaków "cum humor". Książka ukazuje, co w dziewiętnastym stuleciu Polaków bawiło, z czego żartowano, jakie były formy i rodzaje żartu, jakie zdarzenia prezentowano w obiektywie satyry, wreszcie jaką rolę odgrywały żart, dowcip, anegdota, satyra w życiu codziennym, prywatnym i publicznym.

Eufemizmy i hiperbole jako środki perswazyjno-manipulacyjne (na materiale cyfrowych wersji polskich tygodników opinii)

Aleksandra Kujawiak

Język stanowi potężne narzędzie wywierania wpływu na odbiorcę. Za pomocą umiejętnie dobranych określeń można wyeksponować lub zakamuflować informacje o konkretnych wydarzeniach. środkami pełniącymi takie funkcje w dyskursie medialnym są eufemizmy i hiperbole będące przedmiotem niniejszego opracowania. Autorka omawia ich funkcjonowanie w dwu odmiennych typach dyskursu prasowego: liberalnym (reprezentowanym przez tygodniki "Newsweek" i "Politykę") oraz konserwatywnym (reprezentowanym przez pisma "Sieci" i "Do Rzeczy"). Publikacja zawiera odpowiedzi na pytania dotyczące: zakresu tematycznego stosowanych w prasie eufemizmów i hiperboli; językowych i tekstowych sposobów eufemizacji i hiperbolizacji; funkcji pełnionych przez oba środki w tekstach, a także cech wspólnych i różnicujących eufemizmy i hiperbole. Książka składa się z części teoretycznej i analitycznej. Pierwsza z nich stanowi omówienie zagadnień kluczowych dla analizy eufemizmów i hiperboli jako środków perswazyjno-manipulacyjnych. Druga zawiera klasyfikację tematyczną eufemizmów i hiperboli stosowanych w tygodnikach opinii, omówienie językowych i tekstowych wykładników eufemizacji i hiperbolizacji, a także analizę użycia eufemizmów i hiperboli w tekstach dotyczących strajku nauczycieli w kwietniu 2019 roku oraz sporu wokół tzw. ustaw sądowych w latach 2017-2020. Publikację zamyka aneks - Słownik tematyczny eufemizmów i hiperboli w tygodnikach opinii.

Komunikacja marketingowa w środowisku omnikanałowym. Potrzeby i zachowania konsumentów na rynku centrów nauki

Beata Gotwald

Publikacja dotyczy komunikacji marketingowej w środowisku omnikanałowym, szczególnie w odniesieniu do rynku centrów nauki. Model ścieżek zakupowych konsumentów został dostosowany do swoistości centrów nauki oraz rozbudowany na podstawie wyników badań empirycznych przeprowadzonych na próbie ponad ośmiu tysięcy respondentów. W celu uchwycenia pełnego obrazu środowiska omnikanałowego wykorzystano autorski model Omnikanałowej Komunikacji Marketingowej (OKM) oraz odzwierciedlono opisane w nim mechanizmy we wspomnianym modelu ścieżek zakupowych konsumentów. Przedmiotem analiz uczyniono zachowania konsumentów w zakresie spędzania wolnego czasu, korzystania z narzędzi komunikacji marketingowej oraz percepcji centrów nauki jako instytucji kulturalno-edukacyjnych. Książka może zainteresować nie tylko badaczy komunikacji marketingowej, zachowań konsumentów i rynku instytucji kultury, lecz także menedżerów centrów nauki.

Metodologiczna rekonstrukcja warunków tworzenia wiedzy - wybrane zagadnienia

Danuta Urbaniak-Zając, Jacek Piekarski

Publikacja mieści się w tradycji badań metodologicznych o charakterze krytyczno­konstruktywnym, z nastawieniem na rekonstruowanie praktyk badawczych. [...] Wybrane jej rozdziały są nasycone oryginalnością stawianych tez o charakterze innowacji metodologicznych, w szczególności w odniesieniu do relacji między metodologią normatywną i opisową. [...] Trudno doszukiwać się analogicznych, tak rozbudowanych konstruktów w polskiej i zagranicznej literaturze metodologicznej. Są one wynikiem wielu pomysłów autorskich i wspólnych namysłów, dyskusji i kontrowersji, uwolnienia myślenia metodologicznego od klasycznych ram naukowości. Szczegółowe zagadnienia rzadko są podejmowane w literaturze metodologicznej, tym bardziej zasługują na wyeksponowanie i rozwijanie. [...] Mimo że książka stanowi zestawienie tekstów w większości wcześniej publikowanych, to charakteryzuje je spójność podejścia analityczno-interpretacyjnego, co czyni zeń swoisty „podręcznik” metodologii badań pedagogicznych utrzymanych w paradygmacie konstruktywistycznym. Z recenzji prof. dr. hab. Dariusza Kubinowskiego

Perswazja i manipulacja w komunikacji. Wybrane zagadnienia

Grażyna Habrajska

W książce Wprowadzenie do gramatyki komunikacyjnej [Awdiejew, Habrajska 2004] zaproponowany został schemat komunikacji między nadawcą i odbiorcą, który pokazuje proces tworzenia i interpretacji komunikatów zarówno na poziomie ideacyjnym, jak i interakcyjnym. W schemacie tym reprezentacje kognitywne nadawcy i odbiorcy odpowiadają ich wiedzy doświadczeniowej (którą posiedli wskutek wizualizacji powtarzających się bodźców perceptywnych), umożliwiającej uogólnienie pojedynczych działań.

Bezpieczeństwo państwa a bezpieczeństwo narodowe Federacji Rosyjskiej. Przykład Republiki Czeczeńskiej

Natasza Duraj

Zasadniczym celem monografii jest przedstawienie problematyki dotyczącej miejsca bezpieczeństwa państwa w systemie bezpieczeństwa narodowego Federacji Rosyjskiej. W publikacji szczególna uwaga została zwrócona na rozwiązania prawno-organizacyjne wprowadzone w autonomicznym podmiocie Federacji Rosyjskiej - Republice Czeczeńskiej. Książka składa się z trzech zasadniczych rozdziałów, które powstały na podstawie krytycznej analizy literatury przedmiotu odnoszącej się do kwestii szeroko rozumianego bezpieczeństwa Federacji Rosyjskiej. Materiałem źródłowym była także Konstytucja Federacji Rosyjskiej znowelizowana w 2020 roku oraz Konstytucja Republiki Czeczeńskiej przyjęta w 2003 roku. Ponadto w pracy korzystano z materiałów Prokuratury Generalnej Federacji Rosyjskiej, Ministerstwa Spraw Wewnętrznych Federacji Rosyjskiej oraz Federalnej Służby Wykonywania Kar.

ItaliAMO. Upowszechnianie wiedzy italianistycznej w środowisku akademickim i pozaakademickim / ItaliAMO. Promozione degli studi italiani nell\'ambiente accademico e non accademico

Justyna Groblińska, Dominika Kobylska, Katarzyna Kowalik

Recenzowanym tomem mogą być zainteresowani badacze zajmujący się zagadnieniami z zakresu italianistyki, studenci i doktoranci filologii włoskiej, a także wszyscy pasjonaci języka włoskiego. Il volume recensito puo interessare sia studiosi italianisti, sia studenti e dottorandi d'italianistica, come anche tutti gli appassionati della lingua italiana. DR HAB. PROF. UMK KAROL KARP Obszar badań italianistycznych jest dość skromnie prezentowany i promowany w Polsce [...], dlatego też należy podkreślić znaczenie serii ItaliAMO, dzięki której mogą wypowiedzieć się zarówno młodzi italianiści, jak i badacze bardziej doświadczeni. Il campo delle ricerche italianistiche e rappresentato e promosso in Polonia piuttosto modestamente [...], percio bisogna sottolineare il significato della serie ItaliAMO, che da voce sia agli italianisti giovani sia agli studiosi con gia piu esperienza. DR HAB. PROF. UMK MARTA KALISKA Teksty są niezwykle ciekawe, bogate w treść, oparte na badaniach i odkryciach autorów, których celem było pogłębienie i promowanie wiedzy o wy branych aspektach włoskiej kultury, począwszy od tradycji artystycznych po twórczość wielkich pisarzy z przeszłości. I testi sono estremamente interessanti, ricchi di contenuto, basati sulle ricerche e scoperte degli autori, il cui obiettivo era quello di approfondire e diffondere il sapere su determinati aspetti della cultura italiana, dalle tradizioni artistiche alla pro duzione dei grandi scrittori del passato. DR HAB. PROF. UG DOROTA KARWACKA-PASTOR Zaprezentowane w monografii artykuły, zarówno językoznawcze, literaturoznawcze jak i kulturoznawcze, ukazują niewątpliwie naukową i osobistą pasję związaną z odkrywaniem zjawisk w języku i kulturze włoskiej w kontekście akademickim, a także pozaakademickim. Gli articoli presentati nel volume, che si estendono da argomenti di linguistica a temi di letteratura, mostrano senza dubbio una passione scientifica e personale per la scoperta dei fenomeni legati alla lingua e alla cultura italiana, nel contesto accademico e non accademico. DR DOMINIKA DYKTA

A frequency dictionary of Old English prose for learners of Old English and historical linguists

Anna Cichosz, Piotr Pęzik, Maciej Grabski, Michał Adamczyk, ...

A Frequency Dictionary of Old English Prose is a list of Old English words arranged according to their frequency, covering the whole York–Toronto–Helsinki Parsed Corpus of Old English Prose (Taylor et al. 2003), i.e. an electronic collection of all prose texts written in Old English. Thus, if you want to get a quick insight into a prose text written in Old English, you should start your study with the first entries. The dictionary includes all the words which occur at least 25 times in the corpus (over 2,700 entries altogether). Each lexical item is accompanied by its part of speech classification, translation into Modem English, an authentic example from the corpus (carefully handpicked to include the most basic words and thus be understandable even to beginners), the absolute frequency of the word in the corpus and the number of texts where it appears at least once. * The dictionary will prove an invaluable aid to learners of Old English. In addition to the basic list of lemmas in order of frequency, it highlights the distribution of lemmas within a number of exemplar texts, demonstrating in a striking way the value of learning lemmas in order of frequency. The frequency list is also interspersed with useful tables listing the most frequent lemmas within the major grammatical categories (pronouns, adjectives, verbs, etc.), but also quite a number of semantic categories, such as animals, body parts, temporal expressions, etc., which could potentially reveal insights into the Anglo-Saxon world. While primarily aimed at learners, the dictionary, particularly in conjunction with the online morphological and collocation dictionaries produced by the same team (https://varioe.pelcra.pl), will add to the growing number of excellent resources now available to support research by scholars of Old English prose. Ann Taylor, co-creator of the YCOE corpus, University of York (UK) A Frequency Dictionary of Old English Prose and its online sister tools, the morphological dictionary and the collocation dictionary, are much welcome resources for research and teaching. The frequency dictionary is a very useful guide for students of Old English who want to increase their vocabulary in a targeted way, and it provides an excellent overview of the Old English lexicon in general. Students can also have fun writing papers and theses on the basis of the resources, for example by identifying items of interest in the frequency dictionary and then searching for patterns in the collocation dictionary. The dictionary may also serve as an inspiration and a time-saving point of departure for research projects. It is very encouraging for the field that new resources are being created ta serve the community of Old English scholars. Kristin Bech, professor of English linguistics, University of Oslo (Norway)

Warsztaty z Geografii Turyzmu. Tom 12. Percepcja turystyki w przestrzeni i w czasie pandemii COVID-19

Marzena Makowska-Iskierka, Jolanta Wojciechowska

Prace opublikowane w 12. Tomie monografii „Warsztaty z Geografii Turyzmu” poszerzają perspektywę dla co najmniej kilku zagadnień badawczych podejmowanych w turystyce. Tymi zagadnieniami wyznaczonymi przez osiem oryginalnych prac są: – aktywność fizyczna mieszkańców Polski w czasie pandemii COVID-19; – rozwój bazy noclegowej w Kołobrzegu i jego najbliższym zapleczu podczas dwóch lat trwania pandemii; – kreowanie w okresie pandemii turystyki w Łodzi poprzez medialny przekaz; – świadomość zrównoważonego rozwoju wśród studentów na kierunku turystyka i rekreacja; – turystyczny wizerunek Polski w percepcji studentów programu Erasmus+; – międzynarodowe systemy hotelowe w polskiej i zagranicznej literaturze naukowej; – lokalne i regionalne produkty żywnościowe w pięciogwiazdkowych hotelach w Polsce; – groundspotting w przestrzeni turystycznej Łodzi. Najogólniej problematykę badawczą zaprezentowaną w niniejszym tomie można odnieść do takich trzech nurtów, jak: pandemia COVID-19, percepcja turystyki oraz hotele i groundspotting w przestrzeni turystycznej Łodzi. Stanowią one tytuły dla trzech wyznaczonych w monografii części. Opublikowane prace zachęcają do namysłu, a także niejednokrotnie prowokują do zastanowienia się nad postawieniem kolejnych, czy nawet nowych, pytań badawczych.

Nie(do)rzeczy

Byung-Chul Han

Przyszło nam żyć w czasach postępującej cyfryzacji i - co za tym idzie - natłoku informacji. Byung-Chul Han wychodzi z przeświadczenia, że nie zamieszkujemy już ziemi, ale Google Earth i Cloud. Informacje wyparły rzeczy - i jest to zmiana fundamentalna. Niegdyś rzeczy ze względu na swoją stałość dawały człowiekowi oparcie, miały swoją historię i budziły wspomnienia, z kolei informacje (i inne "nie(do)rzeczy": smartfon, selfie, zdjęcie cyfrowe, chmura, sztuczna inteligencja) za sprawą swej ulotności i chwilowości zdestabilizowały ludzkie życie. W tym sensie niniejsza książka stanowi krytykę digitalizacji świata i apologię rzeczy. "Dzisiaj przedmioty konsumpcyjne tak szybko lądują w śmieciach, ponieważ już ich nie posiadamy. Posiadanie jest zinternalizowane i naładowane treścią psychiczną. Rzeczy będące w moim posiadaniu są pojemnikiem uczuć i wspomnień. Historia, którą latami obrastają rzeczy przez nas używane, sprzęga z nimi nasze serca. Jednakże tylko rzeczy dyskretne mogą zostać ożywione i stać się rzeczami bliskimi sercu dzięki intensywnemu, libidynalnemu przywiązaniu. Dzisiejsze dobra konsumpcyjne są niedyskretne, natrętne i gadatliwe. Są przeładowane uprzednio przygotowanymi wyobrażeniami i emocjami, które narzucane są konsumentowi. Nie dołączamy do nich prawie niczego z własnego życia" Fragment książki Nie(do)rzeczy Serię zapoczątkowało wydanie książki Kim jest człowiek? Abrahama J. Heschela (2014) w tłumaczeniu Katarzyny Wojtkowskiej, inicjatorki serii. Od 2017 roku ukazały się m.in.: Moje poszukiwania absolutów Paula Tillicha, Dlaczego kochamy? Harry'ego Frankfurta, Sens życia i jego znaczenie Susan Wolf, Lustereczko, powiedz przecie... Simona Blackburna, Status moralny. Obowiązki wobec osób i innych istot żywych Mary Anne Warren, Śmierć i życie po śmierci. Kiedy umrę, ludzkość będzie trwać Samuela Schefflera, Prawda i życie. Dlaczego prawda jest ważna Michaela Patricka Lyncha, Godny pożądania stan świadomości. O przyjemności jako wartości ostatecznej Katarzyny de Lazari-Radek, Zależne zwierzęta rozumne. Dlaczego ludzie potrzebują cnót Alasdaira MacIntyre'a, To, co naturalne Roberta Spaemanna. * "Seria Kim Jest Człowiek? jest płaszczyzną rozmowy, do której zapraszamy uczonych i myślicieli, przedstawicieli różnych środowisk, a także wszystkich, dla których kluczowe jest pytanie o człowieka". Katarzyna Wojtkowska

Verbs in Fictive Motion

Jacek Tadeusz Waliński

This book presents a corpus-based study of verbs used in expressions of fictive motion, which refers to the cognitive-linguistic phenomenon of describing material objects incapable of movement in terms of motion over their configuration in space. The study focuses specifically on the category of coextension paths, which are used to describe the form, orientation, or location of a spatially extended object in terms of a path over the object’s extent. The analysis, carried out using the British National Corpus, indicates that in English only a fraction of motion verbs are used consistently to express coextension paths, and that some of them are used for this purpose far more systematically than others. A holographic image of structuring coextension paths that emerges from the linguistic data indicates that whereas directional motion verbs tend to be used in fictive motion to express bounded paths, directions, and routes, verbs of motion manner are employed to specify shapes constituting subjective counterparts of spatial contours of actual motion. Moreover, depending on the particular use and the wider linguistic context, certain coextension path expressions can be interpreted as a result of conceptual blending, which fuses multiple facets of motion via a common communicative platform established dynamically in discourse. From the perspective of the analysis, these interpretations are not mutually irreconcilable. The evocation of a particular conceptualization triggered by the semantic attributes conflated in a verb and its satellites is likely to depend not only on individual comprehension strategies, but also on the degree of cultural-linguistic conventionalization of certain fictive motion patterns established through the processes of language acquisition and social transfer.

Kicz w języku i komunikacji

Barbara Kudra, Katarzyna Szkudlarek-Śmiechowicz

Kicz to zjawisko trudne do zdefiniowania, nieostre i przede wszystkim – monosubiektywne. Jest więc czysto intuicyjną normą estetyczną (efektem estetyzacji) czy szerzej − aksjologiczną. Jeszcze w XIX w. pojęcie to dotyczyło malarstwa, obecnie zostało rozszerzone na wszelkie sfery życia. Kicz nabrał charakteru zjawiska ponadstylowego. Co więcej – stał się jednym z kanałów komunikowania, ukierunkowuje indywidualne i zbiorowe aksjologie, emocje, postawy, zachowania. Transformacja zjawiska w różnych dziedzinach ludzkiej działalności spowodowała, że dzisiaj istotą kiczu stała się nie tylko dewaluacja, ale przede wszystkim dezintegracja i dehieratyzacja wartości estetycznych, etycznych, poznawczych. Kicz to nie tylko „piękny efekt”, przesada, tandeta, „proste przeżycia duchowe”, by nie powiedzieć prymitywne, to nie tylko popkultura, stereotypowość, szablonowość, seryjność, sentymentalizm itp., lecz kicz to także „terapia kompleksów” – indywidualnych i zbiorowych. Terapia potrzebna, a niekiedy wręcz konieczna dla emocjonalnego zdrowia, samopoczucia, także znalezienia równowagi w zrelatywizowanej rzeczywistości (nie realności!). Rzeczywistości zazwyczaj brzydkiej i złej. Kicz to realizacja tęsknoty za rzeczywistością taką, jaką chcielibyśmy, by była. 

Terytorialne uwarunkowania rozwoju przedsiębiorstw. Terytorium - kapitał społeczny - governance

Monika Słupińska

Przyjęcie terytorialnego paradygmatu rozwoju za podstawę analiz procesów rozwojowych stawia w nowym świetle pytanie o współczesne uwarunkowania dla funkcjonowania i rozwoju przedsiębiorstw. Terytorium w jego nowym rozumieniu to specyficzna konstrukcja społeczna, oparta na relacjach pomiędzy aktorami lokalnymi. Relacje te, będące wynikiem wspólnych doświadczeń, wartości i zaufania, przyczyniają się do budowania przestrzeni społeczno-gospodarczej, w której wszyscy zainteresowani uczestniczą w tworzeniu i wdrażaniu polityk rozwoju. Niniejsza publikacja w sposób szczególny koncentruje się na roli, jaką w tym kontekście pełni kapitał społeczny, oraz na współczesnych metodach sterowania procesem rozwoju terytorium (governance). Publikacja adresowana jest do środowisk akademickich zainteresowanych problematyką dotyczącą terytorium, jego istoty, specyfiki, czynników mających wpływ na jego tworzenie i roli, jaką odgrywają czynniki terytorialne w rozwoju przedsiębiorstw. Odbiorcami książki mogą być także instytucje odpowiedzialne za kształtowanie i wdrażanie polityk rozwojowych, w realizację których mogłyby w większym stopniu być zaangażowane podmioty regionalne i lokalne.  

Nauczyciel wczesnej edukacji. Rozwijanie kompetencji zawodowych

Wiesława Leżańska, Aleksandra Feliniak

Przekazywana do rąk Czytelnika książka to kolejny tom podejmujący tematykę nauczyciela wczesnej edukacji (seria „Wczesna Edukacja”) pod redakcją pracowników Katedry Pedagogiki Przedszkolnej i Wczesnoszkolnej Uniwersytetu Łódzkiego. W każdej kolejnej publikacji z tej serii autorzy zajmują się nowym ważnym problemem dotyczącym podmiotu badań – nauczyciela wczesnej edukacji. W prezentowanym tomie koncentrują się na kompetencjach tej grupy zawodowej. Autorzy podejmują próbę zainicjowania dyskusji nad tożsamością i profesjonalizacją specjalistów wczesnej edukacji. Nie tylko poddają refleksji różne kompetencje (np. planistyczne, interpretacyjne, informacyjno-medialne, do działań wspólnotowych, do pracy z uczniem zdolnym), ale także stawiają pytania o istotę działań nauczycieli w ponowoczesnym świecie, np. tworzenia przestrzeni wzajemnej edukacji naukowców i praktyków. W tej samej serii ukażą się: Nauczyciel wczesnej edukacji wobec zmian społeczno- kulturowych (red. Wiesława Leżańska, Aleksandra Feliniak) oraz Nauczyciel wczesnej edukacji kreatorem środowiska edukacyjnego dziecka (red. Elżbieta Płóciennik, Dorota Radzikowska).  

Segregacja społeczna w mieście postsocjalistycznym. Bukareszt, Warszawa, Tallin na początku XXI wieku

Szymon Marcińczak

 Socjalistyczne kraje Europy Środkowej i Wschodniej wykazywały pewne różnice w naturze i funkcjonowaniu systemu społeczno-gospodarczego. Różnice te uległy dalszemu pogłębieniu w latach 80. XX w. Bez względu na położenie w ramach byłego bloku wschodniego, okres zmian systemowych przyniósł nagły wzrost nierówności społeczno-ekonomicznych w skali regionalnej i lokalnej. Podział na „zwycięzców” i „przegranych” w procesie transformacji ustrojowej odnosi się nie tylko do określonych grup społecznych, ale także do poszczególnych regionów w ramach państw postsocjalistycznych, których tempo rozwoju przyspieszyło lub zwolniło. Chociaż różnice w poziomie rozwoju regionalnego były czytelne w krajach socjalistycznych, upadek socjalizmu tylko je uwypuklił. Nieskrępowany rozwój wolnego rynku, szybka globalizacja społeczeństw i gospodarek oraz nieuchronny upadek państwa opiekuńczego uwypukliły społeczną cenę zmiany systemu. Następstwem szybkiego rozwoju gospodarczego było pojawienie się bezrobocia, zmniejszanie się partycypacji na rynku pracy, a także wzrost tymczasowości zatrudnienia oraz wycofywanie się państwa z roli gwaranta wielu zabezpieczeń społecznych. Na zmiany te nałożyła się gwałtowna tertiaryzacja (serwicyzacja) gospodarki, co w połączeniu z innymi zmianami doprowadziło najpierw do nowej segmentacji na rynku pracy, a w rezultacie do raptownego wzrostu nierówności społecznych oraz nowej stratyfikacji społeczno-zawodowej. W pracy znajdują się wyniki badań dotyczących tego zjawiska.

Terytorium i współczesne dylematy jego rozwoju

Aleksandra Jewtuchowicz

Celem książki jest uporządkowanie i analiza współczesnych koncepcji rozwoju terytorialnego, czynników, które decydują o dynamice tego rozwoju oraz pokazanie sposobów ich włączania się w szybki i skomplikowany proces globalizacji. Innymi słowy chodzi o pytania, co warunkuje fakt, że pewne regiony rozwijają się i są regionami „wygrywającymi”, a inne, mimo pozornie sprzyjających okoliczności, nie mogą wyjść z kryzysu. Odpowiedzi na tak postawione pytania szukano przede wszystkim w teorii, analizując składowe procesu konstrukcji terytorium. W centrum uwagi znalazły się mechanizmy i sposoby rozwoju lokalnego jako metody rozwoju regionalnego, co w konsekwencji prowadziło do analizy dwóch zbiorów – terytorium i przedsiębiorstw oraz warunków, w których rozwój jednego przyczynia się jednocześnie do rozwoju drugiego. Wzajemne przenikanie się tych zbiorów znajduje wyraz w różnych strategiach i przestrzennych formach organizacji

Wydmy śródlądowe - środowisko przyrodnicze i działalność człowieka na przykładzie województwa łódzkiego

Elżbieta Kobojek, Sławomir Kobojek

W obrębie Niżu Europejskiego występuje szeroki pas piaszczysty, w skład którego wchodzą eoliczne piaski pokrywowe i wydmy śródlądowe. Wydmy są formami wypukłymi o różnych kształtach i znacznych wysokościach względnych, maksymalne do 30 m, dlatego są ważnymi elementami w krajobrazie równinnej części Europy, szczególnie Polski. Europejskie wydmy śródlądowe zostały ukształtowane przez wiatr w zimnych, peryglacjalnych warunkach klimatycznych późnego vistulianu. W holocenie, w warunkach klimatu umiarkowanego, zostały ustabilizowane przez lasy iglaste. Dopiero wycięcie lasów, głównie w czasach historycznych, spowodowało ponowne ożywienie procesów eolicznych, rozwiewanie, a nawet kształtowanie nowych form wydmowych. Jeszcze w połowie XX wieku aktywne były procesy eoliczne w środkowej Polsce. W obrębie pól wydmowych ukształtował się wyjątkowy ekosystem, o charakterze którego decydują znaczne miąższości piasków kwarcowych, ich duża przepuszczalność, nisko położony poziom wód gruntowych i ubogie gleby. Celem publikacji jest ukazanie specyfiki ekosystemu wydm śródlądowych oraz obecnego użytkowania i zagospodarowania pól wydmowych na przykładzie badań w regionie łódzkim. Przeanalizowano charakter i funkcje lasów na wydmach, przydatność piasków eolicznych dla przemysłu i skutki eksploatacji, przyczyny i skalę rolniczego użytkowania powierzchni wydmowych, lokalizację zabudowy wsi względem wydm oraz pola wydmowe w systemie obszarów chronionych. Szczególną uwagę zwrócono na walory pól wydmowych i ich wykorzystanie w turystyce i rekreacji. Przedstawiono też przyczyny ożywienia procesów eolicznych w czasach historycznych. Podjęto próbę oceny stabilności i wrażliwości ekosystemów wydmowych, a także wskazano zagrożenia wynikające z ocieplenia oraz antropopresji.

Kapitał intelektualny a konkurencyjność banków w Polsce

Karolina Anielak-Sobczak

Sektor bankowy jest uznawany za specyficzną dziedzinę gospodarki, ponieważ wystawiony na zbyt wysoki poziom konkurencji może zwiększać ryzyko dla innych sektorów lub powodować kryzys. Banki jako instytucje zaufania publicznego nie mogą sobie pozwolić na psucie wizerunku i doprowadzanie do upadku słabszych jednostek. W monografii przedstawiono determinanty, specyfikę budowania oraz oceny konkurencyjności współczesnych banków. Publikacja zawiera wyniki badań odnoszących się przede wszystkim do kondycji finansowej, polityki regulacyjnej, stóp procentowych, rynku kredytowo-depozytowego, konsolidacji sektora bankowego oraz współczesnych modeli biznesowych banków. Autorka skupiła się na genezie, identyfikacji i strukturze kapitału intelektualnego banków, a także przedstawiła koncepcję jego podziału na: kapitał organizacyjny (KORG), kapitał innowacyjny (KINN) oraz kapitał instytucjonalny (KINS). Ponadto wykorzystała wielowymiarową analizę statystyczną, w ramach której skonstruowała autorski miernik syntetyczny konkurencyjności banków, obliczony na podstawie dwudziestu sześciu wskaźników diagnostycznych związanych z oceną kapitału intelektualnego i ekonomicznego, które według niej najbardziej wpływają na konkurencyjność. Dzięki temu stworzyła rankingi pod względem ich konkurencyjności dla grupy dziesięciu giełdowych banków komercyjnych w Polsce w latach 2009-2020.

Innowacje kreujące nowe wartości w transporcie samochodowym

Jarosław Sosnowski, Łukasz Nowakowski

W publikacji poruszono najbardziej aktualne kwestie dotyczące rozwoju branży transportowej. Przedstawiono w niej obszary związane z zarządzaniem oraz nowościami technologicznymi. Książka jest adresowana do osób zainteresowanych funkcjonowaniem i rolą transportu drogowego we współczesnej gospodarce, a w szczególności do studentów takich kierunków, jak logistyka i transport oraz pracowników sektora usług TSL (transport - spedycja - logistyka).

W kręgu geografii politycznej i dyscyplin "okolicznych". Studia dedykowane Profesorowi Markowi Sobczyńskiemu

Andrzej Rykała

Geografia polityczna, pomimo propagowania u swojego zarania dogmatycznych i abstrakcyjnych teorii, dźwigania brzemienia grzechów będącej jej praktycznym zastosowaniem geopolityki oraz wtłaczania w ideologiczny gorset przez pozbawione demokratycznego mandatu rządy, to dziś pełnoprawna, uznana i nieustannie poszukująca kolejnych wyzwań naukowych członkini rodziny geograficznej. Na to wabiące, choć nieokreślone, grząskie i nie dość bezpieczne pole badawcze wkroczył kilkadziesiąt lat temu z niepohamowaną skłonnością do jego dalszej penetracji – przy zachowaniu pokory wobec dokonań poprzedników i szacunku dla nie zawsze chwalebnej tradycji – Profesor Marek Sobczyński. Liczne strumyki refleksji poznawczej i badawczej przenoszone przez pokolenia geografów politycznych ujął on w indywidualny nurt naukowej eksploracji. Materialnym wyrazem docenienia ogromnego i niezwykle cennego wkładu Profesora w rozwój tej dyscypliny naukowej jest niniejsza jubileuszowa książka. Jej struktura odzwierciedla spektrum zainteresowań badawczych autorów zamieszczonych w niej tekstów. Różnorodność podjętych tematów jest zarazem ilustracją wszechstronności naukowej Jubilata. Andrzej Rykała